Bietplanter MAANDBLAD CBB JAARGANG 53 NR 553 FEBRUARI 2019 P Uitzaai ARAL KRIS VERGAUWE :

Transcriptie

1 De Bietplanter MAANDBLAD CBB JAARGANG 53 NR 553 FEBRUARI 2019 P Suikermarkt 2 kort geoogst 3 Suiker Unie schat zijn gemiddelde rendement op 76,2 ton bieten per hectare met 17,4 procent suikergehalte. Dit komt neer op een suikerproductie van 13,3 ton per hectare, wat 900 kilogram minder is dan het gemiddelde van de laatste vijf jaar. In 2019 zou in Nederland hectare suikerbieten ingezaaid worden of hectare minder dan vorig jaar. Drie Kroatische suikerfabrieken (Tvornica, Secera Osijek en Viro Sladorana) willen een gemeenschappelijke onderneming oprichten voor de productie en de verkoop van suiker. Het is de bedoeling de Kroatische suikerindustrie te consolideren om te kunnen concurreren met mondiale spelers. Braziliaanse suikeruitvoer zakte in 2018 met 21,5 procent en bedroeg 18,3 miljoen ton. Braziliaanse fabrieken gebruiken momenteel meer suikerriet om ethanol te produceren in plaats van suiker, gezien de historisch lage suikerprijzen. In Thailand daalde vorig jaar de suikerproductie met 2,5 procent, tot 14,2 miljoen ton. Sommige landbouwers overwegen te stoppen met de rietsuikerteelt, na de prijsdaling met 19 procent als gevolg van de deregulering van het interne prijssysteem in december 2018 en de lage wereldprijzen. In Oekraïne worden technieken voor de langetermijnopslag van bieten uitgetest. Radekhivskyi Sugar LLC startte hieromtrent een nieuw project. Diverse technieken worden uitgeprobeerd voor het verluchten van de bietenhoop, om op die manier de verwerkingsperiode te verlengen met vier à zeven maanden. De Indiaase suikerfabriek Baramati taluka experimenteert met de bietenteelt om de suikerproductieperiode te verlengen op een moment dat suikerriet minder beschikbaar is. Een ander voordeel is de waterconsumptie, want bieten verbruiken 50 procent minder water dan riet. Mexico zou zeven nieuwe ethanolfabrieken nodig hebben om te kunnen voldoen aan de vraag van het land, volgens Bioenergy. Ze zouden 100 miljoen liter ethanol per jaar moeten produceren om 40 procent van de totale vraag van het land te dekken tegen Er werden zevenenzestig transport- en verkoopvergunningen toegekend voor een totaal volume van 701 miljoen liter ethanol per jaar. Het land stoot hierdoor 1,76 miljoen ton minder kooldioxyde uit per jaar. Uitzaai BERT GEURTS : Met SESVanderHavezaden kies ik voor een snelle en homogene opkomst. Daarmee is mijn rendement verzekerd. ARAL IEDEREEN WINNAAR Duurzame Duurzame zaden Made in Belgium zaden Made in Belgium FREDERIK BAEKELANDT : Het voordeel van SESVanderHave-zaden is dat ze een goede bodembedekking garanderen. De plant behoudt haar water beter en geeft onkruid geen kans! Dat was in een droog jaar als 2018 dus extra voordelig. Maandblad van de Confederatie van de Belgische Bietenplanters vzw CBB Anspachlaan 111 Bus Brussel T F lebetteravier@cbb.be COLOFON Verantwoordelijke uitgever Marcel Jehaes, Voorzitter CBB Directeur van de publicatie Peter Haegeman Uitgave en publiciteit Bernadette Bické - Martine Moyart Verantwoordelijke voor de suikerbiettechniek KBIVB Tienen Druk Corelio Printing Jaarabonnement 12,00 EU-land 22,00 niet EU-land 27,00 IBAN BE BTW BE KRIS VERGAUWE : Door de ingesnoerde koppen kunnen we een laag koptarra-gehalte garanderen en zijn de bieten makkelijk rooibaar. LUC DERIDDER: SV-variëteiten hebben altijd een lage grondtarra en een uitstekende bewaring in de hoop.

2 2 EDITO Iedereen winnaar voor het bestendigen van de Belgische biet-suikersector In januari moeten de planters heel belangrijke en bindende beslissingen nemen om het voortbestaan van de biet-suikersector te garanderen. Dit geldt vooral voor de planters die willen aansluiten bij de nieuwe suikerverwerkende coöperatie CoBT. Deze unieke uitdaging komt toe aan de planters die vertrouwen hebben in de toekomst van de suikerbiet en in de financieringsmogelijkheid van dit project. De kandidaat-coöperant mag inderdaad niet uit het oog verliezen dat, met zijn handtekening, hij zich verbindt tot 2032, ongeacht het lot van de coöperatie, behalve als hij zijn aandelen de verkoopt aan een andere landbouwer. Daarnaast staat in de inschrijvingsprospectus dat de bankfinanciering nog niet volledig rond is. Hopelijk krijgen de bestuurders van prille coöperatie de nodige ondersteuning van een consortium van hoofdzakelijk Belgische banken en zal dit geen impact hebben op de betaling van de bietenprijs aan de planters. Daarnaast hopen we ook dat ondanks deze problemen, er toch voldoende inschrijvingen zullen zijn. Dit zou anders kunnen aantonen dat de Belgische bietenwereld geen vertrouwen meer heeft in zijn toekomst. Op het moment dat dit artikel wordt geschreven is de suikerfabriek van Seneffe nog altijd een virtueel project en dit zal zo blijven tot minstens 31 januari en zelfs tot eind maart. En niettegenstaande ongegronde redeneringen van bepaalde personen die de beide participatiedossiers COBT en SOPABE-T tegen elkaar willen uitspelen, moet het gezond verstand zegevieren. Eenvoudig gesteld, kan men momenteel drie plantersgroepen TS onderscheiden die nu een strategische participatiekeuze moeten maken. De eerste groep omvat de planters die al hun bieten willen leveren aan de suikerfabriek van Seneffe. De tweede groep bestaat uit de planters