Taxuskever of gegroefde lapsnuitkever (Otiorynchus sulcatus)

Transcriptie

1 Taxuskever of gegroefde lapsnuitkever (Otiorynchus sulcatus)

2 Taxonomisch Coleoptera (orde van de kevers) soorten wereldwijd dekschilden en bijtende monddelen larven met duidelijke kop en 3 paar borstpoten voeden zich meestal met vers plantaardig materiaal, soms met mest (planteneters), schimmels, sommigen roofzuchtig

3 Taxonomisch Curculionoidea: (familie van de snuitkevers) meer dan soorten wereldwijd, waarvan ong. 600 soorten in België en Nederland binnenste vleugelpaar is meestal weinig ontwikkeld, kunnen niet vliegen herbivore kevers voeden zich meestal met het blad van vele sierplanten (overblijvend/bladverliezend) en kleinfruitsoorten inheemse soorten (o.a. taxuskever) kunnen aanzienlijke economische schade veroorzaken (sierteelt/containerteelt, kleinfruit en zachtfruit) uitheemse soorten: overwinteren steeds meer door de klimaatopwarming en veroorzaken steeds meer economische schade wegens gebrek aan natuurlijke belagers (O. armadillo, O. salicicolla, O. craetaegi)

4 Levenscyclus

5 Levenscyclus - adult eerste kevers vanaf midden mei en leven meerdere maanden aanvankelijk lichtbruin, na een paar dagen afharden tot grijszwart gegroefd matzwart schild met gele vlekjes op de dekschilden ong. 1 cm groot en kunnen niet vliegen polyfaag,voeden zich met blad van vooral groenblijvende planten enkel vrouwelijke kevers waargenomen eileg na 3 tot 4 weken onderaan de plant of op grondniveau het vrouwtje kan tot meer dan 500 eitjes leggen buiten overwinteren relatief weinig kevers onder bescherming veel meer geeft vroege eileg

6 Levenscyclus ei afgeplat bolvormig diameter ong. 0.7 mm aanvankelijk parelwit, nadien overgaand in bruin en uiteindelijk zwart vanaf einde mei afgelegd in de wortelzone duurt ong. 2 weken vooraleer larve uitkomt

7 Levenscyclus larve eerste larven na een tweetal weken (vanaf midden juni) roomwitte kleur met roodbruine kop typische gekromde C-vorm geen borstpoten ( meeste keverlarven), wel stijve haren graven zich direct dieper de grond in op zoek naar jonge wortels in volle grond meestal aan de zuidzijde van plant 5 larvale stadia (duur larvale fase sterk variabel, 9-22 maanden) bij strenge vorst minder actief en dieper (soms cm) terug actief in het voorjaar voeden zich nog korte tijd met wortelmassa voor verpoppen bij zachte winters vreten ze de hele winter door

8 Levenscyclus pop verpopping vanaf half april in de grond duurt 2-3 weken pop is ong. 1 cm lang geelwit gekleurd het begin van poten en vleugels is reeds zichtbaar

9 Geografische verspreiding

10 Schadebeelden Larve Vraatschade aan wortels tijdens najaar en vooral voorjaar Adult Typische vraatschade aan de bladrand en nerf mee opgegeten ( rupsvraat)

11 Waardplanten - voorbeelden Taxus Sleedoorn Viburnum Azalea Fuchsia Camellia Coniferen Hedera s Euonymus Rhododendron Hydrangea Cyclamen Rozen Eénjarigen

12 Waardplanten kleinfruit druif, blauwe bes, bosbes, zwarte bes, kruisbes, framboos, aardbei

13 Scouting en monitoring Monitoring van adulten Probleem: aanwezigheid veelal laat opgemerkt Kever is meestal s nachts actief en houdt zich overdag meestal schuil (moeilijk detecteerbaar) Gewas waarop adult vreet is niet noodzakelijk het gewas waaronder de eieren worden afgelegd Veelvuldig gebruik van afdekmaterialen in sierteelt en tuinbouw Tijdig controleren = efficiëntere bestrijdingsstrategie mogelijk Controle op: jonge adulten larven

14 Scouting en monitoring Monitoring van adulten Doel: bovengrondse bestrijding kort na opkomst van de adulten om ei door jonge kevers zo vroeg/snel mogelijk te verhinderen Plaatsen van bodemvallen (eerder duur en omslachtig) Gebruik van bodemplaten tussen de planten (eenvoudiger en goedkoper)

