Gemeente Delft. j.m. van VERZONDEN drs. TW:Andriessen I.s. Geachte leden van de raad,

Transcriptie

1 Semen!eying Stad Gemeente Delft Westlandseweg AD Delft IBAN NL21 BNGH t.n.v. gemeente Delft Internet Telefoon Retouradres : Stad, Postbus 78, 2600 ME Delft Aan de leden van de gemeenteraad VERZONDEN Datum Ons kenmerk Uw brief van Onderwerp Jaarverslag Leerplicht en RMC Uw kenmerk Bijlage 1 Geachte leden van de raad, Ter informatie zenden wij u het jaarverslag Leerplicht en het jaarverslag Regionale Meld- en Coordinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) van de gemeente Delft. Het jaarverslag geeft inzicht in de omvang van het verzuim, de activiteiten en resultaten op het gebied van de leerplicht en de preventie en bestrijding van voortijdige schooluitval in Deze gegevens kunnen we gebruiken om, waar nodig en samen met de scholen, verzuim terug te dringen. De gemeente bewaakt de leerplicht en is verantwoordelijk voor het aanpakken van verzuim. Te laat komen, spijbelen en veelvuldig verzuim kunnen signalen zijn van voortijdig schoolverlaten. We houden dan ook scherp in de gaten hoe het gaat met kinderen en jongeren op school. De verzuimregistratie die de scholen moeten bijhouden geeft dat inzicht. Ook de samenwerking met de Onderwijsinspectie werpt vruchten af: het aantal meldingen signaalverzuim stijgt door scherpere controle van de verzuimadministratie, zodat we zo nodig direct kunnen ingrijpen. We zetten niet alleen in op het oplossen van verzuim, maar ook het voorkomen van verzuim, zowel lokaal als regionaal. Hierbij werken we samen met school, de samenwerkingsverbanden passend onderwijs, het jeugdteam en eventueel jeugdhulp. Als gemeente zullen wij ons sterk blijven maken voor intensivering van de samenwerking om zo in Delft verzuim verder terug te dringen. Doel hierbij is en blijft: iedere jongere zijn of haar schoolloopbaan af te laten ronden met tenminste een startkwalificatie om ze optimaal kansen te geven voor hun toekomst. Hoogachtend, het college van burg ster n wethouders van Delft, emeester tisterveldt-viiegenthart j.m. van drs. TW:Andriessen I.s.

2 Jaarverslag Leerplicht en RMC

3 Voorwoord Graag presenteer ik u het gecombineerde jaarverslag Leerplicht en Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) van de gemeente Delft van het schooljaar Met dit jaarverslag krijgen we weer meer inzicht in hoe het gaat met onze kinderen en jongeren op school; gegevens over leerplicht en voortijdig schoolverlaten geven signalen die we kunnen gebruiken om, waar nodig en samen met de scholen, verzuim in welke vorm dan ook terug te dringen. Want dat is en blijft ons doel: iedere jongere zijn of haar schoolloopbaan af te ronden met tenminste een startkwalificatie om ze optimaal kansen te geven voor hun toekomst. De gemeente bewaakt de leerplicht en is verantwoordelijk voor het aanpakken van schoolverzuim. Te laat komen, spijbelen en veelvuldig verzuim kunnen signalen zijn van voortijdig schoolverlaten. De gemeente houdt dan ook scherp in de gaten hoe het gaat met kinderen en jongeren op school. De verzuimregistratie die de scholen moeten bijhouden geeft dat inzicht en de samenwerking met de Onderwijsinspectie werpt vruchten af: het aantal meldingen signaalverzuim stijgt door scherpere controle van de verzuimadministratie, zodat we zo nodig direct kunnen ingrijpen. Verzuim is vaak een signaal van achterliggende problemen. Dat kan rondom het kind of de jongere zelf zijn, of de situatie thuis of er is iets op school waardoor verzuim ontstaat. Alle reden om er zo snel mogelijk bij te zijn om erger te voorkomen. We zetten niet alleen in op het oplossen van verzuim, maar ook het voorkomen van verzuim. Daarbij is samenwerking cruciaal: school, het samenwerkingsverband passend onderwijs, het jeugdteam en eventueel jeugdhulp. Dat helpt om thuiszitten te voorkomen en als toch sprake van is, het thuiszitten zo kort mogelijk te laten zijn. Er is de laatste jaren veel aandacht voor voortijdig schoolverlaten en dat werkt. In 8 jaar is het percentage gehalveerd van 4,9% in 2008 naar 2,4% in We zien dat de daling het laatste jaar minder hard gaat. In het voorjaar, bij de dag voor de leerplicht, was ik op bezoek op een van de basisscholen in Delft waar we op basis van groene, gele en rode kaarten op een speelse manier leerlingen en hun ouders meenamen in het thema leerplicht. Er ontstonden gesprekken, ook met hele jonge kinderen, over naar school gaan, het recht van onderwijs voor ieder kind en de waarde van goed onderwijs krijgen. Ik was onder de indruk van de kinderen die heel goed onder woorden kunnen brengen waarom naar school gaan zo belangrijk is en waarom het soms ook mis kan gaan. Compliment aan al die kinderen en hun leerkrachten die de waarde van goed onderwijs zo goed vorm geven in hun dagelijkse werk! Aletta Hekker Wethouder Onderwijs 2

