Archief van het Jongerencentrum De Vuurtoren

Transcriptie

1 Archief van het Jongerencentrum De Vuurtoren E. ten Berge en C. Bierlaagh Algemene kenmerken Toegangsnummer: Periode: Archiefvormer Vuurtoren Amsterdam Inleiding Archief van het Jongeren Opvangcentrum (JOC) de Vuurtoren. Geschiedenis De Vuurtoren was in de zestiger jaren van de twintigste eeuw een van de clubhuizen van de Hervormde Stichting Jeugdhonken Amsterdam (HSJA). De Vuurtoren lag in de Staatsliedenbuurt, 1 e Nassaustraat naast nr. 34. Het adres van de HSJA was Prins Hendriklaan 21 Amsterdam. In 1968 kwam een nieuwe clubhuisleider in de Vuurtoren, Egbert van Soest. Hij legde contact met jongeren (15 jaar en ouder) die de Staatsliedenbuurt onveilig maakten en bood hen de ruimte van het clubhuis aan. Het traditionele aanbod van club- en buurthuizen was in die tijd: vrijetijds activiteiten in clubverband, verplicht lidmaatschap, beperkte openingstijden, een aanbod voor allerlei leeftijdsgroepen. Voor de jongeren die in de Vuurtoren kwamen bleek dit aanbod niet passend te zijn. Sommigen hadden ernstige problemen thuis, liepen weg en hadden geen onderdak. Een aantal van hen zat zonder werk ook omdat ze zonder diploma de school hadden verlaten. Daardoor had men geen geld, kwam in aanraking met de politie, gebruikte drugs en kwam in een sociaal isolement of in botsing met andere mensen. Daarom koos de Vuurtoren voor een uitbreiding van het recreatieve aanbod met hulpverlening (arts, psychiater, maatschappelijk werker), arbeidsbemiddeling en arbeidsprojecten. Er werd een sportclub opgericht. Later werd ook onderwijs opgenomen in het activiteitenaanbod, bijvoorbeeld een autorijschool omdat veel jongens zonder rijbewijs reden. De basis van het werk was een sociëteit met ruime openingsuren waar de jongeren vrij in en uit konden lopen. Aan de bar of in de barzaal legde de werker of de specialist contact met de jongeren en keek in overleg met hem wat de behoefte was en wat de Vuurtoren voor hem of haar zou kunnen doen. Aangezien de Vuurtoren niet alle problemen van de jongeren kon oplossen werd ook een programma van belangenbehartiging ontwikkeld en uitgevoerd. De meervoudige problemen van de jongeren vroegen om een meervoudige aanpak. Deze aanpak werd later de Integrale werkwijze genoemd. Het doel van het werk was bij te dragen aan de verbetering van de maatschappelijke, sociale en persoonlijke positie van de jongeren. Het personeel bestond in 1968 uit drie medewerkers/ jongerenwerkers en groeide daarna tot aan de hoogtijdagen uit tot 28 medewerkers (21 fulltime banen). Het bezoekers (leden) aantal was 78 in Dit aantal groeide in de jaren daarna tot ongeveer 120. De Vuurtoren is in 1991 opgeheven. De jaren daarvoor, het eind van de tachtiger jaren, richtte men zich op dak- en thuisloze jongeren. 110 Jongeren maakten toen gebruik van dat aanbod (koffie, was- en douchegelegenheid, autorijschool, leer-werkwinkel, sport). Versie december

