Bomeneffectanalyse. Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen

Transcriptie

1 Bomeneffectanalyse Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Wilbertoord, 7 maart 2012

2 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Colofon 1 Opdrachtgever Gemeente Vlissingen Afdeling: Beheer Leefomgeving Contactpersoon: de heer M.A. Riemens Postbus GV VLISSINGEN Dossiergegevens Onze referentie: Status rapport: v1.0 Adviseurs D.W. van Riel A.P. van Tuijn Contactgegevens info@cobraboomadviseurs.nl F Centraal postadres Rechtestraat GE Wilbertoord Bedrijfsgegevens KvK Eindhoven Btw-nr. NL B01 Rabobank Regiokantoren Regiokantoor Zuid T Regiokantoor Midden T Regiokantoor Noord T Regiokantoor West T Project v1.0 7 maart 2012

3 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Samenvatting 1 Cobra boomadviseurs bv heeft een bomeneffectanalyse (BEA) opgesteld over 69 bomen aan de Verkuijl Quakkelaarstraat in Vlissingen. Omdat de verharding in de directe omgeving van de bomen is beschadigd, zijn herstel- en reconstructiewerkzaamheden gepland. De gemeente Vlissingen wil inzicht in de mogelijkheden om de bomen duurzaam te handhaven en het effect van de werkzaamheden op de bomen weten. De kans op schade aan de bomen moet worden geminimaliseerd. De gemeente wil dat de verharding daarna duurzaam goed begaanbaar blijft. Kwaliteit en levensverwachting De conditie van de bomen is overwegend normaal. De levensverwachting van 13 bomen is tien tot vijftien jaar en van 56 bomen meer dan vijftien jaar. Effectanalyse Het effect van een wegreconstructie is negatief voor de meeste bomen. De zeer oppervlakkige beworteling onder het trottoir en de parkeervakken is hiervan de oorzaak. Alleen wanneer ingrijpende maatregelen worden genomen, zijn de bomen duurzaam inpasbaar. Inpasbaarheid De bomen zijn enkel inpasbaar wanneer binnen de door ons ingestelde beschermde zone niet wordt ontgraven. De bomen kunnen worden ingepast door: een tweede maaiveld op de beworteling aan te leggen; stapsgewijs grond uit te wisselen; periodiek het maaiveld op te hogen. Indien er nog een andere oplossing is, die wij niet hebben voorzien, dan adviseren wij die oplossing te laten toetsen aan de boomtechnische randvoorwaarden. Inpassen Kunnen de bomen worden ingepast? Dan moeten de bomen voor, tijdens en na de werkzaamheden voldoende worden beschermd. Verder moet de aangetaste tak uit boom 60 worden verwijderd. Wij adviseren alle bomen binnen het projectgebied jaarlijks visueel te inspecteren. Ontwerp Moet het ontwerp aangepast worden? Mogelijk. De werkwijze zal in ieder geval aangepast moeten worden om de bomen duurzaam te behouden. Van de beschreven varianten geeft optie 2 de beste resultaten. Deze optie is wellicht niet uitvoerbaar. Optie 3 is na optie 2 dan het alternatief met de beste resultaten. 2 Project v1.0 7 maart 2012

4 Flora- en faunawet Kiest u ervoor (een deel van) de bomen te verwijderen? Voorkom dan dat het kappen van de bomen een negatief effect heeft op de eventueel aanwezige flora en fauna. 3

5 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Inhoud1 1 Inleiding 6 2 Situatiebeschrijving 8 3 Onderzoek en resultaten Bovengronds Conditie Gebreken Ondergronds Bodem Beworteling Bodemvocht Verhardingsopdruk Levensverwachting 13 4 Effectanalyse Voorgenomen plannen Boomtechnische knelpunten Knelpunten vanuit de planvorming Gevolgen voor de bomen 15 5 Conclusie Boomtechnisch Effectanalyse 16 6 Advies Inpassen Optie 1: omvormen tot groenstroken Optie 2: tweede maaiveld aanleggen Optie 3: stapsgewijs gronduitwisseling Optie 4: ophogen Keuze van de optie Boombescherming Beheermaatregelen Flora- en faunawet 20 4 Project v1.0 7 maart 2012

6 Bijlage 1. Inventarisatielijst Bijlage 2. Themakaart verhardingsopdruk Bijlage 3. Themakaart levensverwachting Bijlage 4. Themakaart beschermde zone Bijlage 5. Poster Boombescherming tijdens de uitvoering 5

