Pabo Hogeschool Rotterdam

Transcriptie

1 Projectplan - Leerkracht met muziek Aanvraag Stimuleringsregeling Muziekonderwijs Pabo s. Pabo Hogeschool Rotterdam Augustus

2 2.1 Projectplan Leerkracht met muziek. Inleiding Met het programma Cultuureducatie Met Kwaliteit worden in Nederland acties in gang gezet om het cultuuronderwijs te verbeteren in het basisonderwijs, waarbij scholen, culturele instellingen en overheid samenwerken. 1 De verbetering van cultuuronderwijs, met name muziekonderwijs, is noodzakelijk omdat groepsleerkrachten in het basisonderwijs vaak vakinhoudelijke kennis met betrekking tot cultuuronderwijs missen en zij weinig tot geen vertrouwen hebben in hun eigen kunnen. Slecht 11% van de basisscholen vindt dat hun leerkrachten deskundig genoeg zijn om muziekonderwijs te geven 2 terwijl ruim tachtig procent van de Nederlanders muziekles belangrijk vindt voor kinderen. Muziek zou een vast onderdeel moeten zijn van het lesaanbod op de basisschool. 3 Vanaf het schooljaar wordt met de regeling Impuls muziekonderwijs hard gewerkt aan meer en beter muziekonderwijs in de basisscholen. Veel scholen maken al gebruik van deze regeling die loopt tot aan In de toekomst ontstaat dan ook de vraag naar groepsleerkrachten die vorm kunnen geven aan goed muziekonderwijs. Pabo s hebben de taak in te spelen op deze vraag vanuit het werkveld door te zorgen dat de afgestudeerde pabostudenten meer handelingsbekwaam zijn op het gebied van muziekonderwijs. De Pabo Hogeschool Rotterdam (Pabo HR) wil samen met Codarts Hogeschool voor de kunsten Rotterdam (Codarts) bijdragen aan een duurzame verankering van kwalitatief goed muziekonderwijs op haar pabo en vraagt subsidie aan in het kader van de regeling professionalisering muziekonderwijs op pabo s. De Pabo HR kenmerkt zich als een pabo die zich in de regio in samenwerking met het Kenniscentrum Talentontwikkeling (KCTO HR) en met Rotterdamse basisscholen en schoolbesturen ontwikkelt tot Opleidingsschool Beter Opleiden in Samenhang en Synergie po (OS BOSS po). Het doel van deze samenwerking is het opzetten van een doorlopende leer- en professionaliseringslijn voor (aankomende) leerkrachten primair onderwijs en docenten pabo, waarbij zij zich zowel gedurende hun opleiding als in de rest van hun loopbaan blijvend kunnen ontwikkelen en professionaliseren binnen een rijke (leer)omgeving. In haar visie op samen opleiden staat de wederkerige samenwerkingsrelatie waarbij theorie en praktijk wordt verbonden centraal. De Rotterdamse context, de grootstedelijke omgeving van Rotterdam, en de daarbij horende diversiteit aan leerlingen speelt hierbij een belangrijke rol. 5 Met het Leerkracht met muziek - project wil de Pabo HR in samenwerking met het KCTO HR, Rotterdamse basisscholen en Codarts bijdragen aan de verbetering van de handelingsbekwaamheid van (aankomende) leerkrachten in het geven van muziekles. Zij sluit daarbij direct aan bij de doelstellingen van het Lectoraat Samen Opleiden en het programma van OS BOSS po. a. Beschrijving van het bestaande muziekonderwijs op de pabovestiging of vestigingen waarvoor subsidie wordt aangevraagd. De bacheloropleiding tot leraar basisonderwijs van de Hogeschool Rotterdam (Pabo HR) is samen met andere lerarenopleidingen onderdeel van het Instituut voor Lerarenopleidingen (IVL). Het vak muziek in de Pabo HR maakt deel uit van het leergebied kunstzinnige oriëntatie, dat weer onderdeel is van Cultuureducatie. Cultuureducatie wordt opgevat als het doelbewust leren over en door kunst, erfgoed en media via gerichte instructie, zowel binnen- als buitenschools. 6 In de Pabo HR bestaat het leergebied kunstzinnige oriëntatie uit de vakken muziek, beeldend en drama. Om zich voor te bereiden op de binnenschoolse lessituatie doet de student ervaringen op met muziek en ontwikkelt de student zijn eigen muzikale en muziekdidactische vaardigheden. Daarbij verwerft hij inzicht in de verschillende functies van het kunstvak: de kunstzinnige functie (muziek als doel), de didactische functie (muziek als middel) en de pedagogische functie (muziek dat een bijdrage levert aan de ontwikkeling van kinderen in de brede zin). Aandacht wordt besteed aan receptieve en productieve activiteiten. Via reflectie krijgt de student inzicht in muziek en zijn persoonlijke ontwikkeling daarin. Naast de ontwikkeling van vaardigheden wordt de werkwijze in het vak muziek regelmatig gekenmerkt door het zogenaamde creatieve proces. Dit betekent dat er weliswaar naar eindproducten wordt toegewerkt maar ligt de focus op het creatieve proces dat leidt naar een kunstzinnig eindresultaat. Het cyclische creatieve proces daagt de student uit om te onderzoeken en te experimenteren waarbij fouten maken mag. 2

