v o o r d r a c h t 30 augustus 2016 Corr.nr , FC Nummer 58/2016 Zaaknr

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "v o o r d r a c h t 30 augustus 2016 Corr.nr , FC Nummer 58/2016 Zaaknr"

Transcriptie

1 v o o r d r a c h t 30 augustus 2016 Corr.nr , FC Nummer 58/2016 Zaaknr Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Najaarsnota en Digitale Monitor 2016 en de daarin opgenomen 4 e en 5 e wijziging van de Begroting Samenvatting Bij de vernieuwing van de P&C-cyclus hebben de Voorjaarsnota en de Najaarsnota (voorheen Integrale Bijstelling) een andere opzet en karakter gekregen. De nadruk van de Najaarsnota ligt vooral op de uitvoering van de lopende Begroting. Daarvoor is een opzet gemaakt die bestaat uit drie hoofdstukken en meerdere bijlagen. Samengevat gaat het om het rapporteren van afwijkingen ten opzichte van de Begroting 2016 (hoofdstuk 1), de gevolgen (daarvan) voor het financiële kader (hoofdstuk 2) en voortgangsrapportages bij enkele onderwerpen (hoofdstuk 3). In de Najaarsnota 2016 hebben wij in hoofdstuk 2 het financiële kader voor de periode geactualiseerd. Ter vaststelling bieden wij u de Najaarsnota 2016 aan alsmede de 4 e en 5 e wijziging van de Begroting Doel en wettelijke grondslag Deze voordracht heeft als doel om verantwoording af te leggen over de uitvoering van de Begroting 2016 en deze op basis hiervan aan te passen. De wijze waarop wij verantwoording afleggen, doen wij via twee instrumenten, namelijk via het document Najaarsnota en via de Digitale Monitor. Deze twee instrumenten moeten gezamenlijk worden bezien. De soort verantwoording die we per instrument afleggen is wel verschillend; in de inleiding van de Najaarsnota 2016 leggen wij het onderscheid uit. Tevens leggen wij een herzien financieel perspectief aan u voor. Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2016 is sprake van een lichte verslechtering met gemiddeld 0,23 miljoen per jaar over de periode Aan uw Staten wordt gevraagd in te stemmen met de voorgestelde twee begrotingswijzigingen van de Begroting Met het vaststellen van de 4 e en 5 e begrotingswijzigingen autoriseert u ons college om in 2016 uitgaven te doen binnen de aangepaste ramingen. 3. Procesbeschrijving en planning Het is voor het eerst dat wij in september verantwoording afleggen over de uitvoering van de Begroting. In voorgaande jaren gebeurde dat nog in de maanden mei en december. Dit hangt samen met de nieuwe jaarplanning van onze Planning&Control (P&C) documenten waarover u in december 2015 een besluit nam. Dit draagt beter bij aan uw rol als Staten met betrekking tot het tijdig monitoren van de begrotingsuitvoering van ons college. Naast de planning van de Najaarsnota 2016 hebben wij ook de planning van de Digitale monitor herzien. De Digitale monitor wordt tegelijkertijd met de Najaarsnota 2016 aangeboden aan uw Staten. De monitor is een instrument (website) die voor iedereen toegankelijk is. De opzet van de Digitale monitor hebben wij voor dit jaar ongewijzigd gelaten. In de Voorjaarsnota 2016 hebben wij een voorstel gepresenteerd met betrekking tot de toekomstige opzet en frequentie van de Digitale monitor. 58-1

2 4. Begroting De Najaarsnota en Digitale Monitor is vooral bedoeld als bijsturingsdocument ten aanzien van de uitvoering van het voorgenomen beleid, de activiteiten en de middeleninzet gedurende het begrotingsjaar. 5. Inspraak/participatie Niet van toepassing. 6. Nadere toelichting De toelichting bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Opzet Najaarsnota en Digitale Monitor 2016; 2. Financieel kader Najaarsnota 2016; 3. Bestemming structurele mee-/tegenvallers ; 4. Beschikbaar stellen van een aantal investeringskredieten; 5. Opheffen bestemmingsreserves Grondwaterheffing en Ontgrondingen en omzetten naar voorzieningen; 6. Opheffen van de bestemmingsreserves Stimulering Zorg en Huisvesting en Inrichting Opzet Najaarsnota en Digitale Monitor 2016 Deze eerste Najaarsnota van de provincie Groningen is een document waarmee wij aan uw Staten in september verantwoording afleggen over de voortgang van de lopende Begroting. Voorheen gebeurde dat nog via de Voorjaarsnota (in juni) en de Integrale bijstelling (in december). Met betrekking tot de verantwoording kan worden geconstateerd dat het aantal afwijkingen zich slechts beperkt tot enkele onvermijdbare gevallen. Die beperking sluit goed aan op de terughoudendheid die moet worden betracht bij het doen van voorstellen, die een beslag leggen op de algemene middelen zoals wij eerder aangegeven hebben in de Voorjaarsnota Die terughoudendheid is nog steeds van kracht bij deze Najaarsnota De gepresenteerde afwijkingen werken door in het financieel perspectief die we bij deze Najaarsnota hebben geactualiseerd. Het perspectief verslechtert ten opzichte van de Voorjaarsnota 2016 met gemiddeld 0,23 miljoen per jaar over de periode Enkele posten uit het Collegeakkoord blijven voor dit jaar overeenkomstig de Voorjaarsnota 2016 nog op 'p.m.' staan. Dit betreffen de p.m.-posten 'Cultureel erfgoed' en 'Waddengebied'. Zij worden uiterlijk bij de Voorjaarsnota 2017 ingevuld. Relatie tussen Najaarsnota en Digitale Monitor Zoals onder '2. Doel en wettelijke grondslag' aangegeven is het voor uw rol als Staten van belang dat wij tijdig verantwoording aan u afleggen over de uitvoering van de Begroting. Dit doen wij via twee instrumenten, namelijk via het document Najaarsnota en via de Digitale Monitor. Deze twee instrumenten moeten gezamenlijk worden bezien. De soort verantwoording die we per instrument afleggen is wel verschillend. De Najaarsnota is vooral een financieel sturingsinstrument. Per programma presenteren we financiële afwijkingen ten opzichte van de Begroting. Ter voorbereiding hebben we getoetst of de activiteiten die we dit jaar uitvoeren, in overeenstemming zijn met de middelen die uw Staten in de Begroting beschikbaar hebben gesteld. Daar waar sprake is van afwijkingen, doen wij een voorstel voor aanpassing van de Begroting. Bij die aanpassing is veelal sprake van een relatie met onze reserves, bijdragen van derden of onderlinge kredietmutaties. Daarnaast geven wij via de Najaarsnota bij een aantal specifieke onderwerpen zogenaamde voortgangsinformatie. De Digitale Monitor is vooral een inhoudelijk sturingsinstrument. In de Digitale Monitor gaan wij met name in op de voortgang van activiteiten, indicatoren, doelen, aangenomen moties etc. De Digitale Monitor richt zich ten opzichte van de Najaarsnota dus veel meer op de inhoudelijke zaken. In de Najaarsnota en Digitale Monitor 2016 hanteren wij de programma-indeling van de Begroting 2016 zodat de Najaarsnota en Digitale Monitor 2016 hierop goed aansluit (en later de Rekening 2016). 58-2