7 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen 1 Inleiding In opdracht van gemeente Vlissingen heeft Cobra boomadviseurs bv een bomeneffectanalyse (BEA) opgesteld. Deze BEA gaat over 69 bomen aan de Verkuijl Quakkelaarstraat in Vlissingen. Wij hebben het veldwerk uitgevoerd op 20 januari Aanleiding en doel Omdat de verharding in de directe omgeving van de bomen is beschadigd, zijn herstelen reconstructiewerkzaamheden gepland. Er worden wortelwerende voorzieningen aangebracht en daarbij worden wortels verwijderd U wilt de bomen duurzaam handhaven en het effect van de werkzaamheden op de bomen weten. De kans op schade aan de bomen moet worden geminimaliseerd. De verharding moet na herstel duurzaam goed begaanbaar blijven. Eerdere onderzoek Door gemeente Vlissingen is in 2011 een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de bomen. De nadruk lag hierbij op de reden van de ernstige verhardingsopdruk. De resultaten en adviezen uit de rapportage van dit verkennend onderzoek, zijn de aanleiding geweest voor deze BEA. Onderzoeksvragen Wij beantwoorden met ons onderzoek de volgende vragen: Wat is de actuele kwaliteit en levensverwachting van de bomen? Wat is het effect van de voorgenomen werkzaamheden op de bomen? Welke bomen kunnen duurzaam behouden worden? Welke beschermingsmaatregelen moeten worden genomen? Wat zijn de consequenties voor het ontwerp? Wat zijn de consequenties voor het beheer? 6 Project v1.0 7 maart 2012

8 Hebt u nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op. Wij zijn tijdens kantooruren bereikbaar op telefoonnummer Uw veelzijdig specialist, Regio Zuid Dries van Tuijn Relatiebeheerder Boomtechnisch adviseur 7

9 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen 2 Situatiebeschrijving Onderzoekslocatie De onderzochte bomen staan aan de Verkuijl Quakkelaarstraat in Vlissingen, tussen de kruising met de Scheldestraat en de kruising met de Van Dishoeckstraat. Op afbeelding 1 ziet u het project met rood omkaderd. Afbeelding 1. Onderzoekslocatie De bomen In het projectgebied staan 69 zilveresdoorns (Acer saccharinum). De bomen staan in plantvakken of boomspiegels in het trottoir. De bomen staan aan weerszijden van de rijbaan. Foto 1 toont een overzicht van de bomen. In de rapportage van de gemeente wordt onder meer gesteld dat de bomen omstreeks 1955 zijn aangeplant. In het begin van de jaren 80 van de vorige eeuw is de straat opnieuw ingericht. Hierbij is tussen een aantal bomen een strook met vruchtbare grond onder de verharding aangebracht. Foto 1. Verkuijl Quakkelaarstraat 8 Project v1.0 7 maart 2012

10 3 Onderzoek en resultaten 3.1 Bovengronds Wij hebben de bomen binnen het plangebied visueel gecontroleerd. Per boom zijn de inventarisatiegegevens opgenomen in bijlage 1. In deze paragraaf lichten wij enkele onderdelen toe Conditie De conditie hebben wij beoordeeld aan de hand van de takarchitectuur, de vorming van dood hout, de scheutlengteontwikkeling en de wondovergroeiing. We onderscheiden de volgende vier categorieën: normaal verminderd sterk verminderd zeer slecht Actuele toestand Tabel 1 bevat de indeling van de bomen op grond van de huidige conditie. U ziet dat de bomen overwegend een normale conditie hebben. Tabel 1. Conditie-indeling Conditie Aantal Normaal 58 Verminderd 11 Sterk verminderd 0 Zeer slecht 0 Totaal Gebreken In deze paragraaf beschrijven wij gebreken die in potentie gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid in de nabijheid van de bomen. Scheefstand Twee bomen (boom 59 en 65) staan scheef. Op grond van de opgerichte stand van de takken en top van de bomen blijkt dat de bomen al jaren scheef staan. Wij hebben geen signalen van instabiliteit zoals grondscheuren of maaiveldveranderingen aangetroffen. 9

11 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Holte Boom 56 heeft een holte in de stam. Deze holte is goed afgegrendeld. Er zijn geen tekenen die duiden op een verminderde breukvastheid. Zwamaantastingen Bij twee bomen hebben wij vruchtlichamen van zwamaantastingen aangetroffen. Boom 53 heeft een onbekende zwamaantasting op een wond op een van de wortelaanzetten. Wij vermoeden dat het gaat om een saprofiete aantasting (doodhoutzwam). Wij hebben geen inrotting bij de vruchtlichamen aangetroffen. Boom 60 heeft een zwamaantasting in een van de gesteltakken. Hierbij is bast losgelaten. Op basis van de visuele inspectie vanaf de grond kunnen wij niet met zekerheid bepalen om welke zwamaantasting het gaat. Wel is duidelijk dat de zwamaantasting de kans op takbreuk vergroot. 3.2 Ondergronds Binnen de kroonprojectie van de bomen hebben wij vier grondboringen gedaan en vier profielsleuven gegraven. In deze paragraaf hebben wij de resultaten opgenomen Bodem Verharding Onder de verharding bestaat het bodemprofiel tot 80 cm diepte uit matig fijn uiterst humusarm zand. Vanaf circa 80 cm diepte bestaat het profiel uit klei. Op foto 2 ziet u het profiel onder de rijbaan. De klei heeft een blauwe verkleuring. Dit duidt op een zuurfstofgebrek. Foto 2. Bodemprofiel onder Verharding Plantvakken Het bodemprofiel onder de plantvakken is in de basis gelijk aan de opbouw onder de rijbaan. Er is echter in het verleden een laag met humeus zand aangebracht. In de plantvakken zijn drains voor beluchting aanwezig. Zie foto 3. Deze drains zijn verstopt, waardoor de drains niet meer naar behoren functioneren. Groeiplaatsverbetering tussen bomen In het rapport van de gemeente wordt gesteld dat in de jaren 80 van de vorige eeuw humusrijke grond tussen de bomen is aangebracht om de groeiplaats te verbeteren. Wij hebben deze laag met humusrijke grond niet aangetroffen tijdens ons groeiplaatsonderzoek. Mogelijk is de groeiplaatsverbetering niet overal toegepast. 10 Project v1.0 7 maart 2012

