Fitnesstrainer- B. Blessures. Het bewegingsapparaat. Hoofdstuk Blessures

Transcriptie

1 Fitnesstrainer- B Hoofdstuk Blessures Blessures Acuut: ten gevolge van een trauma, v.b.: contusie (kneuzing) of distorsie (verstuiking) Geleidelijk: ten gevolge van overtraining of overbelasting Het bewegingsapparaat Actief systeem: spieren Passief systeem: botweefsel en bindweefsel 1

2 Het passieve systeem Botweefsel: Door drukkrachten wordt het botweefsel sterker Functie: geeft structuur en bescherming aan het lichaam en zorgt voor stabiliteit Bindweefsel: niet trainbaar Functie: botgeleiding tijdens het bewegen en opvangen van drukkrachten Mobiliteit en Stabiliteit Beide systemen zorgen voor een mix Tussen mobiliteit en stabiliteit, afhankelijk van de activiteit Been: bouw van de gewrichten is gericht op stabiliteit en zware belasting Arm: bouw van de gewrichten is gericht op mobiliteit Mobiliteit en Stabiliteit Zijn eigenschappen van een gewricht Hangen nauw met elkaar samen Verschuiving is afhankelijk van de functie Het is mechanisch: meetbaar en voorspelbaar 2

3 Stabiliteit Vorm en bouw van het gewricht Passieve systeem Actieve systeem Coördinatie Coördinatie Coördinatie is het afstemmen van Snelheid, bewegingsuitslag en kracht van Een contractie op de omgeving Ascenderend: info over stand van het lichaam Ascenderend: info over de omgeving Descenderend: commando s naar de spieren Belasting en belastbaarheid Driedimensionale belasting- en Belastbaarheidsmodel Biologisch Psychologisch Sociaal Belasting= wat je krijgt te verduren Belastbaarheid= wat je kunt verduren 3

4 Overload De belasting is zwaarder dan wat het lichaam gewend is zodat het lichaam geprikkeld wordt. Belastbaarheid neemt toe, het gebied van overload wordt kleiner Prestatievermogen neemt toe Overbelasting De belasting wordt te groot Belastbaarheid neemt af, het gebied van overload wordt kleiner Prestatievermogen neemt af Preventie Primair: het voorkomen van klachten, warming-up, instructie, schoeisel Secundair: het voorkomen van recidief of provocatie van klachten, maatregelen d.m.v. rust, warmte, voeding etc. Tertiair: het beperken van klachten of het herstel bevorderen, aanpassen training 4

5 Richtlijnen Fase van blessure Acuut stadium Therapeutisch stadium Sportspec. Herstelstadium Preventief stadium Doel 1e hulp/ ICE Herstel door part. mobilisaties Begeleiding, Training Bew. ondersteuning Training Symptomatologie bij overbelasting Pijn Zwelling Crepitaties Mobiliteitsverlies Pijn Acute pijn: staak de training en pas de training aan Subacute pijn: aanpassen dosering van de trainingen Pathologie 5

6 Zwelling Haematros= bloeding in of rond het gewricht, meest problematisch, komt niet vaak voor in de niet acute fase Hydrops= vocht in het gewricht: rust en het aanpassen van de training Pathologie: distorsie, contusie, ontsteking Crepitaties Intra-articulair: hoorbaar/ voelbaar Vaak geen relatie met pijn of zwelling Door verplaatsing van synovia, ruwe gewrichtsoppervlaktes door slijtage Pathologisch: artrose, reuma Mobiliteitsverlies Geen volledige beweging uitvoerbaar Acuut: staak de training en pas de training aan Chronisch: pas het bewegingsverloop en de intensiteit aan en leg de nadruk op mobiliseren Pathologie: artrose, tendinitis, bursitis 6

7 Contusie Door uitwendige mechanische krachten Symptomatologie: onderhuidse bloeding, pijn en verminderde functie Behandeling: ICE, na 48 uur volgens graded activity gaan belasten, eerste week vooral lichte mobilisaties Gewrichtsklachten beschadigingen Symptomatologie: Instabiliteit: door pijn, beschadiging of angst Krachtsverlies: door pijn, beschadiging of angst Zwelling: komt vaak voor ter bescherming en herstellend Pijn Mobiliteitsverlies: door pijn, beschadiging of angst Behandeling: trainen mobiliserend en pijndempend Distorsie Eerste graads: lokale overrekking Tweede graads: gedeeltelijke scheuring Derde graads: volledige ruptuur 7

