Impressie bijeenkomst 8 oktober versie 12 oktober Private buitengerechtelijke incassomarkt Incassoregister

Transcriptie

1 Impressie bijeenkomst 8 oktober 2018 versie 12 oktober Private buitengerechtelijke incassomarkt Incassoregister 1

2 Bijeenkomst incassoregister Tijdens de bijeenkomst op 8 oktober 2018 gingen deelnemers uit de incassomarkt in gesprek over de uitgangspunten en vormgeving van een incassoregister, dat wordt genoemd in het regeerakkoord. Zij deden dat aan vier tafels die dezelfde onderwerpen behandelden. We geven hieronder een impressie van de plenaire terugkoppeling en voegen een impressie van de inbreng van vier afzonderlijke tafels toe als bijlage. Het reguleren van de incassomarkt past in de bredere ambitie van het kabinet om de schuldenproblematiek aan te pakken, waaronder het aanpakken van misstanden in de incassobranche. In het regeerakkoord staat genoemd dat er een incassoregister komt. De aanwezigen constateren dat het incassoregister niet zonder meer zal bijdragen aan het oplossen van problematische schulden en excessen in de incassobranche. Daarvoor is een integrale aanpak nodig met aandacht voor thema s als toezicht op de markt, verdienmodellen en problemen die zien op doorverkoop van vorderingen. Ook is de vormgeving van het register van belang. Dilemma: omvang van het incassoregister Het opzetten van een zinvol register gaat gepaard met een dilemma: een smal register kan uitmonden in een schijnoplossing; het inzetten van een register voor een meer sociaal verantwoord opererende incassomarkt, vraagt om een uitgebreid register, met strikte toetredingseisen en toezicht- en sanctiemogelijkheden. Genoemd werden onder meer een vergunning, een gedragscode en vakbekwaamheidseisen. Daarbij zijn organisatorische en kostentechnische aspecten aangehaald waar aandacht aan moet worden besteed bij de inrichting. Uitgangspunten voor het incassoregister Doel van het register Het register zou een beeld moeten geven van de organisaties die incasso-activiteiten mogen uitvoeren het register is dan een license to operate. Het register moet transparantie brengen voor schuldeiser en schuldenaar. Doel zou moeten zijn om organisaties die zich niet aan de WIK/BIK houden en oneigenlijke druk op de schuldenaar uitoefenen te weren uit de incassomarkt. Bovendien maakt een register toezicht op de markt mogelijk. Aanvullend wordt als doel genoemd om het niveau van de markt, ofwel de wijze waarop professioneel en sociaal verantwoord wordt geïncasseerd te verhogen. Marktsegment Het register beslaat zowel de B2B als B2C-incassomarkt. Er zitten echter wel verschillen tussen deze twee markten, die momenteel tot vragen over regelgeving leiden. Deelnemers merken op dat misstanden vooral ontstaan in de B2C-markt. Partijen in het register Over de vraag welke partijen in het register zouden moeten worden opgenomen verschillen de opvattingen: 1. Iedereen die incasseert (inclusief schuldeisers zelf) 2. Iedereen die voor derden incasseert 3. Iedereen die incasseert, behoudens degenen die al zijn gereguleerd 2

