GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN"

Transcriptie

1 100e WRR rapport Gepresenteerd op 17 januari 2019 RAPPORT NR. 100 GELD EN SCHULD GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN VECON 21 maart 2019 Josta de Hoog

2 Bank als intermediair waar of niet waar? spaarders bank leners

3 Geldmultiplicator waar of niet waar? centrale bank bank samenleving

4 Wie creëert het grootste deel van ons geld? centrale bank commerciële banken overheid

5 Aanleiding rapport Bron: Youtube kanaal WRR Aanleiding Geld en Schuld

6 Inhoud presentatie Hoe werkt geldschepping? Analyse kernproblemen Het publiekgeldsysteem als oplossing? Aanbevelingen

7 Hoe werkt geldschepping? Bron: Youtube kanaal WRR Hoe werkt geldschepping?

8 1. Grotere rol giraal geld Aandeel contant geld en giraal geld

9 2. Verdwijnen publieke betaalopties

10 3. Uniformering bankwezen

11 Veranderde context Aandeel contant geld en giraal geld Grotere rol giraal geld Verdwijnen publieke betaal- en spaaropties Uniformering bankwezen

12 Inhoud presentatie Hoe werkt geldschepping? Analyse kernproblemen Het publiekgeldsysteem als oplossing? Aanbevelingen

13 Twee kernproblemen Hoge schuldenniveaus en volatiliteit van kredietverlening Publieke dimensie banken onvoldoende geborgd

14 Private schulden hoog Omvang uitstaande private schulden ten opzichte van BBP Bron: BIS Total Credit Statistics

15 Waarom zijn hoge schulden een probleem? Zelfs wanneer schulden terugbetaald worden, zijn hoge schulden macro-economisch een probleem: Financiële instabiliteit wordt vergroot Moeizaam herstel na een crisis Onevenwichtige economische groei

16 Banken spelen steeds grotere publieke rol

17 Opmerkelijk is dat terwijl een steeds groter deel van het bankwezen in de afgelopen vijftig jaar is gaan opereren als puur commerciële instellingen, het bankwezen een steeds grotere publieke rol is gaan vervullen

18 Inhoud presentatie Hoe werkt geldschepping? Analyse kernproblemen Het publiekgeldsysteem als oplossing? Aanbevelingen

19 Publiekgeldsysteem Betaaldeel (geld) Financieringsdeel (krediet) Betaalbanken Centrale bank Financieringsinstellingen

20 Inhoud presentatie Hoe werkt geldschepping? Analyse kernproblemen Het publiekgeldsysteem als oplossing? Aanbevelingen

21 Aanbevelingen Stimuleer diversiteit in de financiële sector Tem overmatige schuldengroei Wees voorbereid op volgende crises Veranker de publieke dimensie

22 Aanbevelingen Stimuleer diversiteit in de financiële sector Diversiteit in de financiële sector gaat niet alleen om consumentenprijzen, maar ook om veerkracht en remmen op kredietverlening Betaalbank Gedifferentieerde regelgeving

23 Aanbevelingen Tem overmatige schuldengroei Om tot een stabieler financieel stelsel te komen is het belangrijk dat schuldengroei wordt getemd Fiscale neutraliteit schuld en eigen vermogen Sterker macroprudentieel beleid

24 Aanbevelingen Veranker de publieke dimensie De grote publieke rol van banken en het belang van vertrouwen in banken voor de samenleving als geheel, vragen om sterkere verankering publieke dimensie Maatschappelijke adviesraad Versterking positie burger

25 RAPPORT NR. 100 GELD EN SCHULD GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN

GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN

GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN RAPPORT NR. 100 GELD EN SCHULD GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN Tweede Kamer Rondetafelgesprek Geld en Schuld 13 juni 2019 WRR Dit document bevat een korte weergave van het WRR-rapport Geld en

Nadere informatie

GELD EN SCHULD De publieke rol van banken

GELD EN SCHULD De publieke rol van banken GELD EN SCHULD De publieke rol van banken Iedereen gebruikt geld. Om ermee te betalen en om te sparen. Er wordt wel gezegd dat geld de smeerolie is van de economie, maar geld is meer dan dat. Onze huidige

Nadere informatie

Samenvatting van WRRrapport GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN GELD EN SCHULD. De publieke rol van banken. samenvatting

Samenvatting van WRRrapport GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN GELD EN SCHULD. De publieke rol van banken. samenvatting Samenvatting van WRRrapport 100 GELD EN SCHULD DE PUBLIEKE ROL VAN BANKEN GELD EN SCHULD De publieke rol van banken samenvatting Geld en schuld De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid werd

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0030/12. Amendement. Marco Valli, Marco Zanni namens de EFDD-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0030/12. Amendement. Marco Valli, Marco Zanni namens de EFDD-Fractie 23.2.2016 A8-0030/12 12 Paragraaf 7 bis (nieuw) 7 bis. dringt erop aan dat de Commissie de lopende onderhandelingen over het TTIP, TiSA opschort, en af te zien van de toekenning van de status van markteconomie

