Editoriaal p. 2. Politiek p. 4. Wetenschap & techniek p. 6. Maatschappij p. 9. Bits & Bites p. 11. Cultuur p. 12. Sport p. 13. Buitenland p.

Transcriptie

1 INHOUDSTAFEL In dit jaarverslag I II III IV V VI VII VIII IX X Editoriaal p. 2 Politiek p. 4 Wetenschap & techniek p. 6 Maatschappij p. 9 Bits & Bites p. 11 Cultuur p. 12 Sport p. 13 Buitenland p. 14 Gezin p. 17 Economie p. 18 Beursnieuws p. 20 XI XII XIII XIV Educatief aanbod p. 22 Bizar p. 23 Colofon p. 24 Dank p. 28 RVO_Jaarboek_2008_1.indd 1 4/7/09 8:24:26 PM

2 2 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society EDITORIAAL Editoriaal Jo Decuyper, Directeur Geen plaats voor vakjesdenkers 2008 was een rampenjaar, zo staat in vele jaaroverzichten te lezen. Natuurrampen, financiële crisis, ongevallen, en veel slachtoffers. Het gaat niet goed met onze mensen, met onze wereld. Met z n 366 schrikkeldagen was 2008 deze keer misschien echt iets te lang. RVO-Society laat zich niet graag verleiden door doemscenario s! Positieve boodschappen en keuzes, en vooruitdenken naar een nieuwe toekomst is meer onze stijl. Toekomstdenken is dan ook wat RVO-Society drijft in wat ze doet. Een wereld waarin het goed is om te leven, dat willen we voor onszelf, maar ook voor de generaties die nog komen. Beginnen bij het begin, lijkt meer dan ooit een must. Beginnen bij jonge kinderen. Zij zijn nog leeg in hun hoofd, een enorme voorsprong. Zonder last van vooroordelen, en open voor al wat op hen afkomt, zijn zij onze hoop. Onze hoop op bewuste mensen die later zelf de toekomst zijn en garanderen. Het is cruciaal om te ontdekken waar die jonge gasten goed in zijn en - vooral - wat ze graag doen. Op school moeten ze daarom een volledig aanbod krijgen, lessen met aandacht voor alle aspecten in hun leven, dus ook voor techniek en wetenschap. En zij die door techniek positief verrast worden, zouden misschien wel bewust voor een loopbaan in die richting kunnen kiezen. Want laten we wel wezen, de onderwaardering van een technische opleiding is nog steeds pertinent. Het is een maatschappelijk probleem, RVO_Jaarboek_2008_1.indd 2 4/7/09 8:24:42 PM

3 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 3 het is een probleem van perceptie, een bevooroordeelde misvatting van wat ouders denken dat goed is voor hun kind. In een nieuwe onderwijsvisie heeft elk talent zijn waarde, en meer nog, evenveel waarde. Techniek staat naast taal en wiskunde. Technische vaardigheden, communicatievaardigheden, sociale en cognitieve competenties worden geïntegreerd. Techniek is alomtegenwoordig. Voor vakjesdenkers is hier geen plaats. Nieuw onderwijs is ook: zelf nadenken, zelf doen, zelf fouten maken en zelf oplossingen zoeken. Falen mag, moet zelfs! Als je maar ontdekt waar je het meeste plezier aan beleeft. Verder gaan in datgene waar je goed in bent en dat je leuk vindt, dat is het! Sommigen noemen het passie. wetenschappers met heel veel goesting in hun werk. Onze wereld heeft nood aan onderzoekers met een duurzame aanpak. Wetenschappers die zoeken naar het goede, naar antwoorden, naar hoe we moeten anticiperen op de toekomst. Met kennis van zaken, met een creatieve visie en openheid, met nano- en bioscience kunnen zij zorgen voor de continuïteit van de mens en het leven. RVO-Society wil tonen dat het goed gaat, en nog beter kan met techniek en wetenschap in ons leven. Scholen meenemen in een vernieuwend onderwijstraject, bedrijven bewust maken van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, en het grote publiek inspireren, is onze taak. Het verging RVO-Society goed in kan nog beter! Bring science to life. Your life! Het gaat RVO-Society niet om het afleveren van zoveel mogelijk ingenieurs of wetenschappers tout court. Onze ambitie is groter. Wij willen getalenteerde technici, excellente en kritische RVO_Jaarboek_2008_1.indd 3 4/7/09 8:24:48 PM

4 4 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society POLITIEK Politiek Omer Deboes De Belgische politiek van 2008 werd al genoeg beschreven. Laten we daarom meteen overgaan tot de orde van de dag. Techniek op school, wat is dat? TOS21 Techniek op School voor de 21ste eeuw of kortweg TOS21 is een initiatief van de Vlaamse minister van Werk, Onderwijs en Vorming, en de Vlaamse minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie en Buitenlandse Handel. TOS21 geeft techniek op school - van kleuter tot 18 jaar - een vaste plaats en integreert het in verschillende disciplines. Techniek is immers een middel om potentiële talenten te ontdekken die moeten leiden tot een bewuste studiekeuze. Het is de bedoeling om, per 1 september 2010, nieuwe eindtermen techniek in het onderwijs - kleuter- en lager onderwijs en de eerste graad (A- en B-stroom) van het secundair onderwijs - te implementeren. Het TOS21-vervolgproject Op 31 augustus 2008 werd de eerste fase van het TOS21-project afgesloten en het vervolgverhaal ingezet, dat loopt tot 31 augustus Pilootscholen (basisscholen en scholen van de 1ste graad secundair onderwijs) gingen al van start om de nieuwe eindtermen techniek als eerste toe te passen. Vanaf september 2010 zullen deze scholen dienen als goede praktijkvoorbeelden voor hun scholengemeenschap en alle Vlaamse scholen. Ze worden zogenaamde aquariumscholen. RVO-Society: externe techniekcoach De techniekcoaches zullen de pilootscholen helpen om de nieuwe eindtermen te concretiseren. Deze techniekcoaches kunnen externe experts zijn of personen die actief zijn in hun eigen school. RVO-Society is een externe techniekcoach. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 4 4/7/09 8:24:57 PM

