KWALITEITSONDERZOEK MBO Rapport stelselonderzoek Scheepvaart en Transport College (STC) Scheeps- en jachtbouwkundige

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK MBO Rapport stelselonderzoek 2017 Scheepvaart en Transport College (STC) Scheeps- en jachtbouwkundige Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 05EA Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 11 en 12 september 2017 Datum vaststelling : 15 december 2017

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Conclusie en vervolg Afspraken over het vervolgtoezicht Resultaten Scheeps- en jachtbouwkundige Onderwijsproces Examinering en diplomering Onderwijsresultaten Kwaliteitszorg en ambitie Onderzoek naar overige wettelijke vereisten Bijlage I Bijlage II: Zienswijze... 14

3

4 1. Inleiding Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? De inspectie voert dit onderzoek uit om in De Staat van het Onderwijs te kunnen rapporteren over de ontwikkelingen in het middelbaar beroepsonderwijs. Het onderzoek richt zich op de volgende vraag: voldoet de opleiding op de onderzochte gebieden en standaarden aan de basiskwaliteit, en daarmee aan de wettelijke eisen? We doen geen uitspraak over de kwaliteit van de opleiding als geheel. Voor het onderzoek is een aselecte steekproef getrokken van opleidingen. Bij het Scheepvaart en Transport College (STC) onderzochten we de in onderstaande tabel opgenomen opleidingen. Voor deze onderzoeken zijn separate rapporten opgesteld. In hoofdstuk 2 en 3 zijn de bevindingen van een van deze opleidingen opgenomen. De volgende opleidingen zijn onderzocht: Opleidingen/Kwalificaties Binnenvaart (Schipper binnenvaart) Schipper binnenvaart Scheeps- en jachtbouwkundige Scheeps- en jachtbouwkundige Stuurman werktuigkundige zeevisvaart Stuurman werktuigkundige zeevisvaart Logistiek supervisor (Logistiek supervisor VTL Logistiek supervisor Medewerker havenoperaties Medewerker havenoperaties Leerweg, niveau, locatie leerweg bbl, niveau 3, locatie Lloydstraat 300, Rotterdam Leerweg bol, niveau 4, locatie Lloydstraat 300, Rotterdam Leerweg bbl, niveau 2, locatie Deltahaven 4, Stellendam Leerweg bol, niveau 4, locatie Zuidzijde 16, Rotterdam Leerweg bbl, niveau 2, locatie Zuidzijde 16, Rotterdam Dit rapport heeft in detail betrekking op de volgende opleidingen en onderzoeksonderdelen: Gebied Gebied Examinering Onderwijsresultaten en diplomering bc184 Gebied Onderwijsproces, Schoolklimaat Kwaliteitszorg en ambitie en Wettelijke vereisten Scheeps- en jachtbouwkundige Scheeps- en jachtbouwkundige Scheeps- en jachtbouwkundige Leerweg, niveau, locatie Leerweg bol, niveau 4, locatie Lloydstraat 300, Rotterdam Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 5 van 14

5 Werkwijze We gebruiken bij dit onderzoek het nieuwe waarderingskader (onderdeel van het onderzoekskader mbo 2017), inclusief de daarin opgenomen standaarden en normering. We onderzochten vijf kwaliteitsgebieden: onderwijsproces, examinering en diplomering, schoolklimaat, onderwijsresultaten, kwaliteitszorg en ambitie. We onderzochten daarbij dertien standaarden. We hebben vervolgens een oordeel gegeven over tien standaarden. In het kader van het kwaliteitsgebied Onderwijsproces wordt bij de standaard OP1 (Onderwijsprogramma) in ieder geval ingegaan op onze bevindingen op het gebied van loopbaanoriëntatie en begeleiding omdat dit thema deel uitmaakt van De Staat van het Onderwijs van De standaarden Ontwikkeling en begeleiding (OP2), Veiligheid (SK1) en Leerklimaat (SK2) hebben we wel onderzocht maar voorzien we niet van een oordeel. Bij één opleiding (Logistiek supervisor) onderzochten en beoordeelden we de meldingen verzuim en vsv. Voor het onderzoek analyseerden we alle bij ons beschikbare informatie over de betreffende opleidingen en vulden dit aan met onderzoeken op locatie. Op locatie zijn onderwijsactiviteiten geobserveerd, documenten onderzocht en gesprekken gevoerd. We hebben onder andere gesproken met studenten, docenten, examencommissie en management. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie en het vervolg van het onderzoek (hoofdstuk 2). Hoofdstuk 3 geeft voor de opleiding de resultaten van het onderzoek weer. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 6 van 14