Nadere informatie

Geld en krediet. De rol van banken en andere kredietverleners. Teunis Brosens. Tweede Kamer, 14 oktober 2015

Geld en krediet. De rol van banken en andere kredietverleners. Teunis Brosens. Tweede Kamer, 14 oktober 2015 Geld en krediet De rol van banken en andere kredietverleners Teunis Brosens Tweede Kamer, 14 oktober 2015 Het plan van het Burgerinitiatief Ons Geld Ja, kredietcrisis toonde o.a. aan dat kredietverlening

Nadere informatie

Lezing prof. dr. W.W. Boonstra op 3 juni 2014: Geld speelt (g)een rol

Lezing prof. dr. W.W. Boonstra op 3 juni 2014: Geld speelt (g)een rol 1 Lezing prof. dr. W.W. Boonstra op 3 juni 2014: Geld speelt (g)een rol Zijn voordracht is gebaseerd op zijn inaugurale rede op 11 oktober 2013. Prof. Boonstra is bijzonder hoogleraar in de Economische

Nadere informatie

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie

Nadere informatie

Dutch Summary. Dutch Summary

Dutch Summary. Dutch Summary Dutch Summary Dutch Summary In dit proefschrift worden de effecten van financiële liberalisatie op economische groei, inkomensongelijkheid en financiële instabiliteit onderzocht. Specifiek worden hierbij

Nadere informatie

Bijlage: Kabinetsreactie WRR-rapport Geld en schuld: De publieke rol van banken en initiatiefnota Alkaya (SP)

Bijlage: Kabinetsreactie WRR-rapport Geld en schuld: De publieke rol van banken en initiatiefnota Alkaya (SP) Bijlage: Kabinetsreactie WRR-rapport Geld en schuld: De publieke rol van banken en initiatiefnota Alkaya (SP) Inleiding De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft op 17 januari jl.

Nadere informatie

Maak ons geld stabiel, dienstbaar en democratisch. en Strategie. Visie en Strategie

Maak ons geld stabiel, dienstbaar en democratisch. en Strategie. Visie en Strategie Maak ons geld stabiel, dienstbaar en democratisch Visie en Strategie Visie en Strategie 1 2 Ons Geld Maak ons geld stabiel, dienstbaar en democratisch Ons geld is niet goed geregeld. Dat leidt tot problemen:

Nadere informatie

UIT theorie Fisher

UIT theorie Fisher De econoom Fisher. Fisher was een econoom die zijn theorie over de werking van geld lang voor de depressie in de jaren 30 van vorige eeuw publiceerde (the purchasing power of money 1911). Dit was een uitbreiding

Nadere informatie

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische Bufferpercentage voor 2019K2: 0%

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische Bufferpercentage voor 2019K2: 0% Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische Bufferpercentage voor 2019K2: 0% Krachtens artikel 5, 2 van Bijlage IV van de Bankwet heeft de Nationale Bank van

Nadere informatie

Financieel Forum Leuven 11 oktober 2010. Herman Daems

Financieel Forum Leuven 11 oktober 2010. Herman Daems Financieel Forum Leuven 11 oktober 2010 Banken en ondernemingen Op zoek naar een nieuwe relatie Herman Daems Deze presentatie is onvolledig zonder de mondelinge toelichting van de auteur. Gelieve dit document

Nadere informatie

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage voor 2019K3: 0,5%

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage voor 2019K3: 0,5% Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage voor 2019K3: 0,5% Krachtens artikel 5, 2 van Bijlage IV van de Bankwet heeft de Nationale Bank van

Nadere informatie

MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken

MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN Aanbevelingen toekomst Code Banken 22 maart 2013 Inleiding De Monitoring Commissie Code Banken heeft sinds haar instelling vier rapportages uitgebracht. Zij heeft daarin

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord Samenvatting ESRB Jaarverslag 2013 Inhoud 3

Inhoud. Voorwoord Samenvatting ESRB Jaarverslag 2013 Inhoud 3 Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 Inhoud Voorwoord... 4 Samenvatting... 5 ESRB Jaarverslag 2013 Inhoud 3 Voorwoord Mario Draghi Voorzitter van het Europees Comité voor Systeemrisico s Het doet mij veel

Nadere informatie

de missing link tussen geld en duurzaamheid

de missing link tussen geld en duurzaamheid Inhoud vooraf Voorwoord The Club of Rome eu-chapter bij het rapport aan Finance Watch en de World Business Academy 13 Boodschap van de Secretaris-generaal van de Club van Rome 17 Voorwoord World Academy

Nadere informatie

De financieringsbereidheid van banken anno 2010

De financieringsbereidheid van banken anno 2010 De financieringsbereidheid van banken anno 2010 Gerard Kneppers Partner Finance & Projects Casper Hamersma Partner Corporate Oorzaken en gevolgen van de crisis Legal Business Day 2010 - De financieringsbereidheid