Slechts één houding is mogelijk: samen de syndicale positie versterken voor het bekomen van een remuneratieve prijs. die volledig bij TS willen blijven en de derde groep uit de telers die willen leveren aan beide suikergroepen. In de veronderstelling dat het project Seneffe niet doorgaat en dat bijna iedereen (behoudens zij die de teelt zouden stopzetten) het partnerschap met TS zou willen voortzetten, zijn hun belangen gelijklopend. Er is slechts één houding mogelijk: samen de syndicale positie versterken om een remuneratieve prijs te krijgen voor de bieten en nevenproducten. SOPABE-T, uitgewerkt door J.F. Sneessens en onze voorgangers is vandaag nog altijd relevant. Vrijwel alle planters TS hebben er belang bij het voorstel van de vertegenwoordigers van SOPABE-T te aanvaarden. Het belemmert niet de totstandkoming van de suikerfabriek van Seneffe, integendeel het is een vangnet om te vermijden dat de toekomst van de sector wordt gehypothekeerd. Het project Sopabe-T voor een gedeeltelijke omzetting in fases van de obligaties Sopabe-T in aandelen Südzucker is zinvol door het feit dat we een periode met heel veel onzekerheid doormaken. Zoals het feit dat de prijzen op de Europese en wereldmarkt erg laag zijn en zullen leiden tot een mondiale herstructurering. Binnen Europa wordt het kader voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen momenteel sterk ter discussie gesteld. Binnen twee jaar moet de landbouwwereld een nieuwe verordening bekomen die toelaat om op een veilige manier op het vlak van landbouw, gezondheid en economie, teelten te verbouwen die vereist zijn voor de voedselbevoorrading van de bevolking. Europa zal anders haar toevlucht moet nemen tot dubieuse invoer met een grote CO2-uitstoot. De ontwikkeling van nieuwe biogebaseerde producten uit suiker staat nog in de kinderschoenen en men zal pas binnen twee jaar de ontwikkelingsmogelijkheden kennen. De reële impact van de brexit op de Europese suikermarkt zal beter te overzien zijn. De oriëntaties van het GLB post-2020 zullen gekend zijn evenals het lot van de gekoppelde steun aan de biet die sommige EU-landen betalen aan hun producenten. Blijft de onbekende factor van de evolutie van de wisselkoersen; een belangrijke factor voor wat het concurrentievermogen betreft. Omdat het resultaat van al deze factoren ook positief kan zijn en zou kunnen zijn bijdragen tot het herstel van de Belgische suikerbietteelt, mogen wij ons niet als looser beschouwen. Met een voorzichtige en optimistische visie op de Belgische bietsuikersector, is het voorstel van de vertegenwoordigers van SOPABE-T aan de planters voor een gedeeltelijke conversie van de obligaties in aandelen Südzucker logisch. Het is een weloverwogen investering, die op middellange termijn, het onderhandelingskader van onze syndicale verenigingen tegenover onze industriële partner gunstig kan beïnvloeden. De beslissing tot terugbetaling zou, zoals in het geval van het falen van het CoBT-project, leiden tot een beeld waarbij de Belgische bietenwereld niet meer in zijn toekomst gelooft. Moeten we alles verliezen door een gebrek aan visie in de aanpak van deze uitdagingen? Voor alle Belgische bietenplanters bestaat het beste scenario uit het succes van deze twee verschillende participatiedossiers met éénzelfde doel. Via beredeneerde investeringen, zullen we aantonen dat wij de sterke wil hebben om uit deze crisis te geraken en perspectief willen bieden aan de volgende generatie. Marcel Jehaes, Voorzitter CBB 2 ACTUALITEIT ACTIVATIE VOOR EEN SNELLE EN HOMOGENE OPKOMST! STERKE RASSEN RHIZOMANIE CLAIRAMAX TISSERIN FD TEE (NIEUW 2019) RHIZOCTONIA TOLEMAX NEMATODEN PURAMAX VOOR UITZAAI 2019 OPKOMSTKAMPIOENEN gemakkelijk proper te houden bij de start GOEDE GRONDBEDEKKERS drukken late onkruiden in de zomer STABIELE RASSEN IN OPBRENGST EN SUIKER ongeacht het klimaat en het weer Zwitserland: suiker in crisis De afschaffing van het Europese suikerquotum en de daling van de suikerprijs in de EU hebben de Zwitserse biet- en-suikersector dooreengeschud. De suikerproductie 2017/18 viel enorm tegen. Bovendien bedraagt momenteel de suikerbietprijs amper 39 Zwitserse frank per ton, waardoor het niet meer mogelijk is de productiekosten te dekken. Meer en meer landbouwers stoppen daarom met de suikerbietteelt. Als dit zo doorgaat, zullen er niet voldoende suikerbieten meer zijn om de twee suikerfabrieken in het land, Aarberg en Frauenfeld te bevoorraden aldus Pierre-Alain Epars, lid van de Zwitserse Federatie van suikerbiettelers. Het jaar 2018 was desastreus voor de suikerbietproducenten. Tien procent van de bietentelers hebben besloten te stoppen met de teelt en dit percentage zou nog kunnen toenemen in Volgens de Duitstalige Zwitserse landbouwdienst werd maar weinig suiker geproduceerd in De ton volstaan niet om te voldoen aan de consumptiebehoeften van ton. Er moet dus suiker worden ingevoerd om het tekort aan te vullen. De Europese Commissie vroeg vorig jaar aan de EU-lidstaten om de bietenprijzen over te maken. Zij wil namelijk meer informatie inwinnen over de productieketen biet-suiker en de transparantie van de suikermarkt verbeteren. Om het inzamelen van de informatie te harmoniseren, bepaalde DG-Agri vorig jaar de prijselementen die de lidstaten moeten overmaken. De eerste informatie over de bietenprijs van de campagne 