Van tot. e e. Bloe d! Bloed

Transcriptie

1 Va ARm tt ARm! p u s Mt w Cl pas j i sam?? uit r l b it j H z Bl!! l S Bl cckt ai ls m Br bl Ovrt u iuw ig r wi!

2 Waarm magazi vr bl? Wl, mat j zr bl u p gr zu ligg. Bl is it all sstil vr juw gzhi. Drbl ka k ar mslvs r. R gg m s r t uikl i wr wrl va ht bl. J zu rva vrstm staa hvl bl r i j klas zit (blz. 2). Maar wt j h ht r uit zit (blz.9)? Ii it, a hbb w t gk xprimt vr ju (blz. 2). Mt bl ka j ar vrr hlp. Ht R Kruis lit it i g ba zrgt rvr at ht bl saf is (blz. 6-7). Wist j truws at hl rsm bk strr k bl gv (blz. 3)? Maar ht is it gg m vilig bl i vrraa t hbb, ht mt k va juist blgrp zij. Nit ir ka zmaar aa ir gv f va ir tvag. Otk sl wi bij j past (blz. 4-5). Hplijk hb jij it bl ig, maar j wt maar it wat r ka gbur. Zals Matthias i vr zij lv mst kkk a rstig vrkrsgval (blz. 10). Ht is vr ms als Matthias at ht R Kruis mr blr zkt. Misschi k jij wl ultim vrsirtruc vr iuw r? Stuur j wrvigsacti p wi (blz. 11). Bl is cl! E klas vlbl! Ht lijkt wl titl va misaafilm, maar ht is cht z: juw klas zit vl mt bl I lk klasgt ( jzlf) strmt irukwkk hvlhi bl. Ht lichaam va gz vlwass prs bvat gvr vir tt zs litr bl. Ht prciz vlum bl is atuurlijk afhaklijk va j lichaamsvlum. Hvl is vl? Mt al ht bl i klas ka j ttlijk mmrs vull. Dat is vl, maar hvl? J ka gmakklijk brk hvl bl j i klas sam hbt. D vuistrgl is at ms gvr rti va zij lichaamsgwicht aa bl hft. Bij ma is at rgaas its mr bij vruw its mir. Dat is tuss ml pr kilgram lichaamsgwicht. E? Hvl mmrs ka j vull mt ht bl i juw klas? Bl gv? J kut atuurlijk it al j bl r. Als r bl gv a wrt 400 f 470 ml bl afgm (ht vlum wrt bpaal r afamarts). Dat is maar kli hvlhi vrglk mt zs litr bl i i hu ar strmt. Bl wrt truws vrtur bij aagmaakt, us j mrkt z g als its va blgift. K j ms tuss i btj bl ku miss? Stuur h blsvlug aar

3 Brm bl I Vlaar gft gvr 3% va ms bl. Dat wil zgg: éé ima uit grp va 30. Kijk kr i j famili vrikrig. Vi j mr f mir r a ht Vlaams gmil? K j cht g r? Tch wl. W lat j kismak mt Vlaams itratial ppstrr i hu sttj bijrag m blrsrvs p pijl t hu. Wist j at Kat (Il 2011) campagli schrf vr R Kruis-Vlaar m iuw blr t wrv? Ht lij ht Otwaak is Nrlastalig vrsi va haar sigl Brak ut. Otk ht p Yutub! Daaraast gft Kat sam mt haar ba zlf bl traktrt z r af t p wr wijs vrrassigsccrt. Marij Dvalck (Bma i FC D Kampi) Zich sam mt Kat izt m i éé jaar maar lifst iuw r t wrv? Marij is truws al mr a 20 jaar ambassaur va ht R Kruis. Hij ka ht it lat m p blizamlig bi t sprig m r t bak. Sa Dht (zagr & tv-prstatr) vral jg ms (18+) aasprt m bl t gaa gv? Als j zit at r i ht vrkr zvl jg ms vrglukk, a is ht k maar rmaal at k zij bl gv. Mt half uurtj va j tij zakj bl maak j wrl va vrschil. Wat bl is blig! Zg at Sa ht gzg hft. Justi Bibr (Caas tirzagr) mt éé twittrbricht i klap 1000 iuw r aabracht i rctrum i Caaa? Hij atwr p brichtj va zik misj at ht supr blagrijk is m bl- rgaar t wr. E l va zij 16 milj vlgrs vg hirp aa bij ht wr. E at allmaal mt 140 luttl tks. Mily Cyrus (Amrikaas actric zagrs) l uitmaakt va ht Clbrity Cabit va ht Amrikaas R Kruis? Dat zij artist i R Kruisactis rstu, zg maar. Vrr prijk k g vlg am p at lijstj: Pirc Brsa (k wl bk als Jams B), Jacki Cha (uit karatfilms), Hii Klum (laggb tpml) g vl ar. Dat ka tll.

