QUADRIFOLIA. Koninklijke Nederlandse g (V\L( afdeling Deventer. 15e Jaargang, nr. 3. Zomer Mededelingen van het bestuur.

Transcriptie

1 QUADRIFOLIA kwartaalblad (V\L( L! Koninklijke Nederlandse g N_a_t_u_u_rh is_to ri_sc_h_e v_e_f_e_n_i_g_in_ afdeling Deventer _ 15e Jaargang, nr. 3. Zomer Mededelingen van het bestuur Van de voorzitter Hoewel een groot aantal activiteiten geen doorgang leek te kunnen vinden in verband met.de MKZ-crisis is het gelukkig achteraf nogal meegevallen. Waar we eerst dachten het voorjaarskamp in Winterswijk te moeten annuleren bleek het weer openstellen van diverse natuurgebieden toch tijdig genoeg te gebeuren, zodat we van een zeer geslaagde midweek hebben kunnen genieten. Zelfs de excursie naar Fortmond, waar de MKZ uitbraak begon, kon doorgaan. Nu ligt hier dan weer een derde kwartaal voor u klaar met, naar wij hopen, voor iedereen wat wils, bijvoorbeeld een vlinderexcursie op het terrein van de Slangenburg bij Doetinchem samen met leden van de afdeling Doetinchem, en een om de paar jaar terugkerend bezoek aan de Ossenwaard. Overigens wordt het weer tijd om op teken te letten. In Natura staat een heel artikel daarover, leest u dat vooral, mijn persoonlijke ervaring is dat het dragen van sluitende kleding niet afdoende is. Het beste is toch een stevige douche na een wandeling in het veld en vooral uzelf goed inspecteren voor het slapen gaan en nog eens bij het opstaan. Vanzelfsprekend hopen wij op goed weer tijdens de excursies en op een goede opkomst. Half september zal er een feestelijke bijeenkomst georganiseerd worden bij de camping Flevostrand in het kader van het honderdjarig bestaan van de KNNV. Het belooft een grootse manifestatie te worden met workshops en excursies te land, te water en op de fiets. De locatie is niet naast de deur, maar het loont zeker de moeite, gezien het programma, om er een bezoek te brengen. Onze afdeling zal ook vertegenwoordigd zijn! Verder in deze Quadrifolia en natuurlijk in Natura leest u er meer over. Babs Heijungs-Hageman 1

2 Vooraanmelding excursies Voor alle excursies is vooraanrnelding noodzakelijk. Dit kan, uiterlijk uur de avond tevoren, geschieden bij Margreet Tegeler, tel , ofbij Jan Ossebaard, tel Bericht van de ledenadministratie Adreswijzigingen e.d. aan de afdelingsledenadministratie doorgeven: Mieke Geerlink-van der Gang, Klembergerweg 15, 7214 BK Epse, tel , Lezingendata vierde kwartaal 2001 Noteert u alvast de volgende lezingendata (donderdagavond) voor het lezingenseizoen 2001 in De Pompe te Wilp: 11 oktober, 25 oktober, 8 november, 29 november, 13 december. KNNV-programma zomer 2001 (augustus-september) Zaterdag 4 augustus 2001 Ontwikkeling van de natuur in de Ossenwaard Dit natuurontwikkelingsproject langs de IJssel maakt interessante ontwikkelingen doof. I>e periode van zeer ruige pioniervegetatie is min of meer voorbij en er ontwikkelt zich nu een vegetatie die de dynamiek van het riviersysteemweerspiegelt. Voorts is het interessant om te zien hoe zich plaatselijk wilgenstruweel ontwikkelt en hoe dat op enkele plaatsen door begrazing weer wordt teruggezet. Kortom een dynamisch geheel. De hoge stroomrug is minder dynamisch; bij hoog water wordt er weliswaar plaatselijk nog steeds zand afgezet, maar dat is onderdeel van de het proces dat dit type landschap in stand houdt. Er groeien hier onder andere soorten van stroomdalgraslanden. Om deze ontwikkelingen zelf te kunnen zien, kunt met Hans Grotenhuis mee de Ossenwaard in. Behalve planten zijn er ook vogels waar te nemen, neem dus een kijker mee. Het is mogelijk om "met droge voeten" de excursie op stevige schoenen te volbrengen, maar als u ook eens wat verder in de moerasvegetatie wilt kijken zijn laarzen noodzakelijk. Het is mogelijk om een redelijk begaanbare route te nemen, maar we kunnen ook een deel echt door de wildernis struinen. en ook noodzakelijk. De excursie duurt ruim een halve dag. We ve elen om 9.30 uur bij het voormalige IJsselhotel op de Worp (bij de aanlegplaats van h t voetveer). Vooraanmelding noodzakelijk.., Zaterdag 18 augustus 2001 Vlinderexcursie bij de Slangenburg Deze excursie zal voor de KNNV afdelingen Deventer en Doetinchem gezamenlijk worden gehouden, onder leiding van Jaap Zwier van de afdeling Doetinchem. Hij heeft dit gebied 2

