Voordelen van bewegen voor hart- en vaatziekten - Risico's van topsport. Petra Belkova, cardiologie AZ Monica

Transcriptie

1 Voordelen van bewegen voor hart- en vaatziekten - Risico's van topsport Petra Belkova, cardiologie AZ Monica

2

3 Voordelen van bewegen Fyziek Psychologisch en emmotioneel Sociaal Cognitief Economisch

4 Positieve effecten duurtraining Cardiovasculaire effecten: Verhoging van het aantal kleine bloedvaten in de werkende spieren meer energie en zuurstof voorziening door betere doorbloeding Verbetering van de hartspier (hart vergroot en de hartspier wordt sterker) Per keer pompt het hart meer uit (verhoogd slagvolume) Verlaging van de hartslag, zowel in rust als tijdens recuperatie

5 Positieve effecten duurtraining Fysieke verbeteringen Verbetering van zuurstoftransport door toename van het aantal rode bloedcellen Meer en betere mitochondrieen in de spieren, waardoor spier meer energie kan produceren uit vetten en suikers (met de hulp van zuurstof) Verbeterde zenuwprikkeling van de getrainde spieren, waardoor efficiëntere bewegingen Door duurtraining vermagert men (indien met juist traint!!!)

6 Positieve effecten duurtraining Effecten op de gezondheid Kleinere kans op hart- en vaat ziekten, vooral op vernauwingen (45 % vermindering!!) Verlaging van de bloeddruk indien deze licht of matig verhoogd is Verlaging van de cholesterol (daling totaal en LDL cholesterol) Verbetering van de botdichtheid Verbetering type II diabetes Verbeterde vetverbranding

7 Algemene trainingsprincipes: vier fasen Fase I: vermoeidheid (verbruik energie door lichaam, afvoer afvalstoffen,..) Fase II: herstel (energievoorraad en spieren moeten hersteld worden) Fase III: supercompensatie (lichaam verstevigt zich voor verdere inspanningen = trainingseffect ) Fase IV: daling tot beginsituatie (indien geen nieuwe inspanning geleverd wordt, terug daling tot beginniveau)

8 Algemene trainingsprincipes: herstel staat centraal!!! Men verbetert tijdens de herstelfase, niet tijdens de inspanning zelf!!!!

9 Algemene trainingsprincipes: opbouw en overbelasting Opbouw conditie door juiste moment te kiezen voor volgende training Overbelasting door te snel en te zwaar te trainen

10 Cave! Recreatief sporten is gezond Topsport (indien bvb. sporthart ontwikkeld wordt) Meer kans op ritmestoornissen (probleem is vooral litteken vorming thv. de rechter kamer) Hogere kans op pacemaker en VKF op latere leeftijd

11 Sporthart Gezonde aanpassing aan inspanning Slagvolume neemt toe Linker ventrikel hypertrofie (relatief) Lage rusthartslag

12

13

14

15

16 Definitie acute hartdood bij sporten niet-traumatische, onverwachtse hartstilstand/dood bij een sporter tijdens inspanning of 24 uur na de eerste symptomen van klachten die ontstaan zijn tijdens het sporten.

17 Incidentie acute hartdood bij sporters 0.8 tot 5 plotse hartdoden per sporters Man: vrouw 10:1

18 Plotse dood en screening Sportparadox : tijdens sporten verhoogt de kans op plotse dood met factor 3. Buiten sporten verlaagt deze kans bij zelfde persoon Doel screening is vnl preventie plotse dood Kans op plotse dood => 3-4/ sporters per jaar Intensieve screening verlaagt dit tot < 1/ sporters per jaar, dus niet naar 0!!

19 Wat veroorzaakt plotse dood Niet de sport op zich!! Wel voornamelijk onderliggende hartziektes waarbij sport dan als trigger werkt voor arithmiën (< 35 jaar) Cardiomyopathieën Aritmogene oorzaken Aangeboren afwijkingen van de kransslagaders Klepdysfuncties

20 HOCM Verdikking van met name het septum Belemmering van het uitstroom tracject 0.2 tot 0.5 % van de populatie Echocardiogram Behandeling: Medicatie Chirurgie Harttransplantatie