6 2. Conclusie en vervolg Vervolgtoezicht naar aanleiding van de onderzochte opleiding We voeren bij de opleiding Scheeps- en jachtbouwkundige vervolgtoezicht uit, omdat we niet alle kwaliteitsgebieden als voldoende hebben beoordeeld. Het vervolgtoezicht richt zich op de geconstateerde tekortkomingen binnen de onvoldoende kwaliteitsgebieden. 2.1 Afspraken over het vervolgtoezicht In onderstaand schema zijn de afspraken en het vervolgtoezicht opgenomen: Scheeps- en jachtbouwkundige (93080) Beoordeling Herstelopdracht Datum gereed Examinering en diplomering is onvoldoende: ED1 Kwaliteitsborging examinering en diplomering voldoet niet aan WEB art , tweede lid, art , art , eerste lid, artikel en artikel 9.1.4, derde lid onder g ED2 Exameninstrumentarium voldoet niet aan WEB art , eerste lid, en artikel ED3 Afname en beoordeling voldoet niet aan WEB art , eerste lid, en artikel De instelling zorgt ervoor dat de examinering aan de wettelijke vereisten voldoet. Drie maanden na datum van de waarschuwingsbrief. Scheeps- en jachtbouwkundige (93080) Scheeps- en jachtbouwkundige (25374) Beoordeling Herstelopdracht Datum gereed Kwaliteitszorg en ambitie is onvoldoende: KA1 Kwaliteitszorg voldoet niet aan WEB art , lid 1 en art , eerste lid KA2 Kwaliteitscultuur voldoet niet aan WEB art , lid 1, art a en art De instelling zorgt ervoor dat de kwaliteitszorg aan de wettelijke vereisten voldoet. Een jaar na vaststelling van het definitieve rapport. Vervolgtoezicht De inspectie meldt het oordeel aan de minister. De instelling ontvangt een waarschuwing. Na de in de waarschuwingsbrief opgenomen termijn volgt een herstelonderzoek. Vervolgtoezicht Na ongeveer een jaar volgt een herstelonderzoek. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 7 van 14