3 Voor de buitenschoolse activiteiten werkt de Pabo HR samen met verschillende culturele instellingen in Rotterdam, zoals LantarenVenster Rotterdam en het Maritiem Museum, waardoor het aanbieden van een bredere kunstzinnige context dan alleen muziek, beeldend en drama mogelijk wordt Een bezoek aan de muzieklessen in de Pabo HR maakt zichtbaar dat de kennis en vaardigheden met betrekking tot muziek op een actieve manier geleerd worden met zang- en instrumentale musiceeractiviteiten. De positieve muziekbeleving van studenten en indirect die van basisschoolleerlingen staat centraal. De muziekdocent heeft in de bijeenkomsten de ene keer een leidende en de andere keer een juist coachende rol. Het Rotterdams Onderwijs Model (ROM) van de Hogeschool Rotterdam, bestaande uit de drie invalshoeken: de kennisgestuurde leerlijn, de praktijkgestuurde leerlijn en de studentgestuurde leerlijn is terug te zien in het curriculum van de Pabo HR. Als onderdeel van de kennisgestuurde leerlijn wordt het vak muziek gegeven in de eerste drie leerjaren van de Pabo HR. In het huidige pabocurriculum waarin de kennisbases zijn geïmplementeerd, besteden studenten 4 van de 240 ecs aan muziek in de eerste twee leerjaren. In het derde studiejaar maken de studenten een keuze uit de drie kunstvakken: muziek, drama of beeldend en profileren zij zich in één van de kunstvakken voor 8 van de 240 ecs. Muziek in de eerste twee leerjaren bestaat uit een oriëntatie op de mogelijkheden met het vak muziek in de basisschool. In vier cursussen, ieder bestaande uit vijf 100-minuten-bijeenkomsten, is vooral aandacht voor (pedagogisch-didactische) kennis en vaardigheden met betrekking tot de onderwerpen zingen, ritmisch musiceren, creatieve activiteiten en het werken met digitale componeertools in de muziekles. De toetsing bestaat uit presentaties en het samenstellen van portfolio s waarin de student laat zien dat de ervaringen uit de pabobijeenkomsten en de bestudeerde vakdidactische literatuur zijn toegepast in de praktijk. In de gekozen vakprofilering muziek in het derde leerjaar vindt gedurende 10 bijeenkomsten een verdieping plaats. Drie gebieden staan centraal: de ontwikkeling van muzikale vaardigheden, de kennis van muziektheorie en - didactiek en het geven van muziekles in de stageschool. Hier komen zaken aan de orde als visievorming, vakkenintegratie, muzikale ontwikkeling bij kinderen, het samenwerken met een musicus en het spelen van een begeleidingsinstrument. Ook hier bestaat de toetsing uit een portfolio waarin vakdidactische theorie en ervaringen in de praktijk samenkomen in reflecties en ontwikkelde muziekactiviteiten. Bij de reflecties op de muzikale vaardigheden is in het studiejaar een eerste proef gedaan met de pitch2peer-tool met een groep studenten. Met deze digitale peer feedback-tool kunnen groepen studenten elkaar beoordelen en motiveren door elkaars video s van feedback te voorzien. 7 In de praktijkgestuurde leerlijn geven de studenten in de stagetijd lessen voor alle vakgebieden en krijgen zij ook ervaring in het geven van muzieklessen. In de studentgestuurde leerlijn kan de student vrije studiepunten besteden aan het keuzeonderwijs in de Hogeschool Rotterdam. Als onderdeel hiervan kan de student zich bekwamen in verschillende muzikale vaardigheden, zoals tijdens de tweejaarlijkse musical, een gitaarcursus, koor en een beschouwende cursus muziek en emotie. Als kerntaak heeft het IVL het opleiden van professionele beroepsbeoefenaars voor het onderwijsveld in de grootstedelijke context van Rotterdam en de Rotterdamse regio. 