Ouderen veilig in het verkeer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ouderen veilig in het verkeer"

Transcriptie

1 Ouderen veilig in het verkeer Hélène de Bruine Masterclass 20 september 2018

2 15 november

3 Vergrijzing in Nederlandse gemeenten juni

4 Ernstige verkeersongevallen in de Vervoerregio 2007 en juni

5 Wanneer ben je oud? 2 juni

6 Het brein verandert je hele leven tiener ontzettend heftige gevoelens, dertiger vriendelijker en hulpvaardiger vijftigers beter in staat om de juiste beslissingen te nemen 2 juni

7 Het brein verandert je hele leven tiener ontzettend heftige gevoelens, dertiger vriendelijker en hulpvaardiger vijftigers beter in staat om de juiste beslissingen te nemen Hersencellen zijn tot je vijftigste voorzien van isolerende laagjes. Dan gaan prikkels sneller. Hoe dikker de isoleerlaag hoe beter informatie te combineren. Vanaf zestigste wordt isoleerlaagje langzaam afgebroken en zullen de prikkels en signalen dus langer onderweg zijn. De vaart gaat eruit 2 juni

8 Het brein verandert je hele leven tiener ontzettend heftige gevoelens, dertiger vriendelijker en hulpvaardiger vijftigers beter in staat om de juiste beslissingen te nemen Hersencellen zijn tot je vijftigste voorzien van isolerende laagjes. Dan gaan prikkels sneller. Hoe dikker de isoleerlaag hoe beter informatie te combineren. Vanaf zestigste wordt isoleerlaagje langzaam afgebroken en zullen de prikkels en signalen dus langer onderweg zijn. De vaart gaat eruit Vicieuze cirkel: hersenen passen zich aan Je leven verandert door je brein 2 juni

9 Ouderen in het verkeer 15 november

10 Leeftijdsspecifieke kenmerken ouderen Naar mate de groep 65+ ouder wordt kan men te maken krijgen met: A. functiestoornissen: visuele, auditieve en reactievermogen nemen af, minder spierkracht en flexibiliteit en er is moeite om aandacht te verdelen en houding plotseling te veranderen.

11 Leeftijdsspecifieke kenmerken ouderen Naar mate de groep 65+ ouder wordt kan men te maken krijgen met: A. functiestoornissen: visuele, auditieve en reactievermogen nemen af, minder spierkracht en flexibiliteit en er is moeite om aandacht te verdelen en houding plotseling te veranderen. B. lichamelijke kwetsbaarheid: senioren lopen ernstiger letsel op bij eenzelfde ongeval, herstel na ongeval verloopt langzamer en hebben grotere kans op overlijden dan de groep jonger dan 65.

12 Leeftijdsspecifieke kenmerken ouderen Naar mate de groep 65+ ouder wordt kan men te maken krijgen met: A. functiestoornissen: visuele, auditieve en reactievermogen nemen af, minder spierkracht en flexibiliteit en er is moeite om aandacht te verdelen en houding plotseling te veranderen. B. lichamelijke kwetsbaarheid: senioren lopen ernstiger letsel op bij eenzelfde ongeval, herstel na ongeval verloopt langzamer en hebben grotere kans op overlijden dan de groep jonger dan 65. C. Daarnaast gebruiken ouderen relatief meer medicijnen die reactievermogen in het verkeer negatief kunnen beïnvloeden.

13 Leeftijdsspecifieke kenmerken ouderen A. Nieuwe verkeersregels, cognitie achteruit B. Vals plat; achteruitgang gaat heel geleidelijk C. Zelfoverschatting eigen kunnen en niet acceptatie van het ouder worden D. Andere mensen geven te weinig ruimte of tijd aan senioren kunnen eigen fouten of fouten van anderen niet tijdig opvangen E. Groep ouderen is divers en lastig te bereiken 15 november

14 Voordeel van het ouder zijn in het verkeer ten opzichte van de jongere doelgroepen veel rijervaring heeft keuze in tijdstip van reizen drinkt relatief minder alcohol is meer regelvast is zelf in de auto veiliger dan op de fiets. De doelgroep maakt (steeds meer) gebruik van de (e-) fiets en dat komt ten goede aan hun welzijn en gezondheid. 15 november

15 Inframaatregelen voor de ouderen Nieuwe ontwerpen aansluiten op bestaande principes, zodat ouderen gebruik kunnen maken van hun ervaring en bestaande automatismen; logisch en voorspelbaar. Complexe taken in delen uit te voeren (bv in fasen oversteken), waarbij ouderen telkens op een veilige plaats de situatie opnieuw kunnen overzien en zelf de tijdsdruk kunnen bepalen; linksafslaande bewegingen in delen Goede verlichting, contrastrijke markering, duidelijke borden, prikkelarm, geen obstakels, afmetingen hulpmiddelen, onderhoud! Zorg er bij conflictvakken voor dat deze goed herkenbaar zijn en dat de verkeersdeelnemers elkaar goed en ruim van tevoren kunnen zien. 15 november

