Archief van de Curatoren van het Athenaeum

Transcriptie

1 Archief van de I.H. van Eeghen, N. Verhoeff Algemene kenmerken Toegangsnummer: 278 Periode: Archiefvormer Scholarchen, na 1804 Curatoren van de Latijnse School en Curatoren van het Atheneum Illustre Amstelodamense Inleiding Op klachten van de scholarchen (schoolhoofden) van de Latijnse School en particulieren over het feit dat de Amsterdamse kinderen te vroeg naar een academie elders moesten, droegen de Burgermeesters op 31 december 1629 aan de vroedschap voor om lessen in filosofie en geschiedenis te stede te laten verzorgen. Op 11 december 1630 werden de Burgemeesters en scholarchen door de vroedschap geautoriseerd om twee geleerden aan te trekken voor het verzorgen van deze lessen. Met de inaugurele redes van G. Vossius en C. Barlaeus, op respectievelijk 8 en 9 januari 1632, werd het Athenaeum Illustre te Amsterdam geopend. Het toezicht op het Athenaeum werd toevertrouwd aan de scholarchen van de Latijnse School, die daarmee ook de titel curatoren kregen toebedeeld. De vereniging van beide functies in één persoon was niet noodzakelijk, maar wel gebruikelijk. Hieraan kwam een einde toen in 1847 het onderwijs werd gereorganiseerd. De Latijnse School werd het Stedelijk Gymnasium waarna het college werd gesplitst in een curatorium voor het Gymnasium en een curatorium voor het Athenaeum. Over de werkzaamheden van de curatoren in de zeventiende en achttiende eeuw is weinig bekend. Volgens Wagenaar bemoeide zij zich met het aanstellen van de bibliothecaris en met het goedkeuren van de oraties van de hoogleraren, maar er mag worden aangenomen dat ze een zekere zeggenschap hadden bij het benoemen van professoren. [1] Uit de archivalia in dit archief valt op te maken dat zij in de negentiende eeuw verantwoordelijk waren voor het (financiële) beheer van het Athenaeum, de Latijnse School (tot 1847!), de stadsbibliotheek, de laboratoria en het tuchtrecht beoefende ten aanzien van de studenten. In 1877 wordt het Athenaeum verheven tot de Universiteit van Amsterdam. Het Archief De inventaris, zoals dat hier op de website wordt gepresenteerd, is integraal overgenomen uit de gepubliceerde Inventarissen van archieven betreffende de Latijnsche School het Athenaeum en gezelschappen van studenten aan het Athenaeum te Amsterdam van I.H. van Eeghen uit Aldaar is dit de inventaris op het Archief der Scholarchen, later Curatoren, van de Latijnsche School(en), , en der, , te Amsterdam, berustende op het Gemeentearchief (pagina 8-11). Volgens de inleiding van I.H. van Eeghen zijn de door haar beschreven archivalia in 1847, na splitsing van het curatorium, bij de Curatoren van het Athenaeum gebleven en vervolgens in 1908 overgebracht naar het Gemeentearchief. Het archief zoals dat in 1908 door de werd overgebracht en in 1946 door I.H. van Eeghen werd geïnventariseerd, is niet meer als zodanig bijeen. Een aantal inventarisnummers zijn vervallen. Dit is het gevolg van een latere inventarisatie uitgevoerd in Versie augustus

2 1968. In dat jaar is op verzoek van het toenmalige College van Curatoren van de Openbare Gymnasia van Amsterdam het Inventaris van de archieven van scholarchen en curatoren en van de rector van de Latijnse school, van curatoren van de openbare gymnasia en van de rector van het Stedelijk of Barlaeus-gymnasium te Amsterdam opgemaakt door J.H. van den Hoek Ostende en gepubliceerd door de Gemeentelijke Archiefdienst Amsterdam. J.H. van den Hoek Ostende heeft destijds alle stukken van voor 1847, behalve die stukken die expliciet met het Athenaeum van doen hebben, gelicht uit dit archief en zijn daarmee vervallen aan archief 278. Deze stukken zijn nu te vinden onder toegangsnummer 260. In de inventarissen van beide archieven zijn verwijzingen opgenomen naar de respectievelijke oude en nieuwe nummers. Inventarisnummer 60 is vervallen, omdat I.H. van Eeghen in haar inventaris een foutje maakte in de doorlopende nummering. Inventarisnummers komen niet voor in de inventaris van I.H. van Eeghen en zijn vermoedelijk later aan dit archief toegevoegd. Wanneer dit is gebeurd en waar deze stukken zijn aangetroffen, is niet bekend. Het archief omvat zo n 3,5 strekkende meter. Voornaamste literatuur Om deze inleiding enigszins overzichtelijk te houden, is besloten niet al te uitgebreid in te gaan op de geschiedenis van de archiefvormer. Daarom volgt hier een lijst van de voornaamste literatuur over de geschiedenis van het Athenaeum en haar curatoren. - P. Scheltema, Het tweehonderdjarige bestaan der Latijnsche school te Amsterdam, in: Aemstel s oudheid, vol. VII (1885), p. 81 en verder. - D. van Miert, Illuster onderwijs. Het Amsterdamse Athenaeum in de Gouden Eeuw, , (Amsterdam 2005). - J. Wagenaar, Amsterdam in zijne opkomst, aanwassen, geschiedenissen etc., vol. VIII ( ). - I.H. van Eeghen, Inventarissen van archieven betreffende de Latijnsche school het Athenaeum en gezelschappen van studenten aan het Athenaeum te Amsterdam, (Amsterdam 1946). - J.H. van den Hoek Ostende, Inventaris van de archieven van scholarchen en curatoren en van de rector van de Latijnse school, van curatoren van de openbare gymnasia en van de rector van het Stedelijk of Barlaeus-gymnasium te Amsterdam, , (Amsterdam 1968). - P.J. Knegtmans, Professoren van de stad. Het Athenaeum Illustre en de Universiteit van Amsterdam, , (Amsterdam 2007). - Van Athenaeum tot Universiteit, geschiedenis van het Athenaeum Illustre in de negentiende eeuw, (Amsterdam 1927). - Gedenkboek van het Athenaeum en de Universiteit van Amsterdam, , (Amsterdam 1932). [1] J. Wagenaar, p Inventaris 1 (vervallen) Acta Senatus Scholastici. Acta van de Scholarchen van de Latijnsche school, bevattende zowel notulen als optekening van belangrijke voorvallen betreffende de Latijnsche School deel geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr Notulen van de Curatoren van het Atheneum en de Latijnsche Scholen delen Nb: bevatten tevens copieãn van uitgegane en ingekomen stukken. 2 (vervallen) Met los inliggende tafel en met index, samengesteld in geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr. 2 3 (vervallen) Met los inliggende index, samengesteld in geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr. 3 4 (vervallen) Met los inliggende index, samengesteld in geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr Versie augustus 2019