3 Najaarsnota nieuwe stijl In voordracht (82/2015) over het herontwerpen van de P&C-cyclus is ook aangegeven dat we het ontwerp van de P&C-documenten herzien. In de Voorjaarsnota 2016 hebben we het nieuwe ontwerp inmiddels doorgevoerd. Door dit nieuwe ontwerp ligt de nadruk van de Voorjaarsnota vanaf dit jaar vooral op het stellen van kaders door uw Staten voor de nieuw op te stellen Begroting(en). Daarin was geen plaats voor verantwoording over de voortgang en/of afwijking van de lopende Begroting. Die verantwoording nemen we voortaan alleen nog maar op in de Najaarsnota. Met eenzelfde voortvarendheid als bij de Voorjaarsnota hebben we nu de Najaarsnota van een nieuw ontwerp voorzien. Het ontwerp van de Najaarsnota is gebaseerd op de volgende principes: 1. Het karakter van de Najaarsnota is controlerend; 2. De inhoud is een combinatie van voortgang en afwijkingen op de lopende Begroting; 3. Minder papier, overzichtelijk en leesbaar, to the point. Op basis van deze principes bestaat de Najaarsnota nieuwe stijl uit drie hoofdstukken en meerdere bijlagen. In de inleiding van de Najaarsnota 2016 hebben wij de opzet verder toegelicht Financieel kader Najaarsnota 2016 In de Najaarsnota 2016 informeren wij u over de sinds de Voorjaarsnota 2016 zichtbaar geworden ontwikkelingen en de vanaf dat moment genomen besluiten. De Najaarsnota 2016 laat op grond van de nu bekende ontwikkelingen en genomen besluiten een lichte verslechtering van het begrotingsbeeld zien. De gemiddelde begrotingsruimte op basis van aanvaard beleid neemt in deze Najaarsnota 2016 af tot circa 1,59 miljoen per jaar. In de Voorjaarsnota 2016 raamden wij deze begrotingsruimte nog op gemiddeld 1,82 miljoen per jaar. In tabel 1 hebben wij aangegeven waardoor de verslechtering van het financieel perspectief ten opzichte van de Voorjaarsnota 2016 met gemiddeld 0,23 miljoen (= 1,59 miljoen minus 1,82 miljoen) per jaar wordt veroorzaakt: Binnen de voorziene (autonome) ontwikkelingen doet zich een verlaging van de opbrengst uit de opcentenheffing Motorrijtuigenbelasting voor en drukken de apparaatskosten vanaf 2017 iets minder op de investeringen en meer op de algemene middelen. Daarnaast leggen een aantal bestedingsvoorstellen beslag op de algemene middelen. Omdat de begrotingsruimte 2016 wordt doorgeschoven naar de jaren kan de verslechtering van het financieel perspectief worden beperkt tot gemiddeld 0,23 miljoen per jaar. Tabel 1. Oorzaak verschillen in begrotingsruimte (bedragen x 1 miljoen) Omschrijving gemiddelde Financieel perspectief VJN2016 0,00 2,00 2,00 2,00 1,29 1,82 2. (Voorgestelde) wijzigingen NJN2016 a. Voorziene (autonome) ontwikkelingen 2,28-0,28-0,50-0,58-0,81-0,54 b. Bestedingsvoorstellen : 1. voorstellen met beslag op de algemene middelen 0,27-0,41-0,42-0,43-0,30-0,39 2. voorstellen tot wijziging fasering van de uitgaven '16-'19 3,73-3,16-2,82 2,25 0,00-0,93 c. Vrijval werkelijk onvoorziene uitgaven ,25 totaal (voorgestelde) wijzigingen NJN2016 6,53-3,85-3,75 1,25-1,11-1,86 3. Vrij besteedbare begrotingsruimte NJN2016 6,53-1,85-1,75 3,25 0,18-0,04 4. Doorschuiven begrotingsruimte 2016 naar 2017 e.v. jaren -6,53 3,91 3,81-1,19 0,00 1,63 5. Herzien financieel perspectief NJN2016 (incl. doorsch. 2016) 0,00 2,06 2,06 2,06 0,18 1,59 NB. Bedragen voorzien van een minteken betekenen een beslag op de algemene middelen (flexibel budget) Omdat de externe ontwikkelingen en de bestedingsvoorstellen in de jaren tot een ongelijkmatig verloop van de begrotingsruimte in die periode leiden zal de begrotingsruimte 2016 moeten worden doorgeschoven naar de jaren Daarmee kan in de jaren nu een begrotingsruimte van circa 2,06 miljoen per jaar worden gerealiseerd. Zie onderstaande grafiek. 58-3

4 1.000) (bedragen x Financieel perspectief Voorjaarsnota 2016 Najaarsnota gemiddelde Bestemming structurele mee-/tegenvallers In hoofdstuk 1 van de Najaarsnota 2016 presenteren wij de door ons voorgestelde beleidskeuzes. Wij hebben bij het maken van de beleidskeuzes rekening gehouden met het uitgangspunt van een sluitende begroting, waarbij wij voor de komende jaren streven naar een flexibel budget van tenminste 2 miljoen per jaar. In de Najaarsnota 2016 bedraagt de vrij besteedbare begrotingsruimte (collegeperiode) in totaal De berekening van dit bedrag is weergegeven in tabel 2. Tabel 2. Omvang structurele mee-tegenvallers (NJN2016) (bedragen x 1.000) Omschrijving Totaal Totaal vrij besteedbare ruimte volgens Najaarsnota , , , , ,4 Benodigd voor flexibel budget , , , ,0 Per saldo te bestemmen volgens beleidslijn mee-/tegenvallers 6.531, , , ,0 185,4 Gelet op dit beperkte bedrag alsmede vanwege de nu nog onzekere uitkomst van de Septembercirculaire 2016, vindt de verrekening van dit bedrag met het budget voor Provinciale meefinanciering en de middelen ten behoeve van de p.m.-posten plaats in de Begroting 2017 en een volgende keer in de Voorjaarsnota Wij stellen daarnaast voor om voortaan nog maar 2 keer per jaar de bovenstaande verrekening uit te voeren, namelijk bij de Begroting en bij de Voorjaarsnota. Dit past beter bij de allocatiefunctie van de Begroting, de kaderstellende rol van de Voorjaarsnota en draagt tevens bij aan stabielere ramingen. Dit neemt niet weg dat wij in willen kunnen blijven spelen op ontwikkelingen welke zich kunnen voordoen die effect hebben op onze middelen. De P&C-cyclus mag daarin niet belemmerend zijn. Uiteraard zullen wij uw Staten vanuit uw kaderstellende rol bij dergelijke ontwikkelingen betrekken. 58-4

