Cultureel opdrachtgeverschap

Transcriptie

1 Cultureel opdrachtgeverschap De uitdaging aan de corporaties van Futura Tilburg 1 oktober

2 Meerdere kanten van de tafel Architect HJ Snijder De Nijl Bewoner Met verbouwervaring Consultant BVR Overheid Gemeente Nieuwegein, Amsterdam en Utrecht Architectuur en Stadsontwikkeling Voorzitter Welstand Gemeente Amsterdam Ontwikkelaar MAB Development Onderwijs & Onderzoek TU Delft, A v Bouwkunst 2

3 3

4 Vraagstelling Wat betekent goed opdrachtgeverschap? Hoe kunnen corporaties hun rol als opdrachtgever optimaal invullen? Doel: ruimtelijke kwaliteit 4

5 Kwaliteit Ruimtelijke context: Locatie Onderscheid / eigenheid Temporele context: Hedendaags, met respect voor verleden en ruimte voor toekomst Maatschappelijke context: Nodig, gewenst Uit: Ruimtelijke kwaliteit, zorgen om, zorgen voor, Guido Wallagh iov Futura, 2009? 5

6 Spiegelen en ervaringen delen Alleewonen: Groene hagen Roosendaal Casade: Landgoed Driessen Waalwijk Scherp blíjven Nóg beter Breburg: Quirijnboulevard Tilburg Thuisvester: Oldeneellaan Oosterhout 6

7 De uitdaging: cultureel verantwoord ontwikkelen en beheren 7

8 Cultuur Niet: een avondje uit naar de schouwburg Wel: de fysieke en immateriële sporen van een samenleving Verschil in tijd en plaats Mensen, alles wat wij doen en laten, nuttig en onnuttig, de betekenissen die wij daaraan hechten, de geschreven en ongeschreven regels die wij hanteren De producten die daaruit voort komen: geschriften, muziek, techniek, de stenen en de steden 8

9 Verschil = rijkdom Mensen Manieren van doen Verschillen vorm Overeenkomsten principes 9

10 Diversiteit qua programma Wonen, werken, verkeer en recreatie Maar er is meer: Winkelen Niks doen, ronddolen, hangen en wachten Feesten en rouwen Naar bibliotheek, museum, theater gaan Een wandelingetje maken, et cetera Nuttig en onnuttig, functioneel en disfunctioneel 10

11 11

12 Willen weten wat mensen allemaal willen doen 12

13 Straat buurt wijk Pannenhoef Waalwijk, Casade 13

14 Vreemd + eigen = stedelijk Bibliotheek en Conservatorium Oosterdokseiland Amsterdam 14

15 Ondernemerschap Post CS ODE Amsterdam Zonder betekenis krijgt betekenis 15

16 Dag en nacht Westergasfabriek Amsterdam 16

17 Genius tempi De stad: de gelijktijdigheid van vele tijden Roma 17

18 De tijd zichtbaar in de structuur 18

19 De stad = vele jaren verandering Amsterdam is vele tijden 19

20 Genius loci Sense of place Place makes sense 20

21 Europa Typisch 21

22 Import en export - Concepten - Architecten - Gebouwen? Amsterdam Kopenhagen 22

23 Identiteit van gebouw voor gebied? Architectuur - politiek 23

24 Identiteit voor / van gebied en gebouw Haverley, Den Bosch Urban plan: Soeters Van Eldonk Ponec & Paul van Beek Architecten: Natalini, Krier, Crepain, Soeters, Graves, Demblin, Lafour & Wijk 24

25 Passend in context? Gebiedseigen innovaties Gebiedsvreemde implantaten Krier Geuzenveld Slotermeer Bjarne Mastenbroek Osdorp Faro Geuzenveld Slotermeer 25

26 Gebiedseigen innovaties 26

27 Contextualiteit Specifiek in plaats en tijd: Gebiedseigen innovaties Identiteits - creaties (soms) Behoud van historische verschillen (bijv. van grachtengordel tot IJburg; de architectonische acupunctuur in Tilburg) Behoud van geografische verschillen = Culturele rijkdom 27

28 De stad als cultuurproduct De geplande stad: de tekeningen en het gedachtegoed, de nooit gebouwde dromen, de vele studies De gebouwde stad: de structuren en de stenen, de leegte en de bomen Bijv. Noor Mens, studie naar sociale woningbouw in Tilburg De geleefde stad: de mensen en hun ervaringen, gevoelens, gedachten, verlangens Kennis en inzicht in overeenkomst en verschil, match en mismatch 28

29 Het voordeel van de corporaties Beheren én ontwikkelen Beheren is dynamisch, heeft een lange termijn, spant de boog van verleden naar toekomst Stenen én mensen Lokaal meervoudig verankerd (met de blik op de buitenwereld) 29

30 Dus: ken uzelf, gebruik uw kracht Ingebed in (de tijd van) de geplande en gebouwde stad; uw collectief geheugen overspant een enorme tijdscope Ingebed in (de plaats van) de geplande en gebouwde stad); u bent er (al jaren) thuis u kunt als geen andere partij de essentie van de plek, van de eigenheid, inbrengen Ingebed in de geleefde stad: u kent uw bewoners 30

31 Vraagstelling (1) Hoe kunnen corporaties hun rol als opdrachtgever optimaal invullen? = de eigen kracht onderkennen en inbrengen! 31

32 Met velen aan tafel Gebruikers/ consumenten Bewoners Bezoekers Overheden Rijk, Provincie, Gemeente, Stadsdeel Waterschap Project Belangengroeperingen Milieuorganisaties Cultuurhistorische organisaties Private belangen Eigenaren (bewoners / bedrijven) Corporaties Ontwikkelaars Beleggers 32

33 Complexiteit Verschillende typen kennis nodig Verschillende perspectieven willen zien Geduld en respect Van strijd en compromis naar uitruil en erkenning van verschillen Van werken vanuit macht en positie naar samenwerken vanuit kracht 33

34 Vraagstelling (2) Wat betekent goed opdrachtgeverschap? = goed samenwerken! 34

35 Goed opdrachtgeverschap De opgave stellen in al zijn complexiteit Weten wat je zelf niet weet Dat aan anderen vragen / met anderen delen Gezamenlijke doelen boven eigen deeldoelen Elkaar successen en teleurstellingen gunnen Willen samenwerken aan Cultuurhistorisch verantwoord ontwikkelen 35

36 Studio Futura? Géén alleenrecht / patent op kwaliteit en cultuur De opgave stellen Expertise t.a.v. de geleefde stad: Kwantitatieve marktresearch Kwalitatieve research!!! Maak gebruik van stadssociologen / antropologen om vanuit de dagelijkse kennis van de geleefde stad verder te denken de FUTURA in! Expertise t.a.v. de gebouwde stad: (architectuur-) historische expertise; geen FUTURA zonder fundament Expertise t.a.v. de geplande / te plannen stad: Stedenbouwkundige en architectonische expertise; ontwerpend onderzoek naar mogelijke FUTURA Professionalisering van de opdrachtgeversrol 36

37 Toekomstwaarde 37