16 Gedragsmaatregelen ouderen Senioren bewust maken van mogelijke beperkingen Senioren helpen in keuzes maken in mobiliteitskeuze Senioren toerusten in (nieuwe) vaardigheden van mobiliteitskeuze en balans Andere weggebruikers leren rekening te houden met senioren -> Hoe bereik je ouderen en de juiste ouderen met interventies? 15 november

17 Vragen en discussie 2 juni

Via nieuwe normmens naar inclusiviteit Van nul verkeersslachtoffers een punt maken voor alle verkeersdeelnemers

Via nieuwe normmens naar inclusiviteit Van nul verkeersslachtoffers een punt maken voor alle verkeersdeelnemers Via nieuwe normmens naar inclusiviteit Van nul verkeersslachtoffers een punt maken voor alle verkeersdeelnemers Ragnhild Davidse Den Haag donderdag 1 maart 2018 De Nieuwe Normmens Er is te lang ontworpen

Nadere informatie

Thuiszorg en valpreventie

Thuiszorg en valpreventie 1 Thuiszorg en valpreventie Aantal ouderen - In Nederland sterke vergrijzing VOORUITZICHTEN - 2010 : 4.6 miljoen - 2030 : aantal ziekenhuisbezoeken t.g.v. een val gestegen met 70 %. 2 Ouderen en vallen

Nadere informatie

Hier in Amsterdam hebben de fietsers hun eigen regels

Hier in Amsterdam hebben de fietsers hun eigen regels Hier in Amsterdam hebben de fietsers hun eigen regels Sinds 1 juli 2017 worden speed pedelecs, fietsen die 45 km/h kunnen halen, als bromfietsen gezien. Veel mensen zijn hier boos over omdat ze hierdoor

Nadere informatie

Mogelijkheden en beperkingen van ouderen en de rol van geavanceerde ondersteuningssystemen

Mogelijkheden en beperkingen van ouderen en de rol van geavanceerde ondersteuningssystemen Mogelijkheden en beperkingen van ouderen en de rol van geavanceerde ondersteuningssystemen Elektronica in de auto voor een veiligere mobiliteit van oudere automobilisten Samenvatting Oudere automobilisten

Nadere informatie

Wat een feiten! Wist u dat.

Wat een feiten! Wist u dat. Kinderen in het verkeer de Mariaschool 24 september 2018 Wat een feiten! Wist u dat. Kinderen minstens twee keer per dag, 5 dagen in de week 40 weken in een schooljaar 8 jaar lang naar school gaan -----------------------------------

Nadere informatie

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Praktische tips om gezond en fit te blijven

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Praktische tips om gezond en fit te blijven Een goede conditie helpt vallen voorkomen Praktische tips om gezond en fit te blijven Met een goede conditie voelt u zich zowel lichamelijk als geestelijk fit. Dat is een voorwaarde om lekker te doen en

Nadere informatie

Toetsmatrijs LZV. Opgesteld door:

Toetsmatrijs LZV. Opgesteld door: Opgesteld door: CCV Categoriecode: LZV : ondeling () (theoriegedeelte) en praktijk () Totaal aantal vragen: Dekkingsgraad toetstermen: 80% Cesuur: ijzonderheden: Toelichting op tabel met afbakening = onomiecode

Nadere informatie

Oudere Weggebruikers. Kennisdag ROV Oost NL. Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1

Oudere Weggebruikers. Kennisdag ROV Oost NL. Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1 Oudere Weggebruikers Kennisdag ROV Oost NL Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1 Omvang probleem Het aantal verkeersongelukken waarbij ouderen betrokken zijn, neemt toe. ANP Dia 2 Verdubbeling

Nadere informatie

Toetsmatrijs. Opgesteld door: CCV. Examenonderdeel. Chauffeur LZV Mondeling (theoriegedeelte) en Praktijk. Examenvorm

Toetsmatrijs. Opgesteld door: CCV. Examenonderdeel. Chauffeur LZV Mondeling (theoriegedeelte) en Praktijk. Examenvorm Opgesteld door: CCV Examenonderdeel Code: Naam: n.v.t. Chauffeur LZV Mondeling (theoriegedeelte) en Praktijk Eindtermen/toetstermen Afbakening (indien van toepassing) Taxonomie code 1. Wet- en regelgeving

Nadere informatie

Tax = Taxonomiecode F = Feitelijke kennis B = Begripsmatige kennis R = Reproductieve vaardigheid P = Productieve vaardigheid

Tax = Taxonomiecode F = Feitelijke kennis B = Begripsmatige kennis R = Reproductieve vaardigheid P = Productieve vaardigheid Opgesteld door: C divisie CCV Categoriecode: LZV : ondeling () (theoriegedeelte) en praktijk () Totaal aantal vragen: Dekkingsgraad toetstermen: 80% Cesuur: ijzonderheden: Toelichting op tabel met afbakening

