We zijn enthousiast begonnen met informatie verzamelen om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 6469 woorden 30 juni ,9 43 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding We hebben dit onderwerp gekozen, omdat tijdens het proces van het kiezen van een onderwerp het omstreden homohuwelijk in de VS erg actueel was. Aanvankelijk wilden we dat doen, maar dhr. Grooten vond het beter als we het binnen Nederland zouden, dus toen hebben we het onderwerp verdeeld in 3 onderdelen, waaronder binnenlandse politiek, buitenlandse politiek en cultureel. Achteraf bleek dat ook beter te zijn, omdat we zo een breder beeld hebben gekregen op wetten en de sociale situatie van homoseksuelen. Erg vaak zijn wij totaal onaangenaam verrast door de dingen die wij lazen, zoals de wetten in de VS voor homoseksuelen. Onderzoeksvraag We hebben als onderzoeksvraag een beetje een algemene vraag gekozen. Dit hebben we bewust gedaan omdat we dan de verschillende kanten konden bekijken. Onze onderzoeksvraag is Worden homoseksuelen achtergesteld in onze samenleving? We zijn enthousiast begonnen met informatie verzamelen om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden Hypothese Wij denken dat over het algemeen homoseksuelen wel geaccepteerd worden in de samenleving. Maar ze worden niet gerespecteerd. Iedereen kijkt er nog vreemd tegenaan als je ineens 2 mannen samen ziet staan, zoenen of winkelen. Wij denken dat het respect voor homoseksuelen nog ver te zoeken is. Dat merk je ook aan de manier waarop we het scheldwoord flikker of vuile homo gebruiken. Dit gaat zo gemakkelijk, en dit vinden wij erg onrechtvaardig. We vinden het heel belangrijk dat er wordt ingezien dat homoseksuelen gewone mensen zijn. Sommige mensen vinden het nog steeds vies als ze 2 mensen van hetzelfde geslacht bij elkaar zien. Wij hopen dat we met deze praktische opdracht kunnen onderzoeken hoe het zit met de acceptatie van homoseksuelen in onze samenleving. Hoofdstuk 1 De culturele kant van homoseksualiteit Pagina 1 van 15

2 Paragraaf 1.1 Geschiedenis Het begrip homoseksualiteit is als sinds het bestaan van de mens van belang. Alleen acceptatie is een heel ander verhaal. Bij de Grieken en de Egyptenaren was er bijvoorbeeld absoluut geen sprake van een taboe, maar in de 12e eeuw veranderde dat. Rond die tijd was er namelijk een toenemende invloed van het christendom. Een van de redenen dat het christendom tegen homoseksualiteit is, is dat het geloof erg gericht is op voortplanting. Aangezien voortplanting niet mogelijk is bij een homoseksuele relatie, is het christendom er zachtuitgedrukt geen voorstander van. Volgens de bijbel zou het namelijk fout zijn en als je homoseksueel bent je dan naar de hel zou gaan. In het midden van de twintigste eeuw werd homoseksualiteit door het merendeel van de Nederlandse samenleving beschouwd als amoreel, pervers, een degeneratie of een psychiatrische ziekte. Castratie, psychoanalyse of religieuze inkeer zou voor genezing zorgen. Lesbo s waren gemankeerde mannen; homo s gemankeerde vrouwen. Uitstoting door familie en vrienden, ontslag als de werkgever dit ontdekte, controle door de politie behoorden tot de dagelijkse gang van zaken. De negatieve maatschappelijke houding leidde tot ontkenning en zelfhaat en voor vele lesbo s en homo s een dubbelleven met vluchtige seksuele contacten. Hier kwam gelukkig verandering in door de komst van een nieuwe partij, het COC, in Maar niet alleen deze partij zorgde voor de emancipatie van de homoseksuelen, de afname van het christelijke geloof was een andere reden. Nog een andere oorzaak, misschien wel de belangrijkste, was de emancipatie van de vrouwen. Deze ontwikkeling zorgde ervoor dat de achtergestelden (de vrouwen) meer rechten kregen. Het was dus gemakkelijk voor de homoseksuelen om mee te profiteren van deze beweging. En ze kregen meer moed, want als vrouwen het konden, konden zij het dus ook. Toen de emancipatie eenmaal was begonnen voor de homoseksuelen, sloten er steeds meer mensen zich aan bij dezen revolutie. Maar Nederland was er nog lang niet na de emancipatie van de homoseksuelen. Je kon eerder spreken van oppervlakkige tolerantie dan van complete acceptatie. Homoseksualiteit werd wel geduld zolang homoseksuelen niet teveel opvallen en zo lang de heteroseksuele meerderheid van hen geen last ondervindt. Natuurlijk veranderde dit beetje bij beetje, maar nu nog steeds kunnen mensen onuitgesproken ideeën ontwikkelen over homoseksualiteit in hun omgeving. Paragraaf 1.2 Homoseksualiteit, nu in Nederland In Nederland wordt homoseksualiteit bijna overal geaccepteerd. We hebben interviews gehad met homoseksuelen mensen en daaruit was gebleken dat ze nooit echt gediscrimineerd waren. Ook stelden we vragen aan de mensen in onze omgeving en ook daar bleek uit dat er geen negatieve gedachten waren over homoseksualiteit. De meeste mensen vonden het alleen nog steeds raar, als ze 2 homoseksuelen zien zoenen met elkaar. Dus het idee van homoseksualiteit wordt wel geaccepteerd, maar het aanschouwen van openlijk homoseksueel gedrag blijft taboe. Dit is 1 van de interviews die we met een homoseksueel persoon hebben gehad: Pagina 2 van 15