8 In haar lesmateriaalkeuze streeft de sectie muziek ernaar rekening te houden met deze grootstedelijke context; om de relatie met de actuele beroepspraktijk en de nieuwste ontwikkelingen beter te kunnen borgen. b. Beschrijving van de huidige bekwaamheid van studenten als zij afstuderen van de pabo. Landelijk gezien beschikken beginnende leerkrachten niet over voldoende basale muzikale vaardigheden. 9 Volgens de muziekdocenten van de Pabo HR geldt dit ook voor haar studenten. Aan het eind van de cursussen worden nauwelijks muzikale kennis en basale vaardigheden getoetst, maar ligt de focus op de didactische verantwoording van de door hen gegeven muzieklessen. Er wordt in de bijeenkomsten veel tijd besteed aan de oriëntatie op werkvormen en mogelijkheden met muziek in de klas en er is ook aandacht voor het zingen en spelen. Voor een ontwikkeling in muzikale vaardigheid en kennis, die vaak samen opgaan, ontbreekt de continue oefening. In de cursussen van de vakprofilering muziek nemen studenten deel aan muzikale presentaties, maar 3

4 zijn de verschillen enorm groot. Bij aanvang van deze cursussen staan studenten zonder muzikale achtergrond met minimale muzikale kennis en ervaringen naast studenten die al een instrument bespelen. Alle studenten geven tenminste 6 muzieklessen in de stage. Voor een grote groep studenten zijn dit de enige lessen gedurende de hele pabostudie. Een belangrijk aandachtspunt is dat de geschreven feedback van werkplekbegeleiders bij lessen die studenten inleveren voor muziekopdrachten vaak van pedagogische aard is. Veel werkplekbegeleiders in de basisschool voelen zich onzeker in het geven van muziek en wagen zich niet aan het geven van vakinhoudelijke feedback. Studenten kunnen zich muzikaal ontwikkelen via keuzecursussen, maar deze worden beperkt aangeboden door beperkte inzetbaarheid van docenten of hebben te weinig inschrijvingen omdat ze concurreren met andere keuzecursussen. Concluderend kan opgemerkt worden dat het huidige pabocurriculum onvoldoende bijdraagt aan kwalitatief goed muziekonderwijs dat bijdraagt aan het zelfvertrouwen in het geven van muziek. Het onderwijs is vooral gericht op muziekdidactiek en een continue ontwikkeling van muzikale kennis en vaardigheden ontbreekt. Daarnaast is muziek te weinig zichtbaar in de Pabo HR terwijl juist gezamenlijke muzikale presentaties een positieve bijdrage leveren aan de opvattingen over muziek en de noodzaak van muziekonderwijs. Tenslotte, om de geleerde kennis en vaardigheden in de praktijk te brengen is het geven van muzieklessen in de stage belangrijk voor de muziekdidactische ontwikkeling van de student. Daarbij is niet alleen het ontvangen van algemene feedback van belang, maar vooral ook de muziekvakinhoudelijke feedback. c. Reflectie op het bestaande muziekonderwijs en de huidige bekwaamheid en ambitie voor de inzet van de subsidie. Bekwaamheid bevorderen door: Zelfvertrouwen en positieve ervaringen: Volgens Hennessy 10 zijn het gebrek aan muzikale ervaringen en muzikale kennis samen met de misconcepties over muziek en muzikaliteit vaak de oorzaak van problemen tijdens de muzieklessen. Problemen die een nog groter gebrek aan zelfvertrouwen bij studenten veroorzaken dan zij al hadden. In de stageschool hebben het ontbreken van positieve feedback van een werkplekbegeleider met kennis van zaken en het ontbreken van tijd om regelmatig te kunnen oefenen in de stage opnieuw een negatief effect op de ontwikkeling van de student in het geven van muzieklessen. Al deze negatieve ervaringen hebben niet alleen invloed op het gevoel van zelfvertrouwen, maar hebben ook invloed op de opvattingen over muziekonderwijs en de bereidheid om zich in te zetten voor muziekonderwijs. Het in de pabo werken aan het zelfvertrouwen in de muzikale kennis en vaardigheden en positieve ervaringen bij het geven van muziekles heeft uiteindelijk invloed op het zelfvertrouwen en de opvattingen over muziekonderwijs bij zowel de student als de werkplekbegeleider in de stageschool. Samenwerking groepsleerkracht en vakleerkracht: Alhoewel groepsleerkrachten een gebrek