5 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 5 Ons aanbod RVO-Society biedt de pilootscholen een cluster van 5 begeleidingsmomenten op maat van iedere leeftijdsgroep. Tijdens deze sessies leren we leerkrachten met innovatieve projecten werken. We trainen niet alleen hun technische vaardigheden maar gaan ook op zoek naar de gepaste didactiek om de projecten te implementeren. Ook het in kaart brengen van de technische competenties is essentieel voor ons. Immers, enkel wanneer kinderen zelf ontdekken dat ze aanleg voor techniek hebben, zullen ze later positief kiezen. In de begeleidingscluster is daarom ook een sessie breed evalueren opgenomen. Breed evalueren Veel leerkrachten evalueren uitsluitend de verschillende vakken van het curriculum bij hun leerlingen in functie van het rapport. Nochtans merken leerkrachten vaak dat hun leerlingen andere talenten hebben, talenten die niet in een vakje passen. Het Departement Onderwijs ILSV, Steunpunt Diversiteit en Leren en RVO-Society willen dat alle talenten van leerlingen ontsluierd worden. We willen leerkrachten helpen om de verschillende talenten van hun leerlingen te evalueren en om erover te rapporteren aan de leerlingen zelf, aan de ouders en aan de directie. Uiteindelijk willen we dat die talenten bij de studiekeuze evenveel meetellen als de traditionele vakken. Nascholingscentra In 2008 gaf RVO-Society een aantal gastlessen uit het educatief aanbod in het Diocesaan Nascholingscentrum Hasselt (DINAC) en in het Pedagogisch Didactisch Centrum Leuven (PDCL). We willen die samenwerkingen volgend jaar nog meer uitbreiden en daarmee een groter stuk van Vlaanderen dekken. Samen met het Steunpunt Diversiteit en Leren (SDL) en het Departement Onderwijs ILSV ontwikkelden we ook een nieuwe opleiding Techniek en diversiteit die leerkrachten toont hoe ze een krachtige leeromgeving kunnen organiseren waar technologische geletterdheid en diversiteit centraal staan. Prioritaire navormingen RVO-Society stelde zich eind 2008 kandidaat als Prioritaire Navormer bij het Departement Onderwijs. Met Prioritaire Navormingen wil het Departement een aantal scholen klaarstomen om geavanceerdere opleidingen techniek te geven. Vanaf staan we klaar om samen met steunpunten SDL en CEGO enkele scholen daarbij te coachen. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 5 4/7/09 8:25:00 PM

6 6 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society WETENSCHAP & TECHNIEK Wetenschap & techniek Nico Goddé, Evelyne Vanden Bosch, Stijn De Jonge, Wim Salien Wist u dat Obama van de Verenigde Staten terug de wereldleider in wetenschap en techniek wil maken? Wist u dat de Europese Commissie Vlaming Eric De Clercq heeft verkozen als uitvinder van het jaar, voor zijn medicijnencocktail als standaardbehandeling tegen aids? Wist u dat een negenjarig Maleisisch jongetje een vingerverftoepassing voor de iphone heeft geschreven? U ziet, jong en oud is in de ban van W en T. IT s Alive Met de financiële crisis blijven de IT-projecten in bedrijven een beetje uit. Maar RVO-Society houdt het levend. It is alive! IT s alive! Momenteel werkt IT s Alive nog met het materiaal van Chip! Chip! Chip! Hoera! Volgend schooljaar gaan we de veertjes vervangen door materiaal dat meer geschikt is voor geavanceerde schakelingen. IT s Alive werd vorig jaar 13 keer gegeven: het is de populairste opleiding van RVO-Society. We schuiven dit project naar voor als een geschikte vervanging voor de blauwe paneeltjes die nu nog de norm in het vak T.O. zijn. Solide materiaal zal de populariteit hopelijk nog vergroten. Volgend jaar bieden we ook een nieuwe opleiding aan: Projectmatig techniekonderwijs. Deze RVO_Jaarboek_2008_1.indd 6 4/7/09 8:25:21 PM

