Werkstuk Biologie het menselijk lichaam

Transcriptie

1 Werkstuk Biologie het menselijk lichaam Werkstuk door een scholier 3087 woorden 4 maart keer beoordeeld Vak Biologie HET MENSELIJK LICHAAM * VOORWOORD * DE MENS - Dit zit er allemaal in het lichaam - Wat doet wat? -Skelet -Spieren -Ademhaling -Bloedsomloop -Spijsvertering -Zenuwstelsel -Hormoonsysteem -Urinesysteem -Voortplantingssysteem * SCHEDEL * HERSENEN -De buitenste hersenen -Je evenwicht -Het zenuwstelsel -De binnenste hersenen * ZINTUIGEN -Een blik op je ogen -Horen -Proeven -Ruiken -Voelen * HET OOR * DE HUID * REPARATIES -Hoe ontstaan korstjes? -Gewond Pagina 1 van 10

2 -Röntgenstralen -Botbreuken * BOTTEN -Het bot -Harde bot -Het spongieus bot -Beenmerg -Bloedvaten * DE RUGGENGRAAT * DE RIBBEN * DE GEWRICHTEN * SPIEREN * WAT HEB IK ER VAN GELEERD -Bronnen -EINDE VOORWOORD Ik hou mijn werkstuk over het menselijk lichaam, omdat ik het een interessant onderwerp vind. Ik hou mijn werkstuk ook over het menselijk lichaam, omdat ik er veel informatie over kon vinden in boekjes die ik bij een serie gespaard heb. Ik hoop dat u het een leuk en ook leerzaam werkstuk vind! DE MENS Mensen zijn zoogdieren. Dat betekend dat we bij een groep horen van behaarde dieren die kindjes baren en geen eieren leggen. Elk zoogdiersoort heeft een lichaam dat is aangepast aan zijn leefstijl en leefomgeving. We zien er allemaal anders uit, maar van binnen zit ieder zoogdier hetzelfde in elkaar. DIT ZIT ER ALLEMAAL IN HET LICHAAM 206 botten 640 spieren 5 liter bloed 32 tanden 1 tong 5 miljoen haren 20 nagels 1 huid 1 hart 2 longen 2 lippen 2 ogen 1 neus Pagina 2 van 10

3 2 oorschelpen 2 binnenoren 1 slokdarm 1 luchtpijp 1 strottenhoofd 1 maag 1 dunne darm 1 dikke darm 1 anus 2 nieren 1 blaas 1 galblaas 1 lever en 2 hersenen Wat doet wat? Skelet Geeft het lichaam vorm en maakt het sterk. Spieren Houdt het lichaam in beweging. Ademhaling Om te blijven ademen. Bloedsomloop Vervoert het bloed door het hele lichaam. Spijsvertering Dat zorgt ervoor dat de voeding uit het eten in de lichaamscellen terecht komt. Zenuwstelsel Om mee te denken, te voelen en het lichaam te beheersen. Hormoonsysteem Stuurt chemische boodschappen door het lichaam. Immuunsysteem Vecht tegen ziektes en infecties. Urinesysteem Houdt het bloed schoon. Voortplantingssysteem Om kinderen te maken. SCHEDEL De schedel bestaat uit 29 botten. Acht botten zitten in de hersenschedel. De hersenschedel is het ronde deel dat de hersenen beschermt. De botten zitten aan elkaar vast met zigzagnaden. Pagina 3 van 10