Nadere informatie

Triodos Bank over Geld en Schuld

Triodos Bank over Geld en Schuld Triodos Bank over Geld en Schuld Position paper voor het rondetafelgesprek Geld en Schuld met de vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer, 13 juni 2019 This Agreement, in enhancing the implementation

Nadere informatie

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage (1 januari 2016): 0 %

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage (1 januari 2016): 0 % Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage (1 januari 2016): 0 % Krachtens artikel 5, 2 van Bijlage IV van de Bankwet heeft de Nationale Bank

Nadere informatie

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1 Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand

Nadere informatie

Kredietverlening aan Nederlandse bedrijven loopt terug

Kredietverlening aan Nederlandse bedrijven loopt terug Het Nederlandse bedrijfsleven is in sterke mate afhankelijk van bancaire kredietverlening. De groei van de zakelijke kredietverlening is in de tweede helft van 28 vertraagd. Dit hangt grotendeels samen

Nadere informatie

Geld zonder schuld. Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis

Geld zonder schuld. Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis Geld zonder schuld Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis www.onsgeld.nu februari 2015 Intro We leven tijdens de grootste crisis ooit. Het vertrouwen in banken is nog nooit zo laag

Nadere informatie

Macroprudentieel verslag

Macroprudentieel verslag Macroprudentieel verslag 219 Nationale Bank van België Alle rechten voorbehouden. entieel ve 219 Inhoud Executive summary 7 Macroprudentieel verslag 11 A. Inleiding 11 12 18 2 3.1 22 25 4 44 45 Afkortingen

Nadere informatie

Is ons geldsysteem duurzaam en rechtvaardig? 21 november 2013 Eindhoven Martijn Jeroen van der Linden www.platformdse.org

Is ons geldsysteem duurzaam en rechtvaardig? 21 november 2013 Eindhoven Martijn Jeroen van der Linden www.platformdse.org Is ons geldsysteem duurzaam en rechtvaardig? 21 november 2013 Eindhoven Martijn Jeroen van der Linden www.platformdse.org Agenda Achtergrond 'mjvdl' en PDSE Het bestaande geldsysteem begrijpen Oplossingen

Nadere informatie

EENMANSZAAK DEEL 1. Periode 3 en 4

EENMANSZAAK DEEL 1. Periode 3 en 4 EENMANSZAAK DEEL 1 Periode 3 en 4 HOOFDSTUK 1 Geld lenen kost geld Intrest (ook wel rente genoemd) is de vergoeding die je betaalt aan de gene die jou het geleende bedrag ter beschikking stelt. Intrest

Nadere informatie

Financiële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium. FiDiB, Vught, 17 september 2012

Financiële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium. FiDiB, Vught, 17 september 2012 Financiële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium FiDiB, Vught, 17 september 2012 Agenda Waar hebben we mee te maken? Structurele gevolgen deze crisis Financiële

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies.

Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies. 1 Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies. Inleiding door dr. H.O.C.R. Ruding, oud-minister van Financiën Symposium Values in Banking door: Kredietunie Nederland

Nadere informatie

Waarom een bankenextensie?

Waarom een bankenextensie? Waarom een bankenextensie? Arnoud Rikkers Directie ABN AMRO Nederland Risk Management 7 Mei 2008 Waarom een bankenextensie? Logisch gevolg vanuit Basel II Creëert eenduidigheid in terminologie/ datakwaliteit

Nadere informatie

Datum Betreft Beantwoording kamervragen Van Dijck en Graus, Klaver en Merkies naar aanleiding van het SOMO-rapport

Datum Betreft Beantwoording kamervragen Van Dijck en Graus, Klaver en Merkies naar aanleiding van het SOMO-rapport > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EE Den Haag Directie Financiële Markten Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus

Nadere informatie

WAT IS HET PROBLEEM? EN WAAR LIGT DE OPLOSSING? (IN 4 PAGINA S) inbreng Dirk Bezemer

WAT IS HET PROBLEEM? EN WAAR LIGT DE OPLOSSING? (IN 4 PAGINA S) inbreng Dirk Bezemer WAT IS HET PROBLEEM? EN WAAR LIGT DE OPLOSSING? (IN 4 PAGINA S) inbreng Dirk Bezemer HET PROBLEEM De aanleiding voor dit gesprek is uiteindelijk de financiële crisis van 2008. Die zette veel mensen aan

Nadere informatie

Het mandaat inzake financiële stabiliteit

Het mandaat inzake financiële stabiliteit Het mandaat inzake financiële stabiliteit Brussel, 21 oktober 2015 Thomas Schepens Grégory Nguyen DEEL 1 : Functies van het financieel systeem en voornaamste financiële risico's 2 Definitie van "financiële

Nadere informatie

Herstel economie. Drie pijlers: overheidsfinanciën op orde eerlijk delen hervormen om economie te laten groeien