8 Distorsie zonder fractuur Symptomatologie: pijn, drukpijn lokaal, zwelling, verminderde functie, beweging die tijdens de distorsie gemaakt is is het pijnlijkst, gedurende enkele weken is belasting pijnlijk Behandeling: ICE, eventueel tapen en graded activity trainen, vermijd bewegingen in de foute richting, kleine bewegingsuitslagen, trainen van met name de stabiliteit Distorsie met fractuur Symptomatologie: compressie fractuur, pijn, zwelling, fors veminderde functie, bloeding in of rond het gewricht Behandeling: immobilisatie, daarna mobiliserend trainen en trainen volgens graded activity van met name de stabiliteit en mobiliteit Luxatie Luxatie= gehele ontwrichting Subluxatie= gedeeltelijke ontwrichting Symptomatologie: grote onnatuurlijke bewegingsuitslag, zwelling, pijn Behandeling: immobilsatie, trainen van met name de stabiliteit 8

9 Aandachtspunten training Revalidatie is ver gevorderd, toestemming om te trainen Trainen in een beperkte range of motion of statisch trainen Inslijten van de beweging door een verstoorde propriocepsis In de beginfase geen gecombineerde bewegingen maken Rupturen Symptomatologie: acute, hevige pijn duidelijk te lokaliseren, pijn bij contractie, stretch pijn, zwelling en eventueel lichte blauw kleuring Behandeling: trainen: vermijd piekbelastingen, zorg voor goede inzicht in belasting, volgens graded activity in kleine stappen, kleine range of motion Rupturen Endogeen= distractie, tijdens extreem versnellen of vertragen zoals bij plyometrische of ballistische trainingsvormen Exogeen= door compressie Bi- of polyarticulaire spieren Excentrisch belast Veel fast twitch vezels 9

10 Ontstekingen Myositis: ontsteking spierweefsel Myotendinitis: ontsteking spier- pees overgang Tendoperiostitis: ontsteking aanhechting pees op bot Bursitis: ontsteking slijmbeurs Ganglion: zenuwknoop Artritis: ontsteking gewricht Neuritis: ontsteking zenuw Ontstekingen Symptomatologie: pijn, zwelling, warm en roodheid Behandeling: rust, koelen, medicatie of injectie De knie: anatomie Gewricht bestaat uit: femur, tibia en patella Actief: quadriceps en hamstrings Passief: menisci, kruisbanden en collateraalbanden Menisci: halvemaanvormige ringen tussen tibia en femur, binnenste meniscus is verbonden met lig. Coll. Med. Ligamenten: LCM: binnenste knieband (tibia-femur) LCL: buitenste knieband (fibula-femur) LCA: voorste kruisband (lat. Femur- med. Tibia) LCP: achterste kruisband (med. Femur- lat. Tibia) 10

11 Meniscus laesie Oorzaak: mechanische rotatie of verschuiving van tibia t.o.v. femur, mediale meniscus is vaker aangedaan Symptomatologie: instabiel gevoel, vocht, pijn, slotverschijnselen, extensie maken is niet mogelijk Behandeling: operatie, trainen van spierkracht en stabiliteit Collateraalbanden Oorzaak: gecombineerde trauma s, rotatie, zijwaarts met gestrekt been, meestal is de LCM I.c.m. mediale meniscus aangedaan Symptomatologie: lokale pijn in zijwaartse richting, instabiliteit zijwaarts Behandeling: operatie, trainen van spierkracht en stabiliteit Kruisbanden Oorzaak: alleen door zeer grote krachten, rotatie i.c.m. gestrekt been Symptomatolgie: heftige pijn, lichte zwelling en een grote instabiliteit, kans op een recidief is hierdoor groot Behandeling: kruisbandplastiek, trainen van spierkracht en stabiliteit 11