21

22 Deconditionering

23 Prognose OHCA bij sporters vs niet sporters na reanimatie neurologisch intact bij ontslag Sportrelated OHCA vs OHCA: 44.8 % vs 15.4% Meer in publieke ruimte( 99.3% vs 22.9%) Meer CPR ( 86 % vs 64.4 %) en AED( 37.7 % vs 22.9%) Meer shockbare ritmes (85.3 % vs 57.1%)

24 Aritmogene rechter ventrikel dysplasie Vervetting en Fibrose van met name de apex Snelle hartslag met duizeligheid of flauwvallen ECG afwijkingen Epsilon wave Inverted T LBTB Erfelijk bepaald Progressief

25 Lang QT syndroom Lange QT tijd waarbij de repolarisatie is vertraagd ( ritmestoornis waaronder VF) Medicatie( Beta Blokker) ICD

26 Wolf Parkinson White WPW syndroom Ritmestroornis(VT To VF) Accessoire bundel (bundel van Kent) Delta golf Ablatie

27 Brugada Afwijking op het ECG (ST elevatie V1-V3) Erfelijke aandoening (scn5s gen) 5-50: EFO ICD

28 Coronair anomalie Abnormale aanleg van de coronairen Bridging Zo nodig hartoperatie Ischaemie door compressie

29 Coronair sclerose Met name van belang boven de 35 jaar Lang niet gesport Risico factoren

30 Klepdysfunctie Bicuspiede aortaklep geassocieerd met: gedilateerd aortawortel Marfan syndroom Loeys Dietz syndroom Mitralisklep prolaps Pulmonalisstenose

31 Marfan syndroom

32 Marfan: professioneel voordeel?

33 Screenen of niet screenen? Veel voor- en tegenstanders Blijft een eeuwig debat, maar Wat is de kostprijs van een jong leven In het begin op gebied van rust EKG veel vals positieve resultaten, maar met huidige refined criteria duidelijk betere specificiteit Chaos tussen verschillende sportfederaties

34 Wie? Liefst vanaf 14 jaar => met rust-ekg > 35 jaar =>met inspannings-ekg Ook bij sporters in competitief verband Algemene leidraad via vragenlijst op website sportkeuring.be

35 Screening Lausanne protocol Uitgebreide vragenlijst Auscultatie van het hart, RR, perifere pulsaties, inspectie op kenmerken van Marfan 12 kanaals ECG Lang QT, WPW, brugada, ST afw, ect Eventueel aangevuld met inspannings ECG

36 Persoonlijke voorgeschiedenis 1.Pijn op de borst of ongemak tijdens inspanning 2.Flauwvallen of bijna flauwvallen zonder verklaring 3.Abnormale kortademigheid of vermoeidheid bij inspanning 4.Vroeger hartgeruis dat niet onderzocht werd 5.Geschiedenis van hoge bloeddruk

37 Familiale voorgeschiedenis 1.Gevallen van plotse dood voor de leeftijd van 50 jaar als gevolg van hartzie 2.Hartziekte op jonge leeftijd (jonger dan 50) bij nabij familielid 3.Leden van de familie met specifieke hartafwijkingen Hypertrofe of gedilateerde cardiomyopathie (hartspierziekte, sporthart zonder sport) Lang QT syndroom of andere overerfelijke ritmestoornis Marfan syndroom Belangrijke andere ritmestoornissen

38 Lichamelijk onderzoek 1.Hartgeruis (liggend en/of staand 2.Femorale pulsaties (coarctatio) 3.Klinische tekens van Marfan 4.Meting bloeddruk aan beide armen

39 Zittend leven? De Maastrichtstudie

40 Zitten? De Maastrichtstudie * Een derde van de volwassen Limburgers heeft (pre)diabetes * Prediabetes: je voelt het niet, je ziet het niet. De gevolgen wel: vaatschade, nierschade, hersenschade * Groot sociaal netwerk betekent minder diabetes * Schade aan de bloedvaatjes leidt tot depressie * Zitten maakt ziek: Een half uur minder zitten: minder diabetes

41

42 Statistiek 47.9 % heeft volgens Lausanne afwijkend ECG (15 %) 13 % via SMA verwezen voor verder onderzoek 0,7 % kreeg negatief sportadvies

43

44

45

46

47 Oorzaken < 35 jaar Aangeboren afwijkingen HOCM > 35 jaar Coronair sclerose

48 Lausanne protocol Initiatief in 2006 Samenwerking met NOC-NSF, KNVB en VSG

49

50

51