5 6.4. Beschikbaar stellen van een aantal investeringskredieten Aanpassen beschikbaar gestelde uitvoeringskredieten projecten Door middel van verschillende realisatiebesluiten hebben uw Staten kredieten beschikbaar gesteld voor de uitvoering van projecten. In de loop van de tijd zijn additionele financieringen door derden beschikbaar gesteld, waarmee extra werkzaamheden binnen het project worden uitgevoerd. Formeel dienen uw Staten hiervoor de beschikbaar gestelde uitvoeringskredieten op te hogen. Het betreft de volgende projecten. Zie tabel 3. Tabel 3. Voorgestelde ophoging investeringskredieten Nr. Voordracht Project Ophoging krediet Dekking/ Financier /04 Groningen Spoorzone Gemeente Groningen / NS Stations / IenM /29 Verdubbeling Veendam - Pekela Gemeente Veendam 1. Groningen Spoorzone Op 11 maart 2015 heeft u op basis van onze voordracht 4/2015 een realisatiebesluit genomen voor de Knoop Groningen, Bustunnel, Fietstunnel, Fietsenstalling zuidzijde en Zuidentree oftewel het project Groningen Spoorzone. Met dit realisatiebesluit heeft u ons college onder andere een krediet verstrekt van maximaal 276,5 miljoen. In 2016 heeft de stuurgroep Groningen Spoorzone echter nog een aantal onderdelen conform de voorwaarden als genoemd in voordracht 4/2015 toegevoegd aan de projectscope, zijnde een fietsenstalling aan de Oostflank, Kiss & Ride op de Westflank inclusief fietsenstallingen, de casco's t.b.v. de commerciële voorzieningen op het stationsplein en bij de zuidentree en de aankoop van het PostNL-gebouw in combinatie met een korte bustunnel, waardoor een busstation aan de zuidzijde makkelijker mogelijk wordt gemaakt. Zoals ook gemeld in de voordracht 4/2015 is met de partners in het project Groningen Spoorzone de afspraak gemaakt, dat toevoeging van de scope alleen dan mogelijk is wanneer hier ook dekking voor is. Om bovenstaande scope mogelijk te maken hebben de gemeente, IenM en NS aanvullend een bedrag van 4,2 miljoen beschikbaar gesteld. Wij stellen u daarom voor om het maximale krediet te verhogen van 276,5 miljoen naar 280,7 miljoen. 2. project Verdubbeling Veendam - Pekela Het budget wordt verhoogd met ter dekking van de kosten voor de reconstructie van een rotonde te Veendam het Lloydsplein. Deze kosten worden volledig gefinancierd door de gemeente Veendam. Wij stellen u voor om een aanvullend krediet van beschikbaar te stellen voor het genoemde project. Actualiseren geraamde investeringen 2016 en volgende jaren In bijlage H bij de Begroting 2017 zult u een volledig overzicht aantreffen van de verwachte bestedingen van de kapitaalkredieten in 2016 en volgende jaren Beschikbaar stellen investeringskrediet verwerving natuur Om zorg te dragen voor de biodiversiteit en om nationale en internationale afspraken na te komen heeft de provincie de taak op haar genomen om zorg te dragen voor de realisatie van het Groningse deel van het Natuurnetwerk Nederland. Dit natuurnetwerk moet in 2027 volledig zijn gerealiseerd. Voor deze realisatie dient landbouwgrond te worden verworven en omgevormd naar natuur. Deze verwerving vindt in principe plaats op basis van vrijwilligheid. In eerste instantie proberen we gronden in natuurnetwerk direct van de inliggende agrariërs aan te kopen. Indien rechtstreekse aankoop niet lukt, bestaat er de mogelijkheid om agrariërs vervangende grond aan te bieden. In onze provinciale omgevingsverordening is aangegeven welke percelen binnen het Natuurnetwerk Nederland vallen en in ons beleid is vastgelegd dat we al deze gronden willen omvormen naar de bestemming natuur. Tot op heden bestaat er nog de mogelijkheid gebruik te maken van een voorfinancieringsmogelijkheid voor verwerven van natuurgronden. Deze voorfinancieringsconstructie heeft een looptijd van Het voorliggende voorstel voor de nieuwe wijze van balanswaardering en het daaraan gekoppelde" investeringsbudget verwerving natuur" komt hiervoor in de plaats. 58-5

6 Voor de realisatie van het natuurnetwerk en natuurcompensatie zijn middelen nodig voor: 1. Directe aankoop van natuurgronden binnen het Natuurnetwerk; 2. Aankoop van strategische gronden buiten het Natuurnetwerk t.b.v. grondruil natuurnetwerk; 3. Aankoop van strategische gronden buiten het Natuurnetwerk t.b.v. grondruil natuurcompensatie. Samen met uitvoeringsorganisatie Prolander schatten wij in dat hiervoor een investeringsbudget nodig is van 15 miljoen. Wij vragen uw Staten om dit investeringsbudget (verdeeld volgens tabel 4) beschikbaar te stellen. Tabel 4. Investeringskrediet t.b.v. realisatie natuurnetwerk en natuurcompensatie Type aankoop investeringskrediet Directe aankoop Natuurnetwerk (bij afboeken resteert 15% aanschafwaarde) Strategische gronden buiten Natuurnetwerk t.b.v. ruiling Strategische gronden buiten Natuurnetwerk t.b.v. natuurcompensatie Totale omvang investeringsbudget Bij aankoop van de gronden wordt het investeringsbudget aangesproken wat leidt tot een verhoging van de boekwaarde op onze balans. Bij verkoop van gronden komen deze middelen vrij waardoor de boekwaarde navenant wordt verlaagd. Als alle gronden in de toekomst verkocht zijn, wordt het investeringsbudget weer opgeheven. We willen deze werkwijze voorlopig een looptijd geven tot en met 2020; zo mogelijk en wenselijk wordt de werkwijze verlengd i.v.m. de grondtransacties. Eventuele boekwinst of verlies komt voor rekening van het Programma Landelijk Gebied (PLG). Rente, winst en verlies en risico's De afgelopen jaren liep de verwerving van de gronden achter bij wat financieel mogelijk was waardoor er middelen in de reserve PLG2 zitten en er slechts incidenteel gebruik hoefde te worden gemaakt van de voorfinancieringsmogelijkheid. Renteopbrengsten van de middelen die zijn opgenomen in de reserve PLG2 komen niet ten gunste van het programma PLG, maar ten gunste van de algemene middelen. Wij stellen daarom voor dat als aan het eind van het jaar blijkt dat de waarde van de investeringen in de gronden hoger is dan het beschikbare saldo in de reserve PLG2 (saldo per ,2 miljoen) er over het meerdere een rentevergoeding wordt gegeven ten laste van de reserve PLG2 en dit te verwerken bij de afsluiting van het begrotingsjaar via de Rekening. Eventuele winst of verlies komt ten laste van het verwervingsbudget natuur, hierdoor zijn er geen risico's die ten laste komen van de algemene middelen Aanschaf veeg/zuigauto Voor het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden aan de weg wordt in 2016 een veegauto aangeschaft. Gezien de hoogte van de investeringskosten moet deze auto worden geactiveerd. De auto wordt in 10 jaar afgeschreven. De kosten van de investering kunnen worden gedekt binnen het Meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud provinciale infrastructuur Opheffen bestemmingsreserves Grondwaterheffing en Ontgrondingen en omzetten naar voorzieningen Naar aanleiding van een wijzigingsbesluit met betrekking tot het besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en ontwikkelingen in de rechtspraak heeft de commissie BBV de notitie riolering in 2014 aangepast. Op basis van deze notitie en uit de vragen en antwoorden van de commissie blijkt dat de werkwijze uit de notitie riolering ook moet worden toegepast voor overige heffingen. Naar aanleiding van de controle van de Jaarrekening 2015 heeft onze accountant ons hierop geattendeerd. De niet bestede ontvangen grondwaterheffingen en ontgrondingsheffingen zijn tot en met 2015 toegevoegd aan de hiervoor gevormde bestemmingsreserves. Omdat de uit de grondwaterheffing en ontgrondingenheffing geïnde gelden specifiek moeten worden besteed aan de in de respectievelijk de Waterwet en Ontgrondingenwet genoemde doelen, dienen deze op grond van het BBV en de toelichting in de notitie riolering te worden opgenomen in een voorziening inzake van derden verkregen middelen met een specifiek bestedingsdoel (artikel 44 lid 2 BBV). 58-6