2 De Werkgeversfunctie voor de Vuurtoren werd in 1968 vervuld door de HSJA. Ook verzorgde de HSJA de subsidieaanvragen en gaf begeleiding aan het personeel van de Vuurtoren. In 1974 is de afstand tussen de HSJA en de Vuurtoren groter geworden, onder druk van het personeel van de Vuurtoren. Vanaf dat moment is de begeleiding van het personeel en het inhoudelijke beleid steeds meer door de Vuurtoren zelf ter hand genomen. Een aantal ouderlingen van de Hervormde kerk heeft de Stichting Vrienden van de Vuurtoren opgericht. Het bestuur van deze Stichting maakte zich los van het gangbare beleid van het Hervormde Jeugdwerk. Dat beleid hield in dat de werkers de jongeren, door middel van vrijetijds activiteiten, naar de kerk toe moesten leiden. De activiteiten van deze stichting waren fondsenwerving en bijeenkomsten organiseren voor ouders van de bezoekers. Verantwoording van de bewerking Voor de bewerking mat het archief ongeveer 90 centimeter. Het was deels chronologisch deels thematisch geordend en bevond zich in 8 archiefdozen. Ook waren er foto s en een affiche van een film Eindpunt lijn 10 die over de Vuurtoren is gemaakt. Er was dus geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende onderdelen waaruit een archief is opgebouwd. Bij de bewerking is gebruik gemaakt van het Schema voor de inventarisatie van het archief van een grote vereniging of instelling. De stukken zijn ten eerste geordend naar notulen van diverse beleidsorganen. Hieronder vallen interne beleidsorganen -binnen de Vuurtoren, en externe beleidsorganen. Externe beleidsorganen betreffen het overleg met de HSJA, met het Protestants Sociaal Centrum (PSC) over het maatschappelijk werk en met de Holding (overleg van instellingen voor alternatieve jeugdhulpverlening) over huisvesting en arbeid voor jongeren. Vervolgens zijn de stukken geordend naar de activiteiten die de Vuurtoren ondernam ten behoeve van de jongeren. Bij sommige activiteiten is onderscheid gemaakt tussen meisjes- en jongensactiviteiten. Dit onderscheid is het gevolg van een gericht beleid dat de Vuurtoren in de loop van de zeventiger jaren heeft ontwikkeld om meer meisjes te bereiken. Aanleiding voor dit beleid was dat er vooral jongens bereikt werden. De inrichting van de ruimte (donker) stootte meisjes af en de aangeboden activiteiten (stoer) sloten onvoldoende aan bij hun de behoeften. Een andere aanleiding voor dit beleid was de maatschappelijke beweging voor de emancipatie van vrouwen die in de zeventiger jaren veel invloed had. Tenslotte zijn stukken geordend naar: Beheer, Personeel, Leden en Documentatie. Het archief is geschoond van dubbele stukken. Na inventarisatie meet het archief 0,8 m. Dit archief is afkomstig van een particuliere verzameling van Ellen ten Berge. Zij heeft van 1971 tot 1974 een procesbewakende functie gehad in de Vuurtoren. Daarna is zij tot 1986 als vrijwillige medewerker aan de Vuurtoren verbonden geweest. Uit dien hoofde kreeg zij de notulen van veel overleggen. De stukken beslaan de periode , en enkele stukken uit de periode van 1981 tot Toen stopten haar werkzaamheden bij de Vuurtoren. De inhoud van dit archief heeft vooral betrekking op de aanpak van het werk, de methodiek. Het archief is volledig openbaar. Naast dit archiefmateriaal is er geen ander archief van de Vuurtoren bewaard gebleven. Bij het archief van de HSJA zijn wellicht nog ontbrekende stukken te vinden. Andere belangrijke archieven die aansluiten op dit archief zijn: - Het archief van de Stichting Landelijk Steunpunt Randgroepjongerenwerk (LSR) te Utrecht/ Driebergen. Deze Stichting is actief geweest van Het archief van de Landelijke Initiatiefgroep Randgroepjongerenwerkers (LIG), de voorloper van het LSR, die in de periode heeft bestaan. De bewerking van dit archief is uitgevoerd door Ellen ten Berge en Claar Bierlaagh onder lei Versie december 2017