aan zelfvertrouwen hebben in het geven van muziekles wordt deze volgens de muziekdocenten van de Pabo HR het beste gegeven door de groepsleerkracht zelf. Zij kennen de kinderen immers het best. Door kennis van de individuele mogelijkheden van ieder kind is het mogelijk aan te sluiten bij de leerbehoeften van kinderen in een betekenisvol, coherent en flexibel curriculum. Groepsleerkrachten hebben het vermogen verbindingen te leggen tussen de verschillende leerervaringen van kinderen en de verschillende leergebieden. Daarnaast zijn juist zij in staat uit te dragen dat het uiten in muziek als normaal onderdeel van de ontwikkeling van kinderen voor iedereen mogelijk is. 11 In de praktijk blijkt dat ook co-teaching wordt toegepast in de klas. Hierbij gaat het om een samenwerking tussen de groepsleerkracht en de vakleerkracht muziek, waarbij de vakleerkracht en de groepsleerkracht gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen voor de muzieklessen. Dit vraagt om wederzijds begrip, vertrouwen en goede communicatie waarbij men een gemeenschappelijke taal spreekt. 12 Verbinding met huidig en toekomstig onderwijs van Rotterdamse basisschool: Rotterdamse basisscholen willen kunstvakken meer verbinden aan zaakvakken of aan ontdekkend en 4

5 onderzoekend leren. Zij zijn op zoek naar een nieuwe balans tussen cognitief en creatief. 13 De ambities voor de inzet voor de subsidie zijn gekoppeld aan vier deelprojecten. Er volgt nu een beschrijving van de deelprojecten. De ambitie van de Pabo HR is het bevorderen van het zelfvertrouwen van (aanstaande) leerkrachten in hun muzikale kwaliteiten door het ontwikkelen van muzikale kennis en vaardigheden en door het vergroten van de mogelijkheid om vakinhoudelijke feedback op die muzieklessen te ontvangen gegeven door de werkplekbegeleider in de stageschool. Te realiseren door: Deelproject 1 Ontwikkeling van muzikale kennis en vaardigheden door studenten in de Pabo HR door: a. Extra bijeenkomsten in het eerste leerjaar. Door pabostudenten vanaf het begin van de studie meer positieve muzikale ervaringen op te laten doen in extra bijeenkomsten muziek krijgen studenten meer zelfvertrouwen in hun muzikale kwaliteiten. b. Het inzetten van peerfeedback bij het oefenen van muzikale vaardigheden via de pitch2peer-tool in andere muziekcursussen te onderzoeken en te gebruiken. c. Het inzetten van externe deskundigen, zoals conservatoriumstudenten en Rotterdamse muziekinstellingen. Door de inzet van conservatoriumstudenten verbeteren de mogelijkheden om te kunnen deelnemen aan keuzecursussen in bijvoorbeeld gitaar en koor. Met workshops van Rotterdamse muziekinstellingen maakt de student aldoende kennis met lesmateriaal dat is ontwikkeld voor de grootstedelijke context. d. Het in samenwerking met Codarts ontwikkelen van op de pabostudent afgestemd digitaal lesmateriaal dat het ontwikkelen van zijn muzikale kennis- en vaardigheden kan ondersteunen. Te denken valt aan filmpjes over het instuderen van een kinderlied. e. Muziekpresentaties te organiseren. Door de regelmatig gepresenteerde presentaties van studenten uit alle leerjaren wordt muziek een vast onderdeel van de karakteristieke sfeer en gebruiken (coleur locale) van de Pabo HR. Deelproject 2 Ontwikkeling van vakinhoudelijke feedback op muzieklessen in de stageschool door: samen met werkplekbegeleiders in stagescholen een tool te ontwikkelen die de werkplekbegeleider helpt bij het geven van vakinhoudelijke feedback. De stagetijd wordt zo efficiënter ingezet voor oefening in het geven van muziekles door de student. De ambitie van de Pabo HR is het voorbereiden van de pabostudent en de conservatoriumstudent op hun co-teachingsrol bij het geven van muziekles door kennis met elkaar te delen. Te realiseren door: Deelproject 3 Kennisdeling conservatoriumstudent en pabostudent door: Het samenwerken van derdejaars studenten vakprofilering muziek met een conservatoriumstudent in een muziekproject in een basisschool. De ambitie van de Pabo HR is met haar muziekonderwijs aan te sluiten bij wensen en vragen van basisscholen in de regio. Te realiseren door: Deelproject 4 - Aansluiting