4 Inhoud Voorwoord... 2 Cijfers in één oogopslag... 4 Samenvatting Leerplicht De Delftse leer- en kwalificatieplichtigen Signaal- en luxeverzuim Thuiszitters Interventies Vrijstellingen De Regionale Meld en Coördinatiefunctie Landelijk RMC-regio Haaglanden Delft RMC Bijlage 1. Vrijstellingen

5 Cijfers in één oogopslag 4

6 Samenvatting Dit jaarverslag Leerplicht en Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) van de gemeente Delft geeft inzage in de activiteiten en resultaten op het gebied van de leerplicht en de preventie en bestrijding van voortijdige schooluitval in het schooljaar Meldingen Verzuim toegenomen 4,7% van de leerlingen heeft in het schooljaar vanwege verzuim, schooluitval en/of zorgsignalen contact gehad met Leerplicht. Het aantal meldingen signaalverzuim (spijbelen-/zorgverzuim) is ten opzichte van vorig jaar met 16% gestegen. In werden 956 meldingen gedaan over 508 leerlingen. In waren dat 823 meldingen over 430 leerlingen. De stijging sluit aan bij de verwachting. De gemeente Delft is vanaf maart 2016 gestart met verzuimonderzoeken op de Delftse PO- en VO-scholen via een samenwerkingsovereenkomst met de Inspectie van het Onderwijs. De schoolonderzoeken naar de verzuimadministratie leiden tot beter melden van school. Minder processen-verbalen, meer zorgproblematiek Het doel van de Leerplichtwet is, dat jongeren een ononderbroken schoolcarrière hebben. Verzuim is vaak een eerste signaal van problemen rondom een leerling. Dit schooljaar kende een sterke daling van het aantal processen-verbaal signaalverzuim, van 52 naar 22. Veel leerlingen kwamen gezien de aard van hun problematiek meer in aanmerking voor een hulpverleningstraject. Een proces-verbaal is dan niet het juiste instrument om het verzuim te stoppen. Dit is in lijn met de richtlijnen van het Openbaar Ministerie. Een proces-verbaal mag pas worden opgemaakt nadat alle hulpverlening is ingezet. Doel van deze werkwijze is dat jongeren niet onnodig in het strafrechtelijk circuit terecht komen. Thuiszitters Thuiszitters zijn leerlingen die niet naar school gaan. Het gaat zowel om leerlingen die ingeschreven staan bij een school als om kinderen die nergens staan ingeschreven en geen vrijstelling van de Leerplichtwet hebben. Leerplicht werkt actief samen met scholen, jeugdhulp, samenwerkingsverbanden en andere relevante partners om thuiszitten te voorkomen en om de duur van thuiszitten zo kort mogelijk te laten zijn. Afgelopen schooljaar kent een daling van het aantal langdurig relatief verzuimers (thuiszitters met schoolinschrijving), van 33 naar 24 thuiszitters. Het merendeel is binnen het schooljaar weer naar school gegaan. Wel heeft een groot deel langer dan drie maanden thuis gezeten (17). De problematiek is vaak complex waardoor terugkeer lang duurt. Het aantal thuiszittende leerlingen zonder schoolinschrijving is gestegen van 12 naar 24. Hiervan heeft het overgrote deel (21) minder dan 3 maanden thuis gezeten. Blijvende aandacht voor Voortijdige Schoolverlaters (VSV-ers) In 2015/16 zijn er voorlopig 138 jongeren voortijdig schoolverlater geworden. Dit leidt tot een verhoging van percentage VSV ers van 2,3% in 2014/2015 naar 2,5% in huidig schooljaar. De ervaring leert dat het definitieve percentage VSV ers lager uitkomt, omdat een deel van de VSV ers alsnog besluit terug naar school te gaan. De groep jongeren die uitvalt, heeft problemen. Er wordt nauw samengewerkt tussen onderwijsinstellingen, zorgpartners en de gemeente om hen weer op school, aan het werk of in combinatie van leren en werken (BBL-baan) te krijgen. 5