4 De zigzagnaden zijn zo rond je veertigste jaar verdwenen. Bij baby`s zijn deze botten zacht en van elkaar gescheiden. Bij de geboorte wordt het hoofd in elkaar gedrukt. Boven op het hoofd van de baby is het eerste jaar een zacht plekje te zien. Dit noem je de fontanel. Daarna groeit er een bot overheen en is de hersenschedel compleet. Het enige bot in de schedel dat beweegt, is de onderkaak. De onderkaak gebruik je voor kauwen en praten. De ogen worden beschermd door diepe oogkassen en onder de ogen zit een gaatje, waardoorheen tandzenuwen naar de hersenen lopen. De hersenen van een man zijn ongeveer 10 % groter dan die van een vrouw. Jammer genoeg zegt de grootte van de hersenen niets over hoe slim je bent. HERSENEN Je hersenen bestaan uit 85% water en zien er uit als twee grote walnoten. Je hersenen hebben twee kleuren grijs en wit. Het grijze deel bestaat uit neuronen, die regelen al je gedachten en je gevoel. Het witte deel bevat cellen, die de neuronen en hun verbindingen beschermen en ondersteunen. De buitenste hersenen De hersenen van een volwassene wegen ongeveer 1,4 kilo en drijven in een speciale vloeistof, die de hersenen beschermt. De hersenen bestaan uit verschillende delen, die verschillende taken hebben. Je gedachten, beweging en gevoelens worden geregeld door de grote hersenen, het cerebrum. Je evenwicht De kleine hersenen je cerebellum zorgen ervoor dat je je evenwicht bewaart. Ook regelen ze ingewikkelde bewegingen. Het zenuwstelsel Je hersenen werken samen met het ruggenmerg en de zenuwen. Sommige zenuwuiteinden besturen spieren. Andere zenuwuiteinden sturen informatie naar de hersenen. De binnenste hersenen De grote hersenen zijn verbonden met het corpus callosum (de hersenbalk.) De hersenstam verbindt het ruggenmerg met de hersenen. De thalamus ontvangt informatie over pijn en aanraking. ZINTUIGEN Je hebt vijf zintuigen waarmee je kunt zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Dieren zijn afhankelijk van hun zintuigen om eten te zoeken en gevaar te ontlopen. Mensen doen nog veel meer met hun zintuigen. Ze luisteren naar hun lievelingsmuziek of herkennen mensen, je zintuigen geven voortdurend informatie door naar je hersenen. Een blik op je ogen Pagina 4 van 10

5 75% van alle informatie die je hersenen bereikt, komt binnen via je ogen in een vorm van licht. Je ogen zijn beter ontwikkeld dan de allerduurste camera s. De zenuweinden in het netvlies (dat zit aan de zijkant van je oog) vertalen elk beeld in stroomstootjes en versturen die naar de hersenen. Als je oogspieren het beeld niet scherp op het netvlies krijgen moet je een bril of lenzen kopen. Horen Geluidsgolven zijn kleine trillingen in de lucht. Deze trillingen worden opgevangen door je trommelvlies. Dan gaan de trillingen door drie dunne beentjes en belanden ze in het slakkenhuis de cochlea. Hierin zitten receptorcellen die informatie doorgeven aan de hersenen. Proeven Smaakpupillen zijn kleine voelorgaantjes op de tong. Hiermee proef je wat je eet. Op de tong liggen verschillende soorten smaakpupillen in groepjes. Met elk groepje kun je maar een smaak proeven zoet zuur zout of bitter. Ruiken Je kunt ongeveer 5000 verschillende geuren herkennen met de cellen in je neus. Deze cellen sturen boodschappen naar de hersenen, die je vertellen wat je ruikt. Voelen De huid is je grootste orgaan. Hoe meer zenuwuiteinden er zitten hoe gevoeliger de huid. Het meeste gevoelig zijn je tong, lippen en vingertoppen. HET OOR Drie kleine botjes in je oor zorgen ervoor, dat je kunt horen. Achter je oorschelp loopt een gangetje naar je trommelvlies. Geluiden die via dit gangetje binnenkomen, brengen het trommelvlies in beweging. Deze trilling wordt doorgegeven door drie heel belangrijke botjes. Deze botjes heten hamer, aambeeld en stijgbeugel. Samen worden deze botjes gehoorbeentjes genoemd. Na de gehoorbeentjes volgt het slakkenhuis. Het slakkenhuis is een ruimte gevuld met vloeistof. De trilling in de vloeistof brengt piepkleine haartjes in beweging. De zenuwuiteinden aan de onderkant van die haartjes activeren de gehoorzenuw, waarna het geluid naar de hersenen gaat. Dit gaat erg snel, maar toch is er een kleine vertraging tussen het moment waarop het geluid klinkt en het moment waarop de hersenen het ontvangen. Je merkt daar bijna niets van. Oren zijn niet alleen belangrijk om geluiden te horen, maar houden je ook in evenwicht. De vloeistof in je oor blijft altijd horizontaal, ook als je staat of op je zij ligt. Steeds als de vloeistof beweegt, geven de zenuwen aan de hersenen door wat er gebeurt. De hersenen kunnen dan opdrachten naar de ledematen sturen om het evenwicht te helpen herstellen. Pagina 5 van 10

