Samenvatting ANW Hoofdstuk 2 + 7

Transcriptie

1 Samenvatting ANW Hoofdstuk Samenvatting door M woorden 26 november keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Exponentiële groei: Lineaire groei: in een vaste periode neemt het aantal planten met een groeifactor toe. het aantal neemt toe met een vaste hoeveelheid. Een model is een vereenvoudigde voorstelling van een deel van de werkelijkheid. Elke voorspelling heft een onzekerheidsmarge en dus een beperkte betrouwbaarheid. Voorspellers vergissen zich vaak in technologische en sociale ontwikkelingen. De club van Rome voorspelde het volgende: Een groeiende wereldbevolking vereist een hogere voedselproductie. Natuurlijke hulpbronnen (gas en olie) zullen snel uitgeput raken. Industrialisatie zorgt voor verdergaande milieuvervuiling. - Hiërarchisch scenario à overheid heeft grote invloed op gedrag van burgers en is sprake van een vaste economische groei. - Egalitaire scenario à Men gaat uit van een algemene zorg voor natuur en milieu: economie van het genoeg - Individualistisch scenario à Men gaat uit van een zo groot mogelijke individuele ontplooiing, vrije marktwerking en een zo groot mogelijke economische groei. Fotosynthese: onder invloed van licht maken bladgroenkorrels glucose en zuurstof uit water en uit de lucht maken ze kooldioxide. Sterft de plant, dan komen kooldioxide en water weer vrij. (koolstofkringloop & zuurstofkringloop) 6 CO 2 (g) + 6 H 2 O (l) à C 6 H 12 O 6 (aq) + 6 CO 2 (g) Stikstof is voor planten belangrijk omdat het een onderdeel is van eiwitten: de bouwstoffen van het leven. De atmosfeer bestaat voor 80% uit stikstof. Er zijn 17 chemische elementen die een plant nodig heeft om te groeien. P (fosfor), S (zwavel), K (kalium) à uit de grond C (koolstof), H (waterstof), O (zuurstof), N (stikstof) à uit de lucht Voedselproductie verhogen: Pagina 1 van 5

2 Methode Omschrijving Werking/resultaat Slash and burn Stuk land platbranden en als grond Vruchtbare grond door mineralen uit de voor landbouw gebruiken. as Bemesting Mineralen en energie uit de mest komt in Uitrijden van mest (uitwerpselen) op de de grond, die bacteriën gebruiken om akkers nitraat te produceren Wissellandbouw Elk jaar/periode een ander gewas Elk gewas levert bijv stikstof op in de grond, wat weer gunstig is voor een ander gewas wat later wordt geproduceerd Mechanisatie Grond bewerken met machines i.p.v. Grotere voedselopbrengst door snel en met de hand efficiënt werk Gewasbescherming Bespuiten van gewassen tegen Schadelijke insecten/onkruid wordt schadelijke insecten/onkruid gedood, de plant zelf niet Bemesting met kunstmest Uitstrooien van kunstmest Kunstmest bevat direct door planten opneembare stikstof Klassieke biotechnologie Er ontstaat nieuw, beter gewas dat Kruisen van verschillende goede eigenschappen van beide ouders plantenrassen erft Groenbemesting In de grond onderploegen van Veel stikstof in de grond door vlinderbloemigen nitrificerende bacteriën Ammoniak kan bewerkt worden tot kunstmest. Er is sprake van intensieve landbouw als er een sterke ontwikkeling/verandering is in de landbouw door mechanisatie en kunstmest. De groene revolutie is dat nieuwe plantenrassen worden gekweekt met een hogere opbrengst. Sociale gevolgen: Kunstmest is duur. Westerse afnemers willen graag grote hoeveelheden van constante kwaliteit. Boeren in ontwikkelingslanden verbouwen daarom maar één gewas. Een monocultuur is niet zonder gevaar, omdat het risico op een mislukte oogst door ziekte, schimmel, insecten toeneemt. De luchtlaag om de aarde is de atmosfeer. Oorspronkelijk was er geen zuurstof in de atmosfeer. De eerste levensvormen waren geschikt om in een zuurstofloze atmosfeer te leven. Door fotosynthese kwam er steeds meer zuurstof en konden steeds meer planten/dieren overleven. De atmosfeer beschermt ons. Zonder natuurlijk broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur -18 graden zijn, doordat de aarde zonnestraling terugkaatst in de voor van infraroodstraling (IR) UV-B UV-A Slecht voor de huid en het immuunsysteem Slecht voor binnenste delen van de huid Gammastraling Röntgenstraling Pagina 2 van 5