12 Foto 3. Verstopte drain in plantvak Beworteling Rijbaan Onder de rijbaan hebben wij weinig beworteling aangetroffen. Wel is er op sommige plaatsen een enkele dikke wortel die direct onder de verharding van de rijbaan loopt. Trottoir en parkeervakken Veruit de meeste wortels bevinden zich in de eerste 30 cm onder de verharding van het trottoir en van de parkeervakken. Direct onder de verharding is een dicht pakket van dunne wortels aanwezig. Hierna is tot 30 cm diepte intensieve beworteling aanwezig met een dikte tot 2 cm. Zie foto 4, aangeleverd door de gemeente. De bomen wortelen hier omdat direct onder de verharding condensvocht en enige ingespoelde voeding voorradig is. De rest van het doorwortelbaar profiel biedt nauwelijks vocht en voeding. Foto 4. Dik pakket met dunne wortels onder verharding (bron: gemeente Vlissingen) 11

13 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Particuliere tuinen Wij hebben in de particuliere tuinen geen verkennend groeiplaatsonderzoek uit kunnen voeren. Maar het is aannemelijk dat de bomen hier intensief wortelen vanwege de gunstige groeiomstandigheden (veel vocht en voeding). Het is echter ook mogelijk dat de bomen door graafwerkzaamheden voor kabels en leidingen geen kans hebben gehad hier intensief te wortelen. Plantvakken De plantvakken vertonen eenzelfde beworteling als onder de verharding. De plantvakken zijn zeer intensief doorworteld. Het is niet mogelijk om zonder wortelschade in de grond te graven Bodemvocht Het grondwater bevond zich tijdens het groeiplaatsonderzoek op circa 80 cm diepte. 3.3 Verhardingsopdruk Door de intensieve beworteling direct onder de verharding, is ook veel verharding omhoog gedrukt. Wij hebben daarom een globale inventarisatie gemaakt van de mate van opdruk. Ontstaan verhardingsopdruk Verhardingsopdruk ontstaat in de regel door twee biologische reacties. Het eerste is een reactie op het schuren van verharding over dunne wortels. Hierdoor ontstaan wonden die de boom afdicht met een nieuwe laag op de wond. Deze wordt door het schuren weer opengemaakt, waardoor de laag steeds dikker wordt en hiermee ook steeds meer verhardingsopdruk ontstaat. De tweede vorm is het dikker worden van hoofdwortels. Omdat het netwerk aan wortels aan deze hoofdwortel groter wordt, krijgt deze ook meer voedingsstromen te verwerken. Hierdoor worden deze wortels steeds dikker. Resultaten In bijlage 2 hebben wij een themakaart met de mate van verhardingsopdruk opgenomen. In tabel 2 ziet u de mate van verhardingsopdruk in cijfers uitgedrukt. Bijna alle bomen vertonen in matige of ernstige mate verhardingsopdruk. Tabel 2. Verhardingsopdruk Opdruk Aantal Geen 2 Licht 3 Matig 10 Ernstig 54 Totaal Project v1.0 7 maart 2012

14 3.4 Levensverwachting Belangrijke parameters voor het beoordelen van de levensverwachting zijn standplaats, actuele conditie, soortspecifieke eigenschappen en eventuele gebreken of aantastingen door (houtparasitaire) schimmels. Wij hebben de levensverwachting van de bomen in de volgende categorieën ingedeeld: meer dan vijftien jaar tussen tien en vijftien jaar tussen vijf en tien jaar minder dan vijf jaar Actuele toestand Tabel 3 toont de indeling van de bomen naar levensverwachting. Op de kaart in bijlage 3 is de levensverwachting per boom op een thematische kaart weergegeven. De bomen hebben over het algemeen een levensverwachting van meer dan vijftien jaar. Wij willen opmerken dat wij de levensverwachting hebben ingeschaald op basis van een gelijkblijvende standplaats. Moet vanwege de verhardingsopdruk worden geherprofileerd? Dan is de levensverwachting enkel meer dan vijftien jaar wanneer het werk zeer zorgvuldig wordt uitgevoerd. In hoofdstuk zes gaan wij hier verder op in. Tabel 3. Levensverwachting Levensverwachting Aantal > 15 jaar jaar jaar 0 < 5 jaar 0 Totaal 69 13