2018 was een rampzalig jaar voor de Zwitserse bietenplanters, zowel op het vlak van opbrengsten als van prijzen. Verschillende anti-crisismaatregelen Geconfronteerd met deze situatie, werden maatregelen genomen voor Als gevolg van een parlementaire vraag werd extra steun toegekend. Het douanerecht op de invoer van suiker werd opgetrokken. De Bondsraad gaf ook het groene licht voor een tijdelijk duwtje in de rug aan de suikersector. Vanaf januari 2019 en dit voor drie jaar, zullen de federale bijdragen aan specifieke gewassen, stijgen tot Zwitserse frank per hectare suikerbieten, of een toename van 300 Zwitserse frank. Van haar kant verlaagt de suikerindustrie de bietenzaadprijs. Maar voor sommige producenten volstaat dit niet en de productie zal ook dit jaar nog afnemen. Om een verdere afbrokkeling van de productie te verhinderen, moet de sector dus kunnen rekenen op de maatregelen die dit jaar voorzien zijn. In Bern werd een subcommissie opgericht om de impact ervan op te volgen. Er zal ook een verslag worden opgemaakt over de competitiviteit van de suikerfabrieken. Bovendien zal tijdens de zomer worden nagegaan of er nog meer voorzieningen nodig zijn om het voortbestaan van de Zwitserse suikerproductie te garanderen. Betere informatie over de bietenprijs in de EU 2017/18 zal deze zomer worden gepubliceerd. De vertrouwelijkheidsregel die geldt bij de bekendmaking van de suikerprijs zal ook hier van toepassing zijn. Zoals voor de door het prijzenobservatorium meegedeelde suikerverkoopprijzen in de EU, zal de bekendmaking van de bietenprijzen op het niveau van de drie regio s gebeuren. De gemiddelde prijs per regio zal worden berekend op basis van een gewogen gemiddelde.

3 SUIKERMARKT 3 Het verschil tussen wereldmarktprijs en Europese prijs bedraagt slechts een paar euro De termijnmarktprijs voor witte suiker op de wereldmarkt blijft bijzonder laag. Hij schommelde rond 305 euro per ton tijdens de eerste helft van januari. Nochtans verwachten marktexperts dat de suikerproductie wereldwijd zal afnemen. Volgens F.O. Licht zou de productie in Rusland en Oekraïne zakken met 20 procent ten opzichte van vorig jaar, als gevolg van slechte rendementen en areaaldalingen. Ook in India worden de oogstverwachting naar beneden bijgesteld van 35 tot 32 miljoen ton door een neerslagtekort en parasitaire ziekten. Dezelfde situatie zou zich voordoen in Pakistan: 6,6 tegen 7,1 miljoen ton vorig jaar. Ook in Thailand zou de productie dalen met 0,5 miljoen ton. In Brazilië daarentegen zou de productie 2019 stijgen naar 33 miljoen ton, tegen 30,7 miljoen ton vorig jaar. Olieprijsdalingen zouden er kunnen voor zorgen dat een groter deel van de rietoogst verwerkt wordt tot suiker in plaats van tot ethanol. Het bericht dat de productie mondiaal zal afnemen in 2019 is een positief signaal. Maar een prijsstijging zal pas mogelijk zijn, als de enorme wereldvoorraden, onder meer in India, zullen weggewerkt zijn. Eind december bereikte witte suiker zijn laagste niveau in drie maanden met 295 euro per ton. De markt bleef de daling van de energieprijzen volgen, waardoor de competiviteit van ethanol in Brazilië daalt en de vrees bestaat dat de fabrieken zich meer zullen richten op de productie van suiker in plaats van biobrandstof. Marktexperts wijzen ook op de enorme mondiale suikervoorraad en op de voorbereidingen die India treft om tijdens de komende maanden een groot deel van zijn overproductie af te zetten op de wereldmarkt. Prijs witte suiker in euro/ton Oktober /t Januari /t Jan-11 Jan-12 Jan-13 Jan-14 Jan-15 Jan-16 Jan-17 Jan-18 Jan-19 Prix Wereldmarktprijs mondial Prix EU verkoopprijs de vente UE EU Prix referentieprijs réf UE De EU-verkoopprijs bereikte zijn laagste niveau in oktober Sterke prijsdaling op de Europese markt De gemiddelde verkoopprijs van witte suiker meegedeeld door het Europees prijzenobservatorium daalde naar 320 euro per ton in oktober 2018 (347 euro in september 2018). Dus opnieuw 27 euro per ton lager in één maand. Sedert een paar maanden meldt het Europees prijzenobservatorium de gemiddelde EU-suikerverkoopprijs per maand in drie regio s. In het verleden werd slechts één prijs meegedeeld voor de hele Europese Unie. De verschillen tussen de regio s zijn groot: in de landen van Centraal- en Noord-Europa: 325 euro per ton (338 euro in september); in de regio met België, Frankrijk, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk: 307 euro per ton (339 euro in september); in de regio met de landen van Zuid-Europa (Portugal, Spanje, Italië, Griekenland,...): 380 euro per ton (398 euro in september). Suikerprijs 40 procent lager Sinds de afschaffing van de quota in Europa daalde de suikerprijs met 40 procent. De volledige keten, suikerfabrikanten, handelaars en suikerbietplanters ondervinden er de negatieve gevolgen van. De suikergroep Tereos, de nummer één van Frankrijk, verwacht een tekort voor het tweede jaar in rij en heeft een paar weken geleden aangekondigd, dat het verlies bijna vertienvoudigd is in de eerste helft van het boekjaar (van april tot september) tot 96 miljoen euro, tegen 10 miljoen euro tijdens het voorgaande boekjaar. Hierdoor zal Tereos geen positief nettoresultaat kunnen voorleggen, zelfs als de internationale divisies suiker, zetmeel en zoetstof het beter doen. Tereos zou geen banen schrappen en ook geen