muziekonderwijs pabo op behoeften van basisonderwijs door: Het in samenwerking met KCTO HR opzetten en uitvoeren van praktijkonderzoek muziek in de basisschool (pabo 4) en projecten (pabo 2 en 3). Hierbij gaat het naast de kunstzinnige functie van muziek juist ook om de didactische of pedagogische functie van muziek. d. Doelstelling van het project of van de verschillende deelprojecten Met het Leerkracht met muziek - project wil de Pabo HR in samenwerking met het KCTO HR, Codarts en basisscholen bijdragen aan de verbetering van de handelingsbekwaamheid van haar startbekwame studenten in het geven van muziekles. De Pabo HR wil dit bereiken door de volgende vier doelstellingen: 5

6 1. het bevorderen van het zelfvertrouwen van (aanstaande) leerkrachten in hun muzikale kwaliteiten door het ontwikkelen van muzikale kennis en vaardigheden. 2. het bevorderen van het zelfvertrouwen van (aanstaande) leerkrachten in het geven van muziekles door het vergroten van de mogelijkheid om vakinhoudelijke feedback op die muzieklessen te ontvangen gegeven door de werkplekbegeleider in de stageschool. 3. het voorbereiden van de pabostudent en de conservatoriumstudent op hun co-teachingsrol bij het geven van muziekles door kennis met elkaar te delen. 4. met haar muziekonderwijs aan sluiten op de wensen en hedendaagse en toekomstige vragen van basisscholen in de regio. Deze vier doelstellingen worden in de vier deelprojecten gerealiseerd. e. Informatie over de doelgroep (de deelnemers aan het project). De deelnemers aan het project zijn: 1. Pabostudenten van alle leerjaren die betrokken zijn in de deelprojecten. 2. Muziekdocenten Pabo HR 3. Conservatoriumstudenten van Codarts. 4. Basisschoolleerkrachten die studenten begeleiden in de stage 5. Conservatoriumdocenten die conservatoriumstudenten begeleiden. 6. Externe deskundigen van Rotterdamse muziekinstellingen 7. Kenniscentrum Talentontwikkeling (KCTO HR). Hieronder worden de rollen toegelicht: 1. (en 4.) a. Pabostudenten doen in samenwerking met werkplekbegeleiders in de stage praktijkonderzoek en ontvangen vakinhoudelijke feedback op de gegeven muzieklessen. In de pabo nemen zij deel aan de muzikale vaardigheidstraining (pabo 1), het geven van peerfeedback aan elkaar, workshops en presentaties muziek. b. Derdejaars studenten en conservatoriumstudenten doen samen aan kennisdeling bij het opzetten en uitvoeren van projecten. 2. (en 6., 7.) De muziekdocenten van de Pabo HR hebben in de vier deelprojecten een centrale rol door: - het lesgeven in de muzikale vaardigheidslijn. - ontwikkeling en implementatie van (digitaal) les- en begeleidingsmateriaal. - Begeleiding en het entameren van praktijkonderzoek en muziekprojecten bij studenten in samenwerking met KCTO. - advisering en facilitering van extern deskundigen. - kennisdeling met werkplekbegeleiders en conservatoriumdocenten. 3. (en 5.) Conservatoriumstudenten geven les in de pabo in de vakprofilering muziek (pabo 3) en in keuzecursussen. Zij werken samen bij de uitvoering van muziekprojecten en de ontwikkeling van digitaal lesmateriaal bedoeld voor pabostudenten. De conservatoriumdocenten, begeleiders van conservatoriumstudenten, werken samen met de pabodocenten: kennisdeling en ontwikkelen van opdrachten om de activiteiten binnen de deelprojecten te kunnen realiseren. f. Informatie over het project: organisatie en uitvoering van de activiteiten. De activiteiten in de vier deelprojecten worden in drie kalenderjaren uitgevoerd en hieronder per kalenderjaar beschreven:. Deelproject 1 Ontwikkeling van muzikale kennis en vaardigheden door studenten in de Pabo HR door: Leerlijn muzikale vaardigheid pabo 1 door muziekdocenten/ - studenten HR: 2018: Het ontwikkelen van lesmateriaal muzikale vaardigheidslijn (leerlijn zingen/muzikale kennis, liedmateriaal, popsongs, speelstukken) en het starten met lessen. 2019: Lesgeven in en verfijnen van muzikale vaardigheidslijn. 6