3 1. Ben je ooit negatief benaderd vanwege je geaardheid? Nee, niet echt, heb wel een keer meegemaakt dat er een ruzie ontstond door mijn geaardheid. Is een heel lang verhaal maar het zusje van mijn vriend was misselijk tijdens het uitgaan, ik ben met haar buiten gaan zitten en toen waren er een aantal jongens aan het zieken er kwam ook een vriend van mij bij staan en toen riep een van die jongens wat ik als homo met een meisje moest en toen werd die vriend van mij boos en ontstond er een ruzie. 2. Ben je ooit gediscrimineerd? Nee. 3. Hoe reageren de mensen in je omgeving? Positief, sommige hadden het wel achter me gezocht sommigen niet. Voor mijn ouders en broer was het in het begin wel even wennen maar dat gaat gelukkig nu steeds beter. 4. Was het moeilijk voor je om uit de kast te komen? Was je bang voor de reacties? Tegenover goede vrienden niet, die raak je toch niet kwijt en als dat wel zou gebeuren waren het gewoon geen goede vrienden. Om het aan mijn ouders te vertellen vond ik wel heel moeilijk, ik heb dat ook best lang uitgesteld. Ik heb het ze verteld toen ik al een vriend had. Bij sommige mensen was ik wel bang voor de reacties, vooral de heren uit mijn korfbalteam, je staat toch met ze onder de douche etc. maar gelukkig reageerde ze allemaal heel goed! 5. Als je goede reacties krijgt, ben je dan niet bang dat ze achter je rug om gaan praten? (heb je dat wel eens meegemaakt?) Nee, daar ben ik niet zo bang voor, het gebeurt immers toch wel of het nou om je geaardheid gaat of om iets anders. Ik heb het wel meegemaakt dat er iemand naar me toe komt om te vragen of het waar is omdat ze het via via hebben gehoord. 6. Ken je nog andere homoseksuelen die (wel/ook) problemen hebben gehad om geaccepteerd te worden? Mijn vriend heeft wel wat problemen gehad met zijn vader, zijn ouders zijn gescheiden en zijn moeder accepteerde het heel snel en gemakkelijk maar zijn vader niet, die vindt het nu nog steeds moeilijk volgens ons maar zelf zegt hij van niet. 7. Ben je wel eens problemen tegengekomen in dit beroep door je geaardheid? Denk je dat dit in andere beroepen erger of juist minder is? Nee, ik heb nu nog geen vaste baan maar ik denk dat het geen problemen zou geven als ik mijn vak zal Pagina 3 van 15

4 gaan uitoefenen. Ik ben over 2 jaar afgestudeerd fysiotherapeut maar ik heb niet het idee dat patiënten niet een behandeling van mij zouden willen omdat ik homo ben. Daarvoor heb je met patiënten een heel aparte band. Daarbij vind ik het heel belangrijk dat werk en privé gescheiden zijn en blijven dus wat ik in mijn vrije tijd doe heeft niets te maken met het uitoefenen van mijn functie. Paragraaf 1.3 Acceptatie of discriminatie? Niet alleen in je naaste omgeving wordt homoseksualiteit geaccepteerd, dat geldt ook voor de media.er zijn allerlei tv-series en films te zien waar homoseksuelen in voorkomen. Vaak zie je ook homoseksualiteit in reclamespotjes voorkomen. In tijdschriften is er ook absoluut sprake van acceptatie. Helaas blijft discriminatie toch nog voorkomen. Vooral op sportclubs en scholen komt dit voor. Wat opvallend is, is dat op vmbo scholen homoseksuelen minder geaccepteerd worden dan op havo/vwo scholen. Wat ook opvallend is, is dat homoseksualiteit de laatste paar jaar juist weer minder besproken wordt dan voorheen. Vanaf 1960 had de acceptatie op o.a. scholen een stijgende lijn, maar nu is het weer ietsjes dalende. Het komt ook voor dat mensen niet eens door hebben dat ze discrimineren. Bijvoorbeeld als mensen homo of flikker als scheldwoord gebruiken. Dit verschijnsel komt vooral bij jongeren voor. Maar deze scheldwoorden zijn haast nooit discriminerend bedoeld, mensen denken er niet bij na en vinden de woorden gewoon gemakkelijk in de mond liggen. Je spreekt wel van echte discriminatie als je met voorbedachten rade iemand wil beledigen met deze scheldwoorden. Maar niet alleen hetero s maken onderscheid, homoseksuelen doen dat ook. Zo zijn er aparte homoactiviteiten, cafés en zelfs aparte vakantieoorden. De redenen hiervoor zijn simpel: Mensen met dezelfde achtergrond en interesse zoeken elkaar op. Dat geldt ook voor homoseksuelen. Uitgaan gaat ten slotte om gezelligheid en leuke ontmoetingen. Daarnaast voelen de meeste homoseksuelen zich meer op hun gemak in cafés waar voornamelijk andere homoseksuelen komen. Ze kunnen er zichzelf zijn, zonder uit te hoeven leggen hoe het zit, en zonder het risico te lopen om gediscrimineerd te worden. Paragraaf 1.4 Homoseksualiteit, nu in het buitenland In veel landen lopen homoseksuelen risico als ze voor hun seksuele voorkeur uitkomen. Marteling, mishandeling, aanranding, gevangenisstraf en gedwongen medische of psychiatrische opname komen voor. In Colombia en Argentinië lopen homoseksuelen als zogenaamde 'sociaal onwenselijke' het risico (met steun van de overheid) vermoord te worden door het leger. Maar ook in een westers land als Noord- Amerika kun je in veertig staten nog ontslagen worden op basis van een homoseksuele relatie. Naast een wettelijk verbod heersen er in veel landen ook culturele en religieuze overtuigingen die het onmogelijk maken om openlijk een homoseksuele relatie te hebben. Natuurlijk is er ook spraken van gebieden waar homoseksuelen met open armen ontvangen worden. Een paar voorbeelden zijn: Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Portugal en San Francisco. Pagina 4 van 15