3 Ozonlaag laat slechts een deel van Uv-straling door. Ozonlaag verschilt in dikte: Afhankelijk van temperatuur en tijd v/h jaar Op de zuidpool in de zomer het dunst Waterstofkringloop: Rond de evenaar stijgt warme lucht op en door verdamping van water wordt zonnewarmte aan de omgeving onttrokken Op gematigde breedten koelt de lucht af. Waterdamp condenseert dus en zonnewarmte komt vrij. In de tropen wordt oceaanwater opgewarmd: het lichte warme water stroomt naar het noorden en het zuiden. Het water koelt daar af en het zware koude water stroomt terug. De biosfeer is het leven in de atmosfeer, de bovenste kilometers van de aardkorst en het water op aarde. Het is een gesloten systeem, waar stoffen en elementen en energie via kringlopen worden getransporteerd. Buffers zijn opslagplekken, bronnen zijn waar stoffen vandaan komen. Het klimaat verandert van nature. Factoren zijn: - Geologische factoren: De ligging en verhouding van land/oceaan verandert. Hierdoor verschuiven ook stromingen in de atmosfeer/oceaan. - Astronomische factoren: De variatie in instraling en de verdeling van zonnewarmte verschilt. Ook schommelingen van de afstand tussen aarde en zon en de hoeveelheid straling van de zon is niet constant. - Atmosferische factoren: Hoeveelheid broeikasgassen verandert en dan verschuift de stand van de thermostaat ook. Versterking van het broeikaseffect. - Plotselinge gebeurtenissen: Meteorietinslagen of vulkaanuitbarstingen kunnen het klimaat veranderen. Ze zijn echter niet te voorspellen. 2 soorten voorspellingen van het klimaatsysteem Hoe ontwikkelt de atmosfeer zich in de loop van de tijd? Wat voor klimaatveranderingen zullen er zijn? Negatieve terugkoppeling Positieve terugkoppeling à stabiliserend effect à destabiliserend effect Gaiahypothese: De aarde en het leven houden zichzelf in stand door regelmechanismen en zijn samen één levend systeem. Het leven heeft er zo zelf voor gezorgd dat de omstandigheden op de aarde leefbaar zijn gebleven. Hoofdstuk 7 2 uitgangspunten van duurzame ontwikkeling: We hebben de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de aarde leefbaar is voor toekomstige generaties. We moeten zorgen dat we onze behoeften kunnen voorzien. Duurzaamheid Productieprocessen die het milieu niet belasten en grondstoffen niet uitputten. Transitie Pagina 3 van 5

4 Structurele verandering van de maatschappij. Neolithische revolutie De mens was niet meer afhankelijk van de natuur, maar ging deze naar eigen hand zetten. Industriële revolutie De mens vond de stoommachine uit en de arbeidersklasse ontstond. Grondstoffen voor productie komen uit de grond en het afval van die productie komt ook weer in de grond. Als je afval kunt recyclen is er minder uitputting van hulpbronnen, minder druk op de biosfeer door vervuilend afval en een meer gesloten kringloop. Een milieubalans weergeeft de milieubaten en milieukosten. Wetenschappers ontdekten dat chloor-fluor-koolwaterstoffen (CFK s) boosdoeners zijn voor het gat in de ozonlaag. Deze gassen zitten in koelkasten en in de fabricage van piepschuim. Duurzaam leven: Tropisch hardhout van plantages gebruiken. Rioleringsbuizen en regenpijpen van herbruikbaar PVC maken. IPV aardgas gebruiken, gebruik je energie van zonnecollectoren. Goede isolatie helpt de energie van je verwarming te beperken. 2 waterleidingsystemen gebruiken, zodat je niet al het drinkwater ook gebruikt voor activiteiten waar je ook grijs water voor kunt gebruiken. Stappenplan: Uitgangspunten bepalen Toekomstbeeld schetsen Terugfilmen/backcasting (stap 2 realiseren) Aan de slag (korte termijn projecten) 2 toekomstbeelden: Ecologie: Natuur staat voorop. De dichtheid aan woningen is laag en er is weinig energiegebruik. Alles is zuinig en schoon. Technologie: Er is vertrouwen in wetenschappelijke en technische oplossingen. Woningen staan dicht op elkaar. Energiesparing is niet nodig omdat er veel energie uit zon en wind gehaald wordt. Veranderingen: - Energie: Bestaande situatie is dat er veel fossiele brandstoffen worden gebruikt en weinig wind- en zonne-energie. Dus meer wind- en zonne-energie. Seizoensopslag van zonnewarmte maken. Zorgen voor betere isolatie van binnenterreinen. Een autonome warmtevoorziening per straat. Verstandig met energie omgaan. - Water: Bestaande situatie is dat we veel gebruik maken van het drinkwater. Dus geen gebiedsvreemd water gebruiken en beter beheer van waterpeil in sloten en plassen. Minder bestrating en meer reservoirs. Meer leidingsystemen voor drinkwater en spoelwater. Gebruik van regenton en regenwater en spoelwater scheiden. Ozon in de ozonlaag beschermt ons tegen Uv-straling. Ozon op latere hoogten in de atmosfeer is schadelijk en is dus slecht ozon. 8 factoren die motivatie bepalen 1. Overleving honger Pagina 4 van 5

5 Zelfbeeld Cultuur Rol Lid van groep Gewoonte Overmacht Emotie denken loser verwachting zoals het hoort automatisch ik kan dat gewoon niet gevoel Duurzame energiebronnen Zon Wind Biomassa Water Aardwarmte Kernenergie: In een zonnecel wordt zonlicht rechtstreeks omgezet in elektriciteit. In windmolens wordt de draaiende beweging van de propeller door een dynamo omgezet in elektriciteit. Uit dode planten kun je biomethanol (alcohol) maken. Dit kan je in verbrandingsmotoren gebruiken. Waterkracht kan op verschillende manieren gebruikt worden om turbines aan te drijven die elektriciteit opwekken. In geothermische centrales drijft de stoom van heet water uit de grond een turbine aan. Energie wordt opgewekt door het splijten uraniumatomen. De energie die vrijkomt wordt gebruikt om water te verhitten. Geen fossiele brandstoffen Geen uitstoot van broeikasgassen Sluiting van kerncentrales is slecht voor werkgelegenheid Radioactief afval komt vrij en is levensgevaarlijk, het moet dus opgeslagen worden en dat is niet zonder risico Transport van radioactief afval is gevaarlijk Plutonium komt vrij, dit kan o.a. voor kernbommen gebruikt worden Kans op een grote ramp Kernfusie: Kernen van waterstofatomen kunnen fuseren tot heliumatomen en zo ontstaat er een enorme hoeveelheid energie in de vorm van warmte en straling. Pagina 5 van 5