7 2020: Lesgeven in en voltooien ontwikkeling muzikale vaardigheidslijn. Peerfeedback met pitch2peer-tool in muziekcurriculum Pabo HR door muziekdocenten/ - studenten HR 2018: Onderzoeken van andere mogelijkheden voor het inzetten van peerfeedback met pitch2peertool en opdracht ontwerpen. 2019: Uitvoeren peerfeedbackopdracht met pitch2peertool in één paboklas. 2020: Evalueren, bijstellen feedbackopdracht en uitvoeren in alle klassen van pabo 2. Workshops in pabocurriculum voor pabostudenten door samenwerking Pabo HR en Rotterdamse muziekinstellingen. 2018: Verbinding aangaan met Rotterdamse muziekinstellingen en onderzoeken mogelijkheden inzet van workshops. 2019, 2020: Faciliteren van workshops van Rotterdamse instellingen. Keuzecursussen gegeven (en ontwikkeld) door conservatoriumstudenten onder leiding van conservatoriumdocenten in samenwerking met muziekdocenten HR. 2018: Starten en onder de aandacht brengen van keuzecursussen. 2019, 2010: Evalueren, faciliteren en onder de aandacht brengen van keuzecursussen. Digitaal lesmateriaal voor muziekcurriculum afgestemd op pabostudent ontwikkeld door conservatoriumstudenten onder leiding van conservatoriumdocenten en muziekdocenten HR. 2018: Maken ontwikkelplan digitaal lesmateriaal, digitaal lesmateriaal ontwikkelen. 2019, 2020: Ontwikkelen en bijstellen digitaal lesmateriaal. Muziekpresentaties als onderdeel van coleur locale Pabo HR 2018, 2019, 2020: Organiseren van vier muziekpresentaties per jaar. Deelproject 2 Ontwikkeling van vakinhoudelijke feedback op muzieklessen in de stageschool door: Feedbacktool vakinhoudelijke feedback op muzieklessen in de stage ontwikkeld door muziekdocenten HR in samenwerking met leerplekbegeleiders, instituutsopleiders en pabostudenten HR. 2018: Literatuuronderzoek/ praktijkonderzoek naar het geven van vakinhoudelijk feedback op muzieklessen. Selecteren van praktijkscholen voor onderzoek. 2019: Ontwerpen feedbacktool vakinhoudelijke feedback aan de hand van ontwerpeisen en het uitproberen hiervan in samenwerking met werkplekbegeleiders, instituutsopleiders/ werkplekopleiders in de basisschool. 2020: Feedbacktool vakinhoudelijke feedback implementeren en onderdeel van scholing Samen opleiden. Deelproject 3 kennisdeling door conservatoriumstudent en pabostudent door: Projectopdracht in vakprofilering muziek waarin conservatoriumstudent en pabostudenten kennis delen, ontwikkeld door pabodocenten in samenwerking met conservatoriumdocent. 2018: Ontwikkelen projectopdracht en selecteren van een praktijkschool. 2019, 2020: Evalueren en bijstellen van projectopdracht in samenwerking met scholen en Codarts. Deelproject 4 - Aansluiting muziekonderwijs pabo op behoeften van basisonderwijs door: Het kunstvak muziek heeft een groter aandeel in onderzoeks- en projectvoorstellen 2018, 2019, 2020: Selecteren van/communiceren met praktijkscholen en pabostudenten over onderzoek en projectvoorstellen, en het begeleiden hiervan. g. Beschrijving van de samenwerking met een conservatorium. De samenwerking met Codarts bestaat uit het bieden van stageplekken aan conservatoriumstudenten en de samenwerking tussen pabodocenten en conservatoriumdocenten bij het begeleiden van die 7

8 studenten en ontwikkeling van onderwijs. Gezamenlijk worden opdrachten opgesteld en regelmatig vindt overleg plaats tussen pabodocenten en conservatoriumdocenten. De te ontwikkelen opdrachten zijn: keuzecursussen, een projectopdracht in de vakprofilering en de ontwikkeling van digitaal lesmateriaal. Daarnaast is sprake van kennisdeling in het gehele Leerkracht met muziek - project door regelmatig de voortgang van alle deelprojecten met elkaar te monitoren. h. Beschrijving van de samenwerking met scholen voor primair onderwijs. Dit project sluit aan bij de ontwikkeling tot opleidingsschool van de Pabo HR. Daarbij sluit de Pabo HR ook met muziekonderwijs aan bij het opleidingsprogramma voor het gezamenlijk opleiden, beoordelen en professionaliseren in de schoolcontext dat de Pabo HR als OS BOSS po ontwikkelt. Voor de uitvoering van het project Leerkracht met muziek heeft zij een netwerk van basisscholen in de regio tot haar beschikking waarin wordt samengewerkt bij de ontwikkeling van eindproducten (Bijvoorbeeld: tool voor vakinhoudelijke feedback) en waarin sprake is van kennisdeling. De samenwerking wordt vanuit