7 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 7 opleiding werd gebaseerd op de T.O.-projectjes van Nico Goddé die al drie jaar op onze website staan. Met Projectmatig techniekonderwijs willen we meer leerkrachten tot projectmatig en dus ervaringsgericht techniekonderwijs aanzetten. De nieuwe opleiding is volledig complementair aan IT s Alive en biedt een totaalpakket voor elke T.O.-leerkracht. IR13 De treinstaking van 20 mei 2008 zal nog velen in het geheugen zitten. Toch bleef toen de gevreesde nóg grotere verkeerschaos uit omdat in Brussel 22 procent van de pendelaars een dagje vrij nam, éen op de tien carpoolde en een op de tien telewerkte. 18 procent nam uitzonderlijk de wagen. Slechts 27 procent van de mensen die in Brussel werken, paste zijn verkeersgedrag toen niet aan, aldus De Standaard Online. IR13 staakt nooit en rijdt altijd op tijd! IR13 geeft ingenieurs in spe de kans om hun technische vaardigheden op een LEGO-treintje te testen. Ze mogen het met logische poorten manipuleren zodat het stopt voor een obstakel of toetert in een tunnel. De grote populariteit van Ingenieur vanaf 13 of IR13 bij leerkrachten en leerlingen en de nieuwe steun van vijf nieuwe sponsors, AnSem, Essensium, LMS, ICSense en AMIS, maakte het mogelijk om ons treinenpark met 40 nieuwe treinen uit te breiden. Bij al die treinen komt natuurlijk het benodigde onderhoudsmateriaal in de bijhorende materiaalkoffer. Ondertussen is een student lerarenopleiding met IR13 in de lagere school aan de slag gegaan. We hopen dat nieuwe zijspoor volgend schooljaar voor het eerst in een klas te testen. Base to mars Verliefd worden op een robot, kan dat? Volgens de Amerikaanse roboticus Ronald Arkin wel. Er komt een moment dat je niet meer de vraag stelt: mag ik van een robot houden? Op een bepaald moment zet je je daarover. Vanaf dan kun je oprechte gevoelens hebben tegenover een robot, zei hij in De Standaard. Wat er ook van zij, ons project Base to mars houdt geen rekening met amoureuze gevoelens. Base To Mars is een nieuw project van ESAT (KULeuven), EWI en RVO-Society dat jongeren voor ingenieursstudies warm wil maken. Zestien- tot achttienjarigen krijgen de opdracht om een afstandsbediening voor een Marsrobotje te ontwerpen. Daarbij leren ze meer over golven, elektromagnetisme, draadloze techniek en programmeren. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 7 4/7/09 8:25:40 PM

8 8 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society Science Caching Er waren wel meerdere mensen die zich in 2008 lieten misleiden door de zwoele stemmen van hun gps-vriend(in). Zo leidde, volgens De Standaard, het global positioning system een vrouw die naar het West-Duitse dorpje Nachrodt wilde, haar volgens haar gps tot in Siberië, maar in het echt tot in een afgelegen bos ergens in de regio Sauerland. Of reed een Belgische toerist in het Siciliaanse dorp Raffadali pardoes een trap af omdat zijn gps-toestel het steegje als kortste weg aanwees. Onze science caching met gps, leidt de jongeren altijd naar de juiste wetenschap. Dit jaar organiseerden we voor het eerst ook workshops voor leerlingen, een activiteit die we volgend jaar verder willen uitbouwen. Om meer leerkrachten voor de opleiding te strikken, werken we aan een materiaalpakket waarmee leerkrachten onze science caches in hun eigen natuurlijke omgeving kunnen organiseren. Luister naar de Chip Welke chip? Niet de revolutionaire E-Waves Phone Chip die schadelijke straling van de gsm zou neutraliseren. Die chip was maar een week in de apotheek te koop voordat het product alweer uit de rekken verdween. Eind 2008 rondden we het project Luister naar de Chip af. Nieuwe collega Wim Salien ging er in het najaar mee aan de slag en voegde een software-applicatie in Labview aan het project toe. Elke klas zal dus een enkele hardwarecomponent nodig hebben. Door die materiaalveranderingen werden de navormingen van uitgesteld en vervangen door enkele testlessen bij studenten van de VUB. Volgend jaar staan de navormingen natuurlijk beter dan ooit terug op het programma. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 8 4/7/09 8:25:52 PM

9 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 9 MAATSCHAPPIJ Maatschappij Digitalisering en groene economie, twee pertinente trends Sofie Stoop Onze maatschappij is niet meer dezelfde. De digitale revolutie zette zich in 2008 tot in alle geledingen voort. Sociale netwerksites boomden. En Facebook mag dan al vijf jaar bestaan, in Vlaanderen werd de site pas afgelopen jaar een echte hype. Met internet als dé bron van kennis lijkt het niet langer zinvol vanbuiten te leren, aldus Tapscott auteur van de bestseller Wicinomics. De googlegeneratie kan toch alles opzoeken via het net, zo stelt hij in Telegraph.co.uk. Ook groene economie is een maatschappelijke uitdaging voor onze wetenschappers. Met de benoeming van fysicus John Holdren als zijn wetenschappelijk adviseur, toonde Obama dat de uitstoot van broeikasgassen hem wél menens is. De aarde wordt trouwens niet alleen warmer, maar ook donkerder, zo meldde Het Laatste Nieuws op haar website. Anderzijds begon per 21 december voor België de koudste winter sinds 1978 en bleken vorig jaar uitwerpselen van koeien schadelijker voor de gezondheid dan uitlaatgassen. Dat we allen maatschappelijk verantwoord moeten ondernemen, zoveel is wel zeker. Cradle to cradle luidt het tegenwoordig. Cradle to cradle ofte afval is voedsel is een nieuwe ontwerpfilosofie voor gebouwen en producten en gaat over upcyclen, over de industrie die leert van de natuur, over duurzaam produceren. Een positief toekomstverhaal over een geslaagd huwelijk tussen ecologie en economie. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 9 4/7/09 8:26:05 PM