7 In onze reactie op het rapport van bevindingen van de accountant hebben wij aangegeven dat wij de bestemmingsreserves Grondwaterheffing en Ontgrondingen in 2016 alsnog gaan omzetten naar voorzieningen. In deze Najaarsnota stellen wij dan ook voor de reserve Grondwaterheffing en reserve Ontgrondingen om te zetten in een voorziening Grondwaterheffing en een voorziening Ontgrondingenheffing. Naast het niet bestede deel van de grondwaterheffing wordt jaarlijks ook rente toegevoegd aan de reserve Grondwaterheffing. Aan de reserve Ontgrondingen wordt daarentegen geen rente toegevoegd. Op basis van het BBV is het niet toegestaan om rente toe te voegen aan een voorziening (art. 45 BBV). De enige uitzondering is wanneer een voorziening wordt gewaardeerd op basis van contante waarde. Dat is bij deze voorzieningen niet het geval. Wij stellen daarom voor om met ingang van 2016 geen rente meer toe te voegen aan het saldo van de ontvangen grondwaterheffingen Opheffen van de bestemmingsreserves Stimulering Zorg en Huisvesting en Inrichting In de Voorjaarnota 2015 hebben we voorgesteld de bestemmingsreserve Stimulering Zorg per 1 januari 2016 op te heffen. Abusievelijk is dat in het kader van de Jaarrekening 2015 niet gedaan en daarom stellen wij voor deze reserve per ultimo 2016 op te heffen. Het saldo van kan in 2016 vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. Met de invoering van het Meerjarenonderhoudsplan voor het Provinciehuis in de Voorjaarsnota 2014 is besloten de aangegane verplichtingen in de bestemmingsreserve Huisvesting en Inrichting af te wikkelen en de reserve in 2016 op te heffen. Een eventueel resterend vrij besteedbaar saldo valt in principe vrij ten gunste van de algemene middelen. Het saldo van de reserve bedraagt per 1 januari Hiervan is bedoeld voor de renovatie van één van de vleugels van het Provinciehuis waar ook het Fractiehuis deel van uitmaakt. Wij stellen in deze Najaarsnota voor de bestemmingsreserve Huisvesting en Inrichting per 31 december 2016 op te heffen en de resterende middelen ad tot een bedrag van circa niet vrij te laten vallen, maar in te zetten voor een aantal geconstateerde knelpunten. Zie voor een nadere toelichting programma 11 in hoofdstuk 1 van deze Najaarsnota. 7. Geheimhouding Niet van toepassing. 8. Voorstel Voorgesteld wordt in te stemmen met de Najaarsnota en Digitale Monitor 2016 en het daarin gepresenteerde actuele financiële kader voor de jaren en de verwerking van de door ons voorgestelde beleidskeuzes Tevens wordt voorgesteld om de 4 e en 5 e wijziging van de provinciale Begroting 2016 vast te stellen. Groningen, 30 augustus Gedeputeerde Staten van Groningen: F.J. Paas, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. Behandeld door : H.A. Boeijenk Telefoonnummer : h.a.boeijenk@provinciegroningen.nl Bijlagen bij de voordracht Geen 58-7

8 Nr. 58/2016 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 30 augustus 2016, nr , FC; BESLUITEN: 1. Een (aanvullend) investeringskrediet beschikbaar te stellen van: voor de verbreding van de scope van het project Groningen Spoorzone; voor de bekostiging van de reconstructie van een rotonde te Veendam (Lloydsplein); 15 miljoen voor de realisatie van natuurnetwerk en natuurcompensatie; voor de aanschaf van een veeg/zuigauto. 2. De bestemmingsreserve Grondwaterheffing met ingang van 2016 op te heffen en deze om te zetten naar de voorziening Grondwaterheffing. 3. De bestemmingsreserve Ontgrondingen met ingang van 2016 op te heffen en deze om te zetten naar de voorziening Ontgrondingenheffing; 4. De bestemmingsreserve Stimulering Zorg per ultimo 2016 op te heffen en de resterende middelen vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen. 5. De bestemmingsreserve Huisvesting en Inrichting per ultimo 2016 op te heffen en de resterende middelen in te zetten voor een aantal geconstateerde knelpunten m.b.t. de huisvesting en inrichting. 6. Vast te stellen de bijgevoegde Najaarsnota 2016 en Digitale Monitor 2016 en het daarbij behorende besluit tot 4 e en 5 e wijziging van de provinciale Begroting Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. Bijlagen bij het besluit Nr. Titel Soort bijlage 1 Najaarsnota 2016 incl. 4 e en 5 e wijziging Begroting 2016 nota + ontwerpbesluit Digitale monitor

19 mei 2015 Corr.nr , FC Nummer 36/2015 Zaaknr

19 mei 2015 Corr.nr , FC Nummer 36/2015 Zaaknr 19 mei 2015 Corr.nr. 2015-20.867, FC Nummer 36/2015 Zaaknr. 574002 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Voorjaarsnota 2015 en de daarin opgenomen

Nadere informatie

17 november 2015 Corr.nr , FC Nummer 82/2015 Zaaknr

17 november 2015 Corr.nr , FC Nummer 82/2015 Zaaknr 17 november 2015 Corr.nr. 2015-49.452, FC Nummer 82/2015 Zaaknr. 603304 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen inzake het optimaliseren van de huidige Planning & Controlcyclus

Nadere informatie

v o o r d r a c h t 27 september 2016 Corr.nr , FC Nummer 67/2016 Zaaknr

v o o r d r a c h t 27 september 2016 Corr.nr , FC Nummer 67/2016 Zaaknr v o o r d r a c h t 27 september 2016 Corr.nr. 2016-54.784, FC Nummer 67/2016 Zaaknr. 652507 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Begroting 2017

Nadere informatie

provincie groningen 1 2 D EC /50/A.14 K1536 P. Nijland/A. Buikhuizen / Aan Provinciale Staten

provincie groningen 1 2 D EC /50/A.14 K1536 P. Nijland/A. Buikhuizen / Aan Provinciale Staten & provincie groningen Aan Provinciale Staten Datum Documentnr. dossiernummer Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage Onderwerp 1 2 D EC. 2 017 2017-106.420/50/A.14 K1536 P. Nijland/A. Buikhuizen

Nadere informatie

Statenvoorstel 74/16 A

Statenvoorstel 74/16 A Statenvoorstel 74/16 A Voorgestelde behandeling PS-vergadering : 21 oktober 2016 Onderwerp Bestuursrapportage 2016 12 september 2016 GS:4061340 Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant Samenvatting Voor

Nadere informatie

Ontwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag. 4. Bijlage(n): Najaarsrapportage 2016

Ontwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag. 4. Bijlage(n): Najaarsrapportage 2016 College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel DATUM 13-9-2016 NUMMER PS PS2016PS17 AFDELING MAO COMMISSIE BEM STELLER Leo Donker DOORKIESNUMMER 0646994683 DOCUMENTUMNUMMER 818ACAEO PORTEFEUILLEHOUDER

Nadere informatie

v o o r d r a c h t 21 mei 2019 Documentnummer: , afdeling Mobiliteit Projecten Dossiernummer : K1280

v o o r d r a c h t 21 mei 2019 Documentnummer: , afdeling Mobiliteit Projecten Dossiernummer : K1280 v o o r d r a c h t 21 mei 2019 Documentnummer: 2019-031568, afdeling Mobiliteit Projecten Dossiernummer : K1280 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen voor het beschikbaar

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerpbesluit pag. 5. Toelichting pag. 6

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerpbesluit pag. 5. Toelichting pag. 6 2018BEM55 College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel DATUM 12 juni 2018 NUMMER PS AFDELING MAO COMMISSIE BEM STELLER Arjan Vermeeren DOORKIESNUMMER 3321 DOCUMENTUMNUMMER 81D3E4D8 PORTEFEUILLEHOUDER

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Raadsstuk Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/802709 Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Afdeling Concerncontrol Auteur Geffen, M. van Telefoonnummer

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

Datum : 6 september 2005 Nummer : PS2005BEM41 Dienst/sector : CS Commissies : Alle. Inhoudsopgave Samenvatting pag. 1. Ontwerpbesluit I pag.