7 1. Leerplicht 1.1 De Delftse leer- en kwalificatieplichtigen In het schooljaar telde de gemeente Delft leerplichtige en kwalificatieplichtige kinderen en jongeren (bron BRP). Dat zijn 633 leerlingen meer dan in het voorgaande schooljaar (6%). Ruim 59% staat ingeschreven op het basisonderwijs, 35% op het voortgezet onderwijs (inclusief Internationale schakelklas), 2,4% op het middelbaar beroepsonderwijs en 2,2% in het praktijkonderwijs of (voortgezet) speciaal onderwijs. Leerplicht Alle kinderen in de leeftijd van 5 tot en met 15 jaar die in Nederland wonen zijn leerplichtig. Zij moeten onderwijs volgen op de school waar ze staan ingeschreven. De leerplicht duurt tot en met het einde van het schooljaar waarin het kind 16 jaar wordt. De leerplichtambtenaar houdt toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. Kwalificatieplicht Met de kwalificatieplicht wordt de leerplicht verlengd tot de dag dat de leerling een startkwalificatie heeft gehaald, of tot de dag waarop de leerling 18 jaar wordt. Een startkwalificatie is (minimaal) een diploma havo, vwo of mbo niveau 2. Een percentage van 4,7% van de leerlingen is in het schooljaar gemeld bij Leerplicht, vanwege (veel) verzuim, schooluitval en/of zorgsignalen. Tabel 1 : Aantal individuen (5-18 jaar) en verzuimpercentage per schooljaar Aantal individuen/ verzuimpercentage 2013/ / / 2016 Aantal individuen Verzuimpercentage 4% 4.1% 4.7% 1.2 Signaal- en luxeverzuim Signaalverzuim Scholen zijn wettelijk verplicht om een melding te doen als een leerling in vier weken minimaal 16 uur ongeoorloofd afwezig is. Signaalverzuim bestaat uit spijbel- en zorgverzuim 1. Het aantal meldingen is ten opzichte van vorig jaar met 16% gestegen. In werden 956 meldingen gedaan over 508 leerlingen. In waren dat 823 meldingen over 430 leerlingen. Dat betekent dat de stijging van het signaal verzuim is toegenomen. De stijging sluit aan bij de verwachting. De gemeente Delft is vanaf maart 2016 gestart met verzuimonderzoek op de Delftse PO- en VO-scholen middels de samenwerkingsovereenkomst met de Inspectie van het Onderwijs. De schoolonderzoeken naar de verzuimadministratie leiden tot beter melden van school. Herhaalverzuim moet ook gemeld worden bij de afdeling leerplicht. In afgelopen schooljaar zijn er in totaal 165 leerlingen die twee of meer herhaalmeldingen hebben ontvangen van signaalverzuim. 1 Zorgverzuim: verzuim waarbij achterliggende problematiek de oorzaak is van het schoolverzuim. 6