6 De vloeistof zorgt er ook voor dat je duizelig wordt als je snel ronddraait. Als je stopt met draaien, draait de vloeistof nog even door. Je hersenen denken dat je nog steeds ronddraait en zo raakt je lichaam in de war. DE HUID De huid is een elastische laag cellen die de spieren en botten bedekken. De huid houdt warmte vast als je het koud hebt en voert warmte af als je het warm hebt. De huid houdt ziektekiemen tegen, geneest snel, kan dingen voelen en zorgt voor nagels en haren. De huid bestaat uit cellen, maar de huid die je kunt zien, is al dood. Deze buitenste laag, de epidermis, beschermt de levende cellen. De huid maakt nieuwe cellen aan en stoot tegelijkertijd oude af. Een nieuwe cel ontstaat doordat een bestaande cel steeds groter wordt en uiteindelijk in tweeën splitst. Het leven, groeien en sterven van een huidcel duurt ongeveer 28 dagen. De huid van je oogleden en lippen is het dunst, maar 0,5 mm dik. De huid op je voetzolen is veel dikker, ongeveer 3 mm dik. Op je vingertoppen zie je een vloeiend patroon van piepkleine ribbeltjes. Ieder mens heeft een uniek patroon, wat al voor de geboorte ontstaan is. Daarom zoeken rechercheurs op de plek van een misdrijf, altijd naar vingerafdrukken. Met een speciaal poeder maken ze de vingerafdrukken zichtbaar, en zo kunnen ze achterhalen wie daar geweest is. Om je vingerafdruk beter te kunnen bekijken, druk je een vingertop eerst op een stempelkussen en daarna op een stuk wit papier. REPARATIES Je lichaam heeft een eigen gereedschapskist in zijn bloed. Een snee, een schaafwond of een gebroken bot, je lichaam kan zichzelf bijna altijd het gewonde deel van je lichaam weer krijgen zoals het was. De reparatie cellen gaan sneller aan de slag dan je je naam kan zeggen. Hoe ontstaan korstjes Als een bloedvat kapot gaat schieten er rode bloedvaatjes meteen te hulp. Ze maken een chemisch stofje waarvan het bloed langzamer gaat stromen. Een eiwit in het bloed maakt fibrinedraden. Deze draden vormen een nest waarin rode bloedplaatjes blijven hangen. Dit is het korstje. Gewond Ziektekiemen kunnen via een snijwond of schaafwond makkelijk in je lichaam komen. Als een wond ontstoken raakt wordt hij warm, rood en pijnlijk. Met een bacteriedodende zalf of jodium kun je je lichaam helpen om de ziektekiemen te verjagen. Röntgenstralen Röntgenstralen zijn elektromagnetische stralen die dwars door al je weefsels van je lichaam heen gaan, behalve door botten. De botten zie je daarom op de gemaakte foto. Pagina 6 van 10