5 Uit de bron Gaylive hadden we dit stukje gevonden over Amerika: Over de hele wereld wordt gedacht dat Amerikanen maar weinig tolerant zijn tegenover homoseksuelen, mede doordat Bush (Republikein) dat beeld bepaald, omdat hij de president van de Verenigde Staten is en een representatieve persoonlijkheid is. Daardoor kan de indruk worden gewekt dat homoseksuelen niet geaccepteerd worden in Amerika. Toch is het tegendeel waar. In mei 2003 werd bekend dat homoseksuelen beter aanvaard worden in de VS. Een meerderheid (60%) van de bevolking vindt dat er een partnerregeling moet komen voor lesbo's en homo's. Ook op de werkvloer is een grotere acceptatie. 88% van de ondervraagden vindt dat holebi's gelijke kansen moeten krijgen op de arbeidsmarkt. Verder vindt 54% van de ondervraagden homoseksualiteit een "aanvaardbare levensstijl". In 1977 was dat nog slechts 34% Nu lijkt het misschien of in westerse landen meer homoseksualiteit voorkomt, maar dat is niet zo.dat heeft met verschillende dingen te maken. Niet overal ter wereld gebruikt men het begrip homoseksualiteit op dezelfde manier als hier in het westen. En niet overal geven mensen op dezelfde manier uiting aan homoseksualiteit. Maar de belangrijkste reden dat het hier meer voor lijkt te komen, is tolerantie. In heel veel landen worden homoseksuelen officieel gediscrimineerd en wordt homoseksualiteit gezien als een misdrijf. Hoe toleranter de omgeving, des te meer mensen er openlijk voor uit komen. In grote delen van West-Europa, Noord-Amerika en Australië is men over het algemeen redelijk tolerant ten aanzien van homoseksualiteit. Daarom lijkt het alsof er in deze landen meer homoseksuelen wonen. Soms lijkt het ook zo, dat homoseksualiteit in bepaalde bevolkingsgroepen meer voor komt dan in anderen. Ook dat is niet waar. Homoseksualiteit komt, net als heteroseksualiteit, net zoveel onder andere bevolkingsgroepen voor: onder autochtonen, migranten, vluchtelingen, onder hoog- en laagopgeleiden, onder studenten, verstandelijk gehandicapten, gelovigen, doven, onder ouderen en jongeren. De zichtbaarheid van homoseksuele mannen en vrouwen kan wel verschillen. Dat heeft alles te maken met de omgeving waarin iemand opgroeit en hoe er in die omgeving over homoseksualiteit gedacht wordt. Als de omgeving homoseksualiteit niet accepteert, zwijgen sommige homo's en lesbo's liever over hun gevoelens. Daardoor lijkt het bijvoorbeeld alsof er veel minder gereformeerden of moslims zijn met homoseksuele gevoelens. Maar dat komt ook door de westerse definitie van homoseksualiteit als identiteit: we herkennen pas iemand als homoseksueel als hij of zij er openlijk vorm aan geeft en het benoemt. Nederland en België zijn multiculturele samenlevingen. Dat betekent ook dat er verschillende vormen zijn om homoseksuele gevoelens een plek te geven, al dan niet onder druk van de omgeving. Hoofdstuk 2 De politieke kant van homoseksualiteit Algemene wet gelijke behandeling Hetero- of homoseksuele gerichtheid Het enkele feit dat iemand hetero- of homoseksueel is mag nooit reden zijn tot het maken van onderscheid. Word deze wet ook nageleefd in de politieke partijen? Dat is de vraag die we moeten gaan onderzoeken. Pagina 5 van 15

6 Het is belangrijk om de standpunten van verschillende partijen te onderzoeken zodat je goed kan beoordelen of deze wet nageleefd word. Paragraaf 2.1 Geschiedenis WO II Voor de machtsovername van de nazi's op 31 maart 1933 kwam het verbod op seksuele handelingen voor mannen van hetzelfde geslacht. Ook in de keizerlijke republiek en later in de Weimarrepubliek werden op basis van Paragraaf 175 homoseksuelen gecriminaliseerd en een aantal van hen werd daadwerkelijk opgehangen. Maar het kwam maar zelden tot echte vervolging. Zo leidden van de veroordelingen tussen 1902 en 1932 slechts 14 gevallen (= 0.11 %) tot tuchthuisstraffen. Maar dat zou snel veranderen onder de nazi's. De Rosa-Winkel-Häftlinge, zoals ze na de oorlog werden genoemd vanwege de roze driehoek die zij werden opgespeld als herkenningsteken, zij gingen bijzonder zware tijden tegemoet. In de jaren 1933 en 1945 werden naar schatting tussen de en personen op verdenking van homoseksuele handelingen veroordeeld en kwamen er tussen de en om die reden in concentratiekampen terecht. Zestig procent van hen overleefde de kampen niet. Alleen al in Sachsenhausen werden vanaf eind 1939 tot midden 1943 ruim 600 homo's vermoord. De natuurlijke bestemming voor de 'Arische' vrouw was voor de nazi's echtgenote en moeder te zijn, de drie K's: Kinderen, Kerk en Keuken waren haar terrein. Het parool voor meisjes was: rein blijven en rijp worden. De arbeidsdeling was seksespecifiek: mannen moesten betaalde arbeid verrichten, vrouwen, zoals bekend, bij voorkeur baren. De bevolkingspolitiek was immers op toename van het geboortecijfer gericht. Daarbij werd homoseksualiteit als Rassenentartung, degeneratie van het ras gezien. Bij vrouwen leidde homoseksualiteit volgens het gangbare cliché tot vermannelijking En vermannelijking was taboe. Zo moesten ook de militaristische rituelen en uniformering van de nationaal-socialistische vrouwenbonden, aldus een verontruste Dr. J. Goebbels, voorzichtig worden gehanteerd. Van 1946 tot nu Pas in de jaren zestig veranderde er voorzichtig iets. De vereniging zelf koos meer en meer voor openheid, de media reageerde positief en progressieve voormannen uit de geestelijke volksgezondheid stelden onomwonden dat homoseksualiteit geen ziekte was en dat de samenleving lesbo s en homo s diende te accepteren. In de jaren zeventig werd na jarenlang geduldig lobbyen en het zoeken van de dialoog met de heteroseksuele buitenwacht een aantal praktische doelen - opheffing van wettelijke achterstellingen - gerealiseerd. Zo werd de leeftijdsgrens voor homoseksuele en heteroseksuele contacten in 1971 op 16 gesteld. Voor homoseksuele contacten was dat eerder 21. In 1973 werd homoseksualiteit als afwijzingsgrond voor militaire dienst ingetrokken. Een grote stap, vergeleken met de situatie in omringende landen. Ook werd de Gewestelijke Arbeidsbureaus opgedragen niet langer de geaardheid van een werkzoekende op de kaart aan te tekenen. Paragraaf 2.2 Wetten Pagina 6 van 15