8 Figuur 1: Ontwikkeling aantal meldingen/individuen signaalverzuim De stijging van verzuimmeldingen past in ons streven het verzuim in beeld te krijgen om al zo vroeg mogelijk te kunnen interveniëren en erger te voorkomen. Luxeverzuim Het aantal meldingen luxeverzuim 2 is licht gedaald. Na binnenkomst van een melding van luxeverzuim gaat de afdeling leerplicht in gesprek met de ouders. Hierin kunnen zij een toelichting geven en het verzuim verantwoorden. Als ouders geen legitieme reden kunnen opgeven voor het verzuim, maakt de leerplichtambtenaar proces-verbaal op. In het geval van luxeverzuim kan dit tot een geldboete leiden. In het afgelopen schooljaar is dit zeven keer gebeurd (zie 1.4). Tabel 2 : Aantal meldingen luxeverzuim per schooljaar 2013/ 2014/ 2015/ Meldingen Luxeverzuim Totaal Thuiszitters Delft kent een groep leer- en kwalificatieplichtige leerlingen die voor een bepaalde tijd geen (volledig) onderwijs volgen en geen vrijstelling van de Leerplichtwet hebben. Hierbij is er een onderscheid tussen leerlingen met een schoolinschrijving (langdurig relatief verzuim) en leerlingen zonder schoolinschrijving (absoluut verzuimers). Zie figuur 2. De term thuiszitters roept verwarring op. Ook absoluut verzuimers zijn immers leerlingen die thuiszitten. Bovendien maakt het voor een thuiszittend kind niet uit in welke telling het meeloopt. Voor al deze kinderen is het van groot belang dat ze zo snel mogelijk weer naar school gaan. Vandaar dat wij in onze rapportage ervoor kiezen om alle thuiszittende kinderen in een overzicht te presenteren. 2 Luxeverzuim: het op vakantie gaan buiten de schoolvakantie zonder toestemming van school. 7

9 Thuiszitters 1. Met schoolinschrijving: De groep ingeschreven leer- of kwalificatieplichtige leerlingen die langer dan vier weken ongeoorloofd verzuimt (langdurig relatief verzuim). Voor deze leerlingen geldt dus een 'wachttijd' van vier weken, voordat ze als thuiszitter/langdurig relatief verzuimer tellen. Tot die tijd tellen ze wel mee voor het signaalverzuim (zie 2.2). Bij deze groep is meer aan de hand dan spijbelen. Deze kinderen zitten echt lang thuis. 2. Zonder schoolinschrijving: Dit zijn leer- of kwalificatieplichtige leerlingen die niet op een school staan ingeschreven en geen vrijstelling van de Leerplichtwet hebben (absoluut verzuimers). Zij tellen mee vanaf de eerste dag dat zij niet ingeschreven staan, behalve als er sprake is van een administratieve onvolkomenheid. Dit is bijvoorbeeld in situaties waar de in- en uitschrijving van leerlingen niet op elkaar aansluiten. Figuur 2: Soorten thuiszitters per schooljaar Het totaal aantal thuiszitters is ongeveer gelijk gebleven. Het aantal thuiszittende leerlingen met een schoolinschrijving kent een daling, het aantal leerlingen zonder schoolinschrijving een stijging. Situaties van absoluut verzuim zijn qua duur en achterliggende problematiek lastig te vergelijken met die van langdurig relatief verzuimers. De afdeling leerplicht en het samenwerkingsverband sturen actief op het in beeld krijgen en oppakken van alle thuiszitters, zodat kinderen zo snel mogelijk weer gaan deelnemen aan het onderwijs. Zowel voor absoluut verzuim als voor langdurig relatief verzuim geldt dat dit gedurende het hele jaar kan ontstaan. Veelal lukt het de kinderen gedurende het schooljaar weer terug te begeleiden naar het onderwijs. Het is dus niet zo dat gedurende het hele schooljaar de thuiszittende kinderen verzuimden. Het merendeel van de absoluut verzuimers is binnen drie maanden teruggeleid naar school. Voor de groep langdurig relatief verzuim geldt dat een 8