3 Er is discussie of schuldeisers zelf (bijvoorbeeld een eenmanszaak of een bedrijf met een eigen incasso-afdeling) ook zouden moeten worden toegevoegd aan het register. Vanuit het gezichtspunt van de schuldenaar maakt het niet uit welke partij incasseert of dit nu een derde partij of de schuldeiser is. Voor zowel de schuldenaar als de schuldeiser is het uitbannen van oneigenlijke druk van belang en dat zou pleiten voor een uitgebreid register (optie 1). Daar wordt tegenovergesteld dat dit register onbeheersbaar groot zou worden, ook zzp ers moeten dan worden opgenomen. Bovendien worden schuldeisers ook via andere toezichthouders gereguleerd, zoals BFT, ACM en de NZA. Daarom pleiten anderen ervoor dat inschrijving in het register zou moeten gelden als vestigingsvoorwaarde voor iedereen die voor derden incasseert (optie 2). Naast incassobureaus zouden deurwaarders en incasso-advocaten ook moeten worden opgenomen in het register (optie 3). Zij worden echter al gereguleerd. Men, zo werd naar voren gebracht, zou moeten waken voor dubbele regulering een mogelijke oplossing is verwijzing naar andere systemen en om deurwaarders en incasso-advocaten direct toegang tot het register te geven. Dit geldt mogelijk ook voor andere schuldeisers zoals zorgverzekeraars. Vormgeving van het incassoregister Overheid vs. markt De opzet van het register zou een samenwerking moeten zijn tussen markt en overheid. De markt kan zichzelf ten dele reguleren en inbreng leveren voor overheidseisen. De markt kan het register mogelijk zelf optuigen en beheren. De rol van de overheid is cruciaal: niet alleen verleent de overheid status aan een register, maar ook stelt zij regels waaraan partijen die in het incassoregister zijn opgenomen moeten voldoen. Een onafhankelijke toezichthouder (zie nadere uitwerking verderop) dient erop toe te zien dat de markt de gestelde regels navolgt. Onderdelen van het incassoregister In het register worden bedrijven opgenomen die incassoactiviteiten uitvoeren als hoofd- of als nevenactiviteit. Ook is als optie besproken dat bestuurders en feitelijk leidinggevenden van bedrijven in het register worden opgetekend. Voordat bedrijven kunnen toetreden tot het register moeten zij aan verschillende eisen voldoen. Deelnemers aan de workshop noemden: Op niveau van de onderneming: o Financiële eisen (o.a. liquiditeit; solvabiliteit; het scheiden van geldstromen van eigen middelen/derden) o Governance-eisen (o.a. AO / IB; transparantie) o Kwaliteitseisen (MVO, dan wel MVO+ met normen en waarden toegespitst op incasso) Op het niveau van bestuurders: o VOG o Betrouwbaarheidstoets Op het niveau van werknemers: o Vakbekwaamheid / opleidingseisen o Gedragscode Over de koppeling van kwaliteitseisen aan het register bestaan verschillende opvattingen. Bestaande wet- en regelgeving (WIK/BIK) vormt het minimale uitgangspunt. Aanvullend zou een gedragscode kunnen worden gekoppeld aan registratie in het register. Die gedragscode zou zich moeten richten op maatschappelijk verantwoord incasseren. Vraag 3

4 blijft wat precies onder maatschappelijk verantwoord incasseren wordt verstaan; bestaande gedragscodes (o.a. van de NVI, maar ook MVO) zouden als basis kunnen dienen voor de op te stellen gedragscode. Kosten van het incassoregister Deelnemers merken op dat de kosten van het register an sich anders zijn dan de kosten voor toezicht en handhaving. Kosten van het register zouden niet moeten worden doorberekend aan de consument. Verwacht wordt dat gelet op onder andere de doorberekening van kosten bij andere beroepsgroepen de kosten voor het beheer van het register door de sector worden gedragen. Dat zou ook kunnen, mits dat wel goed wordt doordacht en met marktpartijen daarover wordt gesproken en wellicht zelfs het initiatief wordt overgelaten aan de markt. Voorwaarde zou ook moeten zijn dat de kosten voor deelname worden gekoppeld aan bedrijfsomvang. Sommigen verwachten van de overheid een bijdrage aan de opzet van het register, het toezicht en de handhaving. Toezicht op het incassoregister Deelnemers benoemen het belang van goed toezicht, alleen dan heeft een register zin. Jaarlijkse toetsing is volgens sommigen noodzakelijk. Daarnaast moeten belanghebbenden bij de toezichthouder klachten kunnen indienen. In wetgeving zou geregeld moeten worden dat het onbevoegd uitoefenen van incassoactiviteiten (strafrechtelijke/tuchtrechtelijke) gevolgen heeft (vergelijkbaar met het BIG-register). De vraag is waar het toezicht wordt ondergebracht: bij een bestaande toezichthouder (ACM, AFM, BFT) of bij een nieuw op te richten toezichthouder. Deze toezichthouder een Autoriteit Incasso zou als ZBO onder JenV kunnen vallen. Een andere mogelijkheid is om toezicht vanuit de sector te organiseren middels tuchtrecht, bijvoorbeeld via een op te richten Orde van Incassanten. De houder van het register zou ook het toezicht kunnen organiseren. De organisatievorm hangt ook af van de bevoegdheden die worden toegekend aan de toezichthouder. Wanneer de toezichthouder ook sancties toepast, zoals boetes of doorhaling uit het register, dan lijkt een ZBO een logische organisatievorm. Daarnaast wordt benadrukt dat deurwaarders en incasso-advocaten niet dubbel gereguleerd zouden moeten worden. Dat betekent wel dat het toezicht niet voor alle partijen in het register gelijk is. En dat impliceert dat de kosten voor toezicht niet eenduidig aan de inschrijfkosten van het register kunnen worden gekoppeld. Er wordt eveneens geopperd dat alle partijen in de incassomarkt bij één toezichthouder worden ondergebracht met verschillende kamers een incassokamer, een advocatenkamer en een gerechtsdeurwaarderskamer. Zo wordt dubbele regulering voorkomen en kunnen de kosten mogelijk worden beheerst. Inzage in het incassoregister Het incassoregister is digitaal voor iedereen toegankelijk. Mogelijk met enige differentiatie. De toezichthouder kan dan bijvoorbeeld aanvullende informatie inzien, zoals tuchtmaatregelen. 4