15 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen 4 Effectanalyse 4.1 Voorgenomen plannen Globale beschrijving van het werk Gemeente Vlissingen wil de bestrating van de Verkuijl Quakkelaarstraat herstellen. De verhardingsopdruk maakt dit noodzakelijk. Hierbij wil de gemeente wortelwerende maatregelen plaatsen. Daarnaast moet over vier tot zes jaar het hele profiel aangepast worden waarbij puinfundering onder de verharding wordt aangebracht. Het doel is te bepalen of de bomen tegen maatschappelijk verantwoorde kosten ingepast kunnen worden. De bomen bepalen namelijk voor een belangrijk deel het karakteristieke beeld van de straat. Dit karakteristieke beeld is binnen Vlissingen uniek. Uitgangspunt Uitgangspunt bij dit onderzoek is het duurzaam handhaven van de bomen indien mogelijk. 4.2 Boomtechnische knelpunten Kroonopbouw De boomkronen groeien tot boven de huizen. Hierdoor ontstaat overlast door bladeren in de goot en takken tegen de daken en muren. Beworteling De bomen wortelen zeer intensief onder de verharding van het trottoir en van de parkeervakken. De kans op wortelschade bij een reconstructie is hierdoor erg groot en niet te voorkomen. Watervoorziening Gezien het bewortelingspartoon zijn de bomen voornamelijk afhankelijk van regenwater voor de vochtvoorziening. Enkele wortels zullen ook contact maken met het grondwater. 14 Project v1.0 7 maart 2012

16 4.3 Knelpunten vanuit de planvorming Voor een wegreconstructie moeten graaf- en aanlegwerkzaamheden plaatsvinden nabij de bomen. Dit levert de volgende knelpunten op: Tabel 4. Bedreigingen en gevolgen Bedreiging Grondwerk (cunetbouw) Rijden met materieel en opslag materiaal Aanrijden kroon door bouwverkeer Gevolgen voor de bomen Wortelverlies of beschadiging. Afname opnamecapaciteit voedsel en vocht. Mogelijk uitval tot gevolg. Verdichting van de bodem en wortelschade. Dit belemmert de wortelgroei. In het uiterste geval sterven wortels zelfs af. Kans op weefselschade. Kroon- en stamschade. Kans op infectie van breukwonden door schimmels. 4.4 Gevolgen voor de bomen Voor het beoordelen van de invloed van de voorgenomen werkzaamheden op de bomen hanteren wij de volgende categorieën: Neutraal De boom kan gehandhaafd blijven, bijvoorbeeld door het toepassen van algemene boombeschermingsmaatregelen. De levensverwachting van de boom wordt niet negatief beïnvloed en het plan hoeft niet aangepast te worden. Licht negatief De boom kan gehandhaafd blijven. Zonder aanvullende maatregelen of voorzieningen beïnvloeden de plannen de levensverwachting van de boom negatief. Specifieke boombeschermingsmaatregelen moeten worden toegepast om de invloed van de plannen op de boom te beperken. Het plan moet mogelijk aangepast worden. Negatief De plannen beïnvloeden de levensverwachting van de boom negatief. De boom kan mogelijk gehandhaafd blijven, maar het plan moet aangepast worden. Onderzocht moet worden of alternatieven mogelijk zijn. Zeer negatief Het is niet mogelijk de boom in te passen. Er zijn geen alternatieven denkbaar. Invloed van de voorgenomen plannen Reconstructie van de weg zal in de basis een negatief effect hebben op de bomen. Alleen het effect op boom 2 zal licht negatief zijn. Dit is namelijk een jonge boom die weinig opdruk veroorzaakt. 15

