Samenvatting ANW Hoofdstuk 5, 6 en 7

Transcriptie

1 Samenvatting ANW Hoofdstuk 5, 6 en 7 Samenvatting door een scholier 1563 woorden 16 juni ,2 76 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar SAMENVATTING SOLAR 2 4VWO HOOFDSTUK 5,6&7 H5 Solar ANW 5,1 Cel: waar alle informatie aanwezig is, die nodig is voor de bouw van je lichaam. Chromosomen: delende staafjes die zijn opgebouwd uit DNA : zitten in de celkern DNA: je erfelijke eigenschappen worden hier bepaald. DNA bestaat uit steeds herhalende bouwstenen. Aan elke bouwsteen zit een zijgroep, de base. : Er zijn 4 verschillende basen. A (adenine), C (cytosine), G (guanine) en T (thymine). : de DNA-structuur is een dubbele helix, opgebouwd uit twee in elkaar draaiende spiralen. De base A staat altijd tegenover T en de base G staat altijd tegenover C. Gen: 3 basen samen Eiwitten: zijn opgebouwd uit aminozuren - de eiwitten in het DNA bepalen de erfelijke eigenschappen Pauling : zag de wetenschap als een legpuzzel. Watson&Crick : puzzelden met kartonnen modelletjes van de bouwstenen totdat alle onderdelen keurig in elkaar zouden passen. Wetenschap als legpuzzel was afgekeken van Pauling. Franklin : maakte röntgen opnames van DNA-moleculen. Ze dacht dat Watson&Crick ongelijk hadden met hun theorie dat DNA eruit zag als een spiraal, een dubbele helix. Werd nooit erkend voor haar bijdrage aan het uitpluisen van het DNA 5,2 Mutaties: fouten bij het kopiëren van DNA, als de fout in de geslachtscellen zit is het erfelijk. DNA-diagnostiek: het onderzoeken van het gen voor een bepaalde ziekte. Zo is aan te tonen of iemand afwijkingen in het DNA heeft. - Met een DNA-chip kan dit heel snel getraceerd worden - Dilemma s zijn of je dit wel of niet doet. Je hebt het recht om niet te willen weten. Wil je wel weten of je een erfelijke aandoening hebt? Identificatie: Het maken van een DNA-profiel van iemand. Het is net zo uniek als iemands vingerafdruk. - Word gebruikt in bewijsvoering rondom misdrijven en verwantschap tussen mensen aantonen. 5,3 Genetische Modificatie: Veranderingen brengen in het DNA van een geslachtscel. De voordelen van genetische modificatie zijn dat je geen gevaar loopt andere, nuttige eigenschappen eruit te kruisen. Ten tweede hoef je voor de eigenschappen niet binnen de soort te blijven. Transgeen: Een organisme met een soortvreemd gen. Pagina 1 van 5