7 Grondwet Art. 1. Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Art Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet De wet kan ter zake van de uitoefening van dit recht buiten gebouwen en besloten plaatsen regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. Universele verklaring van de mensenrechten Artikel 2 Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status. Verder zal geen onderscheid worden gemaakt naar de politieke, juridische of internationale status van het land of gebied, waartoe iemand behoort, onverschillig of het een onafhankelijk, trust-, of niet-zelfbesturend gebied betreft, danwel of er een andere beperking van de soevereiniteit bestaat. Artikel 3 Een ieder heeft recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon. Artikel 16 Zonder enige beperking op grond van ras, nationaliteit of godsdienst, hebben mannen en vrouwen van huwbare leeftijd het recht om te huwen en een gezin te stichten. Zij hebben gelijke rechten wat het huwelijk betreft, tijdens het huwelijk en bij de ontbinding ervan. Een huwelijk kan slechts worden gesloten met de vrije en volledige toestemming van de aanstaande echtgenoten. Het gezin is de natuurlijke en fundamentele groepseenheid van de maatschappij en heeft recht op bescherming door de maatschappij en de Staat. Paragraaf 2.3 Standpunten politieke partijen PVDA De PvdA pleit voor een sterke en effectieve bestrijding van discriminatie van homoseksuelen. Dat begint natuurlijk bij preventie: voorlichting op scholen kan hierbij een rol spelen. Maar zij die toch in de fout gaan moeten worden aangepakt. Discriminatie is niet alleen verboden in artikel 1 van de Grondwet, maar ook strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht. Helaas blijkt in de praktijk nogal eens dat opsporing en vervolging te wensen overlaten. De PvdA heeft hier meerdere malen kritische vragen over gesteld en gepleit voor een actievere aanpak door de politie en het openbaar ministerie. De PvdA stond met anderen aan de wieg van de openstelling van het burgerlijke huwelijk voor homoseksuelen. Het was een belangrijke overwinning in de strijd voor gelijkberechtiging van homoseksuelen. Pagina 7 van 15

8 VVD De VVD is voorstander van normalisering van homoseksueel ouderschap. Normalisering sluit aan op de maatschappelijke veranderingen in Nederland, vloeit voort uit de maatschappelijke harmonisatie van duurzame hetero- en homo-relaties (het zogenaamd 'homohuwelijk') en heeft geen nadelige gevolgen voor een baby. Vanuit een liberale visie op ouderschap is de VVD tegenstander van maatschappelijke discriminatie tussen ouderparen van verschillend geslacht en van gelijk geslacht. SGP De meest intensieve vorm van elkaar dienen vinden we binnen het huwelijk. Voor de SGP is dit een huwelijk tussen man en vrouw. God schiep Adam en Eva als paar. De overheid dient ervoor te waken dat allerlei samenlevingsvormen, naast de relatie tussen één man en één vrouw, bevoordeeld worden boven of gelijkgesteld worden aan het huwelijk. De wettelijke erkenning van het homohuwelijk moet worden teruggedraaid en de publieke erkenning of gelijkschakeling van niet-huwelijkse samenlevingsvormen moet verdwijnen. Omdat de Bijbel ons voorhoudt dat het krijgen en opvoeden van kinderen onlosmakelijk verbonden is aan het huwelijk tussen man en vrouw, wijzen we adoptie af in andere relatievormen dan het huwelijk tussen één man en één vrouw. Christenunie Het huwelijk van één man en één vrouw behoort de enige wettelijke erkende samenlevingsvorm te zijn. Andere samenlevingsvormen zijn van een andere orde en kunnen niet aan het huwelijk gelijkgesteld worden. De zogenaamde wet op het homohuwelijk dient daarom te worden ingetrokken. Wel kan het nodig zijn om ter bestrijding van onrechtvaardige situaties een regeling te treffen waarin op materiële punten rechtsgevolgen gelden die verglijkbaar zijn met die voor gehuwden. Paragraaf 2.4 Discriminatie Het woord discriminatie betekent een verschil maken. In de meest gebruikte betekenis, de maatschappelijke vorm, houdt het in dat een verschil gemaakt wordt tussen verschillende groepen mensen in hoe ze worden behandeld, hun rechten en hun plichten. Vaak houdt discriminatie in dat één bepaalde groep mensen anders behandeld wordt dan alle anderen, en meestal op een negatieve manier. Zo kan er worden gediscrimineerd op basis van bijvoorbeeld: - Ras - Geslacht - Godsdienst - Etniciteit - Seksuele geaardheid Ons gaat het vooral om die laatste. We hebben nu onderzocht hoe de verschillende partijen erover denken. En de eerste gedachte die in ons opkwam toen we het program van de SGP lazen was, DISCRIMINATIE!! Het is zo dat de SGP en de Christenunie onderscheid maken op basis van seksuele geaardheid. Homoseksuelen mogen geen kinderen adopteren, en al helemaal niet met elkaar trouwen. Wij denken dat dit altijd een punt van discussie zal blijven maar het zou goed zijn als deze partijen een keer Pagina 8 van 15