17 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen 5 Conclusie 5.1 Boomtechnisch Conditie en gebreken De conditie van de bomen is overwegend normaal. Alleen bij boom 60 troffen wij een gebrek in de kroon aan dat een verhoogd risico voor de omgeving vormt. Levensverwachting De levensverwachting van de meeste bomen is meer dan vijftien jaar. Uit boomtechnisch oogpunt zijn de bomen behoudenswaardig. Beworteling De bomen wortelen zeer intensief in de eerste 30 cm beneden het maaiveld. Hier is onder het trottoir en onder de parkeerplaatsen een dik pakket met wortels. Opvallend is het gebrek aan beworteling tot aan het grondwater. Het grondwater bevindt zich namelijk op slechts 80 cm beneden het maaiveld. Mogelijk is de bodem hier te zuurstofarm. De blauwe verkleuring van de klei duidt hierop. 5.2 Effectanalyse Knelpunten De voornamelijk zeer oppervlakkige beworteling van de bomen onder het trottoir en parkeervakken vormt een knelpunt voor de wegreconstructie. Ontgraven is hierdoor amper mogelijk. De oppervlakkige beworteling wordt veroorzaakt door de zeer slechte groeiplaats. Inpasbaarheid Het effect van een wegreconstructie is negatief voor de meeste bomen. Enkel wanneer ingrijpende maatregelen worden genomen, zijn de bomen duurzaam inpasbaar. In hoofdstuk 6 gaan wij in op mogelijkheden om de bomen te handhaven. 16 Project v1.0 7 maart 2012

18 6 Advies 6.1 Inpassen In deze paragraaf bespreken wij mogelijkheden om de bomen in een nieuw ontwerp in te passen. Wij hebben hier vier opties opgenomen. Optie 1 is het voorstel dat in het verkennend onderzoek van gemeente Vlissingen wordt besproken. Mogelijk zijn er nog alternatieven. Hebt u een concreet alternatief? Dan adviseren wij deze op boomtechnische haalbaarheid te laten toetsen door een boomtechnisch adviseur. Onderstaande randvoorwaarden zijn in ieder geval van toepassing om de bomen te kunnen inpassen. Beschermde zone Wij hebben beschermde zones bepaald. Deze zijn opgenomen in een themakaart in bijlage 4. Binnen de beschermde zone mag in principe niet ontgraven worden en er mag slechts onder voorwaarden worden gewerkt. De beschermde zones vanwege de oppervlakkige beworteling gelijk aan de kroonprojectie van de bomen. Ophogen en afgraven Voor het opstellen van ons advies gaan wij ervan uit dat maximaal 20% van het wortelpakket mag worden verwijderd. Daarna hebben de bomen een herstelperiode nodig. Dit betekent dat slechts in zeer beperkte mate mag worden ontgraven. De weg mag wel worden opgehoogd. Bij de woningen kan maximaal 15 cm worden opgehoogd. Dat is de huidige dorpelhoogte. Dit hebben wij daarom als maximale ophoging aangehouden. De rijbaan ligt lager dan het trottoir, dus deze kan iets verder worden opgehoogd Optie 1: omvormen tot groenstroken In het verkennend onderzoek van gemeente Vlissingen wordt voorgesteld om de ruimte tussen de bomen om te vormen tot groenstroken. De strook wordt aan beide zijden voorzien van wortelwerende maatregelen. Volgens de gemeente is wegens het kabel en leidingentracé al vaker wortelkap toegepast. Het aandeel wortels kan daardoor geringer zijn. Deze informatie is niet in het veld getoetst. Wortelkap Het is niet mogelijk deze optie in één werkgang uit te voeren. Voor de (wortelwerende) kantopsluiting moet dan namelijk het wortelpakket aan beide zijden van de bomen worden afgekapt op 1 m afstand. Dit zal instabiliteit en een verhoogde kans op vroegtijdige uitval tot gevolg hebben. 17

19 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Gefaseerd Ook het gefaseerd uitvoeren van de wortelkap heeft mogelijk een negatief effect op de bomen. Wanneer bijvoorbeeld in 2012 de wortels aan de woningzijde worden afgekapt, zal meer dan 20% van het wortelpakket worden verwijderd. Het is namelijk aannemelijk dat de bomen intensief in de particuliere tuinen wortelen. Proef U kunt ervoor kiezen bij wijze van proef bij één of twee bomen wortelkap toe te passen aan de trottoirzijde. Meteen na de wortelkap moet dan een stabiliteitsmeting uitgevoerd worden om de kans op windworp (omkiepen) tijdens een zware storm te bepalen. Zijn de bomen stabiel? Dan kan de wortelkap ook bij andere bomen worden toegepast. Groeiplaatsverbetering In deze optie is geen groeiplaatsverbetering meegenomen. Een kleine verbetering kan worden toegepast in de strook die plantvak wordt. Daar kan circa 15 cm teelaarde op worden gebracht. De bomen kunnen in die strook echter niet het volledige wortelverlies compenseren. Gezocht zal moeten worden naar een vergroting van het aantal m 3 doorwortelbare ruimte in de ondergrond Optie 2: tweede maaiveld aanleggen Uit boomtechnische overweging is het maken van een tweede maaiveld de meest duurzame optie om de bomen te handhaven. Het is ook de enige oplossing waarmee het doel van een duurzaam goed begaanbare verharding kan worden gegarandeerd. Een zelfdragende constructie (zoals Permavoid Sandwichconstructie) heeft in totaal echter over het algemeen een minimale hoogte van 20 cm. Door deze hoogte lijkt deze optie in eerste instantie geen reëel alternatief wegens afwatering en de hoogte van de deurdorpels. Wellicht dat door een nieuw afwateringsplan deze oplossing wel is toe te passen boven de parkeerstroken. Naast de permavoidconstructie is het mogelijk om een zwevend maaiveld te maken bovenop in het veld gestorte funderingspaaltjes. Deze oplossing is waarschijnlijk compacter dan de permavoidconstructie. De oplossing is echter zeer kostbaar en past volgens ons niet binnen het kader van de maatschappelijk verantwoorde kosten Optie 3: stapsgewijs gronduitwisseling U kunt er voor kiezen om stapsgewijs gronduitwisseling toe te passen. Hierbij worden in vier fases wortels afgekapt. Tussen elke fase hebben de bomen twee groeiseizoenen herstel nodig. Per fase maximaal 20% van het totaal aan wortels verwijderen. De dikke wortels moeten worden gespaard. Hier tussen en onder wordt de grond weggezogen en vervangen voor humusrijk zand. Door dit stapsgewijs aan te pakken, voorkomt u instabiliteit van de bomen op korte termijn. Op middellange termijn voorkomt u vroegtijdig uitval omdat de bomen de kans krijgen de wortelkap te compenseren met nieuwe wortels in de humusrijke grond. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is dat de luchthuishouding in het profiel verbeterd moet worden. 18 Project v1.0 7 maart 2012