Datum : 6 september 2005 Nummer : PS2005BEM41 Dienst/sector : CS Commissies : Alle. Inhoudsopgave Samenvatting pag. 1. Ontwerpbesluit I pag. STATENVOORSTEL Datum : 6 september 2005 Nummer : PS2005BEM41 Dienst/sector : CS Commissies : Alle Registratienummer : 2005cgc000636i Rapporteur : J.G.P. van Bergen Titel : Programmabegroting 2006 Inhoudsopgave

Nadere informatie

BIJDRAGE CONCERN AAN DEEL 3 BELEIDSBEGROTING 2002. d.d. 11-07-2001

BIJDRAGE CONCERN AAN DEEL 3 BELEIDSBEGROTING 2002. d.d. 11-07-2001 BIJDRAGE CONCERN AAN DEEL 3 BELEIDSBEGROTING 2002 d.d. 11-07-2001 1. Productgroepnummer: 0001 3. Productgroepnaam: Financieringsmiddelen Het betreft een verzameling van mogelijke financieringsmiddelen,

Nadere informatie

1. Inleiding. 27 april 2004 Nr , FC-X Nummer 15/2004

1. Inleiding. 27 april 2004 Nr , FC-X Nummer 15/2004 27 april 2004 Nr. 2004-12.827, FC-X Nummer 15/2004 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende de provinciale rekening voor het dienstjaar 2003 (bestaande uit het

Nadere informatie

AP II

AP II Jjy. provincie groningen bezoekadres: Martinikerkhof 12 Aan Provinciale Staten postadres: Postbus 610 9700 AP Groningen algemeen telefoonnr: 050 316 49 II www.provinciegroningen.nl info@provinclegroningen.nl

Nadere informatie

28 oktober 2014 Corr.nr , WE Nummer 57/2014 Zaaknr

28 oktober 2014 Corr.nr , WE Nummer 57/2014 Zaaknr 28 oktober 2014 Corr.nr. 2014-42.895, WE Nummer 57/2014 Zaaknr. 530309 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over wijziging knoop N370 noordelijke ringweg westelijke ringweg

Nadere informatie

PS2008BEM32-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Programmabegroting 2009, posten voorjaarsnota. Aan Provinciale Staten,

PS2008BEM32-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Programmabegroting 2009, posten voorjaarsnota. Aan Provinciale Staten, PS2008BEM32-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 7 oktober 2008 Nummer PS : PS2008BEM32 Afdeling : Financiën Commissie : alle Registratienummer : 2008INT228103 Portefeuillehouder

Nadere informatie

commissie Bestuur Commissie Economie Commissie Ruimte Commissiegriffier Margreeth Trimpe

commissie Bestuur Commissie Economie Commissie Ruimte Commissiegriffier Margreeth Trimpe Griffier van de Staten Geleidebrief Controlerend Provincie Zeeland Naam voorstel Nummer SERV-054 Statenvoorstel Jaarstukken 2015 Provincie Zeeland Betreft vergadering Gezamenlijke vergadering van de commissie

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

Onderwerp: De 10e wijziging van de begroting 2006 van de provincie Flevoland en de beschikbaarstelling

Onderwerp: De 10e wijziging van de begroting 2006 van de provincie Flevoland en de beschikbaarstelling Statenvoorstel P r o v i n c i e F l e v o l a n d Statenvoorstel *450788* Aan: Provinciale Staten Onderwerp: De 10e wijziging van de begroting 2006 van de provincie Flevoland en de beschikbaarstelling

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823

Raadsstuk. Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823 Raadsstuk Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823 1. Inleiding De gemeenteraad stelt kaders vast o.a. in de vorm van gemeentelijke verordeningen. De financiële beheersverordening

Nadere informatie

2 oktober 2018 Corr.nr , FC Nummer 45/2018 Zaaknr. K10505

2 oktober 2018 Corr.nr , FC Nummer 45/2018 Zaaknr. K10505 v o o r d r a c h t 2 oktober 2018 Corr.nr. 2018-064.375, FC Nummer 45/2018 Zaaknr. K10505 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Begroting 2019

Nadere informatie

*1518441* Statenvoorstel

*1518441* Statenvoorstel Statenvoorstel ** Aan Provinciale Staten Onderwerp Zomernota 2013 Besluitvormingsronde Statendag 25 september 2013 (ov) / 16 oktober 2013 Agendapunt 1. Beslispunten 1. De Zomernota 2013 vast te stellen;

Nadere informatie

Haarlem, 23 augustus 2011. Onderwerp: Begroting 2012. Bijlagen: ontwerpbesluit, begroting

Haarlem, 23 augustus 2011. Onderwerp: Begroting 2012. Bijlagen: ontwerpbesluit, begroting Haarlem, 23 augustus 2011 2011 77 Onderwerp: Begroting 2012 Bijlagen: ontwerpbesluit, begroting 1 Inleiding De voor u liggende begroting 2012-2015 is de eerste begroting van het nieuwe college na de verkiezingen

Nadere informatie

Bijlagen 1 Voorjaarsnota

Bijlagen 1 Voorjaarsnota Raadsvoorstel Agendapunt: Onderwerp Voorjaarsnota 2012 Datum voorstel 10 april 2012 Datum raadsvergadering 15 mei 2012 Bijlagen 1 Voorjaarsnota Ter inzage Aan de gemeenteraad, 0. Samenvatting De voorjaarsnota

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7 Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Voorstel: 1. Met ingang van de programmabegroting 2014-2017 een bijstelling doorvoeren van de wijze van

Nadere informatie

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de

Nadere informatie

v o o r d r a c h t 13 september 2016 Corr.nr , RS Nummer 64/2016 Zaaknr

v o o r d r a c h t 13 september 2016 Corr.nr , RS Nummer 64/2016 Zaaknr v o o r d r a c h t 13 september 2016 Corr.nr. 2016-52.354, RS Nummer 64/2016 Zaaknr. 645409 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over het nemen van een voorbereidingsbesluit

Nadere informatie

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming B en W - advies Gemeente Elburg Afdelingshoofd Portefeuillehouder Afdeling Advies van Datum advies Advies O.R. I.o.m. afdeling(en) I.o.m. wijkcontactambtenaar M. Boukema Bouwen 81 Milieu Jans Drost en

Nadere informatie

Wat zijn de argumenten? De financiële rechtmatigheid is een belangrijk criterium bij de beoordeling van de jaarrekening door de accountant.

Wat zijn de argumenten? De financiële rechtmatigheid is een belangrijk criterium bij de beoordeling van de jaarrekening door de accountant. Raadsvoorstel Registratienummer: CONCEPT Onderwerp: 2e Managementrapportage 2017 Portefeuillehouder: wethouder W.A.R. Visser Te nemen besluit: - De begroting 2017 te wijzigen volgens de in de 2e managementrapportage

Nadere informatie

8 april 2014 Corr.nr , BO Nummer 14/2014 Zaaknr

8 april 2014 Corr.nr , BO Nummer 14/2014 Zaaknr 8 april 2014 Corr.nr. 2014-07935, BO Nummer 14/2014 Zaaknr. 496758 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen voor de overdracht van de provinciale weg N981, het wegvak ter

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen

Nadere informatie

Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB14.00447 RV2014.030

Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB14.00447 RV2014.030 Raadsvergadering d.d. Casenummer Raadsvoorstelnummer Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB14.00447 RV2014.030 Gemeente Bussum Vaststellen Perspectiefnota 2015 Brinklaan 35 Postbus 6000 1400 HA Bussum Aan de gemeenteraad.