10 10 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society Ondernemende school Dat IMEC toonaangevend is op het vlak van hernieuwbare energie, weten wel meer mensen. Maar ook RVO-society deed op dat vlak haar duitje in de zak. Zo bouwden de kleuters van de jaarlijkse prijsuitreiking in IMEC. Socialprofitorganisaties en studenten verdedigden samen hun projecten. Zes studenten wonnen de award. Een eervolle vermelding ging naar Sofie Verbeke van de UGent, voor haar oplossing van de wateroverlast in vzw Oranjehuis. Gemeentelijke Kleuterschool De Kleine Picasso uit Zoutleeuw een ecologisch tuinhuisje met ons materiaal. Het schooltje won met het project Wij bouwen een speelhuis de UNIZO Prijs Ondernemende School Cera Award Cera Award gaat op zoek naar de nieuwe ingenieur, het creatieve technische profiel. Door thesisstudenten in een socialprofitorganisatie te plaatsen, integreren we hun technische vaardigheden met communicatieve, sociale en creatieve competenties. Cera en RVO-Society startten het project met industrieel ingenieurs, en al snel kwamen ook de burgerlijk ingenieurs erbij. Sinds 2008 deden ook de technische bachelorstudenten hun intrede. Met een projectbudget in handen, hopen we dat er nog meer concrete projecten uit de bus komen. Samen met vennoten van Cera, vertegenwoordigers van KVIV en VIK organiseerde RVO-Society op 5 december DOS Dorp op School Maak eens een dorp waar het goed gaat: geen natuurrampen, geen energieverspilling,... het is de uitdaging van DOS of Dorp op school, een brugproject van het Departement Economie en Onderwijs dat jongeren uit het basisonderwijs aanmoedigt om ondernemend en technisch aan de slag te gaan. Het einddoel: een technologische maquette van een milieubewust dorp. Een leerjaar neemt het aannemersschap op zich en huurt de andere klassen voor bepaalde klussen in. Samen met CEGO zoeken we 25 scholen die vanaf de handen in elkaar willen slaan. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 10 4/7/09 8:26:11 PM

11 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 11 BITS & BITES Bits en Bites Isabelle Borremans We horen veel over de alomtegenwoordigheid van de computer. Kinderen komen niet meer buiten, chatten voortdurend, hebben geen echte sociale contacten meer... Maar blijkbaar maakt ook spelen in het bos met het groeiend aantal speelzones een comeback, zo titelde De Standaard. Het is waar dat je de computer niet meer uit een doorsnee Vlaams gezin kan wegdenken. Is het dan niet verstandiger om er bewust mee om te gaan? En te begrijpen waarmee we bezig zijn? Dat doet WordWebWonder. WordWebWonder WordWebWonder wil jongeren aanmoedigen om goede websites te maken en het internet beter te begrijpen. Dankzij 8 nieuwe domeinnaamsponsors konden we dit jaar 365 domeinnamen met webruimte uitdelen, tegenover 40 in Geen luxe: we hebben er al 200 weggegeven, vijf keer zoveel als bij het vorige project. Een klein project dat groot wordt, trekt bovendien aandacht: we werden gecontacteerd door Webbstjärnan, een nieuw webproject van.se, de top level domain-beheerder van Zweden. Zij baseerden hun project op WordWebWonder en op het Zwitserse Junior Web Award. We gaan nu samen op zoek naar een Europees overkoepelend project. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 11 4/7/09 8:26:23 PM

12 12 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society CULTUUR Cultuur Veronique Steurs Coldplays Viva was in 2008 het best verkochte album. Best verkochte single was dan weer this is the life op naam van Amy MacDonald. Onze nieuwe uitgave van Peter en de wolf deed het bij 1700 kids anders ook lang niet slecht. En nog: in 2008 werden er blijkbaar meer strips uitgegeven dan er dagen waren. Voor Geert De Weyer stak de Japanse striptekenaar Osama Tezuka er met kop en schouders bovenuit, aldus de website van Klara. Maar misschien had hij Wardje en Mie Piraat niet gelezen? Graphic novels zijn aan een nooit geziene opmars bezig en ook de filmindustrie gaat plat voor het beeldverhaal. Smaakt dat naar een derde geanimeerd konijn? Peter en de Wolf In 2007 deed Peter en de Wolf het al goed met de Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen in Leuven, in 2008 gingen we met de Koninklijke Muziekkapel van de Marine aan de slag in Damme en Brugge. Ondertussen werden ook de fundamenten gelegd voor een nieuwe reeks concerten in het voorjaar van 2009 met beide Muziekkapellen, in Bredene, Frameries en Tienen. Om de link tussen techniek en muziek te versterken, ontwikkelt RVO-Society een educatief pakket over muziek en techniek. Stay tuned! Wardje en Mie Piraat Wardje en Mie Piraat zijn twee konijntjes die de hoofdrol spelen in twee prentenboeken van RVO- Society en IMEC. Telkens staat technologie als RVO_Jaarboek_2008_1.indd 12 4/7/09 8:26:37 PM