10 veel groter deel langer dan drie maanden geen onderwijs heeft gehad (17). Landelijk heeft het terugdringen van het aantal kinderen dat langer dan drie maanden thuiszit prioriteit. Figuur 3 en 4: De oorzaken van het thuiszitten zijn divers. Zo kunnen gedragskenmerken, sociaalemotionele en/of (psychische) gezondheidsproblemen de reden zijn dat leerlingen uitvallen. Vaak is sprake van een langdurige zoektocht naar passend onderwijs en zorg. Om de thuiszitters zo vroeg mogelijk in beeld te krijgen geldt in Delft de afspraak om leerlingen na 10 dagen thuiszitten al te melden aan leerplicht. Hiermee vergroten de kansen op terugkeer van de leerling naar het onderwijs. Passende onderwijsplek voor thuiszitters Scholen hebben een zorgplicht. De gemeente is verantwoordelijk voor het toezicht op en de handhaving van de leerplicht. Ook is de gemeente verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Het samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor een dekkend aanbod van onderwijsondersteuning. Gezamenlijk is ons streven om thuiszitten te voorkomen, te verkorten en voor iedere leerling een passende plek te regelen. Hoe ging het dit jaar? Het aantal thuiszitters met schoolinschrijving is gedaald van 33 in 14/15 naar 24 in 15/16. Dit is het resultaat van een gezamenlijke inspanning van samenwerkingsverbanden, zorgpartners en leerplicht. Leerplicht en de samenwerkingsverbanden, scholen en JGZ hebben nieuwe werkafspraken gemaakt over de registratie en aanpak van thuiszitters en zorgwekkend verzuimers met daarin wie welke rol, taak en verantwoordelijkheid heeft. Welke ontwikkelingen zijn er? Het komende schooljaar blijft Leerplicht in samenwerking met scholen, jeugdhulp, samenwerkingsverbanden en andere relevante partners actief om thuiszitten te voorkomen en om de duur van thuiszitten zo kort mogelijk te laten zijn. 9

11 1.4 Interventies Justitiële afhandelingen Bij elke verzuimmelding kiest de leerplichtambtenaar de aanpak waar het meeste effect van wordt verwacht. Licht waar het kan en zwaar(der) waar het nodig is, maatwerk dus. In de meeste gevallen is een waarschuwingsbrief (bij licht verzuim van ca.12 uur) al dan niet in combinatie met een waarschuwingsgesprek afdoende. De leerplichtambtenaar voert het gesprek met de ouders en leerling. Halt (Het ALTernatief voor straf) Bij spijbelverzuim of veelvuldig te laat komen wordt voor leerplichtige jongeren een Halt-straf ingezet. Als de jongere de opgelegde straf positief afrondt, wordt de overtreding geseponeerd. Als de jongere de straf negatief afrondt, wordt het PV naar de officier van justitie gestuurd, deze beslist over de verdere afhandeling. Een Halt-straf kan tot maximaal 60 uur spijbelen of 60 keer te laat komen worden ingezet. Proces-verbaal (PV) Een PV kan worden opgemaakt tegen ouders, een leerling van 12 tot 18 jaar of tegen beiden. Het OM toetst het PV en bepaalt de verdere aanpak. Een groot deel van het verzuim wordt met preventieve maatregelen, zoals waarschuwingen en afspraken, afgesloten. Als preventieve maatregelen niet tot het gewenste resultaat leiden, kan een leerplichtambtenaar een Halt-straf of proces-verbaal inzetten. In zijn 21 leerplichtigen doorgestuurd naar Bureau Halt. Eén traject is negatief afgesloten doordat de leerling zich niet heeft gehouden aan de afspraken van Halt, zes trajecten zijn nog in behandeling. Veertien Halttrajecten zijn met een positief resultaat afgerond. Figuur 5 : Type justitiële afhandeling per schooljaar In werd 15 keer een proces-verbaal uitgeschreven voor signaalverzuim. Het aantal processen-verbaal is ruim de helft minder dan vorig jaar. Veel leerlingen kwamen gezien de aard van hun problematiek meer in aanmerking voor een hulpverleningstraject. Een proces-verbaal mag pas worden opgemaakt nadat alle hulpverlening is ingezet. Doel van deze werkwijze is dat jongeren niet onnodig in het strafrechtelijk circuit terecht komen. 10