Nadere informatie

Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer

Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer Samen op pad Kinderen zijn kwetsbaar in het verkeer. Logisch dus, dat ouders hun kinderen graag zo snel mogelijk veilig verkeersgedrag

Nadere informatie

Lesidee: handen aan het stuur

Lesidee: handen aan het stuur Lesidee: handen aan het stuur DOELGROEP: 5e leerjaar KERNIDEE: Handen aan het stuur LINK NAAR ZEPPE & ZIKKI AFLEVERING: Zonder handen Hurry hurry HANDEN AAN HET STUUR (ONDERZOEK) Zet een fiets klaar waarvan

Nadere informatie

De Rouleurs veilig onderweg. Welkom WV De Rouleurs

De Rouleurs veilig onderweg. Welkom WV De Rouleurs De Rouleurs veilig onderweg Welkom WV De Rouleurs Programma: ü ü ü ü ü ü ü ü Kennismaking Veilig Sportklimaat Wat is veiligheid? Veiligheid vergroten Veiligheid bij ritten/tochten De wegkapitein Rol van

Nadere informatie

Lesidee: maak de baan vrij

Lesidee: maak de baan vrij Lesidee: maak de baan vrij REGELS, REGELS EN NOG EENS REGELS (WERELDORIËNTATIE) Om het verkeer goed te laten verlopen bestaan er ontzettend veel regels. Bespreek het volgende met de leerlingen: Met welke

Nadere informatie

Veilig in het verkeer

Veilig in het verkeer Veilig in het verkeer Hoe begeeft iemand met een visusbeperking zich in het verkeer en hoe ga je daar als fietser mee om? Met dank aan Blindenzorg Licht en Liefde voor de inbreng en beide personen met

Nadere informatie

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog

Nadere informatie

Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING

Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Observatie Beperkingen komen vaak voor bij volgende motorische activiteiten: Transfers Houding Reiken en grijpen Balans Stappen

Nadere informatie

Voor actuele informatie en ondersteuning van verkeerseducatie in Gelderland en Overijssel

Voor actuele informatie en ondersteuning van verkeerseducatie in Gelderland en Overijssel Voor actuele informatie en ondersteuning van verkeerseducatie in Gelderland en Overijssel Verkeerseducatieloket Iedereen die geïnteresseerd is in of bezig is met verkeerseducatie in Gelderland en Overijssel*

Nadere informatie

Leer in het Verkeer. verkeerseducatie voor kinderen van 1-6 jaar

Leer in het Verkeer. verkeerseducatie voor kinderen van 1-6 jaar Leer in het Verkeer verkeerseducatie voor kinderen van 1-6 jaar als alle auto s stilstaan als iedereen mij ziet dan loop ik naar de overkant maar rennen doe ik niet Verkeerseducatie Deelnemen aan het verkeer

Nadere informatie

Kansen voor kwaliteit en leefbaarheid in de openbare ruimte

Kansen voor kwaliteit en leefbaarheid in de openbare ruimte Kansen voor kwaliteit en leefbaarheid in de openbare ruimte Dielde Romte 1. Ontwikkelingen in verkeersbeleid Jarenlang is in het verkeerskundig denken voorrang gegeven aan de doorstroming van het gemotoriseerd

Nadere informatie

WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman

WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30 Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman Waarom deze workshop? Momenteel leven 270.000 mensen in Nederland met dementie en dat aantal

Nadere informatie

Verkeer in het schoolwerkplan

Verkeer in het schoolwerkplan Verkeer in het schoolwerkplan Voorheen was ons verkeer best overzichtelijk: de voetganger, fietser, brommer, auto, bus, vrachtwagen. Slechts bij uitzondering andere voertuigen. Tegenwoordig zijn de voertuigen

Nadere informatie

LESFICHE sensibiliseringsfilmpje

LESFICHE sensibiliseringsfilmpje Lesonderwerp De leerlingen maken een sensibiliseringsfilmpje. Dit toont de risico s in het verkeer en de impact van een ongeval op het slachtoffer en zijn omgeving. De leerlingen stellen het filmpje op

Nadere informatie

Verkeers- en Sociale Veiligheid

Verkeers- en Sociale Veiligheid Verkeers- en Sociale Veiligheid We hebben te maken met twee soorten veiligheid: - Verkeersveiligheid; - Sociale veiligheid. Verkeersveiligheid We spreken over verkeersveiligheid als we veilig van A naar

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2-21 sept. 2017

Nieuwsbrief 2-21 sept. 2017 Nieuwsbrief 2-21 sept. 2017 Bijlages: - Informatie aan van de Jeugdgezondheidszorg voor het schooljaar 2017-2018 - Enquête ouderhulp 2017-2018 (herhaling) - Voorstellen MR en MR-leden - Persbericht vakantieschool.