Nadere informatie

GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING PUBLIEKE GEZONDHEID & ZORG GRONINGEN ALGEMEEN BESTUUR 15 december 2017

GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING PUBLIEKE GEZONDHEID & ZORG GRONINGEN ALGEMEEN BESTUUR 15 december 2017 GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING PUBLIEKE GEZONDHEID & ZORG GRONINGEN ALGEMEEN BESTUUR 15 december 2017 Agendapunt 5.a Bijstelling begroting PG&Z 2017 Op 8 juli 2016 is de beleids- en financiële begroting 2017

Nadere informatie

Agenda voor de vergadering d.d. 1 juli 2015 van het algemeen bestuur van de stadsregio Rotterdam

Agenda voor de vergadering d.d. 1 juli 2015 van het algemeen bestuur van de stadsregio Rotterdam Algemeen Bestuur vergadering 1 juli 2015 Agenda voor de vergadering d.d. 1 juli 2015 van het algemeen bestuur van de stadsregio Rotterdam NB. Vergadering begint om 16.00 uur Locatie zaal Staal WTC Rotterdam

Nadere informatie

Vergadering d.d.: 14 mei 2009 agendapunt: 9. Onderwerp: Vaststelling jaarverslag/jaarrekening 2008

Vergadering d.d.: 14 mei 2009 agendapunt: 9. Onderwerp: Vaststelling jaarverslag/jaarrekening 2008 RAADSVOORSTEL Vergadering d.d.: 14 mei 2009 agendapunt: 9 Onderwerp: Vaststelling jaarverslag/jaarrekening 2008 Portefeuillehouder: College datum: 6 mei 2009 Samengevat voorstel 1. Het jaarverslag 2008

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp Bestuursrapportage Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen

Raadsstuk. Onderwerp Bestuursrapportage Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Raadsstuk Onderwerp Bestuursrapportage 2018 Nummer 2018/576433 Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Afdeling Concerncontrol Auteur Geffen, M. van Telefoonnummer

Nadere informatie

Hellendoorn. Aan de raad. Noord. Punt 5 : Financiën Stationsomgeving LjCMlCClIlC

Hellendoorn. Aan de raad. Noord. Punt 5 : Financiën Stationsomgeving LjCMlCClIlC Punt 5 : Financiën Stationsomgeving LjCMlCClIlC Noord Hellendoorn Aan de raad Samenvatting: In september 2012 dient het NS-station verplaatst te zijn naar het centrum van Nijverdal. De stationsomgeving

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...

Nadere informatie

Advies. Jaarverslag Gemeenschappelijke Regeling Milieusamenwerking Afvalverwerking Regio Nijmegen (MARN)

Advies. Jaarverslag Gemeenschappelijke Regeling Milieusamenwerking Afvalverwerking Regio Nijmegen (MARN) Advies Jaarverslag 2013 Gemeenschappelijke Regeling Milieusamenwerking Afvalverwerking Regio Nijmegen (MARN) Gemeente Nijmegen Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen Peggy van Gemert April 2014 1

Nadere informatie

Introductie provinciale financiën. Provincie Groningen

Introductie provinciale financiën. Provincie Groningen Introductie provinciale financiën Provincie Groningen 08.04.2015 1 Wie zijn wij? Afdeling Financiën & Control Fred Hassert (afdelingshoofd) Harmen Boeijenk (clustercoördinator beleid en advies) Johan Oosterling

Nadere informatie

Voorstelnummer: Houten, 1 oktober 2013

Voorstelnummer: Houten, 1 oktober 2013 Raadsvoorstel Voorstelnummer: 2013-068 Houten, 1 oktober 2013 Onderwerp: Raadsvoorstel Tweede bestuursrapportage 2013 Beslispunten: 1. De begroting 2013 te wijzigen op basis van de sheet "Financiële effecten

Nadere informatie

27 oktober 2015 Corr.nr. 2015-46.491, OM Nummer 69/2015 Zaaknr. 600103

27 oktober 2015 Corr.nr. 2015-46.491, OM Nummer 69/2015 Zaaknr. 600103 27 oktober 2015 Corr.nr. 2015-46.491, OM Nummer 69/2015 Zaaknr. 600103 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de wijziging van de Verordening op de

Nadere informatie

Gemeente Breda ~Q~ ~,,~ Registratienr: [ 40523] Raadsvoorstel

Gemeente Breda ~Q~ ~,,~ Registratienr: [ 40523] Raadsvoorstel ~,,~ Raadsvoorstel Agendapuntnummer: Registratienr: [ 40523] Onderwerp Instemmen met het doonoeren van een stelselwijziging voor de verantwoording- en dekkingswijze van investeringen met maatschappelijk

Nadere informatie

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen.

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen. RAADSVOORSTEL Agendapunt Raad 27 oktober 2016 Afdeling Middelen Voorstel nummer 2016.00077 Datum 27 september 2016 Onderwerp Tweede bestuursrapportage 2016 Programma Alle begrotingsprogramma's Inlichtingen

Nadere informatie

Raadsvoorstel agendapunt

Raadsvoorstel agendapunt Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 489473 Datum : 10 oktober 2017 Programma : Alle Blad : 1 van 6 Commissie : Bestuur Portefeuillehouder: mr. P.J.M. van Domburg

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : T.J. Boersma AB VERGADERING D.D. : 24 juni 2014 NUMMER : WM/MFI/NKu/8247 OPSTELLER : N. Kuper, 0522-276740 FUNCTIE : Afdelingshoofd Financiën VERGADERING MT

Nadere informatie

Bijlage: 3 Bij welk oorspronkelijk stuk hoort de bijlage: 2009i00970 discussiememo p&c cyclus

Bijlage: 3 Bij welk oorspronkelijk stuk hoort de bijlage: 2009i00970 discussiememo p&c cyclus Postregistratienummer: 2009i01003 Bijlage: 3 Bij welk oorspronkelijk stuk hoort de bijlage: 2009i00970 Onderwerp: discussiememo p&c cyclus Naam auteur: Yvonne van Halem Memo Postregistratienummer: 2009i00628

Nadere informatie

De uitvoering van de onderzoeken is gebaseerd op het zogenaamde Groninger Model. Over dit model hebben wij u reeds eerder geïnformeerd.

De uitvoering van de onderzoeken is gebaseerd op het zogenaamde Groninger Model. Over dit model hebben wij u reeds eerder geïnformeerd. 26-7-200725 september 2007 Corr.nr. 2007-34133, FC Nummer 23/ 2007 Zaaknr. 47817 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen tot vaststelling van de Verordening onderzoek doelmatigheid

Nadere informatie

Totaal

Totaal Raadsvoorstel Onderwerp: Perspectiefnota 2015 Datum collegevergadering 10 mei 2016 Ambtenaar Registratienummer Telefoon Portefeuillehouder(s) A. Verkaik E-mailadres Voorgesteld raadsbesluit Kennis te nemen

Nadere informatie

[V Heerhugowaard Stad van kansen. Financiële stukken 2012, 2013 en 2014 Recreatieschap Geestmerambacht

[V Heerhugowaard Stad van kansen. Financiële stukken 2012, 2013 en 2014 Recreatieschap Geestmerambacht [V Heerhugowaard Stad van kansen ļ Raadvergadering 7 Besluip p í-íii-źfl Agendanr.: 10 Voorstelnr.: RB2013079 Onderwerp: Financiële stukken 2012, 2013 en 2014 Recreatieschap Geestmerambacht Aan de Raad,

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen RMH

Nota Reserves en Voorzieningen RMH Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch

Nadere informatie

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.