fabrieken sluiten. Zowel het tweede Franse bedrijf Cristal Union als de Europese nummer één, het Duitse Südzucker, hebben hun suiker niet kunnen verkopen tegen de prijs die ze waren overeengekomen met hun kopers uit de zoetwaren- en drankensector die hun contract niet hebben nageleefd en met wie ze opnieuw hebben moeten onderhandelen over de prijsverlaging. Ook de handelaars ondervinden problemen. Zowel de grote, zoals Cargill, Sucden, als de kleine handelaars en vooral dan ED&F Man, die heel erg afhangt van de Europese markt. Met de suikerbietprijs die in de meeste landen wordt betaald is het voor de Europese planters niet mogelijk om de productiekosten te dekken of een voldoende winstmarge te realiseren. Zij stellen zich dan ook vragen omtrent de uitzaai Door het gebrek aan lonende prijzen beslissen sommige bietenplanters, zoals in Zwitserland, om te stoppen met de suikerbietteelt. Suikerverkoopprijs in de EU-regio s in euro per ton, zoals meegedeeld door het prijsobservatorium in oktober 2018 Suikerverkoopprijs in de verschillende EU-regio s (oktober 2018). Koop slim, koop alleen de performantste zaden: it s all in the seed. TESSILIA KWS LEONELLA KWS XAVIERA KWS Hoge financiële opbrengst Goede bladziektentolerantie Nematode PROTECT Nematode PROTECT SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

4 4 PARTICIPATIE TS Betaling intresten voor het jaar 2018 Begin januari hebben de planters van de Tiense Suikerraffinaderij die SOPABE-T obligaties bezitten de intresten van hun obligaties voor het jaar 2018 op hun bankrekening ontvangen. Er zijn drie obligatiecategorieën: obligaties van 0,50 euro van de tweede participatieschijf ( ); obligaties van 0,40 euro van de derde participatieschijf ( ); obligaties van 0,40 euro van de vierde participatieschijf ( ). De planters zullen dus drie verschillende betalingen ontvangen die overeenstemmen met de intresten van de obligaties van de tweede, derde en vierde participatieschijf. Bruto-intrest van 0,11 procent De intrestvoet is identiek voor de drie participatieschijven, namelijk 0,11 procent (bruto). Tot nu toe betaalde TS voor de drie leningen, die overeenstemmen met de obligatieleningen van de tweede, derde en vierde schijf, dezelfde intrestvoet als voor de betaling van de interesten voor de obligaties in het bezit van de planters. Omdat vorig jaar de drie leningen werden terugbetaald door TS, werd er geen interest meer betaald door TS voor het jaar De Raad van Bestuur van Sopabe-T heeft beslist om een intrest van 0,11 procent te betalen voor het jaar 2018, wat overeenstemt met het wettelijk minimum voor de spaarrekeningen, waaraan men de getrouwheidspremie toevoegt (getrouwheid 0,1% + rente 0,01%). Het zijn de intresten van 2018 die werden uitbetaald op basis van het obligatiehoudersbestand afgesloten op 31 december Ter illustratie, op het creditbericht van een TS-planter met obligaties Sopabe-T van de derde participatieschijf, met een nominale waarde van 0,4 euro, zouden de volgende gegevens vermeld staan. De intresten die de planters voor het jaar 2018 ontvangen bedraagt 0,11%. Dit betekent dat het bedrag van de bruto-intrest voor deze planter (8.200 x 0,4 x 0,11%) = 3,61 euro bedraagt. Als men de roerende voorheffing van 30 procent, hetzij voor de planter in kwestie (3,61 x 30%) = 1,08 euro aftrekt, bedraagt de netto-intrest 2,53 euro. We raden de planters aan om het rekeninguittreksel van de betaling van de intrest goed na te kijken en bij te houden. Het vermeldt achtereenvolgens volgende gegevens: stamnummer, bruto-intrest en roerende voorheffing. Wij kunnen echter niet instaan voor de manier waarop deze gegevens door de verschillende bankinstellingen vermeld worden. Participatie: wat in geval van overdracht in 2019? In het participatiesysteem is de participatieinspanning evenredig met het basiscontract. Bent u van plan een basiscontract voor de levering van bieten over te nemen, dan raden wij u aan om met de planter-overlater ook te onderhandelen over de overname van de ermee overeenstemmende effecten Sopabe-T. Bij overdracht van een basiscontract, vermindert de planter die het basiscontract afstaat zijn participatie; diegene die het basiscontract overneemt, verhoogt zijn participatie. De eenvoudigste oplossing is een rechtstreekse overdracht tussen planters aan de hand van een formulier voor overdracht van participatie-effecten. De formulieren voor overdracht van effecten Sopabe-T tussen planters zijn te verkrijgen: - bij de suikerfabriek (landbouwkundige dienst); - bij Sopabe-T (Martine Moyart: 02/ ). TOLEMAX DE BESTE COMBINATIE RHIZOCTONIA-TOLERANTIE, OPBRENGST EN GRONDTARRA ACTIVATIE VOOR EEN SNELLE EN HOMOGENE OPKOMST! RESULTATEN KBIVB 2018 GEMIDDELDE VAN ALLE VELDEN: TOLEMAX WORTELOPBRENGST 101 = HET PRODUCTIEFSTE RHIZOCTONIARAS! TOLEMAX GRONDTARRA 76 = HET PROPERSTE RHIZOCTONIARAS! FLORIMOND DESPREZ RASSEN STAAN VOOR EEN SNELLE OPKOMST EN EEN GOEDE GRONDBEDEKKING! VOLLEDIG TOEGEWIJD aan uw succes Meer info via pacolet.wim@skynet.be K+S KALI K+S KALI GmbH Een onderneming van de K+S Groep

