Omgevingswet en gebiedsontwikkeling. Sarah Ros en Friso de Zeeuw, 22 februari 2018

Transcriptie

1 Omgevingswet en gebiedsontwikkeling. Sarah Ros en Friso de Zeeuw, 22 februari 2018

2 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten. 5. Voorbeeld Ontwikkeling enafwegingsruimte. 7. Voorbeeld Rollen en bevoegdheden. 9. Succesfactoren.

3 1. Omgevingswet.

4 De maatschappij vraagt om een overheid die. beschikbaar is en snel, complete en juiste informatie verstrekt, in samenhang besluit, maatwerk levert, transparant werkt,.en mee beweegt.

5 Beleidsdichtheid enorm toegenomen 40 jaar welvaart produceert stapeling van beleid drama van de goede bedoelingen pech moet weg; naar de risicoloze samenleving vrije beslisruimte en directe communicatie is ingeperkt complexiteit is sterk toegenomen er komen alleen maar belangen (en vaak normen) bij.nu weer: gezondheid

6 Vertrouwensissue.. tussen overheden van overheid in initiatiefnemer van burger in overheid

7 Elke plek in Nederland vraagt om een eigen weging van specifieke belangen. 1. Als de locatie keuze doorslaggevend is en de best beschikbare technieken bij die activiteiten alleen een beperkte invloed hebben op de kwaliteit van de leefomgeving, zijn er geen rijksregels. 2. Harmoniseren en herformuleren van instructieregels; Vier typen: beslissen met oog op/in: betrekken bij, rekening houden met, harde dwingende regels, in acht nemen van. 3. Van nee tenzij naar ja mits methodiek. 4. Door maatwerk mogelijk te maken.

8

9 Spanningen in de Omgevingswet voorspelbaarheid ruimte voor initiatieven handhaving beschermingsniveaus afwegingsruimte Gaat iedereen erop vooruit?

10 Nog meer spanningen in de Omgevingswet eenvoudiger; minder regels nieuw: rekening houden met gezondheid meer beslisruimte voor gemeente meer taken naar OD, Veiligheidsregio & GGD Naast uitnodigingsplanologie ook weer ontwikkelingsplanologie

11 1. Omgevingswet. 2. Transitie.

12 Wet en lokale beleidskeuzes Omgevingswet officieël aanbevolen beleid & bestuur houding & gedrag maar dit kan ook! ja, tenzij - ruimte geven - flexibel - efficiënt nee, mits - planmatig - zorgvuldig - restrictief

13 Benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. Dat gaat over: Kernkwaliteiten. Maatschappelijke opgaven. Rolopvatting (overheid). Dat bepaalt de grootte van de veranderopgave.

14 Bestuurscultuur / houding / gedrag oude hits weer actueel: integraal werken dereguleren & ontslakken participatie verhouding raad en b&w intergemeentelijke samenwerking

15 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld 1.

16 Gemeente Ede (2015)

17 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten.

18 De kerninstrumenten.

19 Doorwerking Maatregelen om kwaliteit te verhogen. Wat gaat u doen en met wie? Gebiedsgerichte regels, geboden en verboden, integrale benadering en omgevingswaarden. Regie of loslaten? Kwalitatief hoogwaardige leefomgeving. Generiek en gebiedspecifiek, wat wilt u bereiken? Maatwerkvoorschriften omgevingsvergunning. Gebruiksruimte. MOTIVATIE Omgevingsvisie Programma Omgevingsplan Omgevingsvergunning Waarom krijgt dit prioriteit? Waarom is dit het meest effectief? Waar gaat u op sturen en hoe? Waarom krijgt deze activiteit die regels? instructieregels rijk en provincie

20 Andere benadering van het initiatief niet in serie schakelen, waarbij alle sectoren toetsend hun plasje over het initiatief doen. wel een gezamenlijke, snelle basis-beoordeling: - voegt dit initiatief wat toe aan stad of buurt? - schaadt het andere belangen?

21 (bijna 8 jaar) Crisis- en herstelwet Afdeling 1 Ontwikkelingsgebieden. Afdeling 2 Innovatie. Afdeling 3 Radarzonering (sinds 1 oktober 2012 vervallen). Afdeling 4 Vervallen. Afdeling 5 Tijdelijke verhuur te koop staande woningen (sinds 1 juli 2013 vervallen). Afdeling 6 Versnelde uitvoering van bouwprojecten. Afdeling 7 Versnelde uitvoering van lokale en (boven)regionale projecten met nationale betekenis.

22 Crisis- en herstelwet (Chw) 1. Ontwikkelingsgebieden: In ontwikkelingsgebieden kan het gemeente- of provinciebestuur een plus toevoegen aan het bestemmings- of inpassingsplan. Dit geeft lokale manoeuvreerruimte met betrekking tot de milieugebruiksruimte. Deze ruimte gaat over: maatregelen voorschrijven, fasering aanbrengen, vergunde rechten inperken, maximaal tien jaar afwijken van wettelijke normen.

23 Crisis- en herstelwet (Chw) 2. Duurzame innovatieve experimenten: De Chw biedt ruimte om duurzame innovatieve experimenten uit te voeren die niet tot uitvoering kunnen komen binnen de reguliere wettelijke regels. a. Nieuwe technieken waarbij de technische innovatie dominant is, duurzaam bouwen vernieuwing in de bouw. b. Minder regels en procedures vereenvoudiging van procedures voor burgers en bedrijven. c. Bestemmingsplan verbrede reikwijdte proeftuin voor het Omgevingsplan uit de Omgevingswet.