Nadere informatie

Nr.: 06-50a Diemen, 15 september 2006 Onderwerp: Voorjaarsnota 2006 (aanvullend voorstel) Op 11 september behandeld geweest in de auditcommissie

Nr.: 06-50a Diemen, 15 september 2006 Onderwerp: Voorjaarsnota 2006 (aanvullend voorstel) Op 11 september behandeld geweest in de auditcommissie Nr.: 06-50a Diemen, 15 september 2006 Onderwerp: Voorjaarsnota 2006 (aanvullend voorstel) Op 11 september behandeld geweest in de auditcommissie Aan de raad. Inleiding Op 5 juli heeft een eerste bespreking

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerp-besluit pag. 4. Toelichting: pag. 5

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerp-besluit pag. 4. Toelichting: pag. 5 2017MME151 College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel DATUM 26 september 2017 NUMMER PS AFDELING Managementondersteuning COMMISSIE Alle STELLER Alex van der Weij DOORKIESNUMMER 3992 DOCUMENTUMNUMMER

Nadere informatie

2 mei 2017 Corr.nr Nummer 22/2017 Zaaknr

2 mei 2017 Corr.nr Nummer 22/2017 Zaaknr 2 mei 2017 Corr.nr. 2017-18.235 Nummer 22/2017 Zaaknr. 678901 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende het vervangen van de brug Mensingeweer, inclusief het verwijderen

Nadere informatie

^Zeeland. llll lllllll lllll lllll llll llll 30 MEI viva Provincie. Gedeputeerde Staten

^Zeeland. llll lllllll lllll lllll llll llll 30 MEI viva Provincie. Gedeputeerde Staten Gedeputeerde Staten 180 ' 3428 viva Provincie ^Zeeland Voorzitter Provinciale Staten van Zeeland t.a.v. de statengriffier onderwerp Voorjaarsnota 2018, gewijzigd meerjarenperspectief en begrotingwijziging

Nadere informatie

12 maart 2013 Corr.nr , BO Nummer 12/2013 Zaaknr

12 maart 2013 Corr.nr , BO Nummer 12/2013 Zaaknr 12 maart 2013 Corr.nr. 2013-09411, BO Nummer 12/2013 Zaaknr. 446617 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende het beschikbaar stellen van een bedrag van 203.730,--

Nadere informatie

T.J. Kolsteren raad oktober 2012

T.J. Kolsteren raad oktober 2012 Agendapunt commissie: steller telefoonnummer email T.J. Kolsteren 040-2083563 tko@valkenswaard.nl agendapunt kenmerk datum raadsvergadering onderwerp Bestuursrapportage 2012 (begrotingswijziging) 12raad00592

Nadere informatie

*Z02803FAC59* nummer : onderwerp : Voorstel met betrekking tot de exploitatie van het project Broekpolder gemeenten Beverwijk en Heemskerk

*Z02803FAC59* nummer : onderwerp : Voorstel met betrekking tot de exploitatie van het project Broekpolder gemeenten Beverwijk en Heemskerk *Z02803FAC59* nummer : onderwerp : Voorstel met betrekking tot de exploitatie van het project Broekpolder gemeenten Beverwijk en Heemskerk Aan de raad, Inleiding Er zijn drie aanleidingen voor dit voorstel:

Nadere informatie

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie

Nadere informatie

HOLLAND. Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten

HOLLAND. Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten Voordracht aan Provinciale Staten HOLLAND van Gedeputeerde Staten Onderwerp Meerjarenprogramma Provinciale Infrastructuur (MP!) 2015 t/m 2029 en Meerjarenprogramma Onderhoud Infrastructuur (MPO) 2015 t/m

Nadere informatie

TITEL: Jaarrekening en jaarverslag 2014, begroting 2016 Omgevingsdienst IJmond

TITEL: Jaarrekening en jaarverslag 2014, begroting 2016 Omgevingsdienst IJmond GEMEENTEBESTUUR UITGEEST Nota I advies van: Erwin Stolp Behandelende afdeling: Financiën Datum: 30-04-2015 NR. TITEL: Jaarrekening en jaarverslag 2014, begroting 2016 Omgevingsdienst IJmond KORTE PROBLEEMSTELLING/ONDERWERP:

Nadere informatie

IIIIIIIIIIIIIIIIIIII INI

IIIIIIIIIIIIIIIIIIII INI Raadsvoorstel IIIIIIIIIIIIIIIIIIII INI Onderwerp Najaarsnota 2017 Registratienumm er R17.000080 Raadsvergadering 07/11/2017 Portefeuillehouder J. Hordijk Behandelend ambtenaar L. Evers Datum Bijlagen Openbaar

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van : Onderwerp. : onderbouwing voorziening gemeentelijke accommodaties. Programma.

Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van : Onderwerp. : onderbouwing voorziening gemeentelijke accommodaties. Programma. Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van : Onderwerp Programma : onderbouwing voorziening gemeentelijke accommodaties : Financiën Voorstelnummer : 18.32 Info bij afdelingshoofd : J.W.A. van der Heijden

Nadere informatie

Raadsvoorstel Raadsvoorstel Voorstelnummer: 2015-075 Houten, 29 september 2015

Raadsvoorstel Raadsvoorstel Voorstelnummer: 2015-075 Houten, 29 september 2015 Raadsvoorstel Raadsvoorstel Voorstelnummer: 2015-075 Houten, 29 september 2015 Onderwerp: Tweede bestuursrapportage 2015 Beslispunten: 1. De begroting 2015 te wijzigen op basis van de sheet "Financiële

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : T.J. Boersma AB VERGADERING D.D. : 25 juni 2013 NUMMER : WM/MFI/NKu/7725 OPSTELLER : N. Kuper, 0522-276740 FUNCTIE : Afdelingshoofd Financiën VERGADERING MT

Nadere informatie

Onderwerp : Beschikbaar stellen krediet IBAproject

Onderwerp : Beschikbaar stellen krediet IBAproject Aan de Gemeenteraad Raad Status 26 maart 2009 Besluitvormend Onderwerp Beschikbaar stellen krediet IBAproject Punt no. 15b Korte toelichting Het voorstel dat voor u ligt is gebaseerd op de uitkomsten van

Nadere informatie

3 oktober 2017 Corr.nr , FC Nummer 39/2017 Zaaknr. K5770

3 oktober 2017 Corr.nr , FC Nummer 39/2017 Zaaknr. K5770 v o o r d r a c h t 3 oktober 2017 Corr.nr. 2017-087795, FC Nummer 39/2017 Zaaknr. K5770 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Begroting 2018 en

Nadere informatie

categotie/ agendanr

categotie/ agendanr Raadsvoorstel Jaar Raad categotie/ agendanr. B.enW. 2016 RA16.0095 B 2 16/760 (b ~Gemeente ~ Emmen 2018-2020 Portefeuillehouder: J. Otter Afdeling: Financiën & Belastingen Team: Financieel Advies AS Berghuis

Nadere informatie

Inleiding. Vervanging huidige telefooncentrale. Commissie Bestuur en Financiën. 11 december 2001 Nr. 2001-17.866, CDB Nummer 64/2001

Inleiding. Vervanging huidige telefooncentrale. Commissie Bestuur en Financiën. 11 december 2001 Nr. 2001-17.866, CDB Nummer 64/2001 Commissie Bestuur en Financiën 11 december 2001 Nr. 2001-17.866, CDB Nummer 64/2001 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen inzake de aanschaf en financiering van een nieuwe

Nadere informatie

Kadernota Risicomanagement provincie Groningen

Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Kadernota Risicomanagement provincie Groningen Provincie Groningen December 2014 1. Inleiding Op basis van de Financiële Verordening Provincie Groningen dienen Gedeputeerden Staten (GS) ten minste eenmaal

Nadere informatie

Raadsvoorstel Zaak :

Raadsvoorstel Zaak : Zaak : 00509545 Onderwerp Portefeuillehouder Mevrouw drs. M. Mulder Datum raadsvergadering 27 juni 2017 Samenvatting Het Dagelijks Bestuur (DB) van Baanbrekers heeft de geactualiseerde begroting 2017,

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco

Nadere informatie

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed Gemeente Nijmegen Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen Danny Ederveen Peggy van Gemert RA/AA Mei 2014 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

14 oktober 2008 Corr.nr , MB Nummer 32/2008 Zaaknr

14 oktober 2008 Corr.nr , MB Nummer 32/2008 Zaaknr 14 oktober 2008 Corr.nr. 2008-56.334, MB Nummer 32/2008 Zaaknr. 134202 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen tot wijziging van de Verordening op de instelling en invordering