3 gedurende tien jaar gemonitord voor de Vlinderstichting. Jaap Zwier schrijft ons over de vlinders in het gebied het volgende. "Als het weer en de omstandigheden meezitten, kunnen we toch zeker zo'n tien à vijftien soorten dagvlinders zien. Uit onderzoek van de laatste tien jaren blijkt dat er in de Slangenburg de volgende vlinders voorkomen: Zwartspriet dikkopje, Eikenpage, Atalanta, Geelspriet dikkopje, Kleine vuurvlinder, Kleine vos, Groot dikkopje, Boomblauwtje, Gehakkelde aurelia, Oranjetipje, Icarusblauwtje, Landkaart je, Groot koolwitje, Grote weerschijnvlinder, Bruin zandoogje, Klein koolwitje, Kleine ijsvogelvlinder, Koevinkje, Klein geaderd witje, Dagpauwoog, Hooibeestje, Citroenvlinder, Distelvlinder, Bont zandoogje, Argusvlinder. Totaal 25 soorten. Dat is minder dan de helft van de soorten die hier voorkwamen zo rond 1910: toen werden er 62 soorten geteld. Ontginning en ontwatering hebben ervoor gezorgd dat de plantenwereld aanmerkelijk verarmde en daardoor verdwenen natuurlijk ook de dieren die op die planten leefden Bovenstaande lijst behoeft wel enige toelichting omdat er een paar soorten op die lijst staan die we vast niet tegenkomen In de eerste plaats zijn dat het Geelsprietdikkopje en de Grote weerschijnvlinder. Zij zijn in het bovengenoemde onderzoek elk maar 1 x waargenomen. Misschien moeten we wel veronderstellen dat het zwervers zijn, maar van oorsprong hoorden ze hier wel thuis. Naar het voorkomen van de Grote weerschijnvlinder wordt naarstig gespeurd, omdat het zwerversgedrag van deze soort niet zo kenmerkend is. Volgens Frits Bink in zijn boek ''Ecologische atlas van de dagvlinders van Noord-West Europa" is de soort juist heel' honkvast, vraagt weinig leefruimte en geeft de voorkeur aan niet gesloten bossen en bosranden. De mannetjes gebruiken opvallende landschappelijke bomen als samenscholingsplaats. Het is een bekend gegeven dat de vlinders te lokken zijn met stinkend en rottend materiaal, zoals dode dieren, mest, een rottende banaan of Limburgse kaas. In de tweede plaats zijn dat de trekvlinders, zoals Atalanta en Distelvlinder en van de vlinders waarvan de vliegtijd voorbij is, zoals b.v. het Oranjetipje, die maar een paar weken vliegt in het voorjaar. Dan zijn er vlinders die erg zeldzaam zijn De Kleine ijsvogelvlinder werd in de afgelopen tien jaar maar een paar keer gezien en het Bonte zandoogje werd pas in het laatste jaar van het onderzoek in de Slangenburg voor het eerst waargenomen. Eigenlijk is dat laatste heel gek omdat het bosgebied bij uitstek een plek is waar deze soort thuishoort. Het meest is hij te vinden op open plekken in het bos waar de zon schijnend door het bladerdak, heldere vlekjes tovert op de bodem. Ook de Argusvlinder is pas de laatste jaren in de Slangenburg verschenen. Dit bruine vlindertje met de vele "ogen" - vandaar de naam - is buiten de Slangenburg algemener dan in het gebied. Met het Hooibeestje is iets merkwaardigs aan de hand. Toen tien jaar geleden het onderzoek startte, was het een gewoon vlindertje van grazige plekken. Vooral in wegbermen was het diertje heel gewoon. De laatste jaren is hij echter niet meer te vinden. Dit is niet alleen in de Slangenburg het geval, ook elders in het land is de soort volgens de Vlinderstichting achteruit gegaan. 3