12 Ouders die geen toestemming voor verlof hebben gekregen en toch verlof hebben genomen, kregen een proces-verbaal luxeverzuim ( zeven keer) met in alle gevallen een boete als resultaat. Preventie interventies Bemiddelingen De leerplichtambtenaar helpt regelmatig bij problematiek waarbij nog geen sprake is van verzuim, maar kans op verzuim en/of schooluitval wel reëel aanwezig is. Bijvoorbeeld wanneer er hulp nodig is bij het vinden van een andere school. Ook treedt de leerplichtambtenaar soms op als bemiddelaar bij conflicten. Dit kan zijn op verzoek van ouders en/of de school, maar ook vanuit het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband is er ook voor (zorg)leerlingen die in het reguliere onderwijs niet (langer) terecht kunnen. Bij dreiging van een conflict komen diverse partijen in een vroeg stadium bij elkaar. Zo lukt het steeds vaker om schoolverzuim te voorkomen of te beëindigen. Tabel 3: Aantal bemiddelingen per schooljaar 2013/ 2014/ 2015/ Aantal Bemiddelingen Overgang VMBO MBO De VMBO-scholen zijn verantwoordelijk voor de begeleiding in de keuze en te zorgen voor de inschrijving op het MBO. Leerplicht informeert de leerling over het belang van behalen van startkwalificatie, middels brief aan examenkandidaten en een brief aan de ouders met informatie over de kwalificatieplicht. Leerplicht controleert via VOROC (een informatiesysteem dat de overstap monitort) of de jongere daadwerkelijk ingeschreven staat bij het MBO. Met leerlingen die niet zijn verschenen bij de opgegeven MBO-opleiding, wordt contact opgenomen. Ook worden de risicoleerlingen benaderd met de vraag hoe het gaat op de nieuwe opleiding. Op deze manier worden alle overstappers goed in beeld gehouden en zorgen gemeente en scholen gezamenlijk voor een sluitende leerlijn. 1.5 Vrijstellingen In Nederland zijn kinderen in de leeftijd van 5 tot en met 15 jaar verplicht onderwijs te volgen. 16- en 17- jarigen zijn verplicht een startkwalificatie te halen. In bijzondere gevallen kunnen ouders een beroep doen op vrijstelling van deze verplichting. Bij een aanvraag bepaalt de leerplichtambtenaar of er gegronde redenen zijn om de vrijstelling te verlenen. Een vrijstelling kan worden afgegeven voor (een gedeelte van) een schooljaar, voor meerdere schooljaren of voor de duur van de leerplicht. Kinderen die over een vrijstelling beschikken zijn geoorloofd afwezig. Bijlage 1 geeft uitleg over de soorten vrijstelling. Tabel 4: Aantal vrijstellingen per artikel en schooljaar Aantal Vrijstellingen Leerplicht per artikel en schooljaar 2013/ / / 2016 Lichamelijke en/of psychische gronden (art. 5 onder a) Bezwaren tegen richting school (art. 5 onder b) Buitenlandse schoolinschrijving (art. 5 onder c) Vervangende leerplicht: inschrijving andere school (art. 3a) Vervangende leerplicht: inschrijving andere school 16 jarigen(art. 3b) Vrijstelling kwalificatieplicht (art. 15) Totaal

13 2. De Regionale Meld en Coördinatiefunctie Jongeren ondervinden problemen in hun leerloopbaan, waardoor ze te vroeg stoppen met hun opleiding en geen startkwalificatie halen. Een startkwalificatie geeft perspectief op de arbeidsmarkt en een eigen plek in de samenleving. Dit is goed voor de jongere zelf, goed voor de maatschappij en goed voor de economie. De inzet en samenwerking van diverse partijen is noodzakelijk voor het terug brengen van nieuwe schooluitvallers. RMC-functie De Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten (RMC-wetgeving) verplicht het registreren van niet-leerplichtige deelnemers tot 23 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Daarnaast creëert de wetgeving een regionale aanpak ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten. De RMC s hebben de taak het aantal jongeren dat uitvalt of dreigt uit te vallen, in beeld te brengen en te houden. Bovendien hebben ze tot taak voortijdig schoolverlaten via trajectbegeleiding terug te leiden naar het onderwijs, zodat alsnog een startkwalificatie kan worden behaald. 2.1 Landelijk Sinds de uitvoering van de RMC-functie in 2005 gaan gemeenten en schoolinstellingen gezamenlijk de schooluitval tegen. De maatregelen hadden zowel een preventief als curatief karakter. Door convenanten af te sluiten zetten 39 RMC-regio s in Nederland zich in om landelijk het aantal voortijdig schoolverlaters te verminderen. Delft valt onder de regio Haaglanden. Figuur 6: Landelijke cijfers voortijdig schoolverlaten per schooljaar 12