Nadere informatie

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht

Nadere informatie

Chronische pijn. Locatie Arnhem

Chronische pijn. Locatie Arnhem Chronische pijn Locatie Arnhem Chronische pijn We spreken van chronische pijn als pijnklachten langer dan zes maanden blijven bestaan. De pijn kan in verschillende delen van het lichaam voorkomen. Soms

Nadere informatie

Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen uw hoofd. Deze folder informeert u over de mogelijke

Nadere informatie

Productontwikkeling 3EM

Productontwikkeling 3EM Vragen Productontwikkeling 3EM Les 2 Ergonomie & fietshouding Zijn er nog vragen over voorgaande lessen?? Paul Janssen 2 Inleiding Wat verstaan we onder ergonomie? Studie van aanpassingen en optimalisaties

Nadere informatie

Toetsmatrijs LZV. In deze toetsmatrijs staat wat u moet kunnen en kennen. De toetsmatrijs vormt daarom de basis van de opleiding en het examen.

Toetsmatrijs LZV. In deze toetsmatrijs staat wat u moet kunnen en kennen. De toetsmatrijs vormt daarom de basis van de opleiding en het examen. In deze toetsmatrijs staat wat u moet kunnen en kennen. De toetsmatrijs vormt daarom de basis van de opleiding en het examen. Opgesteld door: CR divisie CCV Categoriecode: LZV Toetsvorm: ondeling () (theoriegedeelte)

Nadere informatie

1 Heeft u een elektrische fiets?

1 Heeft u een elektrische fiets? Fietsen De temperatuur wordt aangenamer de zon schijnt vaker tijd om de fiets uit de garage te halen. 8 1 Heeft u een elektrische fiets? (n=144) 7 68% 6 5 4 24% 8% Ja Nee, maar de volgende fiets wordt

Nadere informatie

De e-learning van Gastouderland

De e-learning van Gastouderland De e-learning van Gastouderland Ook voor gastouders is het belangrijk te blijven ontwikkelen. Daarom bieden wij diverse modules aan die speciaal ontwikkeld zijn voor de kinderopvang. Gastouderland werkt

Nadere informatie

Revalideren na niet-aangeboren hersenletsel. kinderen en jongeren

Revalideren na niet-aangeboren hersenletsel. kinderen en jongeren Revalideren na niet-aangeboren hersenletsel kinderen en jongeren Inhoud Wat is niet-aangeboren hersenletsel? 3 Welke problemen kan uw kind ervaren? 3 Wat kunt u verwachten in het revalidatiecentrum 4 Revalidatieplan

Nadere informatie

Blijf Veilig Mobiel. Tips voor automobilisten

Blijf Veilig Mobiel. Tips voor automobilisten Blijf Veilig Mobiel Tips voor automobilisten Tips voor automobilisten De verkeerssituatie in Nederland is continu in beweging. Zo ontstaan er regelmatig nieuwe wegsituaties en krijgt u te maken met nieuwe

Nadere informatie

Het belang van Levensverhalen bij Dementie

Het belang van Levensverhalen bij Dementie Het belang van Levensverhalen bij Dementie 24 februari 2015 Inge van Rooij (coördinerend begeleider, Lunet zorg) Willem Lemmens (gedragsdeskundige, Lunet zorg) Ouder worden! Veroudering = Levensloop! Mensen

Nadere informatie

Wil Peters Enocent Mobility Solutions. Easysteppers; Daar trap je van op!

Wil Peters Enocent Mobility Solutions. Easysteppers; Daar trap je van op! Wil Peters Enocent Mobility Solutions Vitale mensen? Hoe wordt je kwetsbaar? Vitaler langer thuis wonen! Welke keuzes heeft u? Hebben vaak geen/weinig beperkingen Bewegen voldoende Goed sociaal netwerk

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan?

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wat doet diabetes type 1 met het brein? Drs. Eelco van Duinkerken Cognitieve klachten http://www.youtube.com/watch?v=rgwbxe8zdc4&feature=related

Nadere informatie

JONG EN HERSENLETSEL

JONG EN HERSENLETSEL HERSENZ SPECIAL JONG EN HERSENLETSEL > OORZAKEN > GEVOLGEN > GRILLIG BELOOP > IMPACT > OUDERS > HET VERHAAL VAN JORDY >NICOLE SILLEKENS, BEHANDELAAR BIJ HERSENZ > TIPS: BREINSTRAAT / ALL OF ME / ZO WERKT

Nadere informatie

Libra R&A locatie Leijpark. Neuromusculaire aandoeningen

Libra R&A locatie Leijpark. Neuromusculaire aandoeningen Libra R&A locatie Leijpark Neuromusculaire aandoeningen Deze folder is bedoeld voor mensen met een neuromusculaire aandoening die daarvoor poliklinisch behandeld worden bij Libra Revalidatie & Audiologie

Nadere informatie

Betrouwbare informatie over medicijnen vindt u op?