5 Kan de teelt van suikerbieten (tijdelijk) verminderd worden? Nog voordat de campagne 2018 is afgelopen moeten de planters beslissen over hun uitzaai in In het quotumverleden stelde dit doorgaans geen probleem, de Europese minimumprijs verzekerde de planters een kostendekkende teelt. ACTUALITEIT ISCAL + TS 5 Sterke wijzigingen van het areaal van het ene op het andere jaar, zoals dit bij bijvoorbeeld granen en aardappelen wel kan, zijn in de suikerbietteelt echter not done. De fabrieken moeten bevoorraad worden, niet te weinig en niet te veel, en de opgebouwde participatie, die de planters een prioritair recht geeft op een suikerbietcontract, houdt ook een productieverplichting in. Hoe kan men dan toch tijdelijk de teelt verminderen? Best ware het dat de Europese suikerfabrikanten zelf het initiatief hadden genomen om minder suiker te gaan produceren. Door de productie te beperken zouden vraag en aanbod weer in evenwicht kunnen komen met een prijsherstel tot gevolg. De intentie van TS blijft evenwel de productie op hetzelfde verhoogde niveau te houden als de voorbije twee campagnes, Iscal houdt het bij de vertrouwde hoeveelheid. Tiense Suikerraffinaderij Elke ton basiscontract TS is gelinkt aan een participatie in de Coöperatieve Vennootschap Sopabe-T en stemt overeen met een financiële inbreng van 12,61 euro (2,65 euro onder vorm van aandelen T, 9,96 euro onder vorm van obligaties). Het recht op een basiscontract houdt ook een recht op een supplementair contract in, dat de planter vrijwillig kan aangaan of niet. Voor dit supplementair contract moet er geen participatiebijdrage betaald worden. Het onderschrijven van een supplementair contract, hoe klein ook, geeft de planter het recht om ook de volgende campagne een dergelijk contract af te sluiten. Wil een planter zijn productie t.o.v. vorig jaar verminderen, dan kan hij dit vooreerst doen door het supplementair contract te stoppen of tot een minimum te beperken (bv. 10 ton), en dit zonder enig financieel nadeel. Wil een planter minder produceren dan hetgeen voorzien is in zijn basiscontract, dan moet hij een deel van zijn participatie verkopen, ofwel via overdracht aan een collega planter (à 12,61 euro) die de overeenstemmende hoeveelheid overneemt, ofwel via een vraag tot terugbetaling aan Sopabe-T. In het tweede geval gebeurt er een inhouding van 25 procent op de waarde van de aandelen T (emissiepremie) en worden er 2,5 procent administratiekosten aangerekend, hetzij samen 7 à 8 procent van het totale participatiebedrag. TS wil de productie op hetzelfde verhoogde niveau houden als de voorlopige twee campagnes, Iscal houdt het bij de vertrouwde hoeveelheid. Een planter die beslist volledig te stoppen of zijn basisrecht verlaagt tot minder dan 300 ton kan pas na verloop van vijf jaar opnieuw terugkeren als vennoot of zijn basisrecht opnieuw optrekken. Planters die minimum 300 ton basisrecht behouden dienen een wachttijd van drie jaar te respecteren alvorens het basisrecht terug kan verhoogd worden. Wat als er te weinig geproduceerd wordt? Als er minder wordt geproduceerd dan in het basiscontract en het supplementair contract werd overeengekomen, zijn er geen gevolgen als de planter kan bewijzen dat hij de door TS goedgekeurde uit te zaaien oppervlakte, gebaseerd op zijn historisch rendement, heeft gerespecteerd. Overmacht of een tegenvallend rendement spelen dan geen rol. Heeft de planter minder uitgezaaid, dan wacht hem vooreerst een boete van 1,5 euro/ton geleverde bieten à 17 Z. Daarenboven zal ook de dynamiek (dit is de afname van basisrecht) als volgt toegepast worden: - bij minder dan 50 procent levering van het basiscontract, wordt de hoeveelheid basisrecht verminderd met 50 procent van de niet geleverde hoeveelheid, - als drie jaar na elkaar gemiddeld minder dan 80 procent van het basiscontract wordt geleverd, vermindert het basisrecht met de gemiddelde niet geleverde hoeveelheid. vervolg op pagina 6 ARAL AMAROK RHIZOMANIE suikerrijk type N 1 zeer goede opkomstsnelheid en eindpopulatie uitstekende bodembedekking 0 schieters/ha KBIVB 18 Suikergehalte 102,4 % (19.7 ) Wortelopbrengst 121,1T aan Kg suiker/ha Financieël 100 % rijk - evenwichtig type N 1 in KBIVB 18 de zekerheid ingesnoerde kop: ideaal voor microtopping / lage koptarra zeer laag grondtarra : 57 % ideaal voor bewaring in de hoop KBIVB ,2 T aan 17 Wortelopbrengst Kg suiker/ha Financieël 103 %

6 6 ISCAL + TS vervolg van pagina 5 ISCAL Ook bij ISCAL is er een strikte link tussen het recht op een basiscontract en de participatie via de Coöperatieve Vennootschap Sopabe. Tegenover elke ton basisrecht staat een financiële participatie van 8,8 euro. Het basiscontract is ingedeeld in een contract A, goed voor 85 procent van het recht, en een contract B, goed voor 15 procent van het recht. Het verschil tussen beiden betreft uitsluitend de transportkosten. Om deze te drukken wil ISCAL de productie op té verre afstanden ontmoedigen door planters op meer dan 65 km van de fabriek te laten bijdragen in de transportkosten voor de bieten binnen contract B. Al de planters, dichtbij of veraf van de fabriek, hebben de mogelijkheid om het contract B niet te contracteren. De niet onderschreven contracten B worden dan toegewezen aan kandidaat-planters dichter bij de fabriek onder vorm van een contract C, vrij van participatiebijdrage én voor de duur van één jaar. Planters die hun contract B niet aangaan, behouden hun rechten om deze 15 procent in een volgende campagne opnieuw te contracteren. NEW Wat als een planter nu toch beslist minder bieten te produceren? Elke planter weet dat hij de gecontracteerde