Herstel economie. Drie pijlers: overheidsfinanciën op orde eerlijk delen hervormen om economie te laten groeien Miljoenennota 2017 Herstel economie Drie pijlers: overheidsfinanciën op orde eerlijk delen hervormen om economie te laten groeien Ontwikkelingen (1) Overheidsfinanciën in balans Schuld daalt voor het eerst

Nadere informatie

Van belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken

Van belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken Van belang Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken De som der delen De uitdagingen van de sector Door de NVB Van belang De nieuwe realiteit In Nederland zijn ruim tachtig Nederlandse en buitenlandse

Nadere informatie

Zeventiende advies gelijkstelling Wft-diploma s CDFD 1

Zeventiende advies gelijkstelling Wft-diploma s CDFD 1 Zeventiende advies gelijkstelling Wft-diploma s CDFD 1 Gelijkstellingen zijn mogelijk voor de volgende modules: Basismodule Hypothecair krediet* Consumptief krediet ** A Volmacht Leven Volmacht Schade

Nadere informatie

Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis

Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis Peter Vlaar Hoofd ALM modellering APG VBA ALM congres 5 november 2009 Agenda Karakteristieken van de kredietcrisis? Hoe kunnen we

Nadere informatie

Maak ons geld veilig, dienstbaar en democratisch. en Strategie. Visie en Strategie

Maak ons geld veilig, dienstbaar en democratisch. en Strategie. Visie en Strategie Maak ons geld veilig, dienstbaar en democratisch Visie en Strategie Visie en Strategie 1 2 Ons Geld Maak ons geld veilig, dienstbaar en democratisch Geldschepping en ons monetair systeem zijn niet goed

Nadere informatie

Prof.dr. Sylvester Eijffinger. Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas

Prof.dr. Sylvester Eijffinger. Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas Prof.dr. Sylvester Eijffinger Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas Inleiding Adviescommissie Toekomst Banken Aanbevelingen ter verbetering van functioneren van

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 9 December 2011 De context van het Euro Plus-pact 1 Europa 2020 Procedure macro-onevenwichtigheden

Nadere informatie

TOEGANG TOT FINANCIERING

TOEGANG TOT FINANCIERING TOEGANG TOT FINANCIERING Opzet van de enquête De toegang tot financiering is essentieel voor het welslagen van een onderneming en een belangrijke factor voor economische groei in Europa na de economische

Nadere informatie

Belangrijke informatie voor beleggers

Belangrijke informatie voor beleggers 1 V 1.1 Belangrijke informatie voor beleggers Deze presentatie is om practische redenen beperkt gehouden en is daarom onvolledig Deze presentatie is louter ter informatie en niet bedoeld als beleggingsadvies

Nadere informatie

Hypothecair krediet: duurzame groei

Hypothecair krediet: duurzame groei Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Hypothecair krediet: duurzame groei Brussel, 6 mei 2011 In het eerste trimester van 2011 werden 24% meer hypothecaire kredieten verstrekt dan in het eerste

Nadere informatie

Geldschepping, kan het beter?

Geldschepping, kan het beter? Geldschepping, kan het beter? Wim Boonstra Het meeste geld wordt niet door overheid of centrale bank in omloop gebracht, maar door commerciële banken. In dit artikel wordt dit geldscheppingsproces meer

Nadere informatie

ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK

ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK Geert Gielens, Ph.D. hoofdeconoom 19 mei 2015 Agenda Het verschil met vorig jaar De euro zone De VS De ECB & haar beleid Besluit 2 Het verschil met vorig

Nadere informatie

Verbreding mkbfinancieringsmarkt. Simon Boogaard

Verbreding mkbfinancieringsmarkt. Simon Boogaard Verbreding mkbfinancieringsmarkt Simon Boogaard Presentatie 1. Investeringsklimaat 2. Ontwikkelingen Mkb-financiering 3. Agenda EZ en rol intermediairs / kansen voor 2018 2 3 1. Investeringsklimaat / financieringsmogelijkheden

Nadere informatie

De Code Banken. Het zelfreguleringsinstrument om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen of blijft overheidsingrijpen onvermijdelijk?

De Code Banken. Het zelfreguleringsinstrument om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen of blijft overheidsingrijpen onvermijdelijk? De Code Banken Het zelfreguleringsinstrument om het vertrouwen in de bancaire sector te herstellen of blijft overheidsingrijpen onvermijdelijk? Een onderzoek naar de naleving van de Code Banken in het

Nadere informatie

Inhoud. deel 1 omgevingsfactoren en micro-economie

Inhoud. deel 1 omgevingsfactoren en micro-economie V Inhoud deel 1 omgevingsfactoren en micro-economie 1 Omgevingsfactoren 2 1.1 Schaarste dwingt tot kiezen 2 1.2 De economische wetenschap 4 1.3 Produceren, productiefactoren 4 1.4 Participanten en omgevingsfactoren

Nadere informatie

Geld en prijzen op de lange termijn

Geld en prijzen op de lange termijn Geld en prijzen op de lange termijn De geldvoorraad in de eurozone Cijfers over de geldvoorraad in de eurozone vind je in Europan Central Bank, Monthly Bulletin, tabel 2.3. Tabel 2.C geeft de opsplitsing