Nadere informatie

Gemeente fi Bergen op Zoom

Gemeente fi Bergen op Zoom Gemeente fi Bergen op Zoom Voorlegger Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Portefeuillehouder(s) Contactpersoon Afdeling Contactpersoon Email Contactpersoon Telefoon Programmanummer en -naam Nota Investeren

Nadere informatie

Richtlijnen van de commissie BBV

Richtlijnen van de commissie BBV Richtlijnen van de commissie BBV Stellige uitspraken gelden met ingang van begrotingsjaar T+1, het jaar nadat de uitspraak is gepubliceerd. 1. Notitie Software, mei 2007 1.1 Software (als afzonderlijk

Nadere informatie

Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 17 juli 2012 17 juli 2012 1 5 vertrouwelijke bijlages

Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 17 juli 2012 17 juli 2012 1 5 vertrouwelijke bijlages Raadsvoorstel Agendapunt: 16 Onderwerp risicomanagement grondexploitaties Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 17 juli 2012 17 juli 2012 1 5 vertrouwelijke bijlages Aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

GEVOLGEN VOOR JA/NEE ROUTING DATUM Communicatie Nee College 17 april 2018 Financieel. Juridisch Nee Agendacommissie Commissie Gemeenteraad

GEVOLGEN VOOR JA/NEE ROUTING DATUM Communicatie Nee College 17 april 2018 Financieel. Juridisch Nee Agendacommissie Commissie Gemeenteraad Voorstel voor de gemeenteraad 1. ONDERWERP: Broekgraaf, grondexploitatie 2018 2. GEVRAAGDE BESLISSING: De raad van de gemeente Leerdam besluit: Vertrouwelijk Openbaar besluit Datum openbaar besluit Nee

Nadere informatie

Kanttekeningen bij de Begroting 2015. Paragraaf 4 Financiering

Kanttekeningen bij de Begroting 2015. Paragraaf 4 Financiering Kanttekeningen bij de Begroting 2015 Paragraaf 4 Financiering Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Financieringsbehoefte = Schuldgroei... 4 3 Oorzaak van Schuldgroei : Investeringen en Exploitatietekort... 5 4 Hoe

Nadere informatie

31 mei 2011 Corr.nr , VV Nummer 16/2011 Zaaknr

31 mei 2011 Corr.nr , VV Nummer 16/2011 Zaaknr 31 mei 2011 Corr.nr. 2011-24.946, VV Nummer 16/2011 Zaaknr. 328334 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over gemaakte financiële afspraken over de N33. SAMENVATTING:

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STTSCOURNT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 20619 17 juli 2015 Regeling van de Minister van innenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 9 juli 2015, nr. 2015-0000387198,

Nadere informatie

Farid Chikar / juni 2017

Farid Chikar / juni 2017 Agendapunt commissie: 4.1 steller telefoonnummer email Farid Chikar 040-2083696 Farid.chikar@A2samenwerking.nl agendapunt kenmerk datum raadsvergadering 208981/269305 29 juni 2017 Portefeuillehouder Wethouder

Nadere informatie

Informatienota KENNISNEMEN VAN: Neerijnen

Informatienota KENNISNEMEN VAN: Neerijnen Datum : 16 december 2013 Van : College Bijlagen : Onderwerp : Financiën Kulturhus Haaften Zaak- / Docnummer : 06/09892 KENNISNEMEN VAN: Financiële tussenstand Kulturhus Haaften Inleiding Op 11 februari

Nadere informatie

Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017

Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017 Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017 Portefeuillehouder Zoetendal Datum collegebesluit 4 oktober 2016 Opsteller A. de Boer Registratie GF16.20071 Agendapunt 3/4 Voorstel 1. Vaststellen van

Nadere informatie

2e wijziging programmabegroting

2e wijziging programmabegroting 2e wijziging programmabegroting 2014 Datum : 4 augustus 2014 Versie : 1.0 Datum: 4 augustus 2014 Versie: 1.0 Registratienummer: 2014021298 Inhoudsopgave 1 Inhoud wijziging programmabegroting... 3 2 Begrotingswijziging

Nadere informatie

Naam Werkvoorziening Noord-Kennemerland Paginanummer opnemen! Ja, stukken zijn ontvangen. JAARREKENING 2015

Naam Werkvoorziening Noord-Kennemerland Paginanummer opnemen! Ja, stukken zijn ontvangen. JAARREKENING 2015 JAARREKENING 2015 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene

Nadere informatie

18 december 2018 Documentnummer: , FC Nummer 60/2018 Dossiernummer: K13491

18 december 2018 Documentnummer: , FC Nummer 60/2018 Dossiernummer: K13491 v o o r d r a c h t 18 december 2018 Documentnummer: 2018-088.269, FC Nummer 60/2018 Dossiernummer: K13491 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de

Nadere informatie

*ZEA006D8E93* Raadsvergadering d.d. 30 juni 2015

*ZEA006D8E93* Raadsvergadering d.d. 30 juni 2015 *ZEA006D8E93* Raadsvergadering d.d. 30 juni 2015 Agendanr. 13. Aan de Raad No.ZA.15-33292/DV.15-498, afdeling Samenleving. Sellingen, 18 juni 2015 Onderwerp: Jaarverslag en jaarrekening 2014, Actualisatie

Nadere informatie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vereniging van Nederlandse Gemeenten Begroting 2016 Afdeling Flevoland J. Kroes Begroting 2016 2 Afdeling Flevoland van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Begroting 2016 Lasten Omschrijving Rekening

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerpbesluit pag. 4. Toelichting pag. 5

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerpbesluit pag. 4. Toelichting pag. 5 2018MME22 College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel DATUM 19 december 2017 NUMMER PS AFDELING Domein Mobiliteit COMMISSIE MME STELLER Pauline Bredt DOORKIESNUMMER 06-22161118 DOCUMENTUMNUMMER 81C592AA

Nadere informatie

Verwerken onderhandenwerk grondexploitatie

Verwerken onderhandenwerk grondexploitatie Verwerken onderhandenwerk grondexploitatie Uit diverse reacties die bij de commissie BBV binnenkomen blijkt dat er nogal wat vragen bestaan over het administratief en verslaggevingstechnisch verwerken

Nadere informatie

Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013

Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013 VERGADERING ALGEMEEN BESTUUR OMGEVINGSDIENST MIDDEN- EN WEST-BRABANT Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013 Aanleiding Ter uitvoering van de artikelen 197 en 198 van de Gemeentewet

Nadere informatie

Notitie financiële positie gemeente Pekela

Notitie financiële positie gemeente Pekela Notitie financiële positie gemeente Pekela De laatste jaren is er sprake van krappe begrotingen en overschotten bij rekeningen vooral als gevolg van het incidenteel zijn van verschillende meevallers. In

Nadere informatie

erfpacht ROB 2 november 2010 Plaats over deze achtergrondfoto uw eigen [kleuren]foto op de voorgrond...

erfpacht ROB 2 november 2010 Plaats over deze achtergrondfoto uw eigen [kleuren]foto op de voorgrond... Stelselherziening lh i erfpacht Voorafgaand aan extra Commissie ROB 2 november 2010 Plaats over deze achtergrondfoto uw eigen [kleuren]foto op de voorgrond......gebruik vervolgens onderstaande tool om

Nadere informatie

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB04072018-7.2 Aan het Algemeen Bestuur Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming 2020-2022 Geacht bestuur, Bijgaand treft u aan de begroting voor het

Nadere informatie

Voorstel Algemeen Bestuur

Voorstel Algemeen Bestuur Voorstel Algemeen Bestuur Zaakkenmerk: Documentkenmerk: 1449074 1449090 Algemeen Bestuur: 23 juni 2015 Afdelingshoofd: J. Hulzebos Behandeld door: dhr. G. Olthof/mw. M. Brasjen E-mail: Marianne.Brasjen@ommen-hardenberg.nl

Nadere informatie