Overig document Beleid en Planning. Vrijwilligersbeleid

Transcriptie

1 Overig document Beleid en Planning Vrijwilligersbeleid Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 1 van 8

2 Inhoud Inhoud 2 1. Inleiding 3 2. Achtergrond 3 3. Coördinator vrijwilligerswerk bij Cedrah 4 4. Definitie en doelstelling vrijwilligerswerk Definitie Doelstelling 5 5. Criteria voor vrijwilligers Motivatie Voorwaarden Tijdsinzet Mantelzorgers 5 6. Taken en taakgebieden 6 7. Werving en selectie van vrijwilligers Werving Selectie en informatie 6 8. Rechten en plichten van de vrijwilliger Rechten Plichten 7 9. Public Relations Tevredenheidsonderzoek Verzekeringen Verzekering vrijwilligers Waarvoor zijn de vrijwilligers verzekerd? 8 Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 2 van 8

3 1. Inleiding Cedrah maakt veelvuldig gebruik van een team van vrijwilligers. Daar deze vrijwilligers een structureel deel van de werkzaamheden op zich nemen, acht Cedrah zich verantwoordelijk om dit goed te begeleiden. Mede omdat er steeds meer vrijwilligers bij de zorgverlening betrokken raken, moet ook dit deel van de organisatie goed gestructureerd verlopen. De manier waarop dit plaatsvindt is hieronder beschreven. Vrijwilligers zijn geen personeelsleden. Daarom mogen zij ook geen handelingen verrichten die zijn voorbehouden aan personeelsleden. Als voorbeelden kunnen de eigenlijke zorgtaken worden genoemd (ogen druppelen, steunkousen aantrekken) maar ook andere zaken als toiletbezoek, optillen uit een stoel en maaltijdbegeleiding. Een ander gevolg is dat vrijwilligers niet kunnen worden ingezet als BHV er (bedrijfshulpverlener). Zij worden ingeval van bedrijfshulpverlening gelijk behandeld als bewoners en bezoekers. 2. Achtergrond De veranderende samenleving confronteert ons met aan dit tijdperk gerelateerde eisen en normen met betrekking tot wonen, zorg en welzijn (tijdsbesteding). Ook in het woonzorgcentrum zijn deze veranderingen en ontwikkelingen merkbaar. Eén van de ontwikkelingen betreft het op latere leeftijd komen wonen in het woonzorgcentrum, waardoor de totale verblijfsduur in het woonzorgcentrum afneemt, maar de intensiteit van de hulpbehoevendheid toeneemt. Er is dus een grotere zorgvraag dan vroeger. De trend is dat een zwaarder accent op het wonen komt te liggen (wonen). Vervolgens stellen de bewoners het op prijs als service- en dienstverlening en welzijnsactiviteiten worden geboden (welzijn). Een deel van hen heeft behoefte aan een vorm van soms zware verzorging of verpleging (zorg). Alleen de meest zorgbehoevenden ontvangen 24 uurs intramurale zorg. Om overplaatsing naar een verpleeghuis te voorkomen worden in de nieuwbouw van de woonzorgcentra verpleegafdelingen gerealiseerd. De ontwikkelingen leiden ook tot een vervaging van het onderscheid tussen verzorgings- en verpleeghuizen. Voor een goed zorgaanbod dient de zorgvisie aan deze ontwikkelingen te worden aangepast. Naast de ontwikkeling van verpleegafdelingen kunnen kleinschalige woonvormen worden genoemd waar de bewoners in kleine groepen wonen en leven als in een groot gezin. Bovendien neemt het zorgaanbod vanuit het woonzorgcentrum toe. Men verleent niet alleen hulp aan inwonende ouderen, maar ook aan ouderen wonend in de directe omgeving van het woonzorgcentrum (tijdelijke opname, extramurale zorg en palliatieve zorg), waardoor ook de grenzen tussen thuis- en woonzorgcentrumzorg vervagen. Mede door deze ontwikkelingen worden verzorgingshuizen geen verzorgingshuizen meer genoemd maar woonzorgcentra. Een andere ontwikkeling is dat de financiering van de zorg drastisch is gewijzigd. Leidde een opname in een woonzorgcentrum vroeger tot de toewijzing van een vast budget, tegenwoordig bepaalt de indicatie de omvang van het budget. De zorgaanbieder moet kunnen aantonen dat hij de zorg conform de indicatie heeft verleend. Dit heet prestatiegerichte bekostiging. De intensiever geworden behoefte bestaat niet alleen uit medische en verpleegkundige zorg; de behoefte aan hulp op het gebied van wonen en welzijn is ook toegenomen. De hogere leeftijd en de daarmee vaak gepaard gaande lichamelijke en / of geestelijke beperkingen zijn daar voornamelijk de oorzaak van. Steeds meer bewoners zijn minder in staat om zelfstandig hun tijd zinvol in te vullen. Daarnaast wil men zijn zelfstandigheid niet verliezen, met andere woorden: De regie over eigen leven blijven voeren. Er is vaak veel begeleiding nodig om dit mogelijk te maken. Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 3 van 8