5 Marktregulering naast het incassoregister Problemen in de incassomarkt die niet worden opgelost met een register Deelnemers stellen dat een incassoregister niet per se bijdraagt aan het oplossen van een aantal problemen dat is geïdentificeerd in het voortraject en in de bijeenkomst op 24 september. Te weten: Extreem frauduleus gedrag zal buiten het register om gaan. De aanpak van problematische schulden. Problemen rondom de huidige WIK/BIK (zoals het ontstaan van een verdienmodel voor schuldeisers). Problemen die ontstaan door de positie van de overheid als schuldeiser. Het niet uitwisselen van data. Een incassoregister maakt de incassomarkt zichtbaar een register kan laten zien wie überhaupt bevoegd zijn om incassohandelingen te verrichten. Deelnemers merken daarbij op dat toezicht en handhaving voorwaarde zijn voor een zinvol register. Toezicht op de WIK/BIK zou volgens sommige deelnemers echter ook zonder een incassoregister kunnen worden ingericht. Aanvullende opties voor marktregulering Deelnemers noemen tot slot mogelijkheden voor aanvullende marktregulering. Deze mogelijkheden zijn tijdens de sessie genoemd door de subgroepen, maar plenair niet nader bediscussieerd. Minnelijk (incassobureaus, advocaten)/ambtelijk (deurwaarders) traject scheiden WIK o Voorwaardelijkheid aanpassing WIK Evalueren en aanpassen WIK Kosten niet doorbelasten aan schuldenaar Bevoegdheid geografisch beperken Combi incasso/deurwaarder Maatwerk individuele gevallen Schuldhulpverlening verbeteren Database schuldenaren Incassowet: o Incassoregister wordt geregeld o Tuchtrecht en toezicht vastgelegd o Regelgeving t.a.v. incasseren o Koper van de vordering moet btw-plichtig zijn o Door de eigenaar van de vordering kunnen de niet-gemaakte incassokosten, niet worden overgedragen Rijksincassovisie aanpassen naar de markt o Om de hele incassoketen/klantreis burger te beslaan: de hele keten inrichten op de burger o Gehele keten te laten voldoen aan de minimumeisen De volgende bijeenkomst op 18 oktober geeft de gelegenheid om andere thema s nader te bespreken. 5

6 Bijlage / impressie inbreng subgroepen Groep A Ronde 1: Uitgangspunten van het incassoregister 1. Doel van het incassoregister Voorkomen misbruik, beschermen kwaliteit, beschermen schuldenaar, transparantie, license to operate, toezicht op markt. Voordelen: mogelijkheid tot regie, toetredingsdrempel, de doelen zelf. Nadelen: kosten, mogelijk schijnoplossing (eisen, vergunning). 2. Op wat ziet het register toe? B2C en B2B; ook MKB. Voordelen: één instrument voor toezicht (AFM, ACM, Consumentenbond); transparanter voor wie wel, wie niet in register. Nadeel: gedragscode is vooral gericht op B2C. 3. Op wie ziet het register toe? Iedereen die voor derden incasseert behoudens deurwaarder, advocaten. o Wel in het register om positie als incassant te erkennen. Voordelen: transparant, volledige markt in beeld. Nadelen: kans op dubbel toezicht, tegengestelde regels. 4. Vormgeving Incassoregister Driehoek tussen: o Markt, NVI: vakbekwaamheid, inhoud, kennis. o Overheid: regels. o Onafhankelijke toezichthouder: controle. Meldpunt klachten: onafhankelijk van toezichthouder? KIFID? Ronde 2: Vormgeving van het incassoregister 1. Onderdelen van het incassoregister Bedrijven o Financiële eisen (liquiditeit, vermogen, schulden, derdengeldenrekening) o Governance (AO / IB, gedragscode (o.a. B1-taal, niet dreigen), klachtenregeling) Bestuurders o VOG, toets betrouwbaarheid Dagelijks leidinggevenden o VOG, vakbekwaamheidseisen, gedragscode Medewerkers o Vakbekwaamheidseisen, kwaliteitseisen (opleiding) 2. Kosten van het register (Hoe hoog liggen de kosten? Mogelijk zijn de kosten te hoog om door de relatief kleine markt te worden gedragen.) Sector: tot op zekere hoogte; op basis van bedrijfsgrootte Overheid: opstartkosten; overheidstaken handhaven 3. Toezicht op het register Bestaande toezichthouder (AFM, ACM, BFT?) Nieuwe ZBO Nieuwe organisatie vanuit de branche In elk geval niet: slager keurt zijn eigen vlees. 4. Inzage in het incassoregister Openbaar: alleen het bedrijf en locatie. Ronde 3: Marktregulering naast het incassoregister 1. Problemen die niet worden opgelost met register Hoger oplopende kosten (ten dele op te lossen met een register: want toetsing wettelijke kosten staffel). 6