9 met hun neus op de feiten worden gedrukt. Hoofdstuk 3 De politieke kant van homoseksualiteit, buitenland In bijna de helft van alle landen ter wereld is homoseksualiteit strafbaar. In sommige landen kan er zelfs de doodstraf voor worden opgelegd. In de VS is homoseksualiteit in ongeveer de helft van de staten strafbaar. Slechts enkele Europese landen en Canada kennen wettelijke bescherming tegen homodiscriminatie. In Nederland bestaat sinds 1971 geen wettelijke discriminatie van homoseksueel gedrag. Sinds de jaren zeventig is gewerkt aan een Wet gelijke behandeling die o.m. discriminatie van homoseksuelen strafbaar stelt. Op 1 april 2001 voerde Nederland als eerste land ter wereld het wettelijk huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht in. In België zijn sinds 1985 homoseksuele handelingen tussen personen boven de 16 jaar niet strafbaar. Over de vervolging van homoseksuelen buiten het Westen is vaak weinig bekend. In veel landen worden homo's vervolgd op aanklachten als van landloperij of seksuele misdrijven. In veel landen, met name in Afrika, Azië en het Midden-Oosten, is homoseksualiteit nauwelijks geaccepteerd en wordt vervolging ervan niet als een schending van mensenrechten ervaren. Om een inzicht te krijgen over hoe het beeld in de wereld is over homoseksuelen zijn we gaan kijken naar een aantal landen,die onze aandacht trokken. Deze landen zijn VS, het Midden-Oosten, en Rusland. Paragraaf 3.1. Situatie van homoseksuelen in VS Republikeinen en Democraten Over het homohuwelijk zijn beide de Republikeinen als de Democraten niet positief. Om religieuze redenen zijn de meeste democratische kandidaten tegen het instellen van het homohuwelijk, wel mogen homoseksuele/lesbische paren kinderen (mits onder professionele begeleiding) adopteren en verzorgen. De mogelijkheden worden per geval onderzocht. Ook moet een homoseksuele partner dezelfde rechten krijgen als die van een partner in een heterorelatie. Allebei zijn ze tegen het homohuwelijk, maar de Democraten zijn enigszins nog bereid een stap in de goede richting te zetten. Werkgevers mogen een homoseksuele sollicitant niet weigeren vanwege zijn geaardheid. Momenteel mogen homoseksuelen niet dienen in het leger. Dit is een punt wat de Democraten snel willen afschaffen. Daarentegen bij de Republikeinen krijgen homoseksuelen niet de mogelijkheid kinderen te adopteren en is hij tegenstander van het bevoordelen van een partner in een homoseksuele tegenstander van de Employee Non-Discrimination Act (ENPA) en wil zo uitsluiten dat werkgevers gedwongen zijn een homoseksueel aan te nemen. Wetten en straffen In de VS is homoseksualiteit in ongeveer de helft van de staten strafbaar. De soort straf die daar op staat kan toch enorm verschillen, in de staat Idaho zelfs de doodstraf. Erg omstreden is de sodomiewet (eng genomen is dat anaal geslachtsverkeer). In 13 Amerikaanse staten hebben nog steeds deze zogenaamde sodomiewetten. De dertig jaar oude Texaanse wet op homoseksueel gedrag verbood orale en anale seks tussen personen van hetzelfde geslacht, zelfs als dit met wederzijdse Pagina 9 van 15

10 instemming en in de beslotenheid van een slaapkamer plaats vond. Naast Texas thuisstaat van onder meer van president Bush en zijn vice-president Cheney hebben ook Missouri, Oklahoma en Kansas wetten die anale en orale seks enkel voor homoseksuelen verbieden. Negen andere staten verbieden anale seks voor alle volwassenen, ook hetero's: Alabama, Florida, Idaho, Louisiana, Mississippi, North Carolina, South Carolina, Utah en Virginia. In 1960 was sodomie overigens nog in alle Amerikaanse staten strafbaar. Paragraaf 3.2 Situatie van homoseksuelen in het Midden-Oosten Geloof De redenen waarom de straffen zo streng zijn in het Midden-Oosten en een aantal derde wereld landen, zijn het best te verklaren door te kijken naar het geloof. Niet alleen het soort geloof, maar ook de manier waarop de gelovigen de verhalen in de Bijbel of Koran interpreteren. Dat ligt er weer aan hoe je bent opgevoed. Het is dus eigenlijk iets heel persoonlijks en sommige mensen gebruiken dan de naam van God om hun mening te verwoorden, alleen maar omdat zij denken dat het zo is. Er is geen duidelijkheid over hoe God of Allah tegenover homoseksualiteit staat. Er is geen concrete zin of concreet verhaal waaruit blijkt dat Hij een bepaalde mening heeft over homoseksualiteit. Wel is er één verhaal daarover in de Bijbel en ook dat verhaal kun je weer interpreteren hoe je zelf wilt. Het Bijbelverhaal over Lot God stuurde Lot naar Sodom en Gomorra om de inwoners te waarschuwen voor Gods straf. Zij leidden namelijk een gewelddadig en losbandig leven waarin seks en seksueel misbruik, ook tussen mannen, een grote rol speelden. Het woord 'sodomie' verwijst naar datgene wat de bewoners van Sodom deden, dus naar allerlei vormen van seksueel misbruik: tussen mannen en vrouwen, tussen mannen en zelfs met kinderen. Door de eeuwen heen is