7 Een arts die een breuk of een hersteld bot beter wil onderzoeken kan een röntgenfoto laten maken. Op zo n foto kun je zien wat er onder de huid zit. Door het röntgenapparaat ziet elk bot er lichtgekleurd uit. Het apparaat werd ruim een eeuw geleden in 1895 uitgevonden door W.C. Röntgen. Hij was een Duitse natuurkundige Kinderen die op een nare manier struikelen, kunnen een verstuiking oplopen. Van een verstuiking is sprake, als de gewrichtsbanden rond een gewricht beschadigd is. Dat is erg pijnlijk en meestal zwelt het gebied op. Botbreuken Botten zijn sterk en soepel toch kunnen ze breken als ze te zwaar belast worden. Gelukkig kunnen botten zichzelf repareren omdat ze bestaan uit levende cellen. Als dat gebeurt, moet een arts in het ziekenhuis een gipsverband aanbrengen. Het gips rond de breuk wordt hard en houdt de uiteinden van het gebroken bot tegen elkaar, zodat ze vanzelf aan elkaar kunnen groeien. Het bot herstelt de breuk eerst met een vezelig materiaal. Daarna wordt er nieuw bot aangemaakt en is de breuk al snel gerepareerd. Botten die op verschillende plaatsen gebroken zijn, hebben soms extra hulp nodig. De arts gebruikt dan schroeven en plaatjes uit zijn gereedschapskist om de delen van het bot tijdens het genezingsproces tegen elkaar aan te houden. DE RUGGENGRAAT Als je bukt of uitstrekt is je bobbelige ruggengraat duidelijk zichtbaar. Van de nek tot de staart bevat de ruggengraat, of wervelkolom, 33 botten. Deze botten noem je wervels. Deze wervels zijn door middel van gewrichten met elkaar verbonden en sommige zijn aan elkaar vastgegroeid, waardoor ze een duidelijke S_vorm maken. De ruggengraat is sterk, maar ook soepel. De schijven van kraakbeen die tussen de wervels liggen zorgen voor de soepelheid. Deze wervelschijven geven de ruggengraat beweegbaarheid. Het is te vergelijken met een doucheslang. Overdag worden de schijven in elkaar gedrukt, terwijl ze s nachts als je slaapt ontspannen. Dus s morgens als je wakker wordt ben je langer, dan s avonds voordat je naar bed gaat. De ruggengraat beschermt het ruggenmerg. Het ruggenmerg is de zenuwstreng die de hersenen met de rest van het lichaam verbindt. Als het ruggenmerg niet werkt, kunnen de hersenen het lichaam niet vertellen dat je moet lopen, gooien, rennen of vangen. Als je ruggenmerg beschadigd is kun je nog wel ademen en voedsel verteren, maar je zou wel heel ernstig lichamelijk gehandicapt zijn. Sommige dieren hebben geen ruggengraat. Dieren zonder ruggengraat zijn wormen, kwallen en insecten. Zulke dieren noem je ongewervelde dieren. Pagina 7 van 10

8 Sommige dieren hebben geen inwendig geraamte, maar dragen een hard beschermend schild. Dit schild heet een huidpantser. Dieren met een huidpantser zijn kevers en schaaldieren. Deze dieren moeten hun schild afwerpen als het te klein is, want hun schild groeit niet mee. Ze moeten dus een groter pantser maken. Schildpadden hebben zowel een inwendig skelet en een schild, die naar elkaar groeien tot ze aan elkaar vastzitten. Het schild beschermt de schildpad heel goed, maar door dat schild zijn ze niet snel en groeien ze niet snel. DE RIBBEN Je ribben zitten vast aan je ruggengraat. Ze zitten net onder je nek tot net boven je taille. Ze zijn gekromd en de meeste ribben zitten aan het borstbeen, of sternum, vast. Hierdoor ontstaat de borstkas, die het hart, de longen en enkele belangrijke bloedvaten beschermt. Twee paar ribben aan de onderkant van de borstkas zitten niet aan het borstbeen vast. Deze ribben heten zwevende ribben. De meeste mensen hebben 12 paar ribben, maar sommige hebben er 11 of 13. Niemand weet waarom, maar het is niet schadelijk als je er 1 meer of 1 minder hebt. Als je diep in- en uitademt, voel je de borstkas bewegen. De sterke hartspier pompt bij elke hartslag bloed in het lichaam rond. Bij mensen zit het hart links in de borstkas. Als de borstkas uitzet, wordt de longinhoud groter en wordt er lucht naar binnen gezogen. De ribbenkast helpt ons daardoor ook bij ademen. DE GEWRICHTEN Hoewel botten hard zijn, kan het geraamte gemakkelijk bewegen. Dat dit zo is, komt door je gewrichten, gewrichtsbanden en het kraakbeen die de botten met elkaar verbinden. Ze zorgen voor beweeglijkheid en comfort. De korte en sterke weefselbanden tussen twee botten heten gewrichtsbanden. Aan het uiteinde van een bot zit kraakbeen, waaruit alle botten ontstaan. Kinderen en baby s hebben veel kraakbeen, dat als ze ouder worden in bot veranderd. Het kraakbeen in gewrichten wordt nooit hard. Het vormt een kussentje, waardoor botten onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Rond het gewricht zit een membraan met gewrichtsvloeistof. Zonder deze vloeistof, die het gewricht vet of vochtig houdt, zouden je botten tegen elkaar schuren. Er zitten meer dan 200 gewrichten in je lichaam, bijna voor elk bot een. SPIEREN We hebben ongeveer 650 spieren. Door onze spieren kunnen we bewegen en gezichtsuitdrukkingen maken. Glimlachen doe je met 17 spieren. Pagina 8 van 10