hoeveelheid bieten moet produceren en leveren. Op basis van de teruggestuurde uitzaai-intentie en de bespreking tijdens de zitdag met de landbouwkundige, worden er ook duidelijke afspraken gemaakt over de in te zaaien oppervlakte. Houdt de planter zich aan deze oppervlakte, dan zal er bij overmacht of een tegenvallend rendement geen sanctie opgelegd worden. Houdt hij er zich niet aan, dan zullen eerst de contracten C en B afgerekend worden (voor zover deze werden aangegaan) en pas daarna de resterende bieten in contract A. In dit laatste geval kan ook de dynamiek van toepassing zijn. Deze wordt toegepast als er minder dan 85 procent van de gecontracteerde bieten in contract A en B werden geleverd. Het gevolg is dat de basisreferentie wordt verminderd met het niet geleverde gedeelte onder 85 procent, tenzij de planter in de drie voorgaande jaren steeds 100 procent of meer dan zijn basisreferentie zou hebben geleverd. Als planters beslissen om niets uit te zaaien, dan wordt de basisreferentie voor de volgende campagne verminderd met 33 procent. Zo dit twee jaar na elkaar gebeurt, verliest de planter zijn volledige basisreferentie en kan hij geen contracten meer afsluiten. Planters kunnen hun teelt ook verminderen door hun participatie over te dragen aan een collega of de terugbetaling ervan te vragen aan Sopabe, mits een inhouding per aandeel S (waarde = 1 euro) van 25 procent (opgebouwde reserve) en 2,5 procent administratiekosten. Ook hier geldt een terugkeertermijn van vijf of drie jaar zoals hiervoor omschreven (zie TS). BTS 3480 N THE SUGAR KING! Tolerant voor nematoden en rhizomanie Het hoogste suikergehalte van alle nematodenrassen Goede bodembedekking Correcte ziekteresistentie uitmuntend tegen roest Hoe kondigt 2019 zich aan? Het Europees Beheerscomité Suiker schrijft in haar verslag van 29 november dat de overschotten op de wereldmarkt voor de campagnes 2017/18 en 2018/19 lager zullen zijn dan eerst voorzien, en dat de campagne 2019/20 zelfs zou kunnen afsluiten met een tekort van 2 mio ton. De spot-prijs zou op heden ± 400 euro/ton bedragen. Deze en andere elementen laten ISCAL toe ervan uit te gaan dat 2019 een beter jaar wordt, temeer daar ISCAL, in tegenstelling tot veel van haar concurrenten, steeds geweigerd heeft verkoopcontracten af te sluiten voor meer dan één jaar aan té lage prijzen. De suiker die in 2019 zal geproduceerd worden is bijgevolg nog beschikbaar om te verkopen op een tegen dan (te verwachten) betere markt. Wintervergaderingen Coco Vlaanderen (de vergaderingen starten om uur) Datum Gewest Zaal Adres Gemeente Woensdag 23 januari Brugse & De Carina - Vissersstraat Damme Eekloose Polders Moerkerke Donderdag 24 januari Oudenaarde - Molenhuis - Molenstraat Eine- Zuid-Oost- Eine Oudenaarde Vlaanderen Maandag 28 januari Veurne - t Spaans Groenestraat Izenberge Diksmuide Kwartier - Izenberge Dinsdag 29 januari Kortrijk - Midden- Rembrandt - Oudenaardestraat 8570 Anzegem West-Vlaanderen Vichte 22 Dinsdag 5 februari Kieldrecht - zaal Centrum - Beukenlaan Kieldrecht Moerbeke Kieldrecht Woensdag 6 februari Ieper - Poperinge AVOWEST Schipvaartweg Poperinge Opgelet: de wintervergaderingen starten met de samenstelling verkiezingen van de gewestbesturen. Zie hiervoor of herlees De Bietplanter nr. 549 pagina 3. Eric Van Dijck Verbond Suikerbietplanters vzw Coco Vlaanderen vzw opco@skynet.be De lange campagne zit erop De cichoreicampagne werd afgerond in de derde week van januari, een week later dus dan gemeld in het vorige nummer van De Bietplanter. Bijgevolg is het tijd om de balans op te maken. De punten vermeld in ons vorige artikel moeten worden geanalyseerd (organisatie van de planning, het groen licht om te rooien, vergoeding voor late leveringen, risico s bij lange opslag van de silo s, bewaring van de silo s,...). Aan het eind van de campagne werden de laatste klachten in verband met de leveringen behandeld door de vertegenwoordigers OPCO en Orafti. De onderneming zal zoals gebruikelijk na de campagne vergaderingen organiseren. Zij zullen normaal eind februari plaatsvinden. We raden u ten zeerste aan hieraan deel te nemen. BTS 990 ALSOF ZIJ NEMATODEN OMZET IN SUIKER Tolerant voor nematoden en rhizomanie Financieel inkomen van 103% Hoog suikergehalte Zeer goede algemene bladgezondheid BETASEED. SIMPLY DIFFERENT. Verdeeld door Clovis Matton VERUIT HET MEEST GEZAAIDE RAS IN BELGIË IN

7 KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW Molenstraat 45, B-3300 Tienen - info@kbivb.be - ACTUALITEIT 7 De suikerbiet en haar teelttechniek PVBC - PROGRAMMA VOORLICHTING BIET CICHOREI, IN HET KADER VAN DE PRAKTIJKCENTRA Rubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid. Jaaroverzicht 2018: een jaar vol contrasten (IRBAB asbl - KBIVB vzw) 1. Kort klimaatoverzicht: een uitgesproken warm, droog en zonnig jaar Onderstaand weersoverzicht is opgesteld met behulp van de gegevens van het KMI (Koninklijk Meteorologisch Instituut van België). Over het algemeen werd 2018 gekenmerkt door hoge temperaturen en zeer veel zonnedagen, alsook door een abnormaal tekort aan regenval, zoals onderstaande figuur (Figuur 1) illustreert werd ook gekenmerkt door een laag aantal dagen met neerslag (142 dagen) en een gemiddeld regentotaal van slechts 650,2 mm. Een aanhoudende droogte werd geobserveerd vanaf het begin van het jaar