7 3. Resultaten In dit hoofdstuk lichten wij het resultaat van het kwaliteitsonderzoek van de opleiding toe. We geven per gebied en per beoordeelde standaard aan wat het oordeel is (voldoende of onvoldoende) en geven aan waar sprake is van een waardering goed. Het oordeel per gebied is gebaseerd op de beoordeling van de onderliggende standaarden. Omdat we bij het gebied onderwijsproces niet alle standaarden onderzocht hebben, is een waardering goed voor het gebied niet aan de orde. We verantwoorden ons over het oordeel per onderzocht gebied en per standaard. 3.1 Scheeps- en jachtbouwkundige Het kwaliteitsonderzoek bij Scheeps- en jachtbouwkundige, en 25374, leerweg bol, niveau 4, locatie Lloydstraat 300, Rotterdam heeft geleid tot de onderstaande oordelen Onderwijsproces OP Onderwijsproces OP1 Onderwijsprogramma OP3 Didactisch handelen OP7 Beroepspraktijkvorming voldoende O V G Het team biedt een onderwijsprogramma dat een dusdanig heldere en stevige structuur en samenhang kent, dat wij de waardering goed geven. De vakken, waaronder ook de generieke vakken, zijn sterk op elkaar afgestemd. De studenten krijgen daardoor centrale thema s steeds vanuit verschillende invalshoeken aangereikt. Dat bevordert hun leren. Het programma is ook goed omdat het studenten gedegen voorbereid op de beroepspraktijk, het vervolgonderwijs en de samenleving. Doordat het team veelvuldig afstemt met het werkveld, is het programma actueel. Het sluit bovendien zowel aan op het nationale als internationale werkveld. Voor studenten die willen doorstromen naar het hbo biedt de opleiding extra onderwijs in wiskunde. Verder is in het programma maatwerk opgenomen voor studenten die extra begeleiding nodig hebben. Het team kan het maatwerk versterken voor studenten die meer uitdaging aankunnen. Het team is zich daarvan bewust en heeft dat als een van de prioriteiten voor dit schooljaar aangemerkt. Het didactisch handelen van het docententeam stelt studenten voldoende in staat tot leren en ontwikkelen. Bij zowel de praktijk- als de theorievakken zien wij namelijk gestructureerde lessen met voldoende interactie tussen docenten en studenten. Docenten verbinden de theorie veelvuldig met de beroepspraktijk. Daardoor is de uitleg praktisch en aansprekend. Deze aanpak sluit aan bij het didactisch model dat de docenten met elkaar hebben afgesproken. Aandachtspunt is wel dat we niet in alle lessen dat model volledig terugzagen. Verder kan het didactisch handelen verbeteren door afspraken over de manier waarop docenten studenten aanspreken en met hen omgaan. We zagen daarin verschillen. De opleiding is gericht op het vak en op de sector en neemt daarin, in belangrijke Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 8 van 14

8 mate, de cultuur van de sector mee. Het is belangrijk dat de opleiding zich rekenschap geeft van de cultuur van deze sector, maar tegelijkertijd ook voldoende afstand neemt van de aspecten hiervan die niet passend zijn. De inspectie constateert dat in juni 2017 door het bestuur drie kernwaarden zijn vastgesteld die zij leidend wil laten zijn voor het handelen van de hele organisatie: nieuwsgierigheid, vakmanschap en respectvol. De kernwaarde respectvol geeft vooral richting aan de manier waarop de instelling medewerkers wil laten omgaan met verschillen in denken, zienswijze, afkomst, huidskleur en geslacht. Het is van belang dat het team deze vertaald naar haar omgang met de deelnemers, de stagebegeleiders en de stagebedrijven. De voorbereiding en uitvoering van de beroepspraktijkvorming (bpv) is doeltreffend. De opleiding selecteert de praktijkplaatsen met zorg. Het aanbod van plekken waar studenten alle competenties kunnen ontwikkelen is echter zeer beperkt. Daarom wordt ook niet in de praktijk geëxamineerd. De bpv geeft studenten voldoende inzicht in de breedte van het werkveld dat zowel bedrijven omvat die meer focussen op de voorbereiding (ontwerp) als bedrijven die gericht zijn op de uitvoering. Studenten lopen daarom zowel een werkvloerstage als een kantoorstage. Daarbij sturen de bpv-coördinatoren erop dat studenten die stages bij verschillende bedrijven volgen. Studenten zijn en voelen zich goed voorbereid op de bpv. Dat wordt onderschreven door de werkveldbegeleiders. Ook de begeleiding voldoet Examinering en diplomering ED Examinering en diplomering ED1 Kwaliteitsborging examinering en diplomering ED2 Exameninstrumentarium ED3 Afname en beoordeling onvoldoende O V G Het gebied Examinering en diplomering is onvoldoende, omdat de examencommissie de deugdelijkheid van de examinering en diplomering onvoldoende borgt. Daarnaast voldoet het exameninstrumentarium niet aan de eisen. Bovendien is de kwaliteit van de afname en beoordeling onvoldoende. Hiermee voldoet de opleiding niet aan WEB art , eerste lid, betreffende de organisatie en kwaliteit van de examinering en niet aan de examenstandaarden als bedoeld in art van de WEB. Hieronder lichten we per standaard de beoordelingen toe. De examencommissie borgt onvoldoende een deugdelijke examinering en diplomering. De commissie heeft bij de laatste examinering namelijk niet zelf vastgesteld dat de examinatoren betrouwbaar beoordelen en hun oordelen goed onderbouwen. Zij gaat ervan uit dat de examinatoren hun werk goed doen op grond van hun formele bevoegdheid om te beoordelen. Voorafgaand aan de examinering zorgt de commissie ervoor dat docenten en studenten goed geïnformeerd zijn over het proces. De commissie stelt echter weinig eisen aan de ontwikkeling van toetsen of aan de toetsvaardigheden van de makers en beoordelaars. De examencommissie heeft ook geen andere maatregelen genomen om inzicht te krijgen in de kwaliteit van de examinatoren. De commissie woont geen examens bij. Cijfers zijn in het verleden wel geanalyseerd, maar daar is geen vervolg aan gegeven. Toetsen worden niet centraal bewaard. De Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 9 van 14