4 Mt wi pas j sam? Hb j j al s afgvraag f j mt i tff gast f at luk misj i klas sam past? G gmakklijk vraag, alhwl Op ht gbi va bl ka j vuig agaa f j ial r vr j vlam bt f rr gwillig tvagr. Wi va vir? K j juw blgrp? Er zij vir blgrp: O, A, B AB. I lk la km i vrschill blgrp i ar aatall vr. I Blgië zit vrlig r als vlgt uit: O: 45 %, A: 40 %, B: 10 %, AB: 5 %. E i juw klas? Past j klas i it plaatj? Elk blgrp hft uik samstllig. Als j bl va vrkr blgrp tit, a ragrt ht lichaam va tvagr p at bl alsf ht irigr is. Dat ka lijk gvlg hbb. Daarm krijg j als patiët bst trasfusi mt bl va j ig blgrp f waarva blgrp p zij mist cmpatibl is. Krijg A+ A- B+ B- AB+ AB- 0+ O- A+ A- B+ Gv B- AB+ AB- O+ O-

5 B j psitif f gatif? Naast blgrp hft j bl k g rsusfactr ( bpaal iwit at r j r blcll zit, f it). Als j r blcll it rsuskmrk hbb, a is j bl rsuspsitif. Ii it, a is j bl rsusgatif. I Blgië is gvr 85% rsuspsitif 15% rsusgatif. Zals bij blgrp, mt k rsusfactr klpp m bl t ku ti. Als j bl hbt zr rsuskmrk ( j us rsusgatif bt) a zit j lichaam rsuspsitif bl als irigr zal ht rtg ragr. Als j rsuspsitif bl hbt, ku j zwl bl mt als zr rsuskmrk tvag. J ial blpartr Ga kr a i klas f mt j vri vrii, wi j zu ku vrr hlp mt blgift. J mag truws blgv vaaf j 18 vrjaarag. Op ht schmaatj zi j wi aa wi mag gv wi va wi mag tvag zr prblm. Z is O gativ uivrsl r. Dz blgrp mag aa ir tgi wr. Dat is hl haig als blgrp va tvagr it gk is, bijvrbl bij spgvall. E AB psitiv patiët mag a wr va ir bl tvag.

6 Va ARm tt ARm N, w gaa ht hir it hbb vr cmisch crisis bsparig i ms armr mak. W zm i p wg i ht bl aflgt, va arm va r, tt arm va patiët. Wat r kmt hl wat bij kijk m zakj bl p vilig mair va aar ar ms vr t brg. Daar ha j g it bij stil gstaa, wl? ak Fr t/r ai s Tus E prikj at hlpt Ht bgit mt al i tff ms i hu bl km r p lkal blizaml ig va ht R Kruis f i rctra. Na kr t misch ctrl r arts, prikt vrplgkuig arm va r aa. E paar tstbuisjs bl w r afgm vr rzk a wrt zak j gvul mt iglijk blgift. D r staa vrijwill ig hu bl af, wat z will zik ms vrr hlp. Wat, wi wt, hb j zlf k it bl ig ll bl a a Mr uit bstal l i rgaas k rm g ij kr hbb. Daa ig Patiët t h c z lijk a gi i sl mg z ht bl t l rb z k Kruis ht. Sms hal a splitst ht R sm la p rt it i blcll us bl w D afam i r. l b t h plaatjs uit g bl i. vrm tg vrwrkt Tst vr vilig bl B b Va Ml/ R Kru is-v laa r Ht is supr bla grijk at ht bl pruct vilig is ht aa patiët vr tgi wrt. D aa r m wrt lk gift uitvrig i h t labratrium g t st, f h t u m bl, blplaatjs f plasma gaat. D t sts b pa l it all blgrp, m aar spr k zi k t s p i via ht bl ku v rgrag wr. A ll bl pruct wr us gt st vr z ffcti f gbruikt wr. r -Vlaa Kruis