het woord van betekenis veranderd en gebruikt voor homoseks in het algemeen, dus niet alleen voor de manier waarop het er in Sodom aan toe ging. Sommige christenen concluderen uit het verhaal van Lot dat homoseksualiteit te maken heeft met losbandigheid en keuren het daarom af. Anderen zien het minder letterlijk. Zij vinden dat de stad Sodom niet door de homoseksuele handelingen van haar bewoners ten onder ging. De stad had haar ondergang te wijten aan het misbruiken van gasten die de stad bezochten. De Islam Homoseks tussen mannen wordt in de Koran (net als in de Bijbel) alleen beschreven in termen van losbandigheid, dwang en verkrachting. Het verhaal van de profeet Loet is het bekendste voorbeeld daarvan, en het lijkt erg op het verhaal van Lot in de Bijbel. Er wordt in de Koran meerdere malen gewaarschuwd voor sodomie of 'liwaat'. Ook binnen de islam zijn er verschillende stromingen die het geloof verschillend uitleggen en beoefenen. Er zijn grote stromingen als de Shiieten en de Soennieten, maar ook per land, per streek en per imam kan het geloof verschillen. Net als bij het christendom en het jodendom kun je dus niet spreken van 'de islam'. Bij de interpretatie van de Koran maken sommige mensen onderscheid tussen liwaat en liefdevolle homogevoelens. Liwaat staat voor verkrachting van een man door een andere man, seks met dieren en seks met minderjarigen. Het gaat daarbij met name om anale seks. Dit soort gedrag zou net als bij Pagina 10 van 15

11 heteroseks slecht zijn omdat het gaat om misbruik, overmaat of schending van de publieke eerbaarheid. Over gelijkwaardige, vrijwillige en liefdevolle homorelaties schrijft de Koran niet. Jodendom Het heilige boek van het joodse geloof is de Torah, het deel van de Bijbel dat christenen het oude testament noemen. Het is het verhaal van het volk van Israël, het uitverkoren volk van God, zoals de joden geloven. In de Torah staat de doodstraf op homoseksualiteit van mannen. Letterlijk staat er: 'En als een man seksuele relaties met een man onderhoudt, hebben zij beiden een gruwel begaan, en zij zijn schuldig en zullen ter dood gebracht worden.' (Leviticus 20,13). Verschillende gezaghebbende joodse commentatoren hebben door de eeuwen heen de tekst van Leviticus 20,13 specifiek op anale seks toegepast. Alleen daar zou volgens hen de doodstraf op staan. In de Torah staat niets expliciet over seks tussen vrouwen. Wetten en straffen In minstens 85 landen ter wereld bestaan er wetten tegen homoseksualiteit. Straffen tegen homoseksualiteit zijn bijvoorbeeld marteling, mishandeling, aanranding, gevangenisstraf en gedwongen medische of psychiatrische opname. In Zimbabwe, Maleisië, Egypte en Marokko bijvoorbeeld worden homo's en lesbo's gevangen gezet vanwege hun homoseksualiteit. In Colombia en Argentinië lopen homoseksuelen als zogenaamde 'sociaal onwenselijken' het risico (met steun van de overheid) vermoord te worden door het leger. In landen als Afghanistan en Taiwan staat op homoseksualiteit de doodstraf. Afrika De Afrikaanse vorm van acceptatie houdt in: Doe wat je wilt, zolang je het maar binnenshuis doet, getrouwd bent en kinderen hebt. Traditioneel wordt seksualiteit in Afrika nauwelijks benoemd, maar geregeerd door gedragscodes die niet ter discussie worden gesteld. Ook de homoseksualiteit mag geen naam hebben. Het is er; iedereen weet het, maar houdt zijn mond. Tegen die achtergrond hebben Afrikaanse leiders gelijk dat er geen plaats is voor de uit het Westen overwaaiende homocultuur. Tegelijk laten Museveni en Mugabe (president van Zimbabwe) zien geen probleem te hebben met wat mensen in hun slaapkamer doen. Ze moeten het alleen niet aan de grote klok hangen, laat staan vastleggen in een homohuwelijk. In Kenia stond het plaatsje Lamu op zijn kop nadat twee mannen, een blanke en een zwarte, een huwelijksceremonie op touw hadden gezet. Met weerzin werd melding gemaakt van kussende en knuffelende mannen. Algemeen werd aangenomen dat de blanke wederhelft de Keniaan had bezoedeld omdat alle onheil nu eenmaal uit het Westen kwam. Afrikaanse opinieleiders hebben er alle belang bij de homobeweging de nek om te draaien. Zij stelt lastige vragen en is behulpzaam bij het uitbouwen van bredere allianties die een maatschappelijke discussie ontketenen over Afrikaanse identiteit, waaraan eisen als respect voor de mensenrechten, vrijheid van meningsuiting, goed bestuur en democratie inherent zijn. Op een bijeenkomst van het Institute for Contextual Theology in Johannesburg kreeg de voorzitter van de Zuid-Afrikaanse mensenrechtencommissie, Barney Pityana, het verwijt dat de nieuwe grondwet, die vrijheid van seksuele oriëntatie garandeert, als on-afrikaans bestempeld moest worden. Als dat klopt, zo pareerde Pityana, Pagina 11 van 15