Betrouwbare informatie over medicijnen vindt u op? WETEN Opdracht Betrouwbare informatie over medicijnen vindt u op? A B C www.google.nl www.apotheek.nl www.medicatie.nl B. www.apotheek.nl Apotheek.nl is bedoeld voor iedereen die betrouwbare onafhankelijke

Nadere informatie

VALPREVENTIE WAT KUNT U ER ZELF AAN DOEN? Sjaak Coenen

VALPREVENTIE WAT KUNT U ER ZELF AAN DOEN? Sjaak Coenen VALPREVENTIE WAT KUNT U ER ZELF AAN DOEN? Sjaak Coenen HOEVEEL 55-PLUSSERS KRIJGEN TE MAKEN MET ERNSTIG LETSEL TEN GEVOLGE VAN EEN VAL? A 1 op de 43 55-plussers B 1 op de 83 55-plussers C 1 op de 123 55-plussers

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ontslagadvies bij licht traumatisch hersenletsel volwassenen

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ontslagadvies bij licht traumatisch hersenletsel volwassenen Ontslagadvies bij licht traumatisch hersenletsel volwassenen ONTSLAGADVIES BIJ LICHT TRAUMATISCH HERSENLETSEL VOLWASSENEN INLEIDING U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Agendanummer: Datum raadsvergadering: Onderwerp: Motie D66, Maatregelen 50 en 51, Verkeer- vervoersvisie. Gevraagde Beslissing:

Raadsvoorstel. Agendanummer: Datum raadsvergadering: Onderwerp: Motie D66, Maatregelen 50 en 51, Verkeer- vervoersvisie. Gevraagde Beslissing: Raadsvoorstel Agendanummer: Datum raadsvergadering: Onderwerp: Motie D66, Maatregelen 50 en 51, Verkeer- vervoersvisie Gevraagde Beslissing: Te besluiten om: 1. Voor de komende twee jaar bij wijze van

Nadere informatie

Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan visie en beleid. A. van der Dussen 14 januari 2016

Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan visie en beleid. A. van der Dussen 14 januari 2016 Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan visie en beleid A. van der Dussen 14 januari 2016 Inhoud Doelstelling Inventarisatie Beleidslijnen gehele gemeente Doelstelling Opvolger GVVP 2010 Veranderende maatschappelijke

Nadere informatie

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking Volop in het leven staan Ik wil de krant blijven lezen, zijn daar hulpmiddelen voor? Ik ben slechtziend, hoe breng ik de kinderen

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel. Volwassen

Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel. Volwassen Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel Volwassen Inhoud Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel... 3 Verschijnselen eerste 24 uur... 3 Verschijnselen eerste dagen... 3 Wat u wél en niet mag doen... 4 Eerste

Nadere informatie

GESPREKSCYCLUS EN BEOORDELEN. Aandachtspunten voor de OR

GESPREKSCYCLUS EN BEOORDELEN. Aandachtspunten voor de OR GESPREKSCYCLUS EN BEOORDELEN Aandachtspunten voor de OR Gesprekscyclus Plannen: afspraken maken over: Voortgang: Beoordelen: dia 2 Gewenste resultaten Te ontwikkelen competenties Wat heb je nodig? Ben

Nadere informatie

* de compassie training is ook los van de mindfulness training te volgen, er wordt echter geregeld verwezen naar oefeningen uit

* de compassie training is ook los van de mindfulness training te volgen, er wordt echter geregeld verwezen naar oefeningen uit Compassie training Wat is compassietraining? In de compassietraining worden oefeningen aangeboden om meer acceptatie en verbondenheid met jezelf en anderen te ervaren. Hierdoor wordt je in staat een mildere

Nadere informatie

Inleiding. Gevaren met landbouwverkeer. Leeswijzer

Inleiding. Gevaren met landbouwverkeer. Leeswijzer 1 Landbouwvoertuigen vormen een gevaar op de weg. Vooral buiten de bebouwde kom gebeuren er veel ongelukken met landbouwverkeer, vaak met ernstige afloop. De slachtoffers vallen uitsluitende onder de andere

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

Jaarverslag 2015 Veilig Verkeer Nederland

Jaarverslag 2015 Veilig Verkeer Nederland Jaarverslag 2015 Veilig Verkeer Nederland afd. Steenwijkerland Verkeersveiligheid Aan het begin van een nieuw jaar heb je nog al eens de neiging om terug te kijken wat er in het afgelopen jaar is gedaan,

Nadere informatie

Herinrichting Beusichemseweg. Binnen bebouwde kom t Goy

Herinrichting Beusichemseweg. Binnen bebouwde kom t Goy Binnen bebouwde kom t Goy Programma 19.45 Inloop 20.00 Opening door Wethouder Kees van Dalen 20.15 Toelichting verkeerskundigen 20.45 Kosten 20.50 Informatie aan tafels en invullen formulieren 21.25 Slotwoord

Nadere informatie

In de volgende Nieuwsbrief zal secretaris Akke van de plaats zich zelf voorstellen in deze rubriek.