3 ding van medewerkers van het Gemeentelijk Archief Amsterdam. Inventaris 1 Beleid en organisatie 1.1 Notulen 1 Notulen van de stuurgroep Vuurtoren Notulen van de stafvergaderingen, met verslag van wat er besproken is in de eerste helft van Notulen van de koordinatorenvergadering Notulen van de projectraad Notulen van de voorzieningengroep stukken 6 Notulen van de ontwikkelingsgroep Vuurtoren, met bijlagen Notulen van de beleidsgroep, later beleidsraad genoemd, met bijlagen Notulen van de kaderbespreking Overige stukken 9 Evaluaties van de overlegstructuur in de Vuurtoren van de weken 20 september tot 1 oktober, met rooster van de werkbesprekingen per week stukken 10 Stukken betreffende de relatie en samenwerking met de Hervormde Stichting Jeugdhonken Amsterdam (HSJA) Stukken betreffende de samenwerking met het Protestant Sociaal Centrum op het gebied van het maatschappelijk werk Nota s betreffende het Overlegcentrum voor jongeren met strafrechtmoeilijkheden alsmede betreffende de Sosjale Joenit te Den Haag 1972 ca. 2 stukken 13 Minuten en kopieën van uitgaande brieven aan B & W van Amsterdam en de Gemeentelijke Sociale Dienst betreffende het werk van de Vuurtoren Stukken betreffende samenwerking met de Holding, een samenwerkingsverband van instellingen voor hulpverlening aan crisisjongeren Stukken betreffende de verhouding tussen de Hervormde Stichting Jeugdhonken Amsterdam en de Stichting Jeugdhavens Amsterdam ca Notitie over de positie van de maatschappelijk werker in het Vuurtorenteam stuk Beleidsplannen stukken 17 Voor het jaar Voor de periode Discussienota voortgangsbeleid en organisatie Vuurtoren stuk 2 Personeel en administratie 20 Verslagen van verschillende soorten trainingen aan het personeel, met bijlagen Functie- en taakbeschrijvingen van personeel en overleggen Notulen medewerkersbijeenkomst, met bijlage stukken 23 Verslagen van de administratiebesprekingen, met rooster en taakinvullingen administratie Verslagen van de individuele werkbesprekingen Stukken betreffende de salariëring en rechtspositie van het personeel Versie december

4 26 Roosters van de inzet van het personeel s.d. 26A Notitie ter voorbereiding van een overleg met het Ministerie van C.R.M. betreffende de wens van De Vuurtoren om de salarisschalen van alle functies te herwaarderen, met organogram 1974 ca. 1 stuk 27 Verslagen van de trainingen voor meisjes/vrouwenactiviteiten, met bijlagen Nota met tips voor het maken van een verslag voor de Projectenbank, met toelichting stuk 29 Verslagen van de trainingen voor onderwijsactiviteiten, met bijlagen A Interviews met niet met name genoemde medewerkers van De Vuurtoren die de sociale academie hebben gevolgd 1982 ca. openbaar vanaf Financiën 30 Stukken betreffende subsidieaanvragen bij het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk Circulaire aan de Vrienden van de Vuurtoren met een oproep om financiële steun 1972 ca. 1 stuk 32 Notulen met bijlagen van de Financiële Commissie Begroting voor de verdeling van de activiteitengelden in stuk 4 Beheer 34 Schema s met vermelding van het aantal bezoekers per aangeboden voorzieningen 1971 ca Verslagen van vergaderingen Inwendige Dienst, Beheer en van gezamenlijke vergaderingen Inwendige Dienst/Beheer Leden 36 Ledenlijsten, met probleeminventarisatie openbaar vanaf 2060, s.d 37 Foto s met negatieven van bezoekers en personeel van De Vuurtoren Vuurtorenflitsen en Niet compleet 6 Activiteiten / / / / / / / / / / Algemeen 48 Notulen van het overleg van de groepswerkers en de outdoorwerkers, met evaluatie over de sfeer in de groep en nota groepsontwikkeling Versie december 2017