12 dan verklaart u daarmee onderdrukking van minderheden, corruptie en schending van de mensenrechten tot Afrikaans. India In april 2002 werd, pas voor de derde keer, een briefing gehouden voor de VN-Commissie voor de Mensenrechten over de vervolging van seksuele minderheden. Aditya Bondyopadhyay, advocaat en activist voor de rechten van seksuele minderheden in India, legde in Genève een verklaring af over de moeilijke situatie van LGBT-ers in zijn land. Homoseksualiteit is in India illegaal. Onder artikel 377 van het Wetboek van Strafrecht is elke seksuele handeling tussen twee mannen strafbaar, met maximaal tien jaar gevangenis. Hoewel het aantal veroordelingen op basis van artikel 377 betrekkelijk laag is, betoogde Bondyopadhyay dat de wet in de praktijk veelvuldig gebruikt wordt voor bedreiging en onderdrukking. Hoewel de wet niets zegt over vrouwelijke homoseksualiteit en transseksualiteit, hebben lesbiennes en transgenders het in India zo mogelijk nog zwaarder; omdat zij officieel niet bestaan, worden zij nog minder als mens beschouwd dan mannelijke homo s. En ook hier wordt artikel 377 gebruikt als dreigmiddel, een uitermate sterk wapen in een maatschappij vol taboes en onduidelijk omlijnde burgerrechten. In medisch centra, inclusief de staatsinstellingen, wordt homoseksualiteit nog altijd als een geestesziekte behandeld, met zelfs elektroshocktherapie als kuur. De Naz Foundation India Trust, een organisatie die zich inzet voor LGBT-ers (Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender) en aids-voorlichting, diende hierover een klacht in bij de pas opgerichte Nationale Commissie voor de Mensenrechten. Deze werd echter door de commissie terzijde geschoven. In een door mannen en de heteroseksuele moraal gedomineerde maatschappij, dragen lesbische vrouwen in India een dubbele last. De druk die dit veroorzaakt, en de onzichtbaarheid van hun problemen, drijven vele vrouwen tot wanhoop. Jaarlijks worden tientallen gevallen van zelfmoord gemeld van vrouwen die vanwege de niet toegestane liefde voor een andere vrouw, of bijvoorbeeld vanwege gedwongen uithuwelijking, geen andere uitweg zien. Een triest voorbeeld is dat van twee vrouwen, Geethalakshmi (27) en Sumathi (26), die dood werden gevonden in een bos. Ze waren om het leven gekomen door het innemen van gif. Na jaren samen in een yogacentrum te hebben gewoond, werden zij eruit gegooid toen men erachter kwam dat zij een seksuele relatie onderhielden. Terug bij hun families zagen ze in dat hun toekomst gescheiden van elkaar zou zijn, getrouwd met een man. Sumathi en Geethalakshmi besloten samen zelfmoord te plegen. In hun afscheidsbrieven stond: We weten dat we een fout hebben gemaakt, vergeef ons. De maatschappij zal onze relatie nooit kunnen accepteren, maar zonder elkaar kunnen we niet leven. Daarom hebben we deze beslissing genomen. Paragraaf 3.3 Situatie van homoseksuelen in Rusland Homoseksualiteit was verboden in de voormalige Sovjet-Unie. Vandaag de dag is homoseksualiteit in Rusland niet langer verboden, maar de maatschappelijke acceptatie is nog ver weg. Vanaf 1934 kan men in het Wetboek van Strafrecht van de RSFSR artikel aantreffen. Dit artikel bestraft anale Pagina 12 van 15

13 geslachtsgemeenschap tussen twee mannen (aangeduid met het ene Russische woord moezjelozjstvo) met een vrijheidsstraf tot vijf jaar. Maatschappij, mening van het volk Nu is homoseksualiteit in Rusland niet langer verboden. Kritiek van de Raad van Europa was een belangrijke factor bij de afschaffing van wetgeving die homoseksuele handelingen verbood. Homoseksuele paren worden in Rusland op geen enkele wijze erkend en enige bescherming tegen discriminatie vanwege seksuele geaardheid ontbreekt. Homoseksualiteit wordt gezien als teken van maatschappelijk verval en homoseksuelen zijn in de ogen van de Rus onlosmakelijk verbonden met prostitutie, de zwarte markt, oplichterij en algehele onbetrouwbaarheid. Deze houding komt ook tot uitdrukking in cijfers over de acceptatie van het verschijnsel. Een recent onderzoek wees uit dat een grote meerderheid van de Russische bevolking van mening is dat homoseksualiteit in geen (61,6 procent van 1500 ondervraagden) of slechts in een enkel geval (9,6 procent) goed te keuren valt. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat een aanzienlijk deel van hen liquidatie van homoseksuelen een passende oplossing acht. Aan het andere uiterste bevond zich slechts 0,3 procent van de ondervraagden die er meestal geen probleem van maakt en 1,9 procent die dat nooit doet. Twaalf procent had geen mening en de resterende 14,6 procent vond het in bepaalde gevallen wel, in andere gevallen weer niet gerechtvaardigd. Ondanks de negatieve houding van de bevolking is er in Rusland de afgelopen jaren sprake van een ontluikende homoscene. Na een hevige anti-homocampagne eerder in de jaren '80, ontstond vanaf 1987 de publieke discussie over homoseksualiteit, aangevoerd door seksuologen en publicisten. Regering, politiek en wetten Ondanks de verbeterde juridische situatie, blijken in de praktijk de autoriteiten de initiatieven van homogroepen op alle mogelijke manieren tegen te werken. Vergunningen worden vaak niet verleend en de registratie als organisatie wordt bemoeilijkt doordat dergelijke verzoeken meestal eerst een aantal keer om formele redenen afgewezen worden. En zelfs met de registratie op zak is een organisatie nog niet veilig voor ambtelijke willekeur en onwil. Ook de politie laat zich niet onbetuigd in de vorm van politierazzia s op uitgaansgelegenheden, intimidatie van homoactivisten en het in beslag nemen van computers in verband met strafrechtelijke onderzoeken. Kranten, radio en televisie zijn de afgelopen jaren wel iets milder geworden, maar van enig evenwicht of objectiviteit is geen sprake. Over het algemeen worden de uitspattingen eruit gelicht en is de berichtgeving vooral beeldvestigend van aard. Ook de Russisch-orthodoxe Kerk heeft recentelijk nog eens bevestigd dat homoseksualiteit niet door te beugel kan en streng dient te worden afgekeurd. Een klein lichtpuntje is dat in 1999 het Russische Ministerie van Volksgezondheid homoseksualiteit heeft afgevoerd van de lijst van psychische aandoeningen. Er is de afgelopen tien jaar een hoop verbeterd. Maar Rusland is nog ver verwijderd van roze leven dat we uit sommige westerse landen kennen. De meeste homo's en lesbo's kunnen zich een coming out niet voorstellen of niet veroorloven. Het leven zou er voor hen niet gemakkelijker op worden: men zal door velen met de nek aangekeken worden, er is de kans dat men verstoten wordt door familie en vrienden en bescherming van wie dan ook is meestal ver te zoeken. Pagina 13 van 15