20 Verhardingsopdruk Door deze optie toe te passen zal de verhardingsopdruk afnemen, maar niet geheel verdwijnen. Na enkele jaren zal de verharding mogelijk op gaan drukken door wortels die vocht onttrekken direct onder de verharding. Kostbaar Deze optie is kostbaar. U moet namelijk in vier fases de verharding verwijderen en weer reconstrueren. Beluchtingsvoorzieningen dient u per fase tussen de wortels door aan te leggen. De kosten voor de gronduitwisseling inclusief opbreken en herbestraten is voor de vier fasen in totaal circa 6.000,- per boom exclusief 19% btw (bron: Bomenwerk 2011) Optie 4: ophogen Een goedkoper alternatief is het simpelweg ophogen van de huidige maaiveldhoogte met grof, humusarm zand. Hiermee neemt u op korte termijn de risico s van verhardingsopdruk weg. Dit is echter geen duurzame oplossing. De bomen zullen na enkele jaren weer zeer intensief direct onder de verharding (dus in het opgebrachte zand) wortelen om volledig gebruik te maken van het condensvocht onder de verharding. Voedingskokers U kunt bij deze optie proberen de verhardingsopdruk te beperken door voedingskokers aan te leggen. Bij voedingskokers wordt een kolom uit de grond gezogen en opgevuld met uitgerijpte humuscompost. Hierdoor komt meer voeding en vocht beschikbaar in de groeiplaats van de bomen. De kokers kunnen slechts tot 60 cm onder het maaiveld aangebracht worden. Hierdoor krijgen de bomen een continue vochtvoorzieningen. De leverantie van water net onder de verharding wordt daardoor minder belangrijk. Dit neemt niet weg dat ook in deze variant wederom, zij het in iets mindere mate, verhardingsopdruk onvermijdelijk is. Om het effect van de voedingspijlers te gebruiken, dienen er ook beluchtingsvoorzieningen rondom de kokers gemaakt te worden. Kosten De kosten voor het ophogen zijn per boom circa 1.500,- exclusief 19% btw. Het uitzuigen van voedingskokers (tien kokers per boom) kost circa 400,- per boom exclusief 19% btw (bron: Bomenwerk 2011). 6.2 Keuze van de optie Welke van de beschreven opties optie heeft onze voorkeur? Gezien vanuit de bomen en het tegengaan van verhardingsopdruk heeft optie 2 de voorkeur. De mogelijkheid bestaat dat dit wegens afwateringsproblemen en gevelhoogtes niet uit te voeren is. Als optie 2 niet mogelijk is, zal optie 3 vervolgens de beste resultaten bieden. Optie 3 heeft verreweg de langste doorlooptijd. 19