14 2.2 RMC-regio Haaglanden In Haaglanden werken scholen, samenwerkingsverbanden VO, MBO-instellingen en de gemeenten samen aan het verminderen van het aantal voortijdig schoolverlaters (VSV ers) in de regio. Tabel 5: Voorlopig overzicht VSV Haaglanden naar woongemeente Woongemeente Totaal VSV % VSV Den Haag 978 2,83% Delft 138 2,53% Leidschendam-Voorburg 103 2,20% Midden Delfland 12 0,69% Pijnacker-Nootdorp 62 1,25% Rijswijk 59 2,21% Wassenaar 24 1,32% Westland 100 1,15% Zoetermeer 267 2,7% Aantal en % VSV in de regio ,3% Bron: DUO A04&A05, bewerking OS&P De uitvalpercentages in de RMC-regio s in Nederland vertoonden de afgelopen jaren een wisselend beeld. De regio Haaglanden scoort hoger met de uitvalpercentages dan het landelijk gemiddelde. Onze regio heeft één grote stad en drie middelgrote gemeenten van inwoners. Hoe groter de stad hoe groter de problemen. Jongeren hebben hier vaker te maken met multiproblematiek en kunnen daardoor dusdanig overbelast raken dat zij een verhoogd risico hebben op uitval. Desondanks is er in onze regio ook een vermindering van het aantal VSV ers. Van 4,9% in het startjaar 2008 en 2,6% in schooljaar naar 2,3% in Delft RMC Nieuwe voortijdig schoolverlaters De VSV-registratie is van toepassing op jongeren van 12 jaar tot 23 jaar. Het overgrote deel van de meldingen betreft jongeren in de leeftijd van 16 tot 23 jaar. In zijn er voorlopig 138 jongeren aangemerkt als nieuwe voortijdig schoolverlater, waarvan 30 nog leerplichtig zijn. Dit aantal is hoger dan in het schooljaar (127). De ervaring leert dat het voorlopige aantal VSV ers lager is bij de definitieve cijfers. Een deel van de VSV ers besluit alsnog terug naar school te gaan. Vorig schooljaar was het voorlopig aantal 152, het definitieve aantal VSV ers is 127 geworden. De definitieve landelijke cijfers zijn pas in oktober 2017 bekend. Tabel 6 : Aantal nieuwe VSV ers naar schooljaar 2012/ 2013/ 2014/ 2015/ * Aantal leerlingen start Aantal VSV % VSV 2.7% 2.8% 2.3% 2.5% *voorlopige cijfers 13