In de volgende Nieuwsbrief zal secretaris Akke van de plaats zich zelf voorstellen in deze rubriek. Nieuwsbrief nummer 4 mei 2015 Redactie: B. Muntinga, Vanghout 19, 9422 MG Smilde tel. 413688 e-mailadres: b.muntinga@planet.nl Het bestuur ziet er als het volgt uit: Voorzitter: A. Hendriks Zonnedauw 2,

Nadere informatie

Valpreventie kwetsbare ouderen

Valpreventie kwetsbare ouderen Valpreventie kwetsbare ouderen 2 Vallen komt veel voor. Eén op de drie thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder valt minstens één keer per jaar. Een dergelijke val kan nare gevolgen hebben. Het is dan

Nadere informatie

Evenwichtsoefeningen Radboud universitair medisch centrum

Evenwichtsoefeningen Radboud universitair medisch centrum Evenwichtsoefeningen Deze folder van het Radboudumc geeft informatie over evenwichtsoefeningen binnen en buitenshuis. Met evenwichtsoefeningen bedoelen we bewegingspatronen van het hoofd, de nek en het

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsanalyse Bommenweg Dreef (Wadenoijen, Gemeente Tiel) 28 juli 2017

Verkeersveiligheidsanalyse Bommenweg Dreef (Wadenoijen, Gemeente Tiel) 28 juli 2017 Verkeersveiligheidsanalyse Bommenweg Dreef (Wadenoijen, Gemeente Tiel) 28 juli 2017 Aanleiding In de afgelopen jaren hebben een aantal verkeersincidenten op het kruispunt Bommelweg Dreef plaatsgevonden.

Nadere informatie

Adviezen voor patiënten met licht schedel/hersenletsel

Adviezen voor patiënten met licht schedel/hersenletsel Patiënteninformatie Adviezen voor patiënten met licht schedel/hersenletsel rkz.nl In deze folder leest u wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel.

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

Verkeers- en Sociale Veiligheid

Verkeers- en Sociale Veiligheid Verkeers- en Sociale Veiligheid Als we over veiligheid spreken wordt vaak licht als item genoemd. Licht is emotie en maakt het daardoor een ingewikkeld onderwerp. Maar ook overdag vinden er ongelukken

Nadere informatie

Heleen Schoots-Wilke

Heleen Schoots-Wilke Heleen Schoots-Wilke Principe 7 Principe 7 Leerlingen: Heb vertrouwen in je zelf Maak het jezelf niet te gemakkelijk Docenten: Geef vertrouwen Zorg voor voldoende uitdaging Stress. 100 biljoen neuronen

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel

Licht traumatisch hersenletsel Neurologie i Licht traumatisch hersenletsel Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen uw hoofd. In

Nadere informatie

Figuur 1: Wegencategorisering gemeente Vlissingen

Figuur 1: Wegencategorisering gemeente Vlissingen Beleid Het verkeersbeleid van de gemeente is vastgelegd in het Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan (GVVP). Het GVVP beschrijft het kader rondom bereikbaarheid- en verkeersveiligheidsvraagstukken binnen

Nadere informatie

SURF conferentie 10 februari 2017 Marijke Stokkel ( )

SURF conferentie 10 februari 2017 Marijke Stokkel ( ) SURF conferentie 10 februari 2017 Marijke Stokkel ( Marijke.Stokkel@Ordina.nl ) 1 Hierbij een aantal security incidenten die de afgelopen periode hebben gespeeld 2 3 Dit zijn geen uitzonderingen. De meeste

Nadere informatie

Vaardig in het verkeer. voor kinderen tot 12 jaar. Tips voor ouders en verzorgers. Vaardig in het verkeer

Vaardig in het verkeer. voor kinderen tot 12 jaar. Tips voor ouders en verzorgers. Vaardig in het verkeer voor kinderen tot 12 Tips voor ouders en verzorgers voor kinderen tot 12 Kinderen willen de wereld ontdekken. Naar buiten, spelen met vriendjes. Leren lopen en fietsen. Als vanzelf gaan ze deelnemen aan

Nadere informatie

Spoedeisende hulp. Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel volwassenen

Spoedeisende hulp. Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel volwassenen Spoedeisende hulp Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel volwassenen Inhoudsopgave Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel...4 Verschijnselen eerste 24 uur...5 Verschijnselen eerste dagen...5 Wat u wél

Nadere informatie

B40 Landbouwvoertuigen; een gevaar op de weg!