21 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen 6.3 Boombescherming Kunnen de bomen worden ingepast? Dan zijn onderstaande beschermingsmaatregelen van toepassing. Algemene beschermingsmaatregelen In bijlage 5 hebben wij de poster Boombescherming tijdens de uitvoering opgenomen. Deze poster geeft een beschrijving van de algemeen geldende beschermingsmaatregelen. Een digitale versie kunt u downloaden van onze website Stamommanteling Wij adviseren u de bomen te voorzien van stamommanteling. Hiermee voorkomt u basten weefselschade aan de stam. Herprofilering Binnen de beschermde zone moet de verharding handmatig worden verwijderd. Bij herbestrating mogen de oppervlakkige wortels niet worden verwijderd. Dit betekent dat de bestrating iets verhoogd moet worden aangebracht. Boombeschermingsplan Wij adviseren om een gedetailleerd en definitief boombeschermingsplan op te stellen wanneer alle details van het definitieve ontwerp bekend zijn. 6.4 Beheermaatregelen Als de bomen worden gehandhaafd, zijn onderstaande maatregelen van toepassing. Snoei Wij adviseren de aangetaste tak van boom 60 te verwijderen. Deze tak is breukgevoelig. Boom 69 snoeien. Verwijderen van stamschot hoeft niet vanwege veiligheid. Dit is een meer esthetische maatregel. Jaarlijks inspecteren Wij adviseren u de bomen in het projectgebied jaarlijks visueel te inspecteren. Vanwege de werkzaamheden rondom de bomen en de huidige ernstige verhardingsopdruk vormen de bomen potentieel een verhoogd risico voor de omgeving. 6.5 Flora- en faunawet Kiest u ervoor (een deel van) de bomen te verwijderen? Dan willen wij u er op wijzen dat u in het kader van de Flora- en faunawet de verantwoordelijkheid heeft werkzaamheden uit te voeren zonder hierbij beschermde planten of dieren negatief te beïnvloeden. Ook vaste rust- en verblijfplaatsen zijn beschermd. 20 Project v1.0 7 maart 2012

22 Beschermde soorten Het is niet duidelijk of zich in het plangebied beschermde planten of dieren ophouden. Wanneer u deze informatie niet voorhanden hebt, adviseren wij om een flora en fauna quickscan uit te laten voeren. Met deze quickscan worden eventueel aanwezige soorten, of de vaste rust- en verblijfplaatsen hiervan, in kaart gebracht en wordt de invloed van de werkzaamheden op deze soorten bepaald. Vervolgens wordt vastgesteld of u een ontheffing nodig hebt om de werkzaamheden uit te kunnen voeren. Verwijderen bomen Het verwijderen van bomen kan invloed hebben op vleermuizen. Vleermuizen kunnen de bomen gebruiken als foerageergebied of als onderdeel van een vliegroute. Vleermuizen zijn zwaar beschermd door de Flora- en faunawet. Wij adviseren een flora en fauna quickscan te laten uitvoeren om inzicht te krijgen in de mogelijke waarde van de bomen voor vleermuizen. Als wordt aangetoond dat vleermuizen gebruikmaken van de bomen, dan is een uitgebreid vleermuisonderzoek noodzakelijk. Wilbertoord, 7 maart

23 Zilveresdoorns Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Bijlage 1 Inventarisatielijst

24 Inventarisatielijst BEA Verkuijl Quakkelaarstraat Gemeente Vlissingen 23 januari 2012 Boomnummer Boomsoort Stamdiameter Hoogte Kroondiameter Conditie Gebreken Levensverwachting Beheermaatregelen 1 Acer saccharinum cm m 4 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 2 Acer saccharinum cm m 6 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Licht Licht negatief 3 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 4 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 5 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 6 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 7 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 8 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 9 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 10 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 11 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 12 Acer saccharinum cm m 6 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 13 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 14 Acer saccharinum cm m 6 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 15 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 16 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 17 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 18 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 19 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 20 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 21 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 22 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 23 Acer saccharinum cm m 8 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 24 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 25 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 26 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 27 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 28 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 29 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 30 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 31 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 32 Acer saccharinum cm m 8 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 33 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 34 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 35 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 36 Acer saccharinum cm m 14 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 37 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 38 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 39 Acer saccharinum cm m 8 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 40 Acer saccharinum cm m 10 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 41 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 42 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 43 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 44 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 45 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 46 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 47 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 48 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 49 Acer saccharinum cm m 14 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief Mate van opdruk Effect 1

25 Inventarisatielijst BEA Verkuijl Quakkelaarstraat Gemeente Vlissingen 23 januari 2012 Boomnummer Boomsoort Stamdiameter Hoogte Kroondiameter Conditie Gebreken Levensverwachting Beheermaatregelen 50 Acer saccharinum cm m 6 m Verminderd jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 51 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 52 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 53 Acer saccharinum cm m 8 m Verminderd Onbekende zwamaantasting stamvoet jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 54 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 55 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 56 Acer saccharinum cm m 12 m Verminderd Stamholte jaar Jaarlijks visueel inspecteren Licht Negatief 57 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 58 Acer saccharinum cm m 14 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 59 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal Scheefstand jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 60 Acer saccharinum cm m 12 m Verminderd zwamaantasting in gesteltak jaar Gesteltak innemen; jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 61 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 62 Acer saccharinum cm m 14 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 63 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal Eenzijdige kroon > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Licht Negatief 64 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 65 Acer saccharinum cm m 12 m Verminderd Scheefstand;Wond oppervlakkig jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 66 Acer saccharinum cm m 12 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Matig Negatief 67 Acer saccharinum cm m 10 m Normaal - > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Ernstig Negatief 68 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal Eenzijdige kroon > 15 jaar Jaarlijks visueel inspecteren Geen Negatief 69 Acer saccharinum cm m 8 m Normaal Eenzijdige kroon > 15 jaar Onderhoudssnoei; verwijderen van stamschot; jaarlijks visueel inspecteren Geen Negatief Mate van opdruk Effect 2

