KWALITEITSONDERZOEK MBO Rapport stelselonderzoek Scheepvaart en Transport College Medewerker havenoperaties

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK MBO Rapport stelselonderzoek 2017 Scheepvaart en Transport College Medewerker havenoperaties Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 05EA Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 21 en 22 september 2017 Datum vaststelling : 15 december 2017

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Conclusie en vervolg Afspraken over het vervolgtoezicht Resultaten Medewerker Havenoperaties Onderwijsproces Examinering en diplomering Onderwijsresultaten Kwaliteitszorg en ambitie Onderzoek naar overige wettelijke vereisten... 8 Bijlage I... 9 Bijlage II: Zienswijze... 10

3 1. Inleiding Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? De inspectie voert dit onderzoek uit om in De Staat van het Onderwijs te kunnen rapporteren over de ontwikkelingen in het middelbaar beroepsonderwijs. Het onderzoek richt zich op de volgende vraag: voldoet de opleiding op de onderzochte gebieden en standaarden aan de basiskwaliteit, en daarmee aan de wettelijke eisen? We doen geen uitspraak over de kwaliteit van de opleiding als geheel. Voor het onderzoek is een aselecte steekproef getrokken van opleidingen. Bij het Scheepvaart en Transport College onderzochten we de in onderstaande tabel opgenomen opleidingen. Voor deze onderzoeken zijn separate rapporten opgesteld. In hoofdstuk 2 en 3 zijn de bevindingen van een van deze opleidingen opgenomen. De volgende opleidingen zijn onderzocht: Opleidingen/Kwalificaties Binnenvaart (Schipper binnenvaart) Schipper binnenvaart Scheeps- en jachtbouwkundige Scheeps- en jachtbouwkundige Stuurman werktuigkundige zeevisvaart Stuurman werktuigkundige zeevisvaart Logistiek supervisor (Logistiek supervisor VTL) Logistiek supervisor Medewerker havenoperaties Medewerker havenoperaties Leerweg, niveau, locatie leerweg bbl, niveau 3, locatie Lloydstraat 300, Rotterdam Leerweg bol, niveau 4, locatie Lloydstraat 300, Rotterdam Leerweg bbl, niveau 2, locatie Deltahaven 4, Stellendam Leerweg bol, niveau 4, locatie Zuidzijde 16, Rotterdam Leerweg bbl, niveau 2, locatie Zuidzijde 16, Rotterdam Dit rapport heeft betrekking op de volgende opleidingen en onderzoeksonderdelen: Gebied Onderwijsresultaten Gebied Onderwijsproces, Schoolklimaat Kwaliteitszorg en ambitie en Wettelijke vereisten Gebied Examinering en diplomering Leerweg, niveau, locatie bc en Medewerker havenoperaties Medewerker havenoperaties leerweg bbl, niveau 2, locatie Waalhaven, Zuidzijde 16 te Rotterdam Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart en Transport College (STC) Pagina 1 van 9

4 Werkwijze We gebruiken bij dit onderzoek het nieuwe waarderingskader (onderdeel van het onderzoekskader mbo 2017), inclusief de daarin opgenomen standaarden en normering. We onderzochten vijf kwaliteitsgebieden: onderwijsproces, examinering en diplomering, schoolklimaat, onderwijsresultaten, kwaliteitszorg en ambitie. We onderzochten daarbij dertien standaarden. We hebben vervolgens een oordeel gegeven over tien standaarden. In het kader van het kwaliteitsgebied Onderwijsproces wordt bij de standaard OP1 (Onderwijsprogramma) in ieder geval ingegaan op onze bevindingen op het gebied van loopbaanoriëntatie en begeleiding omdat dit thema deel uitmaakt van De Staat van het Onderwijs van De standaarden Ontwikkeling en begeleiding (OP2), Veiligheid (SK1) en Leerklimaat (SK2) hebben we wel onderzocht maar voorzien we niet van een oordeel. Bij één opleiding (Logistiek supervisor) onderzochten en beoordeelden we de meldingen verzuim en vsv. Voor het onderzoek analyseerden we alle bij ons beschikbare informatie over de betreffende opleidingen en vulden dit aan met onderzoeken op locatie. Op locatie zijn onderwijsactiviteiten geobserveerd, documenten onderzocht en gesprekken gevoerd. Er is onder andere gesproken met studenten, docenten, het management en de directie. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie en het vervolg van het onderzoek (hoofdstuk 2). Hoofdstuk 3 geeft voor de opleiding de resultaten van het onderzoek weer. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 2 van 10