B40 Landbouwvoertuigen; een gevaar op de weg! B40 Landbouwvoertuigen; een gevaar op de weg! Lotte van den Munckhof ( Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland) Erik Geerdes ( Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland) Charlotte van Sluis

Nadere informatie

Dossier : snelheid 1

Dossier : snelheid 1 Dossier : snelheid 1 Overdreven of onaangepaste snelheid verhoogt het risico op en de ernst van verkeersongevallen aanzienlijk. Niets nieuws, aangezien het om een basisgegeven van de verkeersveiligheid

Nadere informatie

Hoe te komen tot een toegankelijke omgeving? Annemieke Molster en Guy Hermans, CROW bijeenkomst mei 2017

Hoe te komen tot een toegankelijke omgeving? Annemieke Molster en Guy Hermans, CROW bijeenkomst mei 2017 Hoe te komen tot een toegankelijke omgeving? Annemieke Molster en Guy Hermans, CROW bijeenkomst mei 2017 Toegankelijkheid! Steeds meer aandacht voor toegankelijkheid.! Maar...gebruikers geven aan:! Voldoet

Nadere informatie

VEILIG(ER) FIETSEN en KENNIS MAKEN MET WTC De HELLEN

VEILIG(ER) FIETSEN en KENNIS MAKEN MET WTC De HELLEN VEILIG(ER) FIETSEN en KENNIS MAKEN MET WTC De HELLEN Veiligheid tijdens het fietsen is nog al eens het gesprek van de dag. Uiteraard staat veiligheid ook binnen onze club hoog in het vaandel. Het fietsen,

Nadere informatie

Veilig fietsen en stappen

Veilig fietsen en stappen Veilig fietsen en stappen Wat komt aan bod? Achtergrond Kernpunt voor veilig verkeersgedrag Basisregels voor voetgangers Stappen in groep Basisregels voor fietsers Fietsen in groep 2 Hoe verplaatsen we

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen

Rijksuniversiteit Groningen De adolescentiefase: over puberen, hersenontwikkeling, studiekeuze, risicogedrag en de relatie met ouders. Dr. Saskia Kunnen i.s.m. Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Experience Design Opdracht 1

Experience Design Opdracht 1 Experience Design Opdracht 1 Kleuren en woorden - De Strooptest Joyce Karreman 0793350 WERKING VAN DE ZINTUIGEN Ik heb gekozen voor de zogeheten Stroop-test. Hierbij werken de ogen nauw samen met het brein,

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen Bij u of uw familielid is een depressie vastgesteld. Hoewel relatief veel ouderen last hebben van depressieve klachten, worden deze niet altijd als zodanig herkend. In deze folder

Nadere informatie

Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd. Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel!

Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd. Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven. U doet Ouder

Nadere informatie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Duizeligheid

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Duizeligheid Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Duizeligheid z Deze brochure geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. 1 Wat is duizeligheid? Iedereen

Nadere informatie

VERKEERSEDUCATIE IN DE PROVINCIE GRONINGEN

VERKEERSEDUCATIE IN DE PROVINCIE GRONINGEN VERKEERSEDUCATIE IN DE PROVINCIE GRONINGEN Activiteiten voor het middelbaar beroepsonderwijs, schooljaar 2018-2019 Kosteloos verkeerseducatie op uw school VERKEERSEDUCATIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Nadere informatie

lyondellbasell.com Veilig en Gezond bewegen

lyondellbasell.com Veilig en Gezond bewegen Veilig en Gezond bewegen Veilig en Gezond bewegen bewegen is een belangrijk onderdeel om fit te zijn. Je zal het leuker vinden om te bewegen als je de gekozen activiteit ook leuk vindt. In deze presentatie

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd- of hersenletsel

Licht traumatisch hoofd- of hersenletsel SPOEDEISENDE HULP Licht traumatisch hoofd- of hersenletsel U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of door een klap tegen uw hoofd. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel?

Wat is niet aangeboren hersenletsel? Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen

Nadere informatie

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp 00 Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar Afdeling Spoedeisende Hulp U of een van uw naasten heeft een hersenschudding opgelopen door een ongeluk of plotselinge beweging van het hoofd. Dit wordt

Nadere informatie

Onderweg zonder bijwerkingen!

Onderweg zonder bijwerkingen! Onderweg zonder bijwerkingen! Verkeersdeelname ondanks ziekte of medicijngebruik Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven.