2 Ethische discussie: een discussie over iets maatschappelijks. Hierbij kun je zeggen: is iets goed of fout? Aanpak ethische discussie: Stap1: probleem weergeven Stap2: probleem analyseren Stap3: argumenteren en afwegen Stap4: probleem aanpakken 5,4 Gentherapie: Het genezen van patiënten met een fout in hun DNA. Stamcellen: cellen die nog niet zijn uitgegroeid tot wat ze moeten worden. Vanaf dit punt kunnen ze nog alle type cellen worden. (niercellen, levercellen, hersencellen enz.) Klonen: het genetisch identiek kopiëren van een organisme Genoom: Alle DNA van een persoon Human Genome Project: Een project dat het gehele menselijke genoom in kaart heeft gezet Algemene Natuur Wetenschappen. Hoofdstuk Scheppingsverhaal: Dag1: God schiep de Aarde, het licht en de duisternis. Dag2: God schiep de hemel. Dag3: God creëerde land, planten en bomen. Dag4: God maakte de zon(om over de dag te heersen), de maan(om over de nacht te heersen) en de sterren. Dag5: God schiep de zeedieren en vogels. Dag6: God schiep de landdieren(om het land te bewonen) en de mens(om te heersen over de zeedieren, vogels en de dieren). - Creationisme: De groepen dieren zijn geschapen zoals beschreven in het scheppingsverhaal en de soorten zijn daarna niet veranderd. Twijfels scheppingverhaal: -Fossielen: Men was erover eens dat het restanten waren van organismen die tijdens de zondvloed niet in de ark waren. : Het probleem was dat men fossielen vonden van dieren die ze nog nooit hadden gezien. -Cuvier: een paleontoloog(bestudeert uitgestorven organismen en overblijfselen) : De verklaringen van Cuvier voor het bestaan van fossielen die totaal afweken van bekende soorten. 1e hypothese van Cuvier; het zijn fossielen van soorten die zich in de loop der tijd hebben ontwikkeld tot nu levende vormen. 2e hypothese van Cuvier; soorten kunnen uitsterven Darwin: een natuuronderzoeker die de evolutie theorie uitvond. Hij formuleerde de volgende hypothese: alle levensvormen op aarde stammen via een geleidelijke ontwikkeling af van één gemeenschappelijke voorouder. Hij rondde zijn theologiestudie af en ging op reis met het marineschip The Beagle. Zo verzamelde hij allerlei biologische gegevens om te kweken in Engeland. De reis duurde 5 jaar. Hij ontwikkelde zijn theorie op de Galápagos-eilanden. Pagina 2 van 5

3 - Struggle for life: een strijd om voedsel is ontstaan &dus ook een strijd om het bestaan. - Survival of the fittest: de best aangepaste varianten hebben de grootste overlevingskans. - Natural selection: de best aangepaste varianten in een bepaalde omgeving hebben de grootste overlevingskans, daardoor verdwijnen langzaam de minder aangepaste varianten &zo kan er een nieuwe soort ontstaan. Een soort is een ordening in de biologie waarmee een groep organismen wordt aangeduid die in een aantal belangrijke kenmerken op elkaar lijken. Door variatie in eigenschappen ontstaan er nieuwe soorten ze worden een groter deel van de populatie, de oude vorm verdwijnt en de nieuwe soort ontstaat. Missing Links: dieren die de overgang vormen tussen de belangrijkste groepen van de gewervelde dieren. Archeopteryx: Een dier dat ooit bestond met reptiel & vogelkenmerken Mutaties&toeval: Elke eigenschap bestaat uit genen. Doordat er soms foutjes in genen ontstaan(mutaties) kunnen eigenschappen veranderen. Deze vinden dus bij toeval plaats. Tegenstanders zeggen dat de ingewikkeldheid van leven lijkt juist op het tegendeel van toeval te bewijzen. Aanhangers evolutie beweren dat alles eenvoudig is begonnen en door geleidelijke verandering complexer is gemaakt. -Classificatiesysteem: Het geven van een naam aan elke soort op grond van zijn systeem. (de mens heet homo sapiens, de denkende mens) -Fylogenie: Het bepalen van de evolutiegeschiedenis van organismen, door middel van onder andere het bestuderen van fossielen en later ook moleculair onderzoek. Dit wordt gedaan door evolutiebiologen. -Indeling van de mens: 6.4 -Sociaal-darwinisme: De gedachtegang dat er een automatische zelfregulering moest zijn van vraag &aanbod zonder socialisme, want dit zou een verlammende bureaucratie met zich mee brengen. Ook ging deze gedachtegang uit van de evolutietheorie en omdat de evolutietheorie erg populair was gingen er veel mensen in geloven wat deze mensen zeiden. -Eugenetica: Onderzoek doen naar het verbeteren van dierenrassen, in het bijzonder de mens. Vroeger werd het gebruikt als een wetenschappelijke onderbouwing van de conservatieve stroming in de VS. Wie in de samenleving onderaan stond, had gewoon niet genoeg zijn best gedaan of pech gehad met zijn povere genetische bagage. -Endlösung: Het uitroeien van mindere rassen in de tweede wereldoorlog en het creëren van een superras. H7 Solar ANW 7.1 -Duurzame ontwikkeling : We hebben de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de planeet ook bewoonbaar is voor toekomstige generaties. Maar we moeten ook in onze eigen behoeften voorzien worden. -Transitie : structurele verandering van de maatschappij (de neolithische revolutie: van jagen en verzamelen naar landbouw & de industriële revolutie : van handmatig naar machines) -Grondstoffen : komen uit de bodem : hierdoor raken de natuurlijke hulpbronnen uitgeput -recycling : hergebruiken van afval : los je uitputting hulpbronnen op en minder druk op de biosfeer door vervuilend afval Pagina 3 van 5

