Wooncongres april 2016 Ontslakken: aanpak, voorbeelden, dilemma s & succesfactoren

Transcriptie

1

2 Wooncongres april 2016 Ontslakken: aanpak, voorbeelden, dilemma s & succesfactoren prof. mr. Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft directeur Nieuwe Markten BPD Ontwikkeling Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling

3 Omgevingswet en de bestuursmentaliteit Omgevingswet officieël aanbevolen maar dit kan ook! beleid & bestuur houding & gedrag ja, tenzij - ruimte geven - flexibel - efficiënt nee, mits - planmatig - zorgvuldig - restrictief 2

4 Gebieds-indeling in Zaanstad Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 3

5 Door de wetgever beoogde bestuurscultuur = Ontslakken meer ruimte geven efficiënter & sneller flexibeler en daarmee ook leuker werken (in principe een eenvoudig paradigma.) Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 4

6 Beleidsdichtheid enorm toegenomen 30 jaar welvaart produceert stapeling van beleid drama van de goede bedoelingen pech moet weg; naar de risicoloze samenleving vrije beslisruimte en directe communicatie is ingeperkt complexiteit is sterk toegenomen Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 5

7 Twee gelijkwaardige elementen van ontslakken dimmen met beleid, regels, normen, nota s manier van werken, houding, gedrag en communicatie schrijf je een brief van 20 blz. aan een initiatiefnemer of ga je in gesprek? zonder ontslakkingskuur blijft uitnodigingsplanologie een holle kreet Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 6

8 Initiatiefnemer door de hoepel maak de hoepel voor de initiatiefnemer groter en hou hem lager verplaats je in de leefwereld van de initiatiefnemer, met erkenning van de waarde van de systeemwereld (leerstuk van Jürgen Habermas) naast alle beleid, normen en nota s staat: de gezond-verstand-benadering Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling Naa presentatie, Datum 7

9 Komt er een investeerder bij de gemeente met twee investeringsvoorstellen: - 25 woningen (passen in bestemmingsplan) - 25 woningen binnenstedelijk (passen niet in bestemmingsplan) drie vragen: - hoe lang duurt het voordat ik vergunning heb? - wat ben ik aan leges en andere kosten kwijt? - aan welke nadere eisen moet ik voldoen? Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 8

10 Andere benadering van het initiatief niet in serie schakelen, waarbij alle sectoren toetsend hun plasje over het initiatief doen wel een gezamelijke, snelle basis-beoordeling: - voegt dit initiatief wat toe aan stad of buurt? - schaadt het andere belangen? Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 9

11 Ontslakken in Eindhoven: waardevolle uitgangspunten april 2003 Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 10

12 Gemeente Ede 11

13 Gemeente Ede: uitbreidingsplan Werekom de-regulering beleidskader & bestemmingsplan 12

14 Gemeente Amstelveen 13

15 Gemeente Alphen a/d Rijn 14

16 15

17 16

18 17

19 18

20 19

21 20

22 Gemeente Wageningen, her-ontwikkeling SNS-locatie Eigenaar & belangenclubs maken plan 21

23 Gemeente Wageningen, her-ontwikkeling SNS-locatie 22

24 Marktpartijen moeten ook ontslakken wat mag men van professionele marktpartijen verwachten? transparantie (kosten; winst/verlies; risico) uitmuntende kennis van de markt oog voor publieke belang communicatief (richting overheid) doet ook communicatie en interactie met de omgeving Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling 23

25 Aparte aandacht voor regionale diensten regionale, intergemeentelijke diensten: - Omgevingsdienst - Veiligheidsregio - G.G.D. - andere samenwerkingsverbanden kwaliteitsverhogend, want bundelen expertise kunnen echter bestuurlijke afwegingsruimte beperken betrek ze tijdig en slik niet alle adviezen voor zoete koek Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 24

26 Dilemma s leerstuk Max Weber: zorgvuldige besluitvorming met dossiervorming en controle leidt tot een voorspelbare en rechtmatige overheid. gezond-verstand-benadering versus vermijden van willekeur & cliëntalisme maatwerk, flexibiliteit & dynamiek versus rechtszekerheid & voorspelbaarheid als het fout gaat, is de wethouder de klos (want afgeweken van het advies van de brandweer) tijd voor een andere verantwoordingslogica Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 25

27 Nog meer dilemma s gemeentebestuur & investeerder willen wel, maar de bevolking niet; die wil zekerheid en weinig verandering ruimtelijke kwaliteit in kwetsbare gebieden gaat verloren, omdat de gemeente op elk investeringsiniatief positief reageert de samenhang in het gebied gaat verloren met een collectie losse, individuele projecten Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 26

28 Dilemma s (3) wees je bewust van knuffelinitiatieven: mooie verhalen maar geen geld en soms geen organisatievermogen en hoe ga je om met boefjes die evident handelen in strijd met gemaakte afspraken? forse ambtelijke inzet kan maar op beperkt aantal initiatieven Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 27

29 Succesfactoren (1) géén hobby van één bestuurder, maar breed draagvlak binnen B&W, raad en ambtenaren evalueer besluitvorming over afgehandelde projecten werk met pilots, maar zorg wel voor verbreding anders blijft het een onschuldig reservaat gemeenten kunnen van elkaar leren Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 28

30 Succesfactoren (2) zoek het rechtstreekse contact met initiatiefnemers doe aan verwachtingen-management bij knuffelinitiatieven en boefjes en bij af te wijzen initiatieven voorkom dat regionale diensten en hun adviezen zich verzelfstandigen Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 29

31 Succesfactoren (3) het antwoord op het verwijt van willekeur, precedentwerking, voorspelbaarheid: motivering transparantie (gelijke) toegankelijkheid Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 30

32 Succesfactoren (4) doe aan risico-beoordeling binnen een kader waar bestuurlijk & ambtelijk overeenstemming over is her-verdeel de ambtelijke capaciteitsinzet: beperk de inzet op eenvoudige projecten & geef extra aandacht aan complexe projecten dit alles lukt alleen met een beetje dapperheid en durf (en soms zal t mis gaan) Buitenkant lijn is ook in Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling 31