5 2. Conclusie en vervolg Vervolgtoezicht naar aanleiding van de onderzochte opleiding We voeren bij de opleiding Medewerker Havenoperatie vervolgtoezicht uit, omdat we niet alle kwaliteitsgebieden als voldoende hebben beoordeeld. Het vervolgtoezicht richt zich op de geconstateerde tekortkomingen binnen het onvoldoende kwaliteitsgebied. 2.1 Afspraken over het vervolgtoezicht In onderstaand schema zijn de afspraken en het vervolgtoezicht opgenomen: Medewerker havenoperaties (25398) Beoordeling Examinering en diplomering is onvoldoende: ED1 Kwaliteitsborging examinering en diplomering voldoet niet aan WEB art , tweede lid, art , art , eerste lid, artikel en artikel 9.1.4, derde lid onder g ED2 Exameninstrumentariu m voldoet niet aan WEB art , eerste lid, en artikel ED3 Afname en beoordeling voldoet niet aan WEB art , eerste lid, en artikel Herstelopdracht De instelling zorgt ervoor dat de examinering aan de wettelijke vereisten voldoet. Datum gereed Drie maanden na datum van de waarschuwingsbrief. Vervolgtoezicht De inspectie meldt het oordeel aan de minister. De instelling ontvangt een waarschuwing. Na de in de waarschuwingsbrief opgenomen termijn volgt een herstelonderzoek. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 3 van 10

6 3. Resultaten In dit hoofdstuk lichten wij het resultaat van het kwaliteitsonderzoek van de opleiding toe. We geven per gebied en per beoordeelde standaard aan wat het oordeel is (voldoende of onvoldoende) en geven aan waar sprake is van een waardering goed. Het oordeel per gebied is gebaseerd op de beoordeling van de onderliggende standaarden. Omdat we bij het gebied onderwijsproces niet alle standaarden onderzocht hebben, is een waardering goed voor het gebied niet aan de orde. We verantwoorden ons over het oordeel per onderzocht gebied en per standaard. Context van de opleiding We hebben de leerweg bbl onderzocht. Deze leerweg kenmerkt zich doordat een groot deel van het leren in de beroepspraktijk plaatsvindt. De opleiding heeft daarmee de opdracht om de student tijdens de dagen dat deze op de instelling aanwezig is, met name, theoretische kennis bij te brengen. Daardoor ligt het accent minder op de praktische vaardigheden die in het kwalificatiedossier staan vermeld. 3.1 Medewerker Havenoperaties Het kwaliteitsonderzoek bij de opleiding Medewerker Havenoperaties, en de opleiding Medewerker Havenoperaties, 25398, niveau 2, bbl, locatie Waalhaven, Zuidzijde 16 te Rotterdam heeft geleid tot de onderstaande oordelen Onderwijsproces OP Onderwijsproces OP1 Onderwijsprogramma OP3 Didactisch handelen OP7 Beroepspraktijkvorming voldoende O V G Het onderwijsprogramma is voldoende omdat het studenten voldoende voorbereidt op de beroepspraktijk, het vervolgonderwijs en de samenleving. Het onderwijsprogramma is afgestemd op de eisen van het kwalificatiedossier en kent een duidelijke opbouw en voldoende samenhang. Voor studenten is het programma duidelijk en tijdig bekend. De studenten van deze bbl opleiding krijgen loopbaanoriëntatie en burgerschap (LOB) tijdens de beroepspraktijk. In het bpvhandboek zijn opdrachten opgenomen die hierop aansluiten. Hierdoor krijgt dit onderdeel een herkenbare plek in de opleiding. Het programma heeft echter weinig ruimte voor maatwerk. Alle studenten krijgen het zelfde onderwijsprogramma aangeboden. Wel is vanaf dit schooljaar directe instroom in niveau 3 mogelijk vanuit het vmbo. In de opleiding wordt Engels aangeboden, zowel beroepsgericht als generiek Engels. Generiek Engels is echter geen onderdeel van het kwalificatiedossier. De informatie aan studenten over generiek Engels in het programma aangeboden wordt kan beter. Het didactisch handelen van het docententeam stelt studenten voldoende in staat tot leren en ontwikkelen. Het team kenmerkt zich door vakkundige en betrokken docenten. Docenten geven lessen die zijn afgestemd op de beroepspraktijk en die Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 4 van 10