13 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 13 een hulpmiddel voor doofheid en slecht zien centraal. In 2008 ontstond Spitstechnologie voor kleuters, een opleiding waar kleuterleerkrachten leren hoe ze hun leerlingen meer bewust van technologie maken. Door de pakketten van Wardje en Mie Piraat te gebruiken, werken ze rond geluid en zien en vooral rond kunstmatige manieren om geluid en zichtbaarheid te versterken, te verzwakken of te vervormen. Zowel de leerkrachten als de leerlingen stonden zeer open voor de nieuwe werkvormen en voor het onderwerp techniek in hun klas. Een zoveelste bewijs dat je nooit te vroeg kan beginnen! SPORT Sport Evelyne Vanden Bosch In ons eigen landje waren er helaas enkele vedetten die het topsporten in tijdelijk? - voor bekeken hielden. Bedankt Kimmekes, bedankt Tia Hellegoud, bedankt Justine! De Olympische Spelen 2008 in Peking maakten gelukkig veel goed. Hierdoor geïnspireerd, gaf RVO-Society de handdruk aan Agoria en brachten ze samen sport weer onder de loep. gingen we aan de slag om een lespakket over sport en wetenschap te ontwikkelen. In een eerste fase focussen we op atletiek en belichten we snelheid, snelheidsmetingen en spieren. Het volgende thema zal zwemmen zijn, waarvoor we de module zinken en drijven al hebben ontwikkeld. De pilootscholen die met het project aan de slag gingen, waren alvast laaiend enthousiast. Sport onder de Loep Sport onder de loep is een nieuw project van Agoria, RVO-Society en Hypothèse voor het basisonderwijs (3de tot 6de leerjaar). Samen RVO_Jaarboek_2008_1.indd 13 4/7/09 8:26:56 PM

14 14 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society BUITENLAND Buitenland Sofie Stoop Amerika, Amerika, en nog eens Amerika. Op buitenlands vlak spanden de Verenigde Staten afgelopen jaar zonder enige twijfel de kroon met de overwinning van de zwarte presidentskandidaat Obama. I wonna be in Amerika, dacht ook RVO-Society. RVO-Society goes USA In 2005 al bracht RVO-Society Amerikaanse antropoloog Sullivan naar Vlaanderen. Lang voor de hype hier doorbrak, wees hij ons op de wondere wereld van Second Life, waar hij als onderzoeker zelf een avatar was. Zo n 3 jaar later was RVO-Society zelf klaar om de sprong over de plas te maken. Samen met de communicatiecel Outreach van IMEC, bezocht ze meerdere wetenschappelijke onderwijsinitiatieven aan de Oostkust van de Verenigde Staten. Een trip die hen geen windeieren legde. Begin 2009 ondertekenden IMEC, RVO-Society en Olin College Boston een MOU of Memorandum of understanding. Dit gebeurde tijdens de opening van het Vlaams Huis in New York op donderdag 26 februari, in het bijzijn van Vlaams minister van Wetenschap Patricia Ceysens, en Vlaams minister-president Kris Peeters. Re-engineering engineering Designing a new kind of engineer Olin College Boston is een hogeschool met enkel een bachelor in engineering. De ingenieursopleiding daar, geïnspireerd door het liberal art-systeem verschilt in grote mate van de klassieke ingenieursopleiding die we in Vlaanderen kennen. Ze vertrekt vanuit een interdisciplinaire aanpak en hecht veel belang aan maatschappelijke noden. Richard K. Miller, directeur van Olin College: Engineering has traditionally been focused on doing it right, but not on what s the right thing to do. That means designing products that are environmentally friendly and that respond to the needs of the people using them and not just to what the purchasing department wants. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 14 4/7/09 8:27:02 PM

15 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 15 De school dompelt haar studenten onder in levensechte probleemsituaties en bereidt de leerlingen voor op de echte wereld. De ingenieursstudenten krijgen er lessen in techniek en wetenschap, maar evengoed in leiderschap, ethiek, en filantropie. En niet onbelangrijk: 40 procent van de studenten is van het vrouwelijke geslacht. Waarnemen, experimenteren, ontwerpen, communiceren, presenteren.., alles vindt plaats in de zogenaamde collaborative environment. Ons bezoek aan het college mondde uit in een congres over de nieuwe ingenieursopleiding, waar ook IMEC en RVO-Society als key-note sprekers hun best practices uitwisselden met enkele Amerikaanse experts. De belangrijkste conclusies die dag: The learning culture is far more important than the curriculum, Richard K. Miller. En het belangrijkste hierbij is om een omgeving te creëren waar experts uit verschillende disciplines elkaar aanvullen. The science teacher is not a scientist Pergolizzi, Bergen academies. Leerkrachten wetenschappen zijn zelf geen onderzoekers, geen echte rolmodellen. Kinderen moeten daarom zelf op onderzoek, zelf leren leren. Een inspirerende omgeving is daarom best een echt wetenschappelijk lab. Dolan DNA Learning Centre Long Island, New York Dolan DNA Learning Centre is een educatief centrum, verbonden aan het belangrijke onderzoekscentrum Cold Spring Harbour Research and Education. Het centrum wil elke leerling laten kennismaken met (eigen) DNA, in een aantrekkelijke omgeving. Leuk detail: de ontdekker van de DNA-structuur en nobelprijswinnaar Watson woont zelf ook nog steeds op de campus. Een belangrijke parallel die RVO-Society ontdekte met haar eigen werking is dat het het centrum niet te doen is om het voortbrengen van zoveel mogelijk wetenschappers. Grootste motivatie is wel het voorbereiden van de kinderen op de toekomst, hen inzicht in hun leven geven. Ook nascholingen aan leerkrachten die op hun beurt aan de slag gaan in eigen klas is een intensieve activiteit van het centrum die ons niet vreemd klinkt. Een zeer belangrijke conclusie uit onderzoek die directeur Bruce Stillman ons meegaf: There is a significant correlation between teachers, believing in the capabilities of their pupils, and innovation in education. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 15 4/7/09 8:27:10 PM