4 Om aan deze hulpvraag te kunnen voldoen, dient het hulpaanbod breder samengesteld te zijn. Naast verzorgenden, verplegenden, activiteitenbegeleiders en facilitaire medewerkers is de betrokkenheid van familie en kennissen van groot belang. De toenemende zorgvraag vraagt om een structurele oplossing en die heeft Cedrah gevonden in de inzet van vrijwilligers. Cedrah is zich bewust dat vrijwilligers bij uitstek geschikt zijn om, door hun motivatie en vaak nietprofessionele invalshoek, in te spelen op het gedeelte meerzorg dat niet expliciet behoort tot de door de beroepskrachten of mantelzorgers gegeven basis- of professionele zorg. 3. Coördinator vrijwilligerswerk bij Cedrah De ondersteuning van de vrijwilligers vindt vooral plaats door de coördinator die op iedere locatie is aangesteld. De coördinator heeft de volgende taken: 1. Het leveren van adviezen ten aanzien van het vrijwilligersbeleid; 2. Het indelen van de werkzaamheden en het coördineren van de inzet van de vrijwilligers; 3. Het beoordelen van vrijwilligers voor de verschillende werkzaamheden; 4. Het bevorderen van de integratie van vrijwilligers in het woonzorgcentrum; 5. Het, één à twee keer per jaar, organiseren van vrijwilligersbijeenkomsten en thema- avonden; 6. Het verzorgen van attenties voor de vrijwilligers, zoals met verjaardagen en andere hoogtijdagen. Hieronder vallen bijv. een verjaardagskaart, een attentie bij 12½ en 25 jarig vrijwilligersjubileum enz. en een huwelijksjubileum voor zover bekend; 7. Het eens per jaar organiseren van een dag uit met de vrijwilligers; 8. Het eens per jaar organiseren van een diner; 9. Het uitreiken van een attentie met de dag van de verpleging; 10. Bij overlijden condoleantiebezoek door de coördinator of leidinggevende; 11. Werving en selectie van vrijwilligers; 12. Het beleid van Cedrah en van de locatie vertalen / implementeren naar de vrijwilligers; 13. Overleg met de manager wonen & dienstverlening; 14. Kerstpakket; 15. Het bewaken van de kwaliteit van het vrijwilligerswerk, bijv. bejegening en privacy. De punten 5, 7, 8, 9 en 14 worden in samenwerking met de activiteitenbegeleiding gedaan. De verjaardagskaarten worden door de receptie gedaan. De coördinator kan zich door een werkgroep uit de vrijwilligers laten bijstaan. 4. Definitie en doelstelling vrijwilligerswerk Cedrah kent al vele jaren het fenomeen vrijwilligerswerk, maar de laatste jaren groeit dit aantal jaarlijks verder. Vrijwilligers zijn dan ook een zeer belangrijke, onmisbare schakel geworden van de zorgverlening in de verschillende huizen van de stichting. Ging het vroeger vooral om hand- en spandiensten, nu gaat het ook voor een groot deel om begeleiding van de bewoners. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van wonen, welzijn en zorg. Daarom moet er ook een duidelijk afgebakende taak zijn, die een gerichte ondersteuning vraagt van de organisatie. Ook vrijwilligers moeten erop gericht zijn dat zij activiteiten verrichten waar de bewoner behoefte aan heeft (cliëntgericht werken) Definitie Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 4 van 8