7 Data niet gedeeld (mogelijk op te lossen met een register: aangesloten partijen toegang tot BRP in minnelijk traject. Nu: pas bij dagvaarding). Bijzondere positie Belastingdienst. verdienmodel voor de schuldeiser zelf (die eigen debiteuren 40,- in rekening kan brengen) Kanttekening die hierbij gemaakt dient te worden is dat dit punt door groep A naar voren is gebracht, maar niet door iedereen wordt herkend. WIK/BIK: verschuiving van kosten. Maatschappelijk verantwoord handelen wordt beperkt kosten linken aan handelen. Problematiek BZB (contactvrijheid ingeperkt door WIK). Extreem frauduleus gedrag gaat buiten register om. 2. Marktregulering naast het incassoregister Minnelijk (incassobureaus, advocaten)/ambtelijk (deurwaarders) traject scheiden. Evalueren/afschaffen WIK (vergelijkbaar met Engeland). Kosten niet doorbelasten. Groep B Ronde 1: Uitgangspunten van het incassoregister 1. Doel van het incassoregister Bescherming van de consument. Weren van de cowboys/wanpraktijken. Kwaliteit en toezicht. Creëren gelijk speelveld. Financiële eisen (W.O. derdengelden rekening). 2. Op wat ziet het register toe? B2C vooral. Ook B2B (zzp etc.). 3. Op wie ziet het register toe? Of wat (moet er gereguleerd worden?): incassotaken. Rol overheidsincasso. 4. Vormgeving incassoregister Ook voor kleine bureaus ( ). Flexibel. Overheid betrokken meer status. Ronde 2: Vormgeving van het incassoregister 1. Onderdelen van het incassoregister een ieder die incassoactiviteiten ontplooit. eisen: opleiding, kwaliteit (ISO), transparantie, voorlichting aan consumenten, solvabiliteit, derdengelden, VOG bestuurders, kosten, SVI. 2. Kosten van het register Opdrachtgever (niet doorberekenen aan consument). Fixed price. Overheid. 3. Toezicht op het register Houder van het register BKR? BFT, AFM, ACM? Jaarlijkse toets noodzakelijk 4. Inzage in het incassoregister Iedereen Ronde 3: Marktregulering naast het incassoregister 1. Problemen die niet worden opgelost met register Geen register zonder handhaving Schuldenproblematiek vroeg signalering Naleving van de eisen 7