15 Totale groep voortijdig schoolverlaters Naast de groep nieuwe VSV ers probeert de gemeente Delft ook de oud VSV ers in beeld te krijgen. Twee keer per jaar vindt hiervoor de Delftse jongeren in beeld actie plaats. Deze actie is vooral bedoeld om oud VSV ers opnieuw te benaderen voor begeleiding en om inzicht te krijgen wat deze jongeren doen. Jongeren uit het PRO en VSO vallen niet onder de definitie van een voortijdig schoolverlater. Zij zijn wel leerplichtig tot hun 16 e jaar, maar niet kwalificatieplichtig (behalve VSO-jongeren met uitstroomprofiel vervolgonderwijs) en vallen hierdoor ook niet onder de doelgroep van de RMC-functie. Landelijk ligt de focus VSV problematiek op jongeren in een kwetsbare positie. De doelgroep PRO/VSO wordt vanaf het schooljaar 2017/2018 opgenomen in de monitoringsfunctie van RMC om ervoor te zorgen dat deze jongeren niet buiten beeld raken. Regionaal zijn hierover al afspraken gemaakt. In het schooljaar waren er in totaal 417 jongeren tot 23 jaar in Delft zonder startkwalificatie. Het merendeel heeft een afgebroken MBO-opleiding (253). Bij 119 jongeren is de onderwijssoort administratief niet herleidbaar door automatische koppeling met DUO. Velen hiervan hebben wel een VO/MBO achtergrond. Figuur 7: Begeleiding van voortijdig schoolverlaters De groep jongeren tussen jaar, die zonder startkwalificatie uitvalt, heeft veel problemen. Een integrale aanpak van onderwijsinstellingen, zorgpartners en de gemeente is nodig om hen weer op school, aan het werk of in combinatie van leren en werken (BBLbaan) te krijgen. Het grootste deel van de begeleiding wordt door de RMC-consulent zelf uitgevoerd, veelal via de Delftse Jongerenacademie (onderdeel Toegang Jeugd) in combinatie met de Participatiewet. Vanuit de Participatiewet kan bepaald worden dat een jongere geen inkomensvoorziening krijgt, als hij of zij niet meewerkt aan een traject gericht op scholing en/of werk. Indien nodig wordt samenwerking gezocht met hulpverlenende instanties. Als een jongere niet reageert en er verder geen school- of werkgegevens bekend zijn, brengt de jongerenwerker van Delft Voor Elkaar een bezoek aan huis om de informatie alsnog te verzamelen en te kijken of de desbetreffende jongere hulp nodig heeft. Op deze manier probeert het RMC alle jongeren goed in beeld te houden. 14

16 Uitstroom van voortijdig schoolverlaters Het feit dat jongeren voortijdig de school verlaten, wil niet zeggen dat zij niets doen. Een deel van de jongeren is werkzaam of werkzaam geweest. Een deel is weer gestart met een opleiding en een deel krijgt begeleiding van RMC. Tabel 7 : Totaal aantal VSV ers naar uitstroomreden in Nieuw en oud VSV'ers jaar naar afsluitreden Totaal 2015/2016 Nog in begeleiding bij RMC 141 Opleiding 114 Werk regulier 59 Opvangvoorziening / Zorg 8 Wil geen bemiddeling (meer) 42 Overig (23 jaar verhuisd/detentie/niet traceerbaar) 53 Totaal 417 Preventie interventies van schoolgaande jaar Verzuim stopt helaas niet automatisch als de leerling 18 jaar is geworden. De school is primair verantwoordelijk om uitval te voorkomen en ondersteuning te bieden. Het oppakken van 18+ verzuim is een extra (niet -wettelijke) taak van RMC die preventief wordt ingezet om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. De mogelijkheden om adequaat op te treden worden echter wel minder. Zo is de inzet van dwang en drang instrumenten bij verzuimers van 18 jaar en ouder wettelijk niet meer mogelijk. De RMC casemanagers proberen binnen de wettelijke mogelijkheden en capaciteit die zij hebben, hier wel actie op te ondernemen. Daar waar voortijdig schooluitval dreigt, wordt gezamenlijk door preventie geprobeerd de leerling binnen boord te houden. Overleg en afstemming is daarbij van groot belang. In het schooljaar zijn er 95 meldingen gedaan over 90 jongeren. Vorig jaar waren er 131 meldingen, een daling van 27%. Het merendeel van de jongeren vervolgen hun opleiding, een enkeling gaat richting werk of een zorgvoorziening. Het verzuim neem af naarmate de leeftijd toeneemt. Figuur 8: 15

17 Bijlage 1. Vrijstellingen De belangrijkste vrijstellingsgronden in de Leerplichtwet zijn: artikel 5 onder a: het kind is om psychische of lichamelijke redenen niet in staat naar school te gaan. artikel 5 onder b: de ouders van de jongere hebben bezwaren tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen. artikel 5 onder c: het kind is in het buitenland op een school ingeschreven en bezoekt deze geregeld. artikel 15: kwalificatieplichtige jongeren die geen regulier onderwijs volgen, maar wel op een andere manier voldoende onderwijs genieten. artikel 3a: vervangende leerplicht voor leerlingen vanaf 14 jaar die niet in staat zijn om volledig dagonderwijs te volgen. Naast algemeen vormend onderwijs ook een programma met praktijktijd. artikel 3b:vervangende leerplicht gedurende het laatste schooljaar en deel van het onderwijs bij MBO-opleiding volgen. 16