5 Vrijwilligerswerk bij Cedrah is werk dat ten dienste komt aan de bewoners of bezoekers van het woonzorgcentrum of serviceflats en dat niet hoort tot de basiszorg. Onder basiszorg verstaan we medisch / paramedisch handelen en directe persoonsverzorging zoals wassen, aan- / uitkleden, toiletteren, nagelknippen, etc. Het werk wordt onbetaald, uit vrije wil, maar niet vrijblijvend verricht. Het wordt georganiseerd en gecoördineerd door de coördinator vrijwilligerswerk. Deze spreekt samen met de vrijwilligers de taken af en legt dit vast in een vrijwilligersovereenkomst Doelstelling Het doel van het inzetten van vrijwilligers binnen Cedrah is: 1. De bewoners meer individuele aandacht kunnen geven (in de activiteiten van het dagelijks leven); 2. De relatie tussen maatschappij en het leven binnen het woonzorgcentrum hecht te maken; 3. De bewoner iets extra s te bieden wat binnen de basiszorg niet mogelijk is en wat aanvullend is op de professionele zorg- en dienstverlening. 5. Criteria voor vrijwilligers 5.1. Motivatie In principe komt iedereen die zich voor vrijwilligerswerk aanmeldt in aanmerking, mits men het statuut identiteit onderschrijft en indien de motivatie overeenstemt met de geformuleerde doelstelling en het uit te voeren takenpakket op de locatie Voorwaarden Een vrijwilliger: - Heeft een vrijwilligersovereenkomst; - Is bij voorkeur 16 jaar of ouder, eventueel jongere vrijwilligers kunnen alleen onder begeleiding vrijwilligerswerk doen; - Onderschrijft de grondslag, doelstelling en visie en het statuut identiteit van de stichting; - Heeft geen zwaarwegende psychische of fysieke beperkingen Tijdsinzet De inzet van een vrijwilliger kan variëren van één dagdeel per maand tot dagelijks. Voor de bewoners is het belangrijk dat de vrijwilliger een bekend persoon is. De vrijwilliger zal alleen door geregeld contact met het woonzorgcentrum de begeleiding van bewoners goed kunnen uitvoeren Mantelzorgers Ook anderen dan de vrijwilligers kunnen dezelfde activiteiten als vrijwilligers verrichten. Te denken valt aan bezoekers, medebewoners en relaties van bewoners. Deze mantelzorgers vallen slechts dan onder de verantwoordelijkheid van Cedrah indien zij daarvan afspraken met de coördinator hebben gemaakt. Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 5 van 8

6 6. Taken en taakgebieden De taken worden door de coördinator in overleg met de vrijwilligers vastgesteld. De definitie van vrijwilligerswerk geeft aan dat het vrijwilligerswerk niet de taken van de basiszorg mag bevatten. Assistentie bij haarverzorging e.d. behoort echter wel tot de mogelijkheden. Natuurlijk alleen indien dit door alle betrokkenen gewenst is. Voorwaarde is wel, dat de verantwoordelijke professional de vrijwilliger hierin begeleidt en dat de vrijwilliger hiermee instemt. Vrijwilligers kunnen ingezet worden bij één of meer van onderstaande taken: - Dagverzorging - Woonzorggroep - Groepsverzorging - Verpleegafdeling - Welzijnsactiviteiten - Recreatieve activiteiten - (Intern) vervoer - Kerkdienstbegeleiding - Koffie / thee schenken - Bibliotheek - Boodschappen / winkelvoorziening - Handwerken - Bloemen en planten verzorgen - Seniorenrestaurant - Individuele bezoekjes en wandelen - Nader te ontwikkelen taakgebieden 7. Werving en selectie van vrijwilligers 7.1. Werving Werving van aspirant-vrijwilligers gebeurt over het algemeen door middel van mond tot mond reclame en door een oproep in de kerkbodes. Aspirant vrijwilligers die zich spontaan melden worden direct naar de coördinator vrijwilligerswerk verwezen Selectie en informatie De coördinator vrijwilligerswerk is verantwoordelijk voor de selectie, introductie en begeleiding van de aspirant vrijwilliger. In de selectiegesprekken komen aan de orde: - Motivatie; - Contactuele eigenschappen; - Deskundigheid, ervaring, hobby s enz.; - Tijdsinvestering; - Belemmeringen; - Eventuele voorkeuren; - Kerkelijke achtergrond. De aspirant vrijwilliger ontvangt het volgende: - De doelstelling/visie van de stichting; - Het informatieboekje van de locatie; Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 6 van 8