26 Bijlage 2 Themakaart verhardingsopdruk

27 Legenda Geen verhardingsopdruk Lichte verhardingsopdruk Matige verhardingsopdruk Ernstige verhardingsopdruk 17 Boomnummer Boomkroon indicatief Project Schaal BEA Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Passend Datum 23 januari 2012 Themakaart Verhardingsopdruk

28 Bijlage 3 Themakaart levensverwachting

29 Legenda Levensverwachting meer dan vijftien jaar Levensverwachting tien tot vijftien jaar 17 Boomnummer Boomkroon indicatief Project Schaal BEA Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Passend Datum 23 januari 2012 Themakaart Levensverwachting

30 Bijlage 4 Themakaart beschermde zone

31 Legenda Beschermde zone indicatief Boompunt 17 Boomnummer Project Schaal BEA Verkuijl Quakkelaarstraat Vlissingen Passend Datum 23 januari 2012 Themakaart Beschermde zone

32 Bijlage 5 Poster Boombescherming tijdens de uitvoering

33 Beschermde zone belangrijk! kroonprojectie Zie ook de andere posters in deze serie: De beschermde zone is de ruimte rond de boom waarin geen of slechts beperkt ingrepen mogen plaatsvinden. In de beschermde zone bevinden Boombescherming tijdens de werkvoorbereiding zich de belangrijkste wortels. Deze zijn van essentieel belang voor de vochtvoorziening en verankering. Beschadiging van deze wortels kan leiden tot onherstelbare schade, instabiliteit of het afsterven van de boom. en: Niet elke beschermde zone is afgezet met hekken! Check daarom het bestek Boombescherming tijdens de planvorming en de tekeningen, of vraag de boomtechnisch toezichthouder hierna. beschermde zone Boombescherming tijdens de uitvoering Regels Wet- en regelgeving Let op! Respecteer de boombescherming Houd tijdens de werkzaamheden rekening met de Flora- Hekken en stambeschermers zijn aangebracht en faunawet. Verstoren van beschermde dier- en voor de bescherming van de boom en zijn groeiplaats. plantensoorten is verboden. Wortelschade Geen graafwerk binnen de beschermde zone Verwijder zelf geen dikke takken of wortels Let op! Is wortelschade onvermijdelijk? Laat dan een boomtrekproef uitvoeren om de boomveiligheid te bepalen. Een nulmeting voorafgaand aan de werkzaamheden en Graven leidt tot wortelschade. Moet er toch worden een referentiemeting na oplevering van het werk geven gegraven? Dan mag dit uitsluitend na overleg met of een beeld van de gevolgen van de werkzaamheden op onder toezicht van een boomtechnisch toezichthouder. de bomen. Boomwaarde en schade niet n vergete Ter info Een gemiddelde stadsboom heeft al snel een waarde van ,-. Takken of wortels dikker dan 5 cm mogen alleen door De waarde van een monumentale boom loopt al snel op richting een boomverzorger met het certificaat European Tree ,- of meer. Schades aan kroon, stam of wortels worden Worker worden verwijderd. getaxeerd volgens het rekenmodel van de NVTB (Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen en houtige gewassen) en verhaalt op de veroorzaker ,- Evaluatie Gebruik de ruimte onder een boom niet voor materiaalopslag Let op! Evalueer Bouwmaterialen en grondopslag zorgen voor Kom je bijzonderheden tegen verdichting van de bodem. Hierdoor ontstaat zuurstof- tijdens de uitvoering? Over gebrek voor de wortels en sterven deze af. Loos het bestek, de uitvoering of de daarom ook geen afval- of spoelwater bij bomen. bomen zelf? Meld dit aan de opdrachtgever. Dit is waardevolle informatie. Geen voertuigbewegingen binnen de beschermde zone jk! belangri Rijden over de groeiplaats van een boom zorgt voor verdichting van de bodem. Hierdoor ontstaat bijvoorbeeld zuurstofgebrek en sterven wortels af. Ook door laden en lossen en bij hijswerk kunnen bomen beschadigd raken. boomadviseurs bv Let op! planadviseurs bv Voorkom bronneren in het groeiseizoen Bronneren in het groeiseizoen kan ernstige schade ecoadviseurs bv toebrengen aan bomen. Is bronneren toch nodig? Laat dan het bodemvocht rond de beworteling, de grondwaterstandverandering en neerslag monitoren. Ga niet zelf ongestuurd water geven! geoadviseurs bv Teveel water leidt tot onherstelbare wortelschade. Centraal postadres Rechtestraat GE Wilbertoord T info@cobra-adviseurs.nl