16 16 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society Bergen Academy New Jersey Bergen Academy is een high school in New Jersey met een 1000-tal leerlingen voor 9th en 12th grade. Tot zover niets bijzonders. Opmerkelijk wordt het wanneer Pergolizzi, leraar in de school, ons enthousiast vertelt dat leerlingen zelf hun curriculum samenstellen en dat leerlingen uit verschillende studiegebieden (o.a. business en engineering), op eigen initiatief, samen onderzoek doen en tot concrete projecten komen. Meer nog, de leerlingen publiceren over de resultaten van hun wetenschappelijk onderzoek. Net als in Olin College primeert hier een leren leren-cultuur met een brede vorming (wiskunde, L.O., poëzie, P.O.,..) en een technischwetenschappelijke infrastructuur om u tegen te zeggen - bedrijven komen hier zelfs onderzoek doen. We create the need for learning and the passion to pursue it, luidt het hier. MOU tussen IMEC, RVO- Society en Olin College Boston Snel na terugkomst uit de VS, maakten IMEC Outreach en RVO-Society werk van een officiële samenwerking met Olin College. Ook het HRdepartement van IMEC ondertekende letterlijk en figuurlijk deze nieuwe strategie om young potentials in IMEC aan te trekken. De overeenkomst vertaalt zich in het feit dat per jaar - voor een duur van 3,5 jaar, tot eind september studenten (2 van IMEC, 2 van Olin College) zullen uitgewisseld worden voor maximum 6 maanden. De uitwisseling zal vooral een leerproces zijn in onderzoek en ontwikkeling in nano-elektronica en -technologie en expertise op het vlak van undergraduate engineering. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 16 4/7/09 8:27:20 PM

17 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 17 GEZIN Gezin Veronique Steurs Recruiting Gen yers? You ll need to win their parents approval, lazen we in een blog van Harvard Business Publishing. Datzelfde standpunt nam ook RVO-Society met haar persbericht Ouders rekruteren kinderen. Niet alleen zijn ouders heel belangrijk in het bepalen van de studiekeuze van hun kind maar ook in het uiteindelijk kiezen van welke job ze aannemen. Ouders op tijd bij het leerproces betrekken en hen van de waarde van technisch vernieuwend onderwijs overtuigen, was dan ook het doel van de dag Klasse voor Ouders en van de georganiseerde ouderdagen. Klasse voor ouders Op zaterdag 1 maart ontving RVO-Society in samenwerking met Klasse voor Ouders een dertigtal gezinnen in de gebouwen van IMEC. Niet voor een familiedag met springkasteel, maar wel voor technologische workshops waar kinderen en ouders samen aan deelnamen. RVO-Society vindt de integratie van ouders in de aanpak van vernieuwend technologisch onderwijs zeer belangrijk om meer jongeren interesse voor techniek mee te geven. Ook Vlaams minister van Wetenschap en Innovatie Patricia Ceysens en Vlaams minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke onderkennen de noodzaak van vernieuwend technologisch onderwijs om meer technisch geschoolden op de arbeidsmarkt te krijgen. Zij kwamen een kijkje nemen. Ouderavond Ouders ontdekken spitstechnologie, zo titelde Het Laatste Nieuws op 18 november naar aanleiding van de ouderavond die RVO-Society en Sint- Jozefschool Eizer samen in IMEC organiseerden. Een uiteenzetting door directeur Kristof Dupont, een presentatie over nanotechnologie door Jo Decuyper en een bezoek aan de cleanroom stonden op het programma, want om kinderen voor techniek warm te krijgen, moet je ook de ouders meenemen. Stekelbees Op 23 juli en op 22 augustus organiseerde IMEC in samenwerking met de Landelijke Kinderopvang Stekelbees workshops voor de kinderen van haar medewerkers: Oortjes gespitst en Chip! Chip! Chip! Hoera! werden zeer gesmaakt door de kleintjes. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 17 4/7/09 8:27:28 PM