7 van voldoende niveau zijn. Daarbij zorgt het docententeam voor afwisseling in de leeractiviteiten tijdens de lessen. Hierdoor worden studenten over het algemeen betrokken bij de les en stellen zij vragen. Wij zagen hierin wel verschillen tussen de lessen. Door meer structuur in de lessen aan te bieden kunnen de lessen verbeteren. Studenten weten dan beter wat het doel van de les is en wat er van hen verwacht wordt. De docenten houden de voortgang van de studenten bij, hebben zicht op de individuele verschillen en bieden begeleiding op maat indien nodig. Overigens kan dit laatste versterkt worden door in de lessen meer in te spelen op de individuele verschillen tussen studenten. Het team zorgt zowel in de voorbereiding als in de begeleiding en de organisatie dat de beroepspraktijkvorming (bpv) doel treft. De studenten hebben bij de start van de opleiding vaak via een detacheerder een leerwerkplek bij een erkend leerbedrijf. De leerbedrijven zijn nauw betrokken bij de inrichting van de opleiding en het programma van de bpv. Studenten voeren op de leerwerkplek werkzaamheden uit die passend zijn bij de aard en het niveau van de opleiding en waar zij zich in kunnen ontwikkelen. Ervaren praktijkbegeleiders begeleiden de studenten. Deze begeleiders monitoren de voortgang van de studenten en hebben hierover regelmatig contact met de bpv-begeleider. De bpv-begeleider brengt gedurende het schooljaar regelmatig bezoeken aan het bedrijf. De studenten zijn niet altijd aanwezig bij dit gesprek en vaak niet op de hoogte van een bezoek van de bpv-begeleider aan het leerbedrijf. De afstemming hierover kan beter. Voor studenten is de overgang naar het werken in de haven soms groot. De docenten zouden hier aan het begin van de opleiding ook aandacht aan kunnen besteden Examinering en diplomering ED Examinering en diplomering ED1 Kwaliteitsborging examinering en diplomering ED2 Exameninstrumentarium ED3 Afname en beoordeling onvoldoende O V G De kwaliteit van de Examinering en diplomering is onvoldoende, omdat de examencommissie de deugdelijkheid van de examinering en diplomering onvoldoende borgt. Verder voldoet het exameninstrumentarium niet aan de eisen. Bovendien is de kwaliteit van de afname en beoordeling onvoldoende. Hiermee voldoet de opleiding niet aan WEB art , eerste lid, betreffende de organisatie en kwaliteit van de examinering en niet aan de examenstandaarden als bedoeld in art van de WEB. Daarnaast voldoet zij niet aan WEB art 1.3.6, tweede lid, art en art , derde lid onder g, die zeggen dat er een openbaar verslag over de beoordeling van de examenkwaliteit dient te zijn. Hieronder lichten we per standaard de beoordelingen toe. De kwaliteitsborging van de examinering en diplomering is onvoldoende, omdat de examencommissie in onvoldoende mate haar verantwoordelijkheid neemt om de kwaliteit te borgen. De examencommissie heeft afdoende zicht op het proces van examineren en diplomeren, maar houdt te weinig toezicht op de inhoud en het verloop van het examenproces en mist kennis en visie voor een deugdelijke kwaliteitsborging van de examinering en diplomering. De examencommissie heeft onvoldoende nagedacht over de risico s van de examinering in de beroepspraktijk. Daardoor is de onafhankelijkheid en deskundigheid van de beoordelaars Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 5 van 10