Nadere informatie

Geld en prijzen op de lange termijn

Geld en prijzen op de lange termijn Geld en prijzen op de lange termijn De geldvoorraad in de eurozone Cijfers over de geldvoorraad in de eurozone vind je in Europan Central Bank, Economic Bulletin, tabel 5.. Tabel geeft de opsplitsing van

Nadere informatie

Jaarcijfers 2013. Persconferentie. 27 februari 2014

Jaarcijfers 2013. Persconferentie. 27 februari 2014 Jaarcijfers 2013 Persconferentie 27 februari 2014 Jaarcijfers 2013 Rinus Minderhoud, voorzitter raad van bestuur 2013: een bewogen jaar Moeilijke omstandigheden; ruim 2 miljard euro nettowinst LIBOR-schikking:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 35 107 Initiatiefnota van het lid Alkaya: 100% veilig sparen en betalen Nr. 2 INITIATIEFNOTA Aanleiding Tien jaar nadat de Amerikaanse bank Lehman

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord...4. Samenvatting...5. ESRB Jaarverslag 2012 Inhoud 3

Inhoud. Voorwoord...4. Samenvatting...5. ESRB Jaarverslag 2012 Inhoud 3 Jaarverslag 2012 Jaarverslag 2012 Inhoud Voorwoord...4 Samenvatting...5 ESRB Jaarverslag 2012 Inhoud 3 Voorwoord Mario Draghi Voorzitter van het Europees Comité voor Systeemrisico s Het doet mij veel plezier

Nadere informatie

Investeer nu in een duurzame toekomst.

Investeer nu in een duurzame toekomst. Investeer nu in een duurzame toekomst. Investeer in de groei van Bij werkt uw geld aan een duurzame samenleving waarin levenskwaliteit centraal staat. U kunt daaraan bijdragen door certificaten van aandelen

Nadere informatie

Fondswijziging voorjaar 2017

Fondswijziging voorjaar 2017 Fondswijziging voorjaar 2017 Op deze pagina s informeren wij u over de voorgenomen fondswijziging die per 1 mei 2017 wordt uitgevoerd. De Nederlandse markt voor aandelenbeleggingen is de afgelopen jaren

Nadere informatie

Boekverslag door C. 946 woorden 11 december keer beoordeeld

Boekverslag door C. 946 woorden 11 december keer beoordeeld Boekverslag door C. 946 woorden 11 december 2003 5 10 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans Bij het verkrijgen van vermogen kun je verschil maken tussen: 1) Eigen vermogen 2) Vreemd vermogen op lange

Nadere informatie

17.1 Veranderingen van de geldhoeveelheid

17.1 Veranderingen van de geldhoeveelheid Samenvatting door een scholier 2137 woorden 18 juni 2008 7 8 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie: Geldschepping H17 17.1 Veranderingen van de geldhoeveelheid De maatschappelijke geldhoeveelheid

Nadere informatie

Wijs & van Oostveen VISIE Robert Schuckink Kool Hoofd Beleggingsstrategie. drs. Martijn Meijer Hoofd Vermogensbeheer

Wijs & van Oostveen VISIE Robert Schuckink Kool Hoofd Beleggingsstrategie. drs. Martijn Meijer Hoofd Vermogensbeheer Wijs & van Oostveen VISIE 2014 Robert Schuckink Kool Hoofd Beleggingsstrategie drs. Martijn Meijer Hoofd Vermogensbeheer Driebergen - Rijsenburg, 22 januari 2014 Programma Visie 2013 - Programma Robert

Nadere informatie

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van SLOVENIË

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van SLOVENIË EUROPESE COMMISSIE Brussel, 15.11.2013 COM(2013) 911 final 2013/0396 (NLE) Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD betreffende het economisch partnerschapsprogramma van SLOVENIË NL NL 2013/0396 (NLE) Voorstel

Nadere informatie

De financiële sector 2,5 jaar na de crisis Ervaring en visie van Febelfin

De financiële sector 2,5 jaar na de crisis Ervaring en visie van Febelfin De financiële sector 2,5 jaar na de crisis Ervaring en visie van Febelfin Stefaan Decraene Voorzitter Febelfin 27 januari 2011 Fifo Mechelen Status Belgische bank- en financiële sector Agenda regelgeving

Nadere informatie

Winstgroei en buffers ondersteunen investerings herstel

Winstgroei en buffers ondersteunen investerings herstel Na de snelle daling van de bedrijfswinsten door de kredietcrisis, is er recentelijk weer sprake van winstherstel. De crisis heeft echter geen gat geslagen in de grote financiële buffers van bedrijven.