4 -milieubalans : bepalen per stap in de kringloop hoeveel energie er nodig is en hoeveel grondstoffen er nodig zijn. ontstaat een kasboekje met meetbare milieubaten en milieukosten. -CFK s: chloor-fluor en koolwaterstoffen zijn schadelijk voor milieu -Bedreigingen herstel ozonlaag: oude koelkasten waarin CFK-gas zit als koelmiddel. (is goedkoper) 7.2 Men zoekt manieren om de duurzaamheid van huizenbouw te vergroten --> houdbaarheid dus vergroten Ook het waterleiding systeem in huis is duurzaam, drinkwater voor keuken en plaatsen waar dat nodig is, en schoon vijverwater in douche, toilet en wasmachines. -Bestemmingsplannen: staat precies waar woningen,winkels,kantoren en groenvoorzieningen zullen komen -Stappenplan duurzame woonwijk: - uitgangspunt bepalen (nagaan waarom niet duurzaam en wat moet er veranderen) -toekomstbeeld schetsen (doe alsof het 50jaar later is en schets een beeld) -terugfilmen (wat moet er gebeuren om het toekomstbeeld te realiseren) -aan de slag (start het project) -Ecologie : natuur staat voorop (zonnepanelen, regenwater in leidingen, composteren van afval, auto s buiten de wijk geparkeerd, veel openbaar vervoer en wegen liggen op verhogingen. -Technologie : woningen dicht op elkaar, wegen ondergronds, drive-in flats waar je je auto kan parkeren op elke verdieping, auto s zuinig, veel energie beschikbaar) 7.3 -Gevolg groei wegverkeer : overlast & in sommige steden buiten Nederland smog. -Katalysator: verwijdert smogvormende stoffen uit de uitlaatgassen -klimaatconferenties : vergaderingen waar men de beperking van de uitstoot van koolstofdioxide bespreekt -emissierechten : rechten om koolstofdioxide uit te mogen stoten -Factoren die je motivatie bepalen : overleving, zelfbeeld, cultuur, rol, lid van groep, gewoonte, overmacht, emotie 7.4 -Fossiele brandstoffen : kolen, olie, gas en benzine -Duurzame energiebronnen : waar je milieuvriendelijk energie kunt winnen (zon, wind, water, aardwarmte, biomassa) -Waterstof : water waar elektrische stroom doorheen loopt. Als je waterstof met zuurstof laat reageren word er elektrische stroom opgewekt. -Subatomaire deeltjes : hieruit bestaan atomen -kernfusie: proces waarbij energie vrijkomt Argumenten voor kernenergie: Geen fossiele brandstoffen Geen uitstoot broeikasgassen Voldoende grondstoffen beschikbaar (genoeg uranium) Sluiting kerncentrales is slecht werkgelegenheid Argumenten tegen kernenergie: Het transport van radioactief materiaal met treinen en schepen is risico Pagina 4 van 5

5 Radioactief afval vrij Fabrieken lozen radioactief afval in lucht en zee Komt plutonium vrij wat in kernwapens gebruikt kan worden Kans op ongelukken met grote gevolgen (Tsjernobyl) Pagina 5 van 5