7 r Frak T ussait/r Kruis-Vla ar T gbruik tt rgvulig wr a z, j zi r i ll l i pic b Blbsta zikhuiz z bwaar tt lt ar blpruct g k l r V. F ig hbb : ra k T bwaarmth uss um at s i ai t/r hubaarh Kru is-v r laa aa w b g a 2 4 r ku l l c > R bl aar. tt 6 C. jaar bruikb wr bij 2 C C 0-3 va ur tu bij tmpra > Plasma blijft hubaar imum vijf ag ax m j zi s j at > Blpla ig blijv. ur i bwg t r v z s al p 22 C at l vrhir l st t hu sc l Spcia klv. s aa lkaar gaa blplaatj Ht R Kruis zrg t vr bvrra prma ig va t zik blpr huiz m uct. Ma t ar at ka all ma atuurli ar als g jk g ms rglmati g bl g v. Fra k T ussai t/r Kru is-vla a r

8 Bl ccktails Ht hft it altij blsrius t zij. Sms is ht gw supr m t chill. Waarm it mt lkkr ccktail? E paar uik rcptjs va Jug R Kruis m uit t prbr. Dubl Fracti Bly Brry Igriët 2 rz pmplmz 4 tlpls frambzsirp IJsblkjs Spuitwatr Briig Als rst prs j pmplmz. Vrvlgs vg j frambzsirp t. G mg. Aalg mt spuitwatr. Vg ijsblkjs t. Igriët Druivsap Applsap Ijs Briig Als rst git j ht ruivsap i hg glas. Vrvlgs vg j kl ijsblkjs t. Da hl vrzichtig ht applsap, zat bi mi gschi blijv. Blu bl Igriët 2 blsiaasappl 1 citr 2 tlpls ruivsirp Miraalwatr IJsblkjs Briig Erst prs j siaasappl citr. Mg ht sap va bi vrucht mt ruivsirp. Lg ht aar kuz aa mt miraalwatr. Vg ijsblkjs t. Smaakt at aar mr? Jug R Kruis rgaisrt hl rks tff activitit vr jgr. Lr rst hulp vrl, tk h ht is m r t wrv f hlp j mms uit. Vi j ichtstbijzij aflig p

9 Cls-up! H zit j bl ruit? I ht bst gval zi j kl bl als j i j vigr sijt f als j us blt. Ht r plakkrig gj zi j waarschijlijk livr it a wl. Maar iglijk is bl fatastisch: ht gft j rgi, gst j als j zik bt hlt j w. J staat r it bij stil, maar zr bl ku j it lv. Ht is ht lvssap at phulijk i j ar rstrmt. E tch zij r maar wiig ms i wt h bl prcis i lkaar zit. Daarm will w it wl s va ichtrbij bkijk. Wat zi j als j bl zu bkijk r micrscp? J zit wirwar va schijfjs mt ukj ri. Dat zij r blcll. Als j gluk hbt, ku j k witt blcll vi. Di hbb rr willkurig vrm mt clkr ri. Wat zit r i j bl? J bl bstaat vr gvr 45% uit r witt blcll blplaatjs. Di bstal zij pgm i gl vlistf: ht plasma (55%). Plasma bstaat a wr vr 92% uit watr. D vrig 8% zij pglst stff zals iwitt, suikrs, vtt, zut, hrm vitami. D blagrijkst iwitt i ht bl zij stlligsfactr (rg blagrijk vr blstllig) afwrstff (atistff) tg viruss. R blcll staa i vr ht zuurstftrasprt rh ht lichaam, zat j spir rga rgi krijg. D r blcll bvatt ijzrhu klurstf, hmglbi, i vratwrlijk is vr r klur va j bl. J hbt tuss 4 6 bilj r blcll pr litr bl. (E bilj is 1000 miljar fwl ) Z hlp k afgstrv cll p t ruim. E litr bl bvat tuss 4 11 miljar witt blcll. D kakr (abrmal gri) va witt blcll (wtschapplijk aam: lukcyt) wrt lukmi gm. Blplaatjs hlp blig t stpp. Als blvat bschaig is, vrm blplaatjs afsluit tj i wa va at blvat. Dit tj vagt r blcll t z stll. Dit hut it all ht bl i ht lichaam, maar hlpt k bactrië buit t hu. E vlwass bschikt vr z 150 tt 450 miljar blplaatjs pr litr bl. Witt blcll zij vrigrs va j lichaam. Z vrig ht tg irigrs zals bactrië, viruss, parasit, schimmls gist.