Nadere informatie

25 maart 2010 Drs. A.G. Romero

25 maart 2010 Drs. A.G. Romero 25 maart 2010 Drs. A.G. Romero Deel 1 Agenda 1. Kredietcrisis en de wereldeconomie; 2. Herstel van de internationale beursen 1 jaar na de crisis; Effect internationale financiële crisis op de wereldeconomie

Nadere informatie

FINANCIEEL VERSLAG PENSIOENFONDS

FINANCIEEL VERSLAG PENSIOENFONDS BANK VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN (CENTRALE BANK) FINANCIEEL VERSLAG PENSIOENFONDS JAARTAL NAAM VAN HET FONDS INHOUD Ingesloten 1 Staat 400 Algemene Informatie 2 Staat 401 Specificatie van de activa 3 Staat

Nadere informatie

De Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009

De Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009 09 De Nederlandsche Bank Statistisch Bulletin maart 2009 Het afgelopen decennium zijn de activiteiten van het mondiale bankwezen sterk toegenomen. De lage rente in voornamelijk de geïndustrialiseerde landen,

Nadere informatie

Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke

Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke Serious Money. Taken Seriously. Actuele stand van zaken Repressie houdt aan Verbeteringen en verslechteringen in Zuid-Europa Regelingen

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER 2016 15.30-17.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie vrijdag 16 december 2016 B / 12 2016 NGO-ENS B / 12 Opgave

Nadere informatie

Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk 4 mei Herman Daems

Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk 4 mei Herman Daems Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk 4 mei 2010 Na de financiële storm Hoe gaan we verder? Herman Daems Deze presentatie is onvolledig zonder de mondelinge toelichting. Gelieve niet te citeren zonder

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 2. Samenvatting 3. ESRB Jaarverslag Inhoud 1

Inhoud. Voorwoord 2. Samenvatting 3. ESRB Jaarverslag Inhoud 1 Jaarverslag 2015 Inhoud Voorwoord 2 Samenvatting 3 Inhoud 1 Voorwoord Mario Draghi, Voorzitter van het Europees Comité voor Systeemrisico's In de loop van 2015 is het Europees Comité voor Systeemrisico

Nadere informatie

De geldscheppingsparadox

De geldscheppingsparadox E ECONOMISCH BUREAU De geldscheppingsparadox Juni 2014 Juni 2014 De geldscheppingsparadox Banken scheppen geld, maar moeten toch lenen Door economen wordt vaak gesteld dat banken geld uit het niets kunnen

Nadere informatie

Economische voorjaarsprognoses 2015: herstel wint aan kracht dankzij economische rugwind

Economische voorjaarsprognoses 2015: herstel wint aan kracht dankzij economische rugwind Europese Commissie - Persbericht Economische voorjaarsprognoses 2015: herstel wint aan kracht dankzij economische rugwind Brussel, 05 mei 2015 De economie in de Europese Unie profiteert dit jaar van een

Nadere informatie

5. [slide: voordelen prijsstabiliteit] Het is in dit gezelschap waarschijnlijk bekend, maar ik noem het hier voor de zekerheid toch maar weer s: de

5. [slide: voordelen prijsstabiliteit] Het is in dit gezelschap waarschijnlijk bekend, maar ik noem het hier voor de zekerheid toch maar weer s: de Geachte gastheren, geachte overige aanwezigen, 1. [intro slide] Ik ben verguld met deze gelegenheid om hier als centraal bankier te kunnen spreken. Niet alleen vanwege deze spectaculaire locatie waarover

Nadere informatie

Als de Centrale Banken het podium verlaten

Als de Centrale Banken het podium verlaten Als de Centrale Banken het podium verlaten Als de centrale banken het toneel verlaten 1. Zichtbaar economisch herstel 2. Het restprobleem 3. Onbekend terrein 4. Wat betekent dit voor asset allocatie? Zichtbaar

Nadere informatie

Financiële sector en samenleving in debat. Een bijdrage aan het debat van de Rabobank. Een aandeel in elkaar

Financiële sector en samenleving in debat. Een bijdrage aan het debat van de Rabobank. Een aandeel in elkaar Financiële sector en samenleving in debat Een bijdrage aan het debat van de Rabobank Auteurs: prof. dr. Wim Boonstra en prof. dr. Barbara Baarsma Een aandeel in elkaar Inhoudsopgave Voorwoord Samenleving

Nadere informatie

F O N D S E N F O C U S

F O N D S E N F O C U S F O N D S E N F O C U S 12.02.2017 II. CARMIGNAC PATRIMOINE - DE COMPONENTEN Een gediversifieerde strategie ontwikkelen met behulp van duurzame rendementsmotoren 12.02.2017 Langetermijnovertuigingen Voor

Nadere informatie

De Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau

De Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau Chapter 6 Samenvatting (Dutch summary) De Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau van de staatsschuld kan leiden tot oplopende rentelasten die economisch herstel tegengaan. In

Nadere informatie

UIT VWO geld en banken

UIT VWO geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar THERE IS HELL TO PAY Kees de Kort AFS Capital Management PensioenSeminar Paniek op de financiële markten Geldmarktsteun ECB, Fed en BoE LEH FNM FRE WM WB AIG VS Europa NIBC IKB Northern Rock HBOS ING Fortis