24 Crisis- en herstelwet (Chw) Onder 2: Bestemmingsplan verbrede reikwijdte: Het aantal gemeenten dat voorsorteert op het omgevingsplan uit de Omgevingswet neemt hand over hand toe. De experimenten zijn begonnen met enkelvoudige afwijkingen voor tijdelijk gebruik of de geldingsduur van het bestemmingsplan en zijn uitgegroeid tot het bestemmingsplan (of inpassingsplan) verbrede reikwijdte waarin het omgevingsplan kan worden benaderd door talrijke afwijkingen van de bestaande regelgeving toe te staan.

25 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten. 5. Voorbeeld 2.

26 Leiden, Lammenschans door loslaten kansen benutten 1

27 Waarom de Ontwikkelstrategie? ambitie en noodzaak verandering transformatie naar nieuw stedelijk multifunctioneel gebied integrale visie op ontwikkeling gebied met versnipperde grondposities ROC en Leidse Schans eerste majeure stappen omdraaien neerwaartse spiraal; vliegwiel

28

29 Lessons learned van Lammenschans 1. flexibiliseren en loslaten werkt 2. actief faciliterend, denk mee in oplossingsrichtingen, blijf flexibel, laat waardecreatie toe 3. continuïteit in het verhaal en het gezicht 4. blijf bestuurlijk achter je procesprincipes staan; het is ook een kwestie van lange adem

30 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten. 5. Voorbeeld Ontwikkeling enafwegingsruimte.

31 Afwegingsruimte. 1. Minder rijksregels: - Welke regels wil ik wel? (Bruidsschat en bandbreedte rijksregels) - Ben ik soepel of streng? 2. Keuze bestaande regels: (Van gemeente.) - Welke omgevingswaarden neem ik op? - Gebruik ik bandbreedtes of open normen? - Ga ik afwijken van of aanvullen op rijksnormen? (Regie of loslaten?) 3. Meer maatwerk mogelijk: - Wanneer pas ik maatwerk toe? - Welke beleidsregels pas ik toe? - Hoe motiveer ik dat? (Beschikking of plan?)

32 Waarom een bestuurder geen afwegingsruimte wil: normen zijn er niet is voor niets omwonenden willen zekerheid precedentwerking en willekeur politieke bezwaren van links en rechts de gemeenteraad wil greep houden Raad van State fluit terug

33 Waarom een bestuurder wel afwegingsruimte wil: gaat om bij een project om integrale afweging politiek is nu juist keuzes maken ruimte geven voor het initiatief en maatwerk zekerheid is vaak schijnzekerheid transparantie en argumentatie daarom RvS-proof

34 Ruimte voor ontwikkeling; aanvullingswet Grondeigendom. De instrumenten: zijn voor groei- en krimpsituaties, voor uitleg of herstructurering, voor grooten kleinschalige projecten, voor actief grondbeleid, uitnodigingsplanologie, organische ontwikkeling en faciliterend grondbeleid. Organische gebiedsontwikkeling: dit kan zonder exact vastgelegd eindbeeld, maar met een gewenste ontwikkelrichting in een gebiedsprogramma of de gemeentelijke omgevingsvisie. Regels en voorschriften kunnen worden doorgeschoven naar een gedelegeerde wijziging van het omgevingsplan of naar een omgevingsvergunning. Eigenaar mag zelf ontwikkelen.

35

36

37

38 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten. 5. Voorbeeld Ontwikkeling enafwegingsruimte. 7. Voorbeeld 3.

39

40

41

42

43

44 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten. 5. Voorbeeld Ontwikkeling enafwegingsruimte. 7. Voorbeeld Rollen en bevoegdheden.

45 Bevoegdheden en verplichtingen. De gemeenteraad: - Omgevingsvisie en Omgevingsplan zijn verplicht (gemeenteraad). - Programmatische aanpak voor een programma is bevoegdheid gemeenteraad. - Inpassing Omgevingsvergunning (na 5 jaar) in Omgevingsplan is verplicht (gemeenteraad). - Welstandsbeleid (indien regels Omgevingsplan uitleg behoeven) (gemeenteraad). - Aanwijzen commissie Rijksmonumenten (en welstand) (gemeenteraad). - De gemeenteraad monitort het participatieproces. - De gemeenteraad monitort de programma s en omgevingswaarden.

46 Bevoegdheden en verplichtingen. Het college - Programma s zijn een college bevoegdheid. - Omgevingsvergunning verlenen is een college bevoegdheid. - Maatwerk kan via beschikking en is een college bevoegdheid. - Adviezen (met instemming) zijn de bevoegdheid van college (en raad indirect). - Delen van Omgevingsplan vaststellen, kan worden gedelegeerd aan college. - Voorbereidingsbesluit (1,5 jr) kan gedelegeerd worden aan college. - Het college stelt beleidsregels naast het Omgevingsplan vast.

47 U mag de sturingsfilosofie kiezen: Beoordelingsregels en beleidsregels Maatwerk mogelijk. Toetsing geeft inzicht. College neemt besluit. Vergunningplicht. Motivatie is verplicht. Participatie is verplicht. Werkdruk vergunningniveau. Algemene regels Vooraf goed nadenken. Geen vergunning nodig. Gemeenteraad besluit. Geen bijsturing mogelijk. Werkdruk planniveau.

48 1. Omgevingswet. 2. Transitie. 3. Voorbeeld Instrumenten. 5. Voorbeeld Ontwikkeling enafwegingsruimte. 7. Voorbeeld Rollen en bevoegdheden. 9. Succesfactoren.

49 Succesfactoren doe aan risico-beoordeling binnen een kader waar bestuurlijk & ambtelijk overeenstemming over is herverdeel de ambtelijke capaciteitsinzet: beperk de inzet op eenvoudige projecten & geef extra aandacht aan complexe projecten dit alles lukt alleen met een beetje dapperheid en durf (en soms zal t mis gaan) Buitenkant lijn is ook in