het pabocurriculum aangestuurd met opdrachten die de pabostudenten in de basisscholen doen, zoals muziekles geven, praktijkonderzoek doen en het uitvoeren van projecten. Daar waar mogelijk nodigt de Pabo HR basisschoolleerkrachten uit om aan workshops of scholing deel te nemen. i. Beschrijving van de wijze waarop de duurzame verankering van het verbeterde muziekonderwijs vorm krijgt, waarmee de handelingsbekwaamheid van ook de toekomstige afgestudeerden op het verbeterde niveau blijft. In dit projectplan is, met het oog op de duurzame verankering, uitgegaan van het bestaande pabocurriculum. In bijlage 1 is een schematische weergave van het muziekcurriculum dat wordt ontwikkeld in dit project. Nieuw hierin is de muzikale vaardigheidslijn en het structureel organiseren van muziekpresentaties die inhoudelijk ook gevoed zullen worden door de muzikale vaardigheidslijn. De nieuw te ontwikkelen muzikale vaardigheidslijn wordt in de toekomst bekostigd door herverdeling van docenttijd. In het huidige muziekcurriculum wordt in het eerste leerjaar docenttijd ingezet voor de beoordeling van omvangrijke muziekportfolio s. Door een herziening naar een minder omvangrijke toetsing kan docenttijd ingezet worden voor contacttijd waarin muzikale vaardigheden ontwikkeld worden. Het nieuwe muziekcurriculum heeft activiteiten op verschillende niveaus die vanuit eenzelfde visie op muziekonderwijs leiden naar hetzelfde doel en eindresultaat: het zelfvertrouwen van de toekomstige basisschoolleerkracht in zijn muzikale handelen en het geven van muzieklessen. De subsidie wordt ingezet voor tijd om deze activiteiten te ontwikkelen en te implementeren in het pabocurriculum. De kracht van het project zit daarbij vooral in de duurzame samenwerking tussen de pabo, Codarts, de basisscholen, Rotterdamse muziekinstellingen en het KCTO. j. Toelichting op de financiering, aansluitend bij de modelbegroting. De projectbegroting (bijlage 2) toont dat, met het oog op de duurzaamheid van het project, juist de eerste twee jaren van het project sterke ontwikkeljaren zijn. De grootste kostenposten zijn de muzikale vaardigheidslijn en het ontwikkelen van lesmateriaal. Om te zorgen voor inbedding in het pabocurriculum zijn posten opgenomen als herontwerp curriculum, kennisdeling docententeam en coleur locale. Door middelen voor scholing van werkplekbegeleiders en collegiale consultatie op te nemen wordt inbedding in het pabocurriculum van vakinhoudelijke feedback op gegeven lessen van studenten en de aansluiting van het pabomuziekonderwijs op het huidige basisonderwijs mede mogelijk (Samen opleiden). k. De aanpak van de kennisdeling, met name kennisdeling met andere pabo s. De kennis rondom de thema s binnen de vier deelprojecten wordt vertaald naar het curriculum van de Pabo HR, zodat toekomstige aankomende professionals dit in hun bagage hebben als zij het werkveld betreden. Door de vraag vanuit een basisschool of vanuit de Pabo HR zelf op een bepaald thema vaste input te maken voor studentopdrachten of door expertbijeenkomsten te houden met basisschoolleerkrachten, docenten HR, Codarts, en experts Talentontwikkeling op de thema s wisselen de betrokken organisaties opgedane kennis en ervaringen uit. Er ontstaat een proeftuin (community of 8

9 practice) waarin producten en instrumenten ontwikkeld, verzameld en verspreid worden. Door studiedagen (Netwerk Muziekdocenten Pabo), symposia, werkbezoeken, intercollegiale intervisie op schoolniveau, workshops, een website of allerlei materialen in de vorm van bijvoorbeeld artikelen kan kennis gedeeld worden met scholen en collega s die niet direct aan het project deelnemen. l. De aanpak van monitoring en evaluatie van het project. Om de voortgang van de samenwerking en de projectactiviteiten te monitoren en te evalueren bestaat de organisatie uit een stuurgroep en per thema (bundeling van activiteiten binnen een deelproject) een ontwikkelgroep van veelal drie personen (Pabo HR/Kenniscentrum Talentontwikkeling en Codarts) en, afhankelijk van het thema, enkele personen (schoolleiders of interne begeleiders) van de deelnemende scholen. De ontwikkelgroepen