5 49 Notulen van het Kultureel Werk Overleg, met nota s en roosters Notulen van het Hulpverleningsoverleg, met nota s over de hulpverlening in De Vuurtoren Notulen van het Aktiviteitenoverleg, met aktiviteitenplanning uit stukken 52 Klapper met algemene informatie en informatie over de verschillende activiteiten 1984 ca. 1 stuk 6.2 Sport en recreatie 53 Vergaderingen van de Sportclub Stukken betreffende verschillende incidentele activiteiten, zoals puzzelritten en kerstvieringen 1971 ca s.d. 55 Vakantienota en evaluaties van vakanties met de leden, alsmede een oningevuld enquête-formulier voor de leden over de vakanties Notulen van de barkeepersvergaderingen stukken 57 Nota s over de plaats van de sportclub binnen de Vuurtoren, overzicht van contributiebetalingen en een vaantje van de sportclub Vuurtoren Foto s met negatieven van een autocross en variathon Vuurtoren Stripboek deel Meisjesactiviteiten Foto s met negatieven van verschillende activiteiten voor meisjes en Verslagen van het Aktiviteitenoverleg Meisjes, met evaluaties van de activiteiten en wensenlijsten Verslagen van groeps(meisjes)bijeenkomsten Verslag van het bezoek van KWJ, Beweging van Werkende Jongeren aan de meisjes die in de Vuurtoren bijeen komen, met ingekomen brief van de KWJ stukken 65 Evaluaties van de onderwijsgroep meisjes stukken 66 Evaluaties van de naaiclub, met sinterklaasgedicht op de deelneemsters van de naaiclub Arbeid en scholing 67 Stukken betreffende het arbeidsgedrag en arbeidsbegeleiding van de cliënten alsmede betreffende het werkproject van De Vuurtoren Verslagen van het onderwijsoverleg, met evaluaties van het bijzonder onderwijs en van de lessen Nederlands voor de off-set Nota betreffende het project Autorijschool in de Vuurtoren, met evaluaties Nota over het opzetten van een schoonheidssalon stuk 70A Doorslag van een uitgaande brief aan F. Rocco, Vakvereniging NVV, betreffende de door De Vuurtoren ontwikkelde werkprojecten voor jongeren die moeilijk aan de slag komen op de arbeidsmarkt stuk 71 Ontwerpplan voor het opzetten van een milieubrigade, met kopie van de begeleidende brief aan de gemeente stukken 72 Nota Eerste schets van een werken leerwinkel, met een plan voor de inrichting daarvan stukken 6.5 Overige Versie december

6 73 Stukken betreffende de organisatie en gebruik door cliënten van de sleep-ins van de Vuurtoren ca Verslagen van de groepsvergaderingen van de leden, met bijlagen Stukken betreffende het drugsgebruik Stukken betreffende de huisvestingsproblematiek van leden van de Vuurtoren Nota s betreffende het vervoeren van leden bij activiteiten Aankondiging van een puzzelrit s.d. 1 stuk 7 Onderzoek en documentatie 79 Randgroepen ; verzamelbundel met nota s uit de periode over het werk van de Vuurtoren, met nota Randgroep en Vuurtoren; rapport van een verandering katernen 80 Stukken betreffende verschillende onderzoeken naar drop-outs en jeugdwerkeloosheid Documentatie betreffende het welzijnswerk, huisvesting en de Staatsliedenbuurt Artikelen in de landelijke-, regionale en plaatselijke pers en in vaktijdschriften over de Vuurtoren Scripties en stageverslagen over de organisatie, beleid en het werk van het jongerencentrum De Vuurtoren 1972 ca ca Interviews met personeelsleden van de Vuurtoren ten behoeve van het rapport Drie jaar experiment Vuurtoren. Van banvloek tot slagorde Affiche van een documentaire over het werk van de Vuurtoren met de titel Eindpunt lijn 10, geregisseerd door George Sluizer 1973 ca. 1 stuk De film is aan te vragen onder toegangsnummer 1392.AV-1, inventarisnummer Programma van het liedjesprogramma Egbert van Soest zingt: maatschappijkritiese liedjes 1974 ca. 1 stuk 87 Nota van de PSP betreffende welzijnswerk, drugbeleid en arbeidsbureaus 1976 ca. 1 stuk 88 Artikelen betreffende het werken met randgroepjongeren, onder andere geschreven door E. van Soest en E. ten Berge Nota Ongeschoolde werkloze jongeren in Amsterdam; samenvatting van reeds bekende gegevens 01/01/1979 ca. 1 stuk 90 Verslag van het onderzoek bij de Vuurtoren door het Instituut voor toegepast sociaal wetenschappelijk onderzoek, advies en begeleiding (Stichting ITOBA) stuk 91 Meisjes in de knel. Vraag en aanbod in het agogisch werken met maatschappelijk geïsoleerde meisjes., academisch proefschrift van E. ten Berge, personeelslid van de Vuurtoren deel Versie december 2017