maar in het bijzonder vanaf begin mei. Neerslaghoeveelheden boven het gemiddelde zijn enkel geobserveerd gedurende de maanden januari, maart, april en december. Figuur 3: Maandelijkse neerslaghoeveelheden van 2018 (groene lijn) tegenover de respectievelijke normale en extreme waarden (rode lijn) voor de periode (Bron: KMI) Figuur 1: Positie van het jaar 2018 voor de gemiddelde temperatuur, de neerslaghoeveelheid en de zonneschijnduur (vanaf 1981). (Bron: KMI) 2018 Normaal Record + Record - Temperatuur ( C) Regen (mm en dagen) Zonne-inslag (uur) Tabel 1 : Gemiddelde waardes voor 2018 volgens gegevens van het KMI De gemiddelde temperatuur van 2018 is 11,9 C, wat gelijk is aan het record van De gemiddelde maandtemperaturen lagen bijna altijd boven het gemiddeld niveau, behalve in februari en maart. Het weer in de zomer was buitengewoon warm. Bovendien was de gemiddelde waargenomen temperatuur in de zomer (19.8 C) het hoogste ooit sinds Het land kende een hittegolf vanaf half juli tot begin augustus, waarvan er negen dagen waren met temperaturen boven de 30 C. Het was één van de langste en krachtigste hittegolven ooit in België. Met ongeveer 1900 uren aan totale zonneschijnduur is 2018 ver boven het normale gemiddelde van 1500 uren. De zonneschijn was het hele jaar door bovengemiddeld, alleen in januari en maart is de zon onder het normale niveau gebleven. Onderstaande tabel bevat de belangrijkste klimatologische kenmerken van elke maand uit Periode Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Opmerkingen (referentie: Ukkel) Zachte maand met onrustige momenten (zeven dagen met onweersbuien). Uitzonderlijk sombere maand. De eerste en derde decade van de maand waren koud. Een koude periode werd opgemerkt vanaf het einde van februari. Opvallend zonnige maand. Maand volgens de normen, er kwam een eind aan de koude periode die begon in februari. Een korte koude periode werd geobserveerd aan het eind van de tweede decade. Abnormaal hoge temperatuur gedurende de eerste en tweede decade van de maand. Gedurende de derde decade waren er veel onweersbuien (zeer veel regenval op korte termijn). Droog en warme temperaturen, met 16,3 C als gemiddelde maandtemperatuur. Verscheidene onweersbuien. Warme maand. Hoeveelheid regen en aantal regendagen waren uitzonderlijk laag. Uitermate hoge temperaturen en zonneschijnduur. Hittegolf met twee dagen die een maximale temperatuur van 35 C bereikten. Uitzonderlijk lage relatieve vochtigheid (54%). Zeer droge maand met een opmerkelijk lage relatieve vochtigheidsgraad. Eerste decade was zeer warm. Twee regenachtige perioden maar over het algemeen een vrij droge maand. Zeer zonnige maand. Het was zeer koud in de laatste decade. Deze maand werd gekenmerkt door een late nazomerperiode in de tweede decade. Maand binnen de temperatuurnormen. De hoeveelheid neerslag was normaal maar de frequentie van het aantal regenbuien was laag. Droge maand met zachte temperaturen. Figuur 2: Maandelijks gemiddelde temperatuur van 2018 (groene lijn) tegenover de respectievelijke normale en extreme waarden (rode lijn) voor de periode (Bron: KMI) 2. Het verloop van het bietenseizoen 2.1. De ontwikkeling van de teelt Het zaaien van bieten is gestart in het weekend van 8-9 april. Enkele percelen werden uitgezaaid in maart, maar dit was voornamelijk het geval in de polders van de westhoek (Koksijde, Nieuwpoort, Veurne, Diksmuide). Deze percelen waren reeds zaaiklaar gemaakt voor de winter. Midden april was 44% van het totale suikerbietenareaal uitgezaaid in België. De situatie was echter zeer verschillend tussen het oosten en het westen van het land, waar er zich door frequente en soms zeer hevige regenval voor de landbouwers weinig mogelijkheden voordeden om begin april

8 8 hun bieten te planten. Er was 85% van het bietenareaal uitgezaaid op 22 april volgens de schattingen. Begin mei was de zaai van de bieten bijna voltooid, slechts 3% van de bieten moest er toen nog uitgeplant worden, dit voornamelijk in het westen van het land. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% De zaaidatum-50 (=50% van het ingezaaide bietenareaal) in 2018 komt ongeveer overeen met 17 april, waardoor er kan gesteld worden dat 2018 een laat zaai-jaar was. Dit wordt weergegeven door figuur 4. De theoretische zaaidatum-50 in ons land situeert zicht normaal gezien rond 6-7 april. De kieming en de ontwikkeling van de in goede omstandigheden, uitgezaaide bieten, ging zeer snel ten gevolge van de warme weersomstandigheden in de maand april. De verschillende onweersbuien eind april en vooral in de tweede helft van mei, soms vergezeld van hagel en hevige regenval, zorgden occasioneel voor schade in de gewassen. Op sommige velden waren de bieten vastgekleefd aan de bodem en verscheurd. Sommige percelen stonden door deze stormen onder water of hadden te maken met afstromend water en modder. Door deze zeer natte en verstikkende omstandigheden is er op enkele percelen zwartrot door Aphanomyces waargenomen. Deze hevige regens veroorzaakten ook het verschijnen van Pseudomonas. Dit is een bacterie waartegen er geen enkele behandeling kan worden overwogen. Over het algemeen hebben de bieten zich snel gerecupereerd en vertoonden ze uiteindelijk een weelderig gebladerte. Begin juli werden de rupsen van de gammamot (Autographa gamma) gemeld in vele