8 onvoldoende geborgd. De verantwoordelijkheid voor de examinering ligt bij de examinatoren. Er vinden wel bijwoningen bij de examens plaats, maar deze zijn niet structureel en de bevindingen worden niet besproken in de examencommissie. Verder hebben we geconstateerd dat examendossiers niet volledig zijn, de beroepsgerichte beoordelingsformulieren zijn niet volledig ingevuld. Opvallend hierbij is dat de examencommissie dit zelf ook geconstateerd heeft, maar geen actie heeft ondernomen om dit te verbeteren. Het exameninstrumentarium is onvoldoende, omdat zowel het beroepsgerichte exameninstrumentarium (crebo 25398) als de examens voor Nederlands niet voldoen aan de kwaliteitsstandaarden. Het beroepsgerichte exameninstrumentarium voldoet niet omdat: - Studenten voeren tijdens de proeve voorkomende werkzaamheden uit, er is geen opdracht opgenomen in het instrument. Hierdoor is de complexiteit van het examen niet geborgd, de afnamecondities kunnen namelijk verschillen. Het beoordelingsvoorschrift is niet eenduidig waardoor een objectieve beoordeling niet mogelijk is. - Op welke manier echter het cijfer per kerntaak tot stand komt is niet te herleiden, terwijl dit wel een vereiste is. - Het onderscheid tussen examinering en onderwijs is niet duidelijk. Het examen is in het bpv-boek opgenomen, maar dit komt niet overeen met het examenplan zoals in de OER is opgenomen. Het onderscheid tussen ontwikkelingsgerichte beoordeling en examinering is hierin onvoldoende. Voor Nederlands geldt dat in het examen van de vaardigheden Spreken en Gesprekken voeren geen onderscheid te maken is tussen beide vaardigheden. Hierdoor is de cesuur en de beoordeling van deze vaardigheden niet duidelijk. De afname en beoordeling van examens voldoet niet omdat de betrouwbaarheid tekortschiet. Studenten worden weliswaar door twee paar ogen beoordeeld, maar de praktijkbeoordelaar is geregeld de opleider uit het bedrijf en de beoordelend docent is de bpv-begeleider van de student. Daarmee lopen beoordelaars het gevaar dat zij het beeld van de studenten meewegen in hun oordeel over de proeve Onderwijsresultaten OR Onderwijsresultaten OR1 Studiesucces OR3 Vervolgsucces voldoende O V G Niet beoordeeld De onderwijsresultaten zijn voldoende omdat de opleiding resultaten behaalt die voldoen aan de gestelde norm voor studiesucces. Het driejaarsgemiddelde van de schooljaren , en voor zowel jaarresultaat (79 procent) als diplomaresultaat (71 procent) en startersresultaat (85 procent) ligt boven de norm. In bijlage I staan de opleidingen die betrokken zijn bij het bepalen van de onderwijsresultaten. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 6 van 10