9 verantwoordelijkheid ligt bij de individuele docent. Mede daardoor zijn er ook geen complete dossiers. Sinds de start van dit schooljaar heeft de opleiding een nieuwe examencommissie die zich bewust is van de tekortkomingen in de borging. De nieuwe commissie heeft dan ook verscheidene verbeteringen gepland en deels al ingezet. Deze verbeteringen kunnen zich echter pas later dit schooljaar bewijzen. Het exameninstrumentarium voldoet niet. De transparantie van de praktijktoetsing is onvoldoende. Wij beamen met studenten dat het onvoldoende helder is welke toetsen meewegen en hoe ze meewegen in de eindbeoordeling. De toetsen sluiten inhoudelijk aan op het kwalificatiedossier. Bij het vak Nederlands heeft de opleiding het verkeerde versienummer van een ingekochte toets gebruikt. Een tweede toets was van een aanbieder die zelf aangeeft dat het materiaal niet voldoet. De inrichting en uitvoering van het examenproces van afname en beoordeling is onvoldoende deugdelijk. De betrouwbaarheid en onafhankelijke beoordeling is niet geborgd. Veel toetsen worden door slechts één docent gemaakt. Deze docent beoordeelt vervolgens de studenten waar hij zelf les aan geeft. Verder is de informatievoorziening aan studenten niet op orde. Hoe de beoordelaars op basis van de toetsen tot een beoordeling per proeve of kerntaak komen, is onduidelijk en niet inzichtelijk. Studenten geven daarbij ook aan dat de feedback op de praktijktoetsen nauwelijks inzicht geeft in de mate waarin hun beroepshouding voldoet aan de eisen. De feedback concentreert zich vooral op vaardigheden en kennis Onderwijsresultaten OR Onderwijsresultaten OR1 Studiesucces OR3 Vervolgsucces voldoende O V G Niet beoordeeld De onderwijsresultaten zijn voldoende omdat de opleiding resultaten behaalt die voldoen aan de gestelde norm voor studiesucces. Het driejaarsgemiddelde van de schooljaren , en voor zowel jaarresultaat (76 procent) als diplomaresultaat (76 procent) en startersresutaat (88 procent) ligt boven de norm. De cijfers zijn stabiel. In bijlage I staan de opleidingen die betrokken zijn bij het bepalen van de onderwijsresultaten. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 10 van 14