Nadere informatie

Deel I Omgevingsfactoren en micro-economie 1

Deel I Omgevingsfactoren en micro-economie 1 Inhoud Deel I Omgevingsfactoren en micro-economie 1 1 Omgevingsfactoren 3 1.1 Schaarste dwingt tot kiezen 3 1.2 De economische wetenschap 4 1.3 Produceren, productiefactoren 5 1.4 Participanten en omgevingsfactoren

Nadere informatie

Begrippenlijst Management & Organisatie Hoofdstuk 5, 6 en 7

Begrippenlijst Management & Organisatie Hoofdstuk 5, 6 en 7 Begrippenlijst Management & Organisatie Hoofdstuk 5, 6 en 7 Begrippenlijst door een scholier 1414 woorden 28 december 2006 6,7 9 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans M&O Hoofdstuk 5 Aandelenkapitaal

Nadere informatie

Het monetair beleid van het Eurosysteem: een overzicht. Generation uro Students' Award September 2014

Het monetair beleid van het Eurosysteem: een overzicht. Generation uro Students' Award September 2014 Het monetair beleid van het Eurosysteem: een overzicht Generation uro Students' Award September 14 Overzicht van de uiteenzetting Wie doet wat in het Eurosysteem? (institutionele aspecten) Hoe wordt de

Nadere informatie

Voorstel tot fusie NN Paraplufonds 1 N.V. en Delta Lloyd Europees Deelnemingen Fonds N.V.

Voorstel tot fusie NN Paraplufonds 1 N.V. en Delta Lloyd Europees Deelnemingen Fonds N.V. Voorstel tot fusie NN Paraplufonds 1 N.V. en Delta Lloyd Europees Deelnemingen Fonds N.V. De ondergetekende: NN Investment Partners B.V., een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, statutair

Nadere informatie

Grafiek 1: Evolutie van de voornaamste aandelenindices in de VS, Eurozone, China en de groeilanden in vergelijking met de evolutie van de goudprijs.

Grafiek 1: Evolutie van de voornaamste aandelenindices in de VS, Eurozone, China en de groeilanden in vergelijking met de evolutie van de goudprijs. BEHEERSVERSLAG 31/3/2015 Macro & Markten, strategie Na de forse klim van de aandelenmarkten in 2014 zetten vooral de Zuidoost Aziatische en Europese aandelenmarkten deze trend in 2015 verder. Meer en meer

Nadere informatie

Inleiding bank- en verzekeringswezen 4 INLEIDING BANK- EN VERZEKERINGSWEZEN 4 (CBV10.4/CREBO:50168)

Inleiding bank- en verzekeringswezen 4 INLEIDING BANK- EN VERZEKERINGSWEZEN 4 (CBV10.4/CREBO:50168) INLEIDING BANK- EN VERZEKERINGSWEZEN 4 (CBV10.4/CREBO:50168) sd.cbv10.4.v1 ECABO, Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd in

Nadere informatie

Kredietverlening aan het mkb

Kredietverlening aan het mkb Kredietverlening aan het mkb Stuurgroep Kredietverlening 2 mei 2012, Den Haag Inleiding en aanleiding Sinds het uitbreken van de financiële en economische crisis in 2007 is er veel aandacht voor kredietverlening

Nadere informatie

Internationale vorderingen Nederlandse banken onder druk

Internationale vorderingen Nederlandse banken onder druk Internationale vorderingen Nederlandse banken onder druk De vorderingen van Nederlandse banken op het buitenland zijn onder invloed van de financiële crisis en de splitsing van ABN AMRO in 2007 en 2008

Nadere informatie

Evaluatie Bankenplan. Prof. Em. Dirk Heremans

Evaluatie Bankenplan. Prof. Em. Dirk Heremans Evaluatie Bankenplan Prof. Em. Dirk Heremans Bankenplan - kredietverstrekking 1. Macro- economische context 2. Cijfers evolu>e kredietverlening 3. Kredietverlening in nieuwe reguleringscontext 4. Beleidsimplica>es

Nadere informatie

Nieuw economisch denken

Nieuw economisch denken Nieuw economisch denken Ontwikkelingen in de post-crisis economische wetenschap Joeri Schasfoort Relevant voor: LWEO lesbrieven Geldzaken (havo 5) Monetaire zaken (vwo 4/5/6) Doel: Nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

Middengroepen op de woningmarkt

Middengroepen op de woningmarkt Middengroepen op de woningmarkt Congres 110 jaar Woningwet 1 november 2011 Frank van Dugteren Directie Kennis en Verkenningen Min BZK/WWI Inhoud Heroverweging Crisis Woonvisie Middengroepen: Open Deuren,

Nadere informatie

Persbericht. Huishoudens verliezen koopkracht in Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Huishoudens verliezen koopkracht in Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-112 15 juli 2004 9.30 uur Huishoudens verliezen koopkracht in 2003 In 2003 is het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens voor het eerst in tien jaar