9 De spieren die dicht onder je huid liggen noemen we willekeurige spieren. Willekeurige spieren zijn spieren waarover we bewuste controle hebben. Deze spieren bestaan uit lange en smalle cellen, die je vezels noemt. Deze vezels zijn gebundeld en in een membraan verpakt. Tussen de vezels liggen kleine bloedhaarvaten en zenuwen. Die zenuwen brengen opdrachten van je hersenen naar je spieren. Zo weten je spieren waar en hoe ze moeten bewegen. Je spieren zitten met pezen aan je geraamte vast. Als je spier samentrekt of korter wordt trekt, je spier je bot mee. Dan beweegt je bot. Sommige spieren werken samen, bijvoorbeeld in je bovenarm. Spieren die armen en benen bij een gewricht buigen, noem je buigspieren. Spieren die armen en benen strekken, noem je stekspieren. Spieren zijn zwaar. Ze vormen een derde tot de helft van ons lichaamsgewicht. De grootste spieren zitten in je benen, billen en armen. De kleinste spier zit in je oor. Deze spier is maar 1 millimeter groot. In het spijsverteringssysteem, je longen, ogen en blaas zitten nog meer spieren. Deze spieren zijn de onwillekeurige spieren, want je hebt er geen controle over. Het zijn de sterkste spieren. Ze zitten bijvoorbeeld in je hart, dit zijn de hartspieren. Ze zien er heel anders uit, dan de spieren die voor de beweging zorgen. De vezels van die spieren liggen gekruist of in elkaar verstrengeld en niet gebundeld. Spieren kunnen o.a. plat, vierhoekig, waaiervormig of spiraalvormig zijn. BOTTEN Het bot De meeste botten bestaan uit twee heel verschillende delen, je harde bot en je spongieus bot. In lange botten zoals het dijbeen kun je dit het beste zien. Botten bestaan uit levend weefsel. Dit weefsel is dag en nacht actief. Het bot is opgebouwd uit gebogen vezels van collageen en mineralen kristallen. Door die combinatie zijn botten hard maar toch buigzaam. Je lichaam bestaat voor bijna 62% uit water maar je botten maar uit 20%. Harde bot De buitenste laag van het bot wordt het harde bot genoemd. Met een microscoop kun je zien dat dit bot uit honderden cilinders bestaat. Het spongieus bot Het spongieus bot word ook wel trabeculair bot genoemd. Dankzij deze structuur is het bot licht, maar ook sterk. Middenin het spongieus bot zit de holte waardoor het meenberg stroomt Pagina 9 van 10

10 Beenmerg De holte in het bot is gevuld met stof die beenmerg heet. In de uiteinde van sommige botten zoals het dijbeen is de holte gevuld met rood beenmerg. Dit merg maakt het grootste deel van de bloedcellen die door je bloedvaten stromen. Bloedvaten Door je lichaam loopt een netwerk van bloedvaten. Het bloed vervoerd voedingsstoffen en mineralen naar het bot zodat het stevig blijft. Op de terugweg neemt het bloed afvalstoffen uit het bot mee. WAT HEB IK ER VAN GELEERD Ik heb geleerd dat er heel veel in je lichaam zit. Ik wist ook niet, dat de hersenen van mannen groter zijn, dan de hersenen van vrouwen en dat je hersenen voor 85% uit water bestaan. Ik wist nog niet hoe de drie kleine gehoorbeentjes in je oor heten. Dat je neus ongeveer 5000 verschillende geurtjes herkent, wist ik ook nog niet. Dat röntgenstralen elektromagnetische stralen zijn. Ik wist ook niet wie het röntgenapparaat had uitgevonden. Nooit geweten dat er 33 wervels in je rug zitten en dat je langer bent als je wakker wordt, dan s avonds. Ook dat sommige mensen 1 rib meer of minder kunnen hebben dan 12, wist ik niet. En nog heel veel meer. Bronnen - Zo werkt je lichaam (serie) - Internet - Menselijk geraamte Ik hoop dat u dit een leuk werkstuk vond! Pagina 10 van 10