10 3.1.4 Kwaliteitszorg en ambitie KA Kwaliteitszorg en ambitie KA1 Kwaliteitszorg KA2 Kwaliteitscultuur KA3 Dialoog en verantwoording onvoldoende O V G Het gebied Kwaliteitszorg en ambitie is onvoldoende omdat de opleiding niet voldoet aan de standaarden Kwaliteitszorg en Kwaliteitscultuur. Daarmee voldoet de opleiding niet aan WEB art , lid 1 over het functioneren van het stelsel van kwaliteitszorg en niet aan WEB art a en art , over het bevorderen van de kwaliteit van het onderwijspersoneel. Ook voldoet de opleiding niet aan de verplichting te zorgen voor een goede organisatie en kwaliteit van het onderwijsprogramma en de examinering, neergelegd in WEB art , eerste lid. De standaard Dialoog en verantwoording is wel voldoende. Hieronder lichten wij per standaard de beoordelingen toe. Het team zorgt onvoldoende voor een systematische verbetering van de kwaliteit. Het team heeft dankzij onder andere een zelfevaluatie en interne audits op hoofdlijnen een beeld van wat goed gaat, wat beter kan en wat beter moet. Hoe en in welke volgorde het team de kwaliteit gaat verbeteren, heeft het team echter nog niet helemaal scherp. Prioritering ontbreekt en het team heeft nog onvoldoende inzicht in hoe het straks kan vaststellen of de verbeteringen voldoende effectief zijn. Wij constateren met het team dat het ontbreken van continuïteit van management en proces, systematische kwaliteitsverbetering in de weg heeft gestaan. De opbrengsten van de lesbezoeken worden niet zichtbaar aangewend om te sturen op didactische vaardigheden. Het opleidingsteam heeft nog geen voldoende professionele kwaliteitscultuur ontwikkeld. Allereerst is bij het docententeam kennis over systematische borging beperkt aanwezig. Daardoor blijft resultaatgericht handelen veelal achterwege. Verder bevindt de eigen professionalisering zich vooral in de planfase. Het team wil zich onder meer bekwamen in nieuwe werkvormen. Daarnaast hebben de docenten stages in het werkveld gepland. Het team kan niet goed duidelijk maken hoe die initiatieven zich verhouden tot de ontwikkeldoelen van de opleiding. Positief is dat het nieuwe management net als het docententeam, gedreven is en intensief werkt aan het ontwikkelen van een cultuur gericht op samenwerking. Dat kan ook de kwaliteitscultuur versterken. De opleiding legt intern en extern toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over de doelen op hoofdlijnen en voert daarover actief een dialoog. Bij de vormgeving van de opleiding betrekt de opleiding het beroepenveld via onder meer de bedrijfstakcommissie. Ook bij de beoordeling van de toetsen voorafgaand aan de afname is het beroepenveld via de toetsvaststellingscommissie direct betrokken. De adviezen van het werkveld worden direct verwerkt. Dit komt de kwaliteit van de examens ten goede. Het STC mbo college heeft verder een deelnemersraad. Hierin zitten studenten die minimaal twee keer per jaar meepraten over schoolzaken zoals roosters en gebouwenbeheer. Daarnaast heeft de instelling een ouderraad. De studenten die wij spraken hebben echter geen zicht op wat de instelling doet met de feedback van studenten. Bij de verdere ontwikkeling van de opleiding worden zij nog weinig betrokken. Daarin kan de opleiding verbeteren. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 11 van 14

11 3.1.5 Onderzoek naar overige wettelijke vereisten Naast het onderzoek naar kwaliteit hebben wij gekeken of bij de opleiding voldaan wordt aan de wettelijke vereisten met betrekking tot schoolkosten/wettelijke bijdragen. Schoolkosten/wettelijke bijdragen Over de vraag of de schoolkosten met betrekking tot de kosten van externe examinering voldoet, doen wij nu geen uitspraak. Wij voeren momenteel overleg met het ministerie van OCW over het beleid op dit gebied. Wij gaan er vanuit dat u uw beleid en de uitvoering daarvan nogmaals toetst op dit onderwerp nadat duidelijk is geworden wat de uitkomst van voornoemd overleg is. Voor studenten die deze extra kosten niet kunnen betalen biedt de opleiding mogelijkheden voor een betalingsregeling. De voorlichting vooraf over wat de kosten van de opleiding zijn, dient evenwel transparant en tijdig te zijn. Het is bijvoorbeeld vooraf niet duidelijk wat de kosten van boeken zijn, bovenop de kosten van readers. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 12 van 14

12 Bijlage I. bc-id overzicht In deze bijlage is per onderzochte bc-id aangegeven welke opleidingen betrokken zijn bij het bepalen van de onderwijsresultaten. bc184, niveau 4 (Maritieme techniek) Crebo: Opleiding: Scheeps- en jachtbouwkundige Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 13 van 14

13 Bijlage II: Zienswijze Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 14 van 14