9 3.1.4 Kwaliteitszorg en ambitie KA Kwaliteitszorg en ambitie KA1 Kwaliteitszorg KA2 Kwaliteitscultuur KA3 Dialoog en verantwoording voldoende O V G De opleiding werkt met het stelsel van kwaliteitszorg van het mbo-college Havens en verbetert op basis daarvan het onderwijs. Binnen het mbo-college Havens is er aandacht voor kwaliteit en het verbeteren van het onderwijs. Dit wordt door de directeur van het mbo-college Havens, in samenspraak met de onderwijsmanagers van de locatie en de onderwijskundigen, aangestuurd. Hierdoor is de kwaliteitszorg georganiseerd en is er een heldere verantwoordelijkheidsverdeling. De onderwijskwaliteit wordt regelmatig beoordeeld waarbij evaluaties van studenten en bedrijven input leveren. De pdca-cyclus is herkenbaar in het sectorplan van het mbo-college Havens en in de uitwerking daarvan naar het jaarplan sector Havens. Daarnaast vinden externe audits met onafhankelijke deskundigen plaats. Hierdoor krijgt het mbo-college Havens zicht op de kwaliteit van het onderwijs; waaronder het onderwijsproces, de resultaten en de bekwaamheid van personeel. Op basis van het mbo-college plan Havens stelt het management van het college een jaaren verbeterplan op. In de kwaliteitssystematiek is nu nog beperkt aandacht voor de verschillen tussen de teams binnen het college en de analyse van tekortschietende kwaliteit. Door hier aandacht aan te geven kan er meer eigenaarschap bij het team ontstaan en kan beter gestuurd worden op specifieke ontwikkelingen. Het team Havenoperaties werkt zelf continue aan het verbeteren van het primaire proces. Met name de afstemming met het bedrijfsleven is hierbij opvallend goed. De opleiding kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. Het team heeft een cultuur waarin gezamenlijk wordt gewerkt aan de onderwijskwaliteit. Kernelementen zijn de sterke verbinding met het beroepenveld en de gezamenlijke uitvoering van het onderwijs. Daarbij valt het oog hebben voor de student op. De kwaliteitscultuur komt ook tot uiting in de wijze waarop het team de mogelijkheid krijgt om zich te ontwikkelen. Het management heeft een scholingstraject opgestart om aandacht te besteden aan het ontwikkelen van een meer teamgerichte structuur. Team en directie kunnen de onderwijsvisie ( de schijf van vijf ) nog meer uitwerken zodat deze doorwerkt in de dagelijkse lespraktijk. De opleiding legt intern en extern toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over doelen en resultaten en voert daarover actief een dialoog met het beroepenveld. Het mbo-college legt intern verantwoording af door een zelfevaluatie te maken waarin vermeld staat in hoeverre gestelde doelen en resultaten zijn behaald. Het team onderhoudt intensief contact met het werkveld, onder meer door bijeenkomsten met de bedrijfstakcommissie. Met name de afstemming met het bedrijfsleven is hierbij opvallend goed. Het team heeft een nauw contact met SBB, dit komt mede doordat deze opleiding uniek is in Nederland. Het team heeft het kwalificatiedossier dan ook in overleg met SBB en het bedrijfsleven zelf ontwikkeld. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 7 van 10

10 3.1.5 Onderzoek naar overige wettelijke vereisten Naast het onderzoek naar kwaliteit hebben wij gekeken of bij de opleiding voldaan wordt aan de wettelijke vereisten met betrekking tot schoolkosten/wettelijke bijdragen. Schoolkosten/wettelijke bijdragen De opleiding voldoet aan de eisen gesteld in artikel van de WEB met betrekking tot de schoolkosten. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 8 van 10

11 Bijlage I bc-id overzicht In deze bijlage is per onderzochte bc-id aangegeven welke opleidingen betrokken zijn bij het bepalen van de onderwijsresultaten. bc293, niveau 2 (Havenoperaties) Crebo: Opleiding: Medewerker havenoperaties (Medewerker havenoperaties) Medewerker Havenoperaties Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 9 van 10

12 Bijlage II: Zienswijze Rapport kwaliteitsonderzoek mbo Scheepvaart- en Transport College (STC) Pagina 10 van 10