7 - Het statuut identiteit; - De tien leefregels; - Een informatieboekje betreffende het vrijwilligerswerk en bewonerszorg; - De vrijwilligersovereenkomst. Na het selectiegesprek worden met de aspirant vrijwilliger afspraken gemaakt over het tijdstip van aanvang en over de begeleiding en introductie. 8. Rechten en plichten van de vrijwilliger 8.1. Rechten De vrijwilliger heeft recht op: - Het stellen van prioriteiten t.a.v. beschikbaarheid, tijd en taak; - Instructie, informatie en begeleiding; - Een vergoeding voor uit werk voortkomende onkosten; - Een verzekeringsvorm waarbij alle uit werkzaamheden voortkomende risico s zowel aan derden als aan de vrijwilliger gedekt zijn; - Scholing, die hem / haar in staat stelt de deskundigheid te vergroten; - Reiskosten woon / werkverkeer Plichten De vrijwilliger heeft de plicht: - Zich te houden aan de doelstelling en regels van Cedrah; - Vertrouwelijke informatie geheim te houden; - Zich te houden aan afspraken gemaakt in de overeenkomst; - Voor vervanging te zorgen of deze tijdig af te zeggen. 9. Public Relations Cedrah betrekt de werving en selectie van vrijwilligers uitdrukkelijk in haar PR-beleid. Zij geeft folders en informatieboekjes uit in de woonzorgcentra en onder haar kerkelijke achterban. Indien van toepassing zal via kranten en tijdschriften het vrijwilligerswerk onder de aandacht van een breed publiek worden gebracht. Ook op open dagen, beurzen en bij andere gelegenheden worden vrijwilligers actief geworven. 10. Tevredenheidsonderzoek Cedrah wil een sociaal vrijwilligersbeleid voeren en haar vrijwilligers daarbij betrekken. Daarom zal Cedrah, evenals onder de bewoners, ook onder haar vrijwilligers eens per twee jaar een tevredenheidonderzoek houden. Als de uitslag daartoe aanleiding geeft, zal het beleid worden aangepast. Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 7 van 8

8 11. Verzekeringen Verzekering vrijwilligers Cedrah heeft voor haar vrijwilligers één verzekering afgesloten die uitsluitend betrekking heeft op de tijd dat zij voor de stichting vrijwilligerswerk doen. Dat betekent dat zij niet verzekerd zijn als zij van huis naar het woonzorgcentrum gaan of als zij (omgekeerd) na gedane arbeid weer naar huis gaan. Daarvoor moeten zij eventueel zelf een verzekering afsluiten. Ten overvloede wordt vermeldt dat de vrijwilliger alleen verzekerd is in verband met zijn / haar activiteiten als vrijwilliger. Is er schade doordat de vrijwilliger bijvoorbeeld zorgtaken verricht, dan valt dit buiten de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van Cedrah Waarvoor zijn de vrijwilligers verzekerd? Letsel of schade door schuld of nalatigheid van de stichting. Een vrijwilliger kan tijdens het vrijwilligerswerk lichamelijk letsel of materiële schade oplopen. Als dit is te wijten aan de schuld of nalatigheid van Cedrah (bijv. een onveilige situatie) dan is Cedrah aansprakelijk. Wordt dit echter niet veroorzaakt door de schuld of nalatigheid van de stichting, dan zal de vrijwilliger een beroep moeten doen op de eigen verzekering. Letsel of schade door schuld of nalatigheid van de bewoner. Wordt het letsel of de schade veroorzaakt door de schuld of nalatigheid van een bewoner (bijv. de bewoner brengt de vrijwilliger ten val) dan kan de vrijwilliger de bewoner aansprakelijk stellen. Mocht dit niet tot enig resultaat leiden (bijv. als de bewoner niet verzekerd is) dan zal de vrijwilliger eventueel moeten terugvallen op de eigen verzekering. Letsel of schade door de schuld of nalatigheid van de vrijwilliger. Het kan ook voorkomen dat een vrijwilliger letsel of schade toebrengt aan een bewoner, een personeelslid of een andere vrijwilliger. Als dit niet met opzet gebeurt, kan de vrijwilliger een beroep doen op de WA-verzekering van de stichting. Letsel of schade aan een derde in een motorrijtuig. Een bijzondere situatie kan zich voordoen als een vrijwilliger bijv. een bewoner in een auto naar de dokter rijdt. Doet zich dan een ongeval voor dat letsel of schade aan een derde tot gevolg heeft, dan is de bestuurder (vrijwilliger) zelf aansprakelijk voor eventuele schade bij de bewoner. Alleen vrijwilligers die een inzittendenverzekering hebben afgesloten, mogen bewoners vervoeren. Dit vervoer kan alleen gebeuren op verzoek van de coördinator. Ongevallen met ernstige afloop. In zeer uitzonderlijke gevallen zou een vrijwilliger als gevolg van een ongeval tijdens het vrijwilligerswerk kunnen overlijden of blijvende invaliditeit op kunnen lopen. Voor deze bijzondere situatie heeft Cedrah een ongevallenverzekering afgesloten. Cedrah, Beleid en planning, B/BP/O 03.01, Vrijwilligersbeleid, versie 1.1, september 2009 Pagina 8 van 8