8 Onder de radar verdienmodellen 2. Marktregulering naast het incassoregister Bevoegdheid geografisch beperken Combi incasso/deurwaarder Maatwerk individuele gevallen Schuldhulpverlening verbeteren Database schuldenaren Groep C Ronde 1: Uitgangspunten van het incassoregister 1. Doel van het incassoregister In beeld krijgen van bedrijven die zich beroepsmatig bezighouden met incasseren (zie 2). Verhogen van het niveau = wijze waarop professioneel wordt geïncasseerd (op een ordelijke en fatsoenlijke manier). Nadelen: het lost de schuldenproblematiek niet op; sociaal incasseren wordt niet bevorderd. Voordelen: op het moment dat bedrijven in het register staan, kun je regulering toepassen; een zichzelf respecterend bedrijf wil graag geregistreerd worden (verg. BIG-register) marketingtool (hiermee profileren) 2. Op wat ziet het register toe? Professionele incassobedrijven, die zich beroepsmatig bezighouden met de incasseringen van vordering van derden. 3. Op wie ziet het register toe? Uitzonderingspositie voor advocaten en gerechtsdeurwaarders automatisch vallen ze onder de regelgeving (+ geen extra audits etc.; ze hebben al controles, koppelen aan bestaande registers van geregistreerde gerechtsdeurwaarders en advocaten). De incassomarkt in zijn algemeenheid zowel B2C en B2B. Registratie van bedrijven + personen. Onverenigbaarheid van functies (voorbeeld opkopers van vordering mogen niet zelf incasseren). 4. Vormgeving incassoregister Rol van de overheid is cruciaal markt heeft dit zelf niet geregeld. Voorschriften en voorwaarden door de markt laten definiëren. De marktpartijen willen de realisatie en beheer op zich nemen. Rol van de overheid nodig om monopolievorming te voorkomen. Ronde 2: Vormgeving van het incassoregister 1. Onderdelen van het incassoregister Vakbekwaamheid. Aantonen via certificering en audits. VOG bij toetreding. Financieel gezond bedrijf; hieraan eisen gesteld (o.a. liquidatie). inschrijving in register als vestigingsvoorwaarde (deurwaarder en advocaten via automatische koppeling). 2. Kosten van het register De incassomarkt, degenen die geregistreerd zijn in het register (inclusief toezicht wordt betaald door de inschrijver) 3. Toezicht op het register Tuchtrecht en toezichthouder (bijvoorbeeld ACM en/of BFT) + eventuele geschillencommissie. Belanghebbende en toezichthouder kunnen klacht indienen. In wetgeving moet geregeld worden dat onbevoegd uitoefenen, strafrechtelijke gevolgen heeft (vgl. het BIG-register). 4. Inzage in het incassoregister Iedereen met differentiatie. 8

9 Ronde 3: Marktregulering naast het incassoregister 1. Problemen die niet worden opgelost met register Schuldenproblematiek. Maatschappelijk verantwoord incasseren bevorderen. 2. Marktregulering naast het incassoregister Incassowet: o Incassoregister wordt geregeld. o Tuchtrecht en toezicht vastgelegd. o Regelgeving t.a.v. incasseren. o Koper van de vordering moet btw-plichtig zijn. o Door de eigenaar van de vordering kunnen de niet-gemaakte incassokosten, kunnen niet worden overgedragen. Groep D Ronde 1: Uitgangspunten van het incassoregister 1. Doel van het incassoregister Welke organisaties incassowerkzaamheden mogen uitvoeren. Naleving wet. KBVG, NVI, Schuldeisers, VIA. Duidelijkheid vergunning kwaliteit! Cowboys blijven. Transparant wie cowboys zijn. Bestrijden ongewenste praktijken wel definiëren. 2. Op wat ziet het register toe? B2C wel separaat B2B Materieel verschillende werelden 3. Op wie ziet het register toe? Wie nog niet gereguleerd is door de overheid. Dus niet: gerechtsdeurwaarders, vialeden, ZV NZA, Telco WFT. Toezicht uit elkaar? kwaliteit audit audit Onduidelijkheid wie wel en wie niet of deels? 4. Vormgeving incassoregister Regie overheid in samenwerking met marktexpertise Qua beheer en maken moet geen KEI debacle worden Ronde 2: Vormgeving van het incassoregister 1. Onderdelen van het incassoregister Werken vakbekwame mensen Organisatie is verantwoordelijk MVO: Maatschappelijk Verantwoordelijk Ondernemen met specificatie voor incasseren Welke kwaliteitseisen? minstens naleving wet en regelgeving 2. Kosten van het register Overheid 100k zou bouw voor mogelijk moeten zijn Beheer? Opt-in, als lid per periode. 3. Toezicht op het register Aansluiten op bestaand toezicht (ACM versus BFT)? Of een nieuwe toezichthouder? J &V en Autoriteit Incasso 4. Inzage in het incassoregister Iedere burger/organisatie 9

10 Ronde 3: Marktregulering naast het incassoregister 1. Problemen die niet worden opgelost met register Welke problemen worden niet opgelost door het Incassoregister? Problematische schulden! Geen toezicht & kwaliteitseisen o Kwaliteit SHV o Kwaliteit bewind Niet geregistreerde cowboys gaan door! 2. Marktregulering naast het incassoregister Rijksincassovisie aanpassen naar de markt. o Om de hele incassoketen/klantreis burger te beslaan o En te laten voldoen aan de minimumeisen Voorwaardelijkheid aanpassing WIK o Enkel voor geregistreerde organisatie? o Sanctionering 10