18 18 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society ECONOMIE Economie Jo Decuyper Gelukkig leed niet iedereen onder de economische en financiële crisis. Veel geld ging er in 2008 bvb. naar Burj al Arab in Dubai, het allerduurste en enige 7-sterren-hotel, of naar nooit geziene luxueuze privé-jets, aldus Het Nieuwsblad. Maar ook RVO-Society kon het afgelopen jaar op een kapitaalinjectie rekenen. Nieuwe subsidie In de zomer van 2008 sloot RVO-Society met de Vlaamse overheid een nieuwe overeenkomst. Vlaamse minister van Wetenschap en Innovatie, Patricia Ceysens, kende voor een duur van 4 jaar tot 31/12/2011 een nieuwe subsidie aan RVO- Society toe. Dat geld wordt onder meer gebruikt om nog meer leerkrachten te ondersteunen bij hun introductie van wetenschap en techniek in de klas, voor het ontwikkelen van nieuwe pakketten en handleidingen, en voor internationale samenwerking. De recente Memorandum of understanding tussen IMEC en RVO-Society enerzijds en Olin College Boston anderzijds, is alvast een eerste stap, maar zeker niet de laatste, naar het buitenland. De nieuwe subsidieovereenkomst met de Vlaamse overheid veronderstelde ook een nieuwe samenwerkingsovereenkomst met IMEC. IMEC stemde toe om meer te investeren in RVO-Society, geld RVO_Jaarboek_2008_1.indd 18 4/7/09 8:27:39 PM

19 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 19 dat ingezet zal worden voor extra activiteiten in samenwerking met IMEC. Eerst en vooral wordt IMECEXPO, de interactieve bezoekersruimte van IMEC, nieuw leven ingeblazen. Er komt een nieuwe demonstrator over zonne-energie. De blauwdruk van de opzet van deze demo zal een opdracht zijn voor een of twee studenten van Olin College Boston. Een tweede actiepunt in het inspireren van het grote publiek, is het organiseren van zogenaamde future visions. In dit kader komt ingenieur en prospectivist Thierry Gaudin op 29 april 2009 in het kader van de adviesraad van RVO- Society op IMEC vertellen over de wereld in 2025 en de uitdagingen waar we allen voorstaan. Een derde samenwerking tussen RVO-Society en IMEC betreft het zogenaamde Fablab - een project dat ingediend werd door de KULeuven - waar jongeren met geavanceerde apparatuur samenkomen om onderzoek te doen. Balans Activa Installaties, machines en uitrusting 1.585,69 Handelsvorderingen ,50 Termijndeposito s en liquide middelen ,63 Overlopende rekeningen 3.684,91 Totaal activa ,73 Passiva Overgedragen winst/verlies ,67 Leveranciers ,76 Bezoldigingen en sociale lasten ,39 Overige schulden 6.700,00 Overlopende rekeningen ,91 Totaal passiva ,73 RVO_Jaarboek_2008_1.indd 19 4/7/09 8:27:44 PM

20 20 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society BEURSNIEUWS RVO-Society is en blijft een vzw. Toch kon u ons ook vinden op enkele beurzen! de cleanroom van RVO-Society waar de jongeren tijdens een productieproces een wenskaart mochten maken én mochten solderen, was een gigantisch succes. Wie het slechte weer wou trotseren kon met Science Caching ook de natuur achter IMEC verkennen. RESOC Beroepenbeurs Donderdag 15 en vrijdag 16 mei 2008 stond RVO-Society op de beroepeninformatiebeurs in de Leuvense Brabanthal met haar nieuwe workshop. In drie tenten, de cleanroom van RVO- Society, mochten de jongeren een coole technokaart maken. Jawel, ook het solderen mochten ze zelf doen! Open bedrijvendag Zondag 5 oktober 2008 stond RVO-Society op de jaarlijkse Open Bedrijvendag van IMEC. Tijdens twee workshops: Mie Piraat en De cleanroom van RVO-Society ontdekten de aanwezige kinderen (en volwassenen) wat meer over techniek. Vooral Wetenschapsfeest Vrijdag 17, zaterdag 18 en zondag 19 oktober was het feest in de Nekkerhalen van Mechelen. EWI en Technopolis organiseerden er het Wetenschapsfeest, een grote bijeenkomst van alle partners van EWI die er met hun technologische en wetenschappelijke prestaties pronken. Maar ook hier bereikten we veel kinderen met de technische wenskaart. Vrijdag mochten kinderen uit lager en secundair onderwijs onze toffe technologische wenskaart maken. Zaterdag en zondag was het de beurt aan gezinnen om zich van hun beste technische kant te laten zien. RESOC Turnhout Op donderdag 23 oktober stonden we voor de Proeftuindag van RESOC in Turnhout paraat met een stand en met de allereerste workshop van het project Sport onder de Loep. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 20 4/7/09 8:28:14 PM

21 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 21 grote stand met demo van IR13. Onze educatieve medewerker gaf er ook verschillende workshops projectmatig werken. Kinderuniversiteit Op zaterdagen 8 en 15 november nam RVO- Society met een grote workshop IR13 voor telkens 80 jongeren, deel aan de door de KULeuven georganiseerde Kinderuniversiteit. Logisch denken met poorten en je LEGO-treintje laten stoppen voor een obstakel of de lichten laten aangaan bij het inrijden van een tunnel,... Kortom, analyseren, implementeren, testen, bijsturen en denken als een echte ingenieur, op de leeftijd van 10 tot 13 jaar! TOP-dag RVO-Society was ook weer van de partij in Technopolis op de TOP-dag voor leerkrachten T.O. woensdag 19 november. We trokken er de aandacht met onze projecten IT s Alive en met een T.O.-lokaal Technicum Op maandagavond 24 november werd RVO- Society met haar workshop IR13 uitgenodigd ter ere van de feestelijke opening van het nieuwe Technieklokaal van het Technicum van Sint- Truiden. Algemene Vergadering Woensdag 7 mei organiseerde RVO-Society de corporate fototentoonstelling RVO-Society in beeld. Voor de gelegenheid ontwikkelden we een nieuwe RFID-techniek die ervoor zorgt dat een bezoeker per foto multimediale uitleg op zijn eigen pda (personal digital assistent) krijgt. Eerder die dag vond ook de prijsuitreiking van WordWebWonder plaats, een internetproject van RVO-Society en DNS BE. In het basisonderwijs ging de hoofdprijs naar zesklaver.be, in het secundair onderwijs naar energievoordummies.be en bij de miniondernemingen won 2give.be. Kris Verburgh, auteur van het boek Fantastisch!, gaf bovendien een gastlezing over het wonder van de wetenschap. RVO_Jaarboek_2008_1.indd 21 4/7/09 8:28:21 PM