staan onder leiding van de projectleider. Zij is ook aanwezig bij de vergaderingen van de stuurgroep en zorgt voor de communicatie tussen de partners en het onderwijs, en monitort de opbrengsten en het proces per deelproject. De stuurgroep bestaat uit vier personen: telkens één afgevaardigde vanuit de Pabo HR, het Kenniscentrum Talentontwikkeling, Codarts en de projectleider. Deze stuurgroep is verantwoordelijk voor de monitoring van het gehele proces van samenwerking. Zij beoordelen elk jaar in een jaarlijkse bijeenkomst (juni/juli) aan de hand van de door de projectleider opgestelde eindevaluatie op welke wijze de doelstellingen gehaald worden en wat dit betekent voor het verdere verloop van het traject. De uitkomsten van deze sessies wordt door de projectleider teruggekoppeld aan de betrokkenen (scholen, docenten Pabo, studenten Pabo, Codarts en KCTO). Tot slot is het de taak van de stuurgroep om vorm te geven aan de borging van de nieuwe samenwerking na Om de voortgang van de samenwerking en de ingezette activiteiten in de basisscholen te volgen en te evalueren wordt tweemaal per jaar per school een evaluatiebijeenkomst gehouden met alle betrokkenen. Hierbij zijn aanwezig: de projectleiders, de leraren van de school, de studenten en betrokken docenten vanuit de Pabo HR. De uitkomsten van deze sessies worden opgenomen in een rapportage en teruggekoppeld naar de stuurgroep. De verkregen informatie wordt gebruikt voor verantwoording en verbetering en om het ontwikkelde materiaal en de ontwikkelde kennis uit te rollen naar de andere scholen en betrokkenen in het samenwerkingsverband. Ieder jaar stelt de projectleider op basis van de verzamelde informatie en de resultaten een jaarlijkse eindevaluatie op. Tijdens de laatste algemene bijeenkomst in juni/juli 2020 heeft de stuurgroep al een goed beeld van de situatie en wordt ook bepaald op welke wijze de laatste periode ingevuld zal worden. 1 Kamerbrief met reactie op advies cultuureducatie in het primair onderwijs. Den Haag: Ministerie van OCW Verkregen op 26 juni, 2017 van 2 Sardes/Oberon, Monitor cultuuronderwijs Veldkamp (2010), Muziek telt! Onderzoek naar behoefte en imago van muziekonderwijs bij Nederlands publiek (18 jaar en ouders). Zie verkregen op 28 juni Pabo Hogeschool Rotterdam (2016). Ontwikkelplan Beter opleiden in samenhang en Synergie. 6 Verkregen op 22 juni verkregen op 26 juni IVL (2013). Focus IvL. Strategisch plan Instituut voor Lerarenopleidingen Rotterdam: Hogeschool Rotterdam 9 Schutte, L. & Minnema, H. (2014). Muziekonderwijs in Nederland. Amsterdam: Conservatorium van Amsterdam. 9

10 Voor alle studenten Student maakt keuze 10 Hennessy, S. (2000). Overcoming the red-feeling: the development of confidence to teach music in primary school amongst student teachers. British Journal of Music Education, 17(2), Hennessy, S.; Malmberg, I.; Niermann, F. & De Vugt, A. (2013). menet and EAS Learning Outcomes. Music Teacher Training for Specialist and Generalists. In A. De Vugt & I. Malmberg (Eds). European Perspectives on Music Education 2. Artistry. p Schutte, L. (2016). Muziekeducatie doen we samen. Amsterdam: Conservatorium van Amsterdam. 13 Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam (2017). In de startblokken voor beter cultuuronderwijs. Trends op Rotterdamse basisscholen. Rotterdam:KCR. Bijlage 1 Overzicht van activiteiten over de leerjaren in nieuw muziekcurriculum: Pabo 1: Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 Muzikale vaardigheidstraining (peer-learning) Pabo 2: Didactiek 3/4 Creatieve ontw. (peer-learning) Didactiek kleuters/zingen Didactiek 7/8 Componeren ICT (peer-learning) Didactiek 5/6 /ritme Pabo 3: Vakprofilering muziek 1 (Peer- learning) Vakprofilering muziek 2 (Peer-learning) Pabo 4 : Praktijkonderzoek muziek en.. Praktijkonderzoek muziek en.. Pabo1/2: keuzecursussen (peer-learning) keuzecursussen keuzecursussen (peer-learning) keuzecursussen Pabo 1-4 muziekpresentaties (Coleur locale Pabo HR) Studentenaantal per leerjaar Leerjaar 1 : 220 studenten Leerjaar 2 : 130 studenten Leerjaar 3: 120 studenten Leerjaar 4 : 130 studenten 10

11 11