Nadere informatie

NIEUWE AANBIEDING VAKOPLEIDINGEN VAN START OP 31 OKTOBER 2011

NIEUWE AANBIEDING VAKOPLEIDINGEN VAN START OP 31 OKTOBER 2011 NIEUWE AANBIEDING VAKOPLEIDINGEN VAN START OP 31 OKTOBER 2011 Na de eerste succesvolle opleiding Wft Basismodule Banken en Verzekeringen achter de rug te hebben, bieden wij u de volgende NIBE-SVV opleidingen

Nadere informatie

De werking van de nieuwe contracyclische buffer in Bazel III

De werking van de nieuwe contracyclische buffer in Bazel III De werking van de nieuwe contracyclische buffer in Bazel III Banken moeten straks in perioden van overmatige kredietgroei extra kapitaal opbouwen. Hierdoor zijn zij beter bestand tegen de risico s die

Nadere informatie

VerzekeraarsVernieuwen. Federatie van Assurantieclubs Zwolle, 17 maart 2010 Leo De Boer, directeur Verbond van Verzekeraars

VerzekeraarsVernieuwen. Federatie van Assurantieclubs Zwolle, 17 maart 2010 Leo De Boer, directeur Verbond van Verzekeraars VerzekeraarsVernieuwen Federatie van Assurantieclubs Zwolle, 17 maart 2010 Leo De Boer, directeur Verbond van Verzekeraars 1 Programma 1. Blik op de markt 2. VerzekeraarsVernieuwen 3. Keurmerk 4. Customer

Nadere informatie

De Geldkwestie Een maatschappelijke beschouwing van ons geldstelsel en alternatieven daarvoor

De Geldkwestie Een maatschappelijke beschouwing van ons geldstelsel en alternatieven daarvoor De Geldkwestie Een maatschappelijke beschouwing van ons geldstelsel en alternatieven daarvoor Oktober 2015 Hoofdpunten Vrijwel al het geld komt tegenwoordig op de wereld door de kredietverlening van private

Nadere informatie

BEGINSELVERKLARING NEUTRALITEIT GEMEENTELIJKE BASISSCHOOL OP DREEF

BEGINSELVERKLARING NEUTRALITEIT GEMEENTELIJKE BASISSCHOOL OP DREEF BEGINSELVERKLARING NEUTRALITEIT GEMEENTELIJKE BASISSCHOOL OP DREEF COLOFON Uitgave stadsbestuur Halen, Markt 14, 3545 Halen Ontwerp & realisatie Tekst - directie basisschool Op Dreef i.s.m. het stadsbestuur

Nadere informatie

Track Private sector. 8 mei 2008. Rabobank Nederland

Track Private sector. 8 mei 2008. Rabobank Nederland Track Private sector 8 mei 2008 Dagprogramma paralleltrack: Private sector 9:30 10.00uur Guust Jutte (Rabobank) Achterliggende gedachte van de bankentaxonomie 10:00 10:30uur Wim van Reen (Rabobank) Geef

Nadere informatie

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Monitoring Rapport: Mei 212 Jan van Nispen Inleiding De start van de financiële crisis ligt nu al enkele jaren achter ons, maar in 211 voelden we nog steeds de

Nadere informatie

Beïnvloeding van risicobewustzijn. André Maranus

Beïnvloeding van risicobewustzijn. André Maranus Beïnvloeding van risicobewustzijn André Maranus Omgangsvorm In deze workshop bestaan geen fouten of mislukking enkel feedback! Beïnvloeding van risicobewustzijn Menselijk gedrag als risico en het nemen

Nadere informatie

Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten,

Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten, PERSCOMMUNIQUÉ 2014-07-18 Links BelgoStat On-line Algemene informatie Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten, 1995-2011. De drie Gewesten en de Nationale Bank van

Nadere informatie

Begin Balans 1 januari 2008

Begin Balans 1 januari 2008 BAM: Balans opgave 1.2 Pagina 1 van 6 Begin Balans 1 januari 2008 350.000 207.750 15.000 25.000 175.000 25.000 65.000 15.000 4.000 1.250 12.500 2.500 449.000 449.000 Opdracht 1. Op 15 januiari wordt een

Nadere informatie

H2 Te veel geld maakt ongelukkig

H2 Te veel geld maakt ongelukkig Samenvatting door M. 940 woorden 15 november 2012 3.3 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index H2 Te veel geld maakt ongelukkig 2.1 introductie De oorzaak van hyperinflatie is bijna altijd dezelfde:

Nadere informatie

OEFENINGEN BIJ HOOFDSTUK 24 : SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR

OEFENINGEN BIJ HOOFDSTUK 24 : SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR OEFENINGEN BIJ HOOFDSTUK 24 : SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR Oefening 6.2.1. a) berekening nominale intrestpercentage 52.000 rente op 200.000 voor 2 jaar = 13 % per jaar b) berekening reële intrestpercentage

Nadere informatie