3 5-10 Notulen van de delen 5 Met los inliggende index Met los inliggende index (vervallen) Lijst van belangrijke stukken, berustende in de portefeuille van de Curatoren stuk geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr Bijlagen bij de notulen pakken 12 (vervallen) Nrs , 158 ontbreekt. Met tafel geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr (vervallen) Nrs , en 415 ontbreken. Met tafel geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr (vervallen) Nrs , 670 en 678 ontbreken. Met tafel geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr Nrs. 1-73, 63 ontbreekt. Met tafel Nrs , 23 ontbreekt. Met tafel Nrs Met tafel Nrs , 91 ontbreekt. Met tafel Nrs , 99 ontbreekt. Met tafel Nrs , 97 ontbreekt. Met tafel Nrs , 37 en 107 ontbreken. Met tafel Nrs , 52 en 66 ontbreken. Met tafel Nrs , 4, 20, 57 en 91 ontbreken. Met tafel Nrs , 16, 17, 51, 81 en 128 ontbreken Nrs , 99 en 162 ontbreken Nrs , 255, 290, 304 en 320 ontbreken Nrs , 14, 67, 113, 123, 125 en 138 ontbreken 1859 Versie augustus

4 28 Nrs Nrs , 53, 58, 75 en 111 ontbreken Nrs , 123, 138 en 139 ontbreken Nrs Nrs , 18, 21, 144 en 145 ontbreken Nrs , 37, 95 en 97 ontbreken Nrs , 50 ontbreekt Nrs , 50, 70 en 92 ontbreken Nrs , 4, 36, 214, 236 en 244 ontbreken Nrs , 62, 102, 115, 129, 152, 213 en 236 ontbreken Nrs , 108, 169, 184, 193, 198, 202, 213, 215, 224, , 268 en 276 ontbreken Nrs , 68 en 145 ontbreken Nrs , 75, 76, 98, 127, 128, 143 en 144 ontbreken Nrs , 52 en 224 ontbreken Nrs , 27, 101, 117 en 151 ontbreken Nrs , 17 ontbreekt Nrs Nrs , 120, 124, 127 en ontbreken 1877, Vaf 1826 af alleen ingekomen stukken, van 1867 af liggen de rekeningen en kwitanties ongenummerd achterin Kopieën van uitgegane stukken delen en 1 pak 46 (vervallen) Genummerd 1-559, 421 ontbreekt. Met index geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr Met index Met index Met index Met index Met index Versie augustus 2019

5 52 Met index Lijst van het personeel van het Atheneum met opgave van bijzonderheden stuk 54 Verzoekschrift van den Hoogleraar in de Heelkunst tot verbetering van de hulpmiddelen van zijn vak stuk 55 Stukken betreffende de samenstelling van een nieuw reglement omslag, Hierbij bevinden zich tevens vroegere ontwerpen 56 Catalogus van het Anatomisch Museum s.d. 1 deel Lijsten bevattende opgave van betaalde collegegelden delen 60 (vervallen) Vervalt 57 Met los inliggende kladlijsten en Met los inliggende kladlijsten en Met los inliggende kladlijsten tot Registers bevattende opgave van uitgaven door de pedel voor de Professoren gedaan delen (vervallen) Testimonia betreffende A. Deenik en C.A. Abbing, kandidaten voor het rectoraat der Latijnsche School stukken geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr (vervallen) Stukken betreffende de Latijnsche School en het Gymnasium, afkomstig van den Curator Mr. H.J. Koenen pak geen scans op aanvraag, Nb: zie archief 260 inv.nr Stukken betreffend de reorganisatie van de Latijnsche School, afkomstig van de Secretaris van Curatoren, Mr. J. van Lennep. Met retroacta van portefeuille en 1 pak 66 Reglement voor de vergadering der Orde van Hoogleeraren aan het Athenaeum Illustre te Amsterdam, Instructie voor den Custos van de bibliotheek aan het Athenaeum Illustre der Stad Amsterdam, Instructie voor den Pedel van het Athenaeum Illustre der Stad omslag 67 Stukken betreffende de stadsbibliotheek omslag Versie augustus