12 Patello-femoraal gewricht Oorzaak: slijtage of overbelasting Symptomatologie: startpijn, crepitaties, gevoeligheid, provocatie door: traplopen, fietsen, diepe kniebuigingen Behandeling: spierversterkende en mobiliserende training Chondromalacie patella Degeneratie van kraakbeen van de patella Oorzaak: intensieve belasting of hevig trauma Behandeling: spierversterkende en mobiliserende training Operatie/ conservatief Status na OK: restverschijnselen of klachten door OK (littekenweefsel, beschadidg kapsel), meestel aspecifieke klachten Geen OK: klachten zijn hetzelfde als voor de behandeling in minder ernstige mate, meestal specifiek 12

13 Richtlijnen Knie Vermijd belastingen in grote buigingshoeken Tussen 20 en 70 graden redelijke belasting van de kruisbanden Leg extension belast voorste kruisband, neem een laag gewicht en laag tempo Hoe beter de hamstrings getraind zijn hoe minder de voorste kruisband belast wordt Een kleine squat belast minder de kruisbanden dan een leg extension Vermijd rotatie tijdens leg press, leg extension of squat Tenniselleboog Epicondylitis lateralis, aandoening van de pols extensoren Oorzaak: door repeterende handelingen, inwendig: spiercontracties, uitwendig: trauma Symptomatologie: pijn laterale zijde elleboog, provocatie bij herhaalde of geforceerde dorsaalflexie, pijn bij knijpen of grijpen Behandeling: brace, injecties, rekkingsoefeningen Golferselleboog Epicondylitis medialis, aandoening van de polsflexoren Oorzaak: repeterende handelingen, vaak bij werp- en slagbewegingen Symptomatologie: pijn mediale zijde elleboog, provocatie bij geforceerde of herhaalde plantairflexie Behandeling: brace, injecties, rekkingsoefeningen 13

14 Bursitis schouder Slijmbeursontsteking Oorzaak: secundair aan andere klachten Symptomatologie: painful arc, zwelling, warmte en soms roodheid Behandeling: rust, injectie Tendopathie supraspinatus M. supraspinatus is onderdeel van de rotator cuff Oorzaak: degeneratie, foutieve belasting, secundair aan andere klachten Symptomen: painful arc bij abductie, drukpijn ventrale zijde schouder, pijn abductie tegen weerstand Behandeling: mobiliserende oefeningen gericht op propriocepsis De rug: anatomie 5 lendewervels (lumbaal) 5 wervels heiligbeen (os sacrum) 4 wervels staartbeen (os coccygis) SI gewricht: sacro-iliacaal, zijn twee gewrichten tussen sacrum en lumbale wervels Discus intervertebralis: tussenwervelschijf Binnen de wervels lopen ruggemerg en nervi Ligamenten en spieren 14

15 HNP Uitstulping van de tussenwervelschijf die compressie geeft op een zenuw Oorzaak: trauma of degeneratie Symptomatologie: pijn in het verloop van de zenuw, uitval van motorische en sensorische functies Behandeling: mobiliserende, stabiliserende en spierversterkende oefeningen Spit Verkramping van de rugspieren Oorzaak: overbelasting, onderbelasting of foutieve belasting Symptomatologie: pijn, verkrampt gevoel en verminderde functie Behandeling: medicatie, warmte, ontspanningsoefeningen, mobiliserende oefeningen Algemene criteria Belast de aangedane regio minimaal Zorg voor een juiste dosering Verzwaring/ verlichting in kleine stappen Technisch haalbaar 15

16 Casus 1 Man van 25 jaar, status na ongeval Waarbij mediale meniscus en mediale Kruisband beschadigd zijn van de rechter knie Geopereerd en heeft een revalidatie van Tien weken gehad, restklachten: pijn bij Lang staan, traplopen en lopen, Instabiliteit en verminderde mobiliteit. Casus 2 Vrouw van 44 jaar, schouderklachten Links, volgens huisarts Gewrichtsaandoening (frozen shoulder), Pijn bij anteflexie, rotatie, abductie, elevatie, verminderde Mobiliteit in alle richtingen Casus 3 Man van 53 jaar, rugklachten HNP achtig beeld, uitval verschijnselen in Rechter been, krachtsverlies, tintelingen En klapvoet. 16

17 Casus 4 Vrouw van 30 jaar met whiplash na een Ongeval drie jaar geleden. Klachten zijn: pijn cervicaal, duizeligheid Misselijkheid, concentratieverlies Verhoogde tonus cervicaal, verminderde Mobiliteit en stabiliteit cervicaal 17