22 22 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society EDUCATIEF AANBOD Educatief aanbod Kristof Jacobs Spitstechniek voor kleuters Opleiding Doelgroep Duur Aantal opleidingen Aantal aanwezigen Kleuterleid(st)ers 3u 3 35 Op weg met elektron 1ste-2de leerjaar 3u 3 22 Sluit de Stroomkring 3de-4de leerjaar 3u 2 17 Sport onder de Loep 4de-6de leerjaar 3u 2 14 Chip! Chip! Chip! Hoera! 5de-6de leerjaar 9u 4 36 Techniek, (g)een zorg voor later Basisonderwijs 3u Hoe word ik technocoach? Basisonderwijs 18u 1 4 Techniek en Diversiteit Basisonderwijs 6u 1 20 De Webklas & WordWebWonder Basis- en secundair onderwijs 6u Projectmatig werken Leerkrachten T.O. 3u IT s Alive Leerkrachten T.O. 9u 4 22 IR13 Leerkrachten T.O. 9u 4 22 Science Caching 1ste-6de middelbaar 6u 1 1 Luister naar de chip 5de-6de middelbaar 9u 0 Totaal RVO_Jaarboek_2008_1.indd 22 4/7/09 8:28:36 PM

23 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 23 Bizar? Een rattenbrein dat een robot aanstuurt en inzicht kan verwerven in ziekten zoals Alzheimer. Klinkt dat als science fiction in de oren? Voor Dr. Ben Whalley van de University of Reading alvast niet. Deze wetenschapper linkte zo n neuronen van een rattenbrein aan een robot die navigeert via sonar, aldus BBS news online. De neuronen of hersencellen van de rat zijn momenteel getraind in het loodsen van de robot rond obstakels en het vermijden dat hij tegen de muren van zijn kooi botst. Door het leerproces van de neuronen te bestuderen, hopen de wetenschappers te ontdekken hoe het geheugen is opgebouwd, met het oog op meer inzicht in ziekten als Alzheimer en Parkinson. Zo bizar is dit allemaal niet. Techniek is all around you en biedt zoveel mogelijkheden die op z n minst interessant zijn om te ontdekken. We zijn allen van techniek afhankelijk op alle niveau s van ons leven, nu, maar later des te meer. RVO-Society wil, naast een kijk op vandaag, ook graag een blik op de toekomst werpen. Dromen worden werkelijkheid. Bring science to life. Your life! RVO_Jaarboek_2008_1.indd 23 4/7/09 8:28:47 PM

24 24 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society COLOFON Roger Van Overstraeten Society Van links naar rechts en van boven naar beneden: Evelyne Vanden Bosche, Sofie Stoop, Stijn De Jonge, Jo Decuyper, Wim Saliën, Kristof Jacobs, Nico Goddé, Malou Detienne, Isabelle Borremans, Veronique Steurs, Omer Deboes RVO_Jaarboek_2008_1.indd 24 4/7/09 8:29:02 PM

25 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 25 Raad van Bestuur Van links naar rechts: Christian Vanhuffel André Vinck Luc Kindt, Peter Simkens, Jo Decuyper, Ludo Deferm RVO_Jaarboek_2008_1.indd 25 4/7/09 8:29:11 PM

26 26 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society STRUCTURELE PARTNERS PARTNERS RVO_Jaarboek_2008_1.indd 26 4/7/09 8:29:19 PM

27 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society 27 INDIVIDUELE PARTNERS G. Arnout G. Declerck H. De Man B. De Moor L. De Schamphelaere J.C. Deschamps R. Dillemans P. Lagasse F. Librecht K. Maex J. Raets G. Segers R. Standaert J. Van Helleputte P. Van Waeyenberge EDUCATIEVE PARTNERS BISDOM MECHELEN RVO_Jaarboek_2008_1.indd 27 4/7/09 8:29:25 PM

28 28 Jaarverslag 2008 Roger Van Overstraeten Society Dank Jo Decuyper 10 jaar. Zo lang is het geleden dat IMEC afscheid moest nemen van haar stichter en directeur. Studenten van een gepassioneerde hoogleraar elektronica. Vrienden en familie van een innemend persoon en een geliefde man. Het was ook het moment voor de aanzet van een nieuwe organisatie, in de geest van Roger Van Overstraeten (RVO). 8 jaar zijn we nu actief, waarvan 4 als Roger van Overstraeten Society vzw. Het jarenlange vertrouwen van IMEC, de Vlaamse overheid, structurele partners en scholen, dat doet deugd. Bedankt! RVO_Jaarboek_2008_1.indd 28 4/7/09 8:29:41 PM