10 Sl! Bl! Mathias (13 jaar) uit G. is sll krl, vral p fits a. Hij was zlfs z sl at i autbstuurr hm it ha zi aakm. Kabag! E va bur sl t hulp bl millijk ht ummr 112. I mum va tij was ambulac tr plaats m Mathias aar spaflig va ht zikhuis t brg. Glukkig vrlf hij ht ka hij zij vrhaal zlf g. H wr j vrzrg? M: Ik ha vl bl vrlr t ik aakwam i ht zikhuis. Daar hbb z m a millijk bl ggv. Ik hb ri ag p itsiv zrg glg vr ik aar gw kamr vrgbracht wr, mt b arm i ht gips. Daara uur ht g ri wk vr ik p krukk aar huis mcht. Wat was r gbur? M: Ik was i buurt aa ht fits t plts aut uit zijstraat razsl p m afkwam m mvr r. Ik kwam hl glukkig p ht asfalt trcht lip vrschill bruk p. Ik bl hvig. Dat hbb z m althas vrtl, wat zlf was ik bwustls r klap. Kijk j u ars aa tg zikhuiz ktrs? M: Vrgr v ik ht zikhuis aklig plk. Maar zr g sll vrzrgig i ht zikhuis was ik r misschi u it mr. Ik ha r it bij stil gstaa h blagrijk hulpist zij: ambulacirs, sparts, misch apparat, bl at klaar ligt zvrt. Ik b h allmaal z akbaar, at ik latr misschi k i hulpvrlig wil wrk. Of als at it lukt, a ka ik vaaf mij 18 p zij mist bl gv m ar vrkrsslachtffrs zik vrr t hlp. Zlf it vrkrsgval /f bl ig gha? Vrtl s j vrhaal r mail t stur aar R Kruis-Vlaar: bl@rkruis.b

11 Ovrtuig iuw r wi! R Kruis-Vlaar is vrtur p zk aar iuw r. Misschi hb jij wl g ië m iuw r t wrv? Daarbij is ht wl blagrijk at ms vrijwillig mt km bl gv. H btal f vrstlp mt katjs mag us it. H zu jij iuw r aaztt m bl t gaa gv? Wrk wrvigscampag uit: wi wil j aaztt tt bl gv, mt wlk argumt, twrp visul matriaal, schrijf raaibk vr j wrvigsacti. Stuur j crativ ië aar R Kruis-Vlaar wi tickt vr agj i Walibi f Bbbjaala. Juw klas krijgt aarbv uitigig vr bzk achtr schrm va ht bltrasfusictrum. Dist Drwrvig, R Kruis-Vlaar, Mtstraat 40, 2800 Mchl E vrgt vral it j aam, ars schl t vrml!

12 Drctrum Aalst Aalst Albrchtlaa 117, tl Drc trum Brug g Statispl i 10/ 010 2, 8000 Brugg tl bl@r kruis.b? v g ik a k r Waa Ml/R Bb Va r Kruis-Vlaa m Drctrum Eg gm E , t raa Wilrijkst straat) (brikbaar via Dri Eyck tl bl@rkruis.b Drc trum G l Markt 12, 2440 Gl tl bl@r kruis.b m Gk Drctru 3600 Gk 4, Schips Bs 02 tl s.b ui kr bl@r Drctrum Gt Ottrgmsstwg 703, 9000 Gt tl bl@rkruis.b V.U. Philipp Vakrckhv, Mtstraat 40, 2800 Mchl Drctrum Jtt Laarbklaa Brussl tl jk Krtri rtrijk trum K 0 c 0 r D wijk 54, 85 s ik Dr is.b 5 0 l. t u rkr bl@ D rc Hrstr trum L uv aat 49 / BTC, tl L uv 16 bl@ rkr 1 uis.b rhut trum Tu Turhut c r D 300 aat 166, 2 Rubsstr tl. 014.b kruis bl@r I bija all ctra va ht R Kruis ka j bl, plasma blplaatjs gv. Hiraast vi j all rctra va ht R Kruis. Er staat sts aagui vr wlk gift (bl, plasma f blplaatjs ) j i wlk ctrum trcht ka. I smmig ctra ka j bijvrbl all plasma gv. Wil j plasma f blplaatjs gv, m a v tlfisch ctact p mt ht ctrum va j kuz m afspraak t mak. Z vrkm j wachttij. Op mbil blizamlig ka j all bl gv. J vit all ctactggvs wgbschrijvig k p www. blgvtlv.b. Hir ka j k mbil blizamlig i juw buurt pzk.