15 Levenscyclus

16 Scouting en monitoring Monitoring van larven Is omslachtiger/duurder maar meer garantie op blijvend succes (ondergrondse bestrijding tijdens najaar en voorjaar) op regelmatige afstanden deels vrijmaken van wortelgestellen (best vroege najaar) zoeken naar roomwit gekleurde larven kleinere larven meestal thv fijnere wortels grotere larven meestal thv wortel- en stengelbasis

17 Levenscyclus

18 Beheersmaatregelen Indien mogelijk gerichte gewasrotatie (tarwe, klaver, luzerne): onderdrukkende werking Wegmaaien van bladgewas na oogst Aankoop van (gecertifieerd) larve/kever-vrij uitgangsmateriaal (containerplanten) Doordachte grondbewerkingen, bereikbaarder voor predatoren Stimuleren van natuurlijke vijanden

19 Bron:

20 Natuurlijke vijanden Predatoren Gewervelden: mol, egel, knaagdier, spreeuw, hagedis, pad, pluimvee (op adulten) Ongewervelden : loopkevers, kortschildkevers, graafwespen, mieren, mijten, spinnen (op larven en adulten) Insectparasitaire nematoden Parasisitoiden Insectparasitaire schimmels Steinernema kraussei Steinernema carpocapsae Steinernema feltiae, Heterorhabditis bacteriophora Heterorhabditis marelatus (veelbelovend voor lagere bodemtemperaturen) Metarhizium anisopliae (BIO Bayer cropscience) Beauveria bassiana schildwespen, sluipvliegen

21 Aanpak taxuskeverprobleem op Proefcentrum Pamel Teeltseizoen 2013: geen waarneming van taxuskevervraat in gewas ZF: HF: Begin 2014 : vaststelling acute en algemene aantasting met taxuskever (ZF en HF)

22 Aanpak taxuskeverprobleem Bestrijdingsstrategie gericht op de kever en/of larve Entomopathogene schimmel: BIO 1020 (Schimmel: Metarhizium anisopliae) Behandelingen: vooraf stro verwijderd grond vooraf met de spitvork goed verlucht bodem licht bevochtigd eerst behandeling (50kg/ha of 5g/m² beplante strook) in 4 herhalingen 11 g product/10l water verdeeld over beide zijden van de zwartstrook daarna regelmatig lichtjes bevochtigd en bodem lichtjes losgewerkt met spitvork bovenstaande behandeling met BIO1020 werd herhaald.

23 Aanpak taxuskeverprobleem op Proefcentrum Pamel Bestrijdingsstrategie gericht op de larve Entomopathogene nematoden: Entonem Nematode: Steinernema feltiae Behandeling: 27/03/2014: de te behandelen strook werd vooraf goed vochtig gemaakt verpakking voor 100 m² opgelost in 10L water (21 C) waarna gemengd werd met 160L water. deze nematode-oplossing werd verdeeld over de 4 rijen (weerszijden). achteraf werd de bodem goed bevochtigd. behandelde strook daarna nog enkele weken goed vochtig gehouden

24 Aanpak taxuskeverprobleem op Proefcentrum Pamel Bestrijdingsstrategie gericht op de larve/pop Entomopathogene nematoden: Larvanem Nematode: Heterorhabditis bacteriophora Behandeling 29/04/2014: de te behandelen strook werd vooraf goed vochtig gemaakt verpakking voor 100m² opgelost in 10L water (21 C) waarna gemengd werd met 160L water deze nematode-oplossing werd verdeeld over 4 rijen (weerszijden) achteraf werd de bodem goed bevochtigd behandelde strook daarna nog enkele weken goed vochtig gehouden

25 Resultaten BIO1020 In vitroproef in potgrond: goede werking onder juiste omstandigheden van: bodemtemperatuur bodemvochtigheid bodemstructuur wordt bij voorkeur mee ondergewerkt bij de grondvoorbereiding in de plantzone bij aanplant ENTONEM/LARVANEM Goede werking onder de juiste omstandigheden van bodemtemperatuur en - vochtigheid Aan te gieten aan de basis van de planten

26 Voorkomen in de toekomst Patronen in aantasting trachten te herkennen door scouting in de ruimere omgeving Misschien is het taxuskeverprobleem een gevolg van een aantal factoren (bodem-ph en gebreksverschijnselen, bodembedekkingmaterialen, aanvoer van besmet uitgangsmateriaal): wordt verder nagegaan de komende maanden Voeling krijgen met deze factoren Is een meer preventief gerichte bestrijdingsstrategie mogelijk? ADLO-demonstratieproject: BIOROOTS ( ) Probleeminsecten in de biologische teelt: Aziatische fruitvlieg, taxuskever, wortelvlieg en Cladosporium

27 Bedankt voor uw aandacht Paul Hendrickx Proefcentrum Pamel