Nadere informatie

CURRICULUM PRAKTIJKOPLEIDING CATEGORIE B

CURRICULUM PRAKTIJKOPLEIDING CATEGORIE B CURRICULUM PRAKTIJKOPLEIDING CATEGORIE B INLEIDING Het Curriculum Praktijkopleiding Categorie B bundelt de essentiële kennis, vaardigheden en gedragsaspecten die een leerling tijdens de praktijkopleiding

Nadere informatie

Dossier : jongeren en het verkeer

Dossier : jongeren en het verkeer Dossier : jongeren en het verkeer 1 Nooit had ik gedacht dat mij zoiets kon overkomen, is een bedenking die wel meer jongeren die betrokken raakten in een ongeval zich maken. Nochtans, als de media op

Nadere informatie

Algemeen Vallen bij ouderen

Algemeen Vallen bij ouderen Algemeen Vallen bij ouderen Als u opgenomen wordt in ons ziekenhuis willen wij weten of u een verhoogde kans heeft om te vallen. Indien u al eens eerder bent gevallen, thuis of in het ziekenhuis, heeft

Nadere informatie

Gedragsonderzoek als hulp bij het wegbeheer

Gedragsonderzoek als hulp bij het wegbeheer Gedragsonderzoek als hulp bij het wegbeheer Heidelblog.net Chris Dijksterhuis Rijksuniversiteit Groningen Sjef Moerdijk Rijkswaterstaat 4 april 2013 www.trafficpsychologygroningen.info Slide 1 of 26 Omschrijving

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Politie als partner van het lokaal verkeersveiligheidsbeleid

Politie als partner van het lokaal verkeersveiligheidsbeleid Politie als partner van het lokaal verkeersveiligheidsbeleid Joris Willems PCVO Limburg - Hogeschool voor Verkeerskunde Diepenbeek (www.pcvolimburg.be) Onderwerpen Waarom borden niet (altijd) werken Problemen

Nadere informatie

Kinderen en verkeersveiligheid: hoe kijken ze er zelf tegen aan?

Kinderen en verkeersveiligheid: hoe kijken ze er zelf tegen aan? Kinderen en verkeersveiligheid: hoe kijken ze er zelf tegen aan? Samenvatting In het kader van een belevingsonderzoek gaven 2500 Vlaamse jongeren tussen 10 en 13 jaar hun mening over mobiliteit en hun

Nadere informatie

SWOV. Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen. Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV

SWOV. Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen. Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV SWOV Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV SWOV - Ins4tuut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Patiënteninformatie Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Informatie over mobilisatie na een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Nadere informatie

Informatie lichttraumatisch hoofd-/hersenletsel

Informatie lichttraumatisch hoofd-/hersenletsel Informatie lichttraumatisch hoofd-/hersenletsel PATIENTENINFORMATIE AAN VOLWASSENEN MET LICHT TRAUMATISCH HOOFD-/HERSENLETSEL U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval

Nadere informatie

Verkeersslachtoffers onder jongeren. Dia 1

Verkeersslachtoffers onder jongeren. Dia 1 Verkeersslachtoffers onder jongeren Dia 1 Inhoud 1. Problematiek 2. Oorzaken 3. Kenmerken pubers 4. Aandachtspunten maatregelen 5. Maatregelen Dia 2 Problematiek (1) Omvang: in Oost-Nederland vallen jaarlijks

Nadere informatie

Botontkalking. Osteoporose

Botontkalking. Osteoporose Botontkalking Osteoporose 2 Informatie voor vrouwen van 50 jaar of ouder en mannen van 65 jaar of ouder die een botbreuk hebben en behandeld worden op afdeling orthopedie Op dit moment wordt u in het CWZ

Nadere informatie

Behandeling met memantine

Behandeling met memantine Behandeling met memantine Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld die ook wel de ziekte van Alzheimer wordt genoemd. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie

Nadere informatie

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen H.40001.0915 Zorg voor kwetsbare ouderen 2 Inleiding Uw naaste is opgenomen in het ziekenhuis. Een oudere patiënt is kwetsbaar als er sprake is van een wankel evenwicht in de gezondheid en het dagelijks

Nadere informatie

Theatervoorstelling Fractie van een seconde

Theatervoorstelling Fractie van een seconde Theatervoorstelling Fractie van een seconde LESFICHE VOORBEREIDING Foto door Wim Vanlee LESONDERWERP In deze les worden de leerlingen voorbereid op de theatervoorstelling Fractie van een seconde. BEGNSITUATIE

Nadere informatie

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl

Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. Wat zijn botuitzaaiingen

Nadere informatie

Botontkalking. Osteoporose

Botontkalking. Osteoporose Botontkalking Osteoporose 2 In Nederland hebben ongeveer 850.000 mensen osteoporose. Osteoporose komt zowel bij mannen als vrouwen voor. Veel mensen weten niet dat zij osteoporose hebben, omdat dit niet

Nadere informatie

Verplaatsingsongevallen in de openbare ruimte bij senioren: een andere problematiek

Verplaatsingsongevallen in de openbare ruimte bij senioren: een andere problematiek Verplaatsingsongevallen in de openbare ruimte bij senioren: een andere problematiek Rob Methorst (Rijkswaterstaat Dienst Verkeer en Scheepvaart, Delft) Karin Klein Wolt (VeiligheidNL, Amsterdam) Christine

Nadere informatie