4 De Eikenpage zullen we waarschijnlijk niet zien, omdat de soort zich moeilijk laat waarnemen. Hij is er wel, maar zit meestal in de toppen van jonge eiken (vaak hebben mensen met de vinger naar hun voorhoofd gewezen als ze mij langs een pad zagen lopen, steeds even schuddend aan een jong eikje). Van de soorten die overblijven is genoeg te vertellen om er een interessante excursie van te maken. Daarnaast is het goed om ook iets over het landgoed zelf aan de orde te stellen, omdat er een paar bijzondere zaken op dit landgoed te vinden zijn." De excursie begint om uur vanaf de parkeerplaats van kasteel Slangenburg. We verzamelen dus bij het Mercure Hotel te Deventer om uur en ten zuiden van Zutphen om uur. De precieze plek van dit verzamelpunt wordt bij telefonische opgave verstrekt. De excursie duurt (ruim) een halve dag. Gezien het begintijdstip lijkt het geen overbodige luxe enig proviand mee te nemen, omdat de excursie ook een deel van de middag zal beslaan. Bij slecht weer wordt de excursie verschoven naar zaterdag 25 augustus. Vooraanmelding dus noodzakelijk Mocht het weer aanleiding geven tot twijfel over het al dan niet doorgaan, belt u dan met een van de vooraanmeldingsadressen! Zaterdag 1 september 2001 Appensche Veld Onder leiding van Wim ten Hove gaan we naar het Appensche Veld. We bezochten dit gebied al eens in het voorjaar, maar ook in september is het de moeite waard. Wim weet altijd wel een aantal plekjes waar we nog niet geweest zijn. Verzamelen om 9.15 uur bij ''Bakker Bril", bij de rotonde aan de weg Wilp- Voorst (circa 2 km. voorbij de RK kerk te Bussloo). Vooraanmelding noodzakelijk Zaterdag 15 september 2001 KNNV Natuurmanifestatie Flevoland Zoals u ook al in Natura hebt kunnen lezen, biedt de honderdjarige KNNV op zaterdag 15 september iedere natuurliefhebber de gelegenheid om bezig te zijn met de natuur in Flevoland. In en rond een grote tent is van alles te zien, te doen en te beleven. De manifestatie wordt gehouden op het terrein van camping Flevostrand, in de polder Oostelijk Flevoland aan het Veluwestrand even ten oosten van gemaal Lovink bij Hardersluis. Van tot uur is er een uitgebreid programma met excursies, tentoonstellingen en mogelijkheden om actief bezig te zijn met de natuur. In de tent zijn er behalve een uitgebreide informatie- en verkoopstand van de KNNV diverse activiteiten op veldbiologisch gebied voor volwassenen en kinderen, zoals bijvoorbeeld een natuurquiz, puzzels ofhet pluizen van braakballen Buiten kan men, al of niet onder leiding, deelnemen aan wandel- of fietsexcursies in het naast de tent gelegen Harderbos, een terrein van Natuurmonumenten. Er is extra aandacht voor de natuurontwikkeling in de randmeren. Een boottocht waarbij de voortgang van deze ontwikkeling is te bekijken behoort tot de mogelijkheden. 4

5 De afdeling Deventer zal vertegenwoordigd zijn met diverse activiteiten, zoals een diashow (Babs en Dick Heijungs), een stand met braakballen (Jan Oosterman en Klaske ten Grotenhuis) en een uitstalling van houtpaddestoelen (Jan Ossebaard). Nadere informatie verschijnt in Natura nummer 4. Zondag 23 september 2001 Milieudag Deventer In Deventer wordt het "oogstfeest" in het Milieucentrum in De Vijfhoek (Colmschate) ieder jaar afgesloten met een grote manifestatie tijdens de milieudag. Allerlei groene verenigingen presenteren zich dan op het terrein van het Milieucentrum. In verband met het honderdjarig bestaan van de KNNV zal de afdeling Deventer deze keer aanwezig zijn, onder andere met een stand; bovendien zal Hans Grotenhuis tijdens een excursie uitleg geven over het natuurontwikkelingsproject in de nabijgelegen wijk Het Jeurlink. De dag begint om uur. Het definitieve programma wordt in augustus vastgesteld. Voor nadere informatie kunt u te zijner tijd contact opnemen met Jan Ossebaard, tel Zaterdag 29 september 2001 Paddestoelenexcursie Onder leiding van Truus de Fluiter en Mary van Saane houden we een paddestoelenexcursie in De Zoogenbrink tussen Deventer en. 01st. Het wordt een halve dag excursie. We verzamelen om 9.30 uur op de parkeerplaats van de oude ijsbaan aan de Rembrandtkade in Deventer. Vooraanmelding noodzakelijk. ':;' 5