14 Internet blijkt een effectief medium om - anoniem - gelijkgezinden te treffen en te ontdekken dat je toch niet de enige bent die zo voelt. Het voorzichtige ontstaan van een eigen subcultuur geeft enige hoop. De situatie nu De laatste maanden, wellicht door de naderende parlementsverkiezingen van volgend jaar, is er een trend te zien om ook de wetgeving over seksualiteit weer aan te scherpen. Deze wetsvoorstellen zijn vaak bedoeld als beschermende maatregelen, bijvoorbeeld tegen het misbruik van kinderen. In de praktijk kunnen deze echter gemakkelijk misbruik tegen LGBT-ers in de hand werken. Het meest vergaande voorstel kwam in april, vanuit de kleinere fractie Narodny Deputat in de Doema, het Russische parlement. De voorzitter van deze partij, Rajkov, wil hierin homoseksualiteit weer strafbaar stellen, met vijf jaar gevangenis als strafmaat. Hij ondersteunt dit met argumenten als de afnemende bevolkingsomvang (geslonken tot 144 miljoen), gezondheidsgevaren zoals HIV-besmetting en het tegengaan van prostitutie en pornografie. Ook de opvatting van de conservatieve Russisch-orthodoxe kerk zou een belangrijke reden zijn geweest voor het wetsvoorstel. Steun krijgt Rajkov niet alleen van de extreemrechtse LDPR, maar ook de Communistische Partij denkt kiezers te kunnen winnen met het opnieuw criminaliseren van homoseksualiteit. Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat die wet aangenomen zal worden. Conclusie Vooral in onze samenleving zijn we niet echt voor verrassingen komen te staan, tijdens het zoeken van de onderzoeksgegevens. Het was meer toen we er dieper op ingingen dat we dingen tegenkwamen die we nooit hadden verwacht. Nederland is vrij tolerant tegenover homo s, zoals het eerste land in de wereld waar het homohuwelijk erkend werd enz. En we weten ook best dat niet iedereen hier zo tolerant over denkt. Toch waren we verbaasd toen we bijv. het verkiezingsprogramma van de SGP of Christenunie lazen, dat geldt ook voor de straffen die in het Midden-Oosten staan op homoseksualiteit en de corrupte in Amerika van de politie tegenover homoseksuelen. Het was erg vreemd en vervelend om te ondervinden dat er inderdaad nog een lange weg te gaan is voor veel mensen, voordat homoseksuelen geaccepteerd zullen worden. Het was in ieder geval heel leerzaam en goed om te zien dat het nog niet overal zo goed is als in Nederland. Daardoor kun je dankbaarder zijn dan vóór deze praktische opdracht, toen je over sommige dingen nog niet eens had nagedacht. Discussie Onze meningen hebben we afzonderlijk opgeschreven. We wisten van te voren al dat we het wel met elkaar eens waren. Maar omdat onze eigen mening ook een belangrijk onderdeel is hebben wij die bijgevoegd Evelien Toen ik aan het stuk van mijn onderzoeksgegevens begon had ik al wel een aantal keer gezien dat daar de doodstraf in sommige landen op stond. Ergens werd de sociale situatie van homoseksuelen beschreven en toen besefte ik pas dat het niet overal zoals in Nederland is. Je vindt het heel normaal dat het hier vrijwel Pagina 14 van 15

15 door iedereen is geaccepteerd. Ik vond het daarom echt een eye opener om te lezen hoe het in Saudie- Arabië, Iran en Rusland aan toe ging. Ik wist wel dat homoseksuelen niet overal zo goed werden geaccepteerd als in Nederland, maar dat hun politieke situatie ook (soms) zo slecht is, wist ik echt niet, ook in de VS doen politieagenten nog aan discriminatie. Homoseksuelen hebben soms niet eens rechten in Iran. Weer in een ander land bestáán biseksuelen en lesbiennes niet eens. Ik was echt heel erg verbaasd en onaangenaam verrast Myrthe Ik denk dat homoseksuelen bijna overal in Nederland geaccepteerd worden, maar dat de mensen het nog steeds niet normaal vinden. Het blijft voor veel mensen raar, als ze twee mensen openlijk homoseksueel gedrag vertonen. De emancipatie is dus nog niet voltooid. Ik denk dat het belangrijk is dat er meer tijd en geld in word gestopt. Het is belangrijk dat iedereen zich een volwaardig lid van de samenleving voelt! Ellemiek Ik wist toen ik aan deze opdracht begon dat er een aantal partijen waren die geen voorstander waren van het homohuwelijk. En dat viel me nog tegen. Ongelofelijk dat partijen deze ideeën zomaar mogen verkondigen. Je kunt wel zeggen dat ik me constant heb verbaasd over wat sommige mensen zeggen. Er wordt gewoon ongestraft gediscrimineerd. Zo komt het op mij over. Ik denk dat over het algemeen homoseksuelen geaccepteerd worden, maar als ze zich achtergesteld voelen, geef ik ze groot gelijk! Pagina 15 van 15