bietenvelden, doch werd er uiteindelijk geen behandeling aanbevolen. Zoals gewoonlijk kwamen in juli de eerste bladziekten voor. Witziekte en cercospora deden hun intrede (zie paragraaf bladziekten). De warme en droge zomer heeft de ontwikkeling van de ziekten beperkt, alsook de bladontwikkeling van de bieten. Verwelkte bieten met bladverlies werden vaak waargenomen. Begin augustus werd de bladmassa van de bieten geschat op 30 ton/ha, terwijl het gemiddelde kg / ha 12/03 15/03 18/03 21/03 24/03 27/03 30/03 02/04 05/04 08/04 11/04 14/04 17/04 20/04 23/04 26/04 29/04 02/05 05/05 08/05 11/05 14/05 17/05 20/05 23/05 Figuur 5: Foto van een perceel bij oogst. We zien het gebrek aan bladeren door droogte Evolutie van de uitzaai (uitgedrukt in % van de totale oppervlakte) Figuur 4: Evolutie van de uitzaai (2018 = rode curve) Biomasse foliaire Bladmassa 1e prel/bem. 2e prel/bem. 3e prel/bem van de laatste vijf jaar 54 ton/ ha bedroeg. Dit veranderde niet tot september Figuur 6: Evolutie van de bladmassa (begin augustus begin september) van 2009 tot 2018 (2018 = rode lijn) Anderzijds kwamen uit de bemonsteringen bieten naar voor die een bijzonder hoog suikergehalte bevatten. In de loop van augustus was de stijging van suikeropbrengst gemiddeld 135 kg suiker per dag. Deze dagelijkse toename blijft wel lager dan het gemiddelde van de laatste vijf jaar (168 kg suiker per dag). Bij het opmaken van dit artikel is de bietencampagne nog niet afgelopen, maar de schattingen van de gemiddelde suikeropbrengst per hectare 2018 zouden dicht bij de suikeropbrengst/hectare van de afgelopen 5 jaar liggen, misschien iets hoger. De gemiddelden verbergen echter soms belangrijke, zeer grote regionale verschillen en verschillen tussen de percelen Stikstofbemesting Ondanks de lage bodemvochtigheid die zich sinds de helft van juni stelde, toonden de proeven van het KBIVB aan dat de stikstofbemesting, gebaseerd op een gepersonaliseerd advies op basis van een voorjaarsbodemstaal, voldoende was. Een toevoeging van 40 (extra) eenheden verhoogde de opbrengst met 2 ton wortel, maar resulteerde in een daling van de suikerrijkheid met 0,1 graad, wat alleen de extra kosten van de stikstofvoorziening compenseerde Onkruidbestrijding In 2018 kenden we een normale hoeveelheid neerslag in januari. In maart en april hadden we eveneens normale hoeveelheden neerslag. In maart was het daarbij vrij koud. Maar vanaf april steeg de temperatuur en was het uiteindelijk warmer dan normaal. De neerslag in april viel helaas wel onder de vorm van enkele hevige onweders aan het einde van de maand. De periode voor deze onweders was dan wel weer zeer warm en droog. Dit zorgde ervoor dat er bij de zaai van de bieten, die schuchter startte begin april (50% zaaidatum 17 april), er voldoende vocht in de bodem was in combinatie met vrij hoge temperaturen. Dit zorgde voor een zeer snelle kieming van zowel de bieten als van grote aantallen onkruiden. Vaak diende men max. 10 dagen na de zaai te starten met de onkruidbestrijding. In deze omstandigheden van snelle kieming in groeizaam en zeer zonnig weer hadden de onkruiden en de bieten geen dikke waslaag. Dit bevorderde de werking van de herbiciden die opgenomen worden via het blad zoals bijvoorbeeld Betanal en Tramat. Er was voldoende vocht in de bodem om een goede werkzaamheid te hebben van de bodemherbiciden. Dit leidde soms tot gevallen waar de behandelingen minder selectief waren voor de bieten dan verwacht. Dit ook in gevallen waar er zeer normale doseringen herbiciden en olie werden toegepast. Op sommige percelen werd plantenwegval vastgesteld in overlappingen van het spuittoestel. Over het algemeen verliep de onkruidbestrijding dan ook voorspoedig en vaak was het veld al bijna volledig proper met twee à drie goed geplaatste FAR toepassingen. In het westen van het land kon men, na nog wat meer neerslag, vaak later zaaien en was de onkruidbestrijding vaak nog simpeler dan in het centrum van het land. Door de onweders eind april sloeg de bodem dicht op veel percelen, iets wat de kieming van nieuwe onkruiden belemmerde. De enige nieuwe kieming van onkruiden kon vaak worden waargenomen in warme dagen na een onweersbui zoals die er ook waren eind mei. Op dat moment hadden de bodemherbiciden een goede werking. Dit alles resulteerde in propere percelen in Wat wel opviel was dat op percelen waar niet alle onkruiden opgeruimd waren na de FAR behandelingen (vaak omdat er te laat werd gestart met de eerst FAR behandeling), kleine overlevende onkruiden de kans kregen om door te groeien in de zomer toen er soms veel blad verloren ging door de droogte en er opnieuw licht tot bij die overlevende onkruiden kon Bladziekten In 2018 was er witziekte, cercospora en roest aanwezig. Door de warme en droge weersomstandigheden was het soms moeilijk om onder goede vochtigheidsgraad- en temperatuursomstandigheden te behandelen. % van velden die drempel bereikten w 28 w 29 w 30 w 31 w 32 w 33 w 34 w 35 w 36 2de week juli 3de week juli % van velden die drempel bereikten 2016_2018 (voor minstens 1 van de 4 ziekten) 4de week juli 1ste week 2de week 3de week 4de week augustus augustus augustus augustus 1ste week september 2014 T T T T T T T T T T2 Figuur 7: Evolutie van het percentage waarnemingsvelden van het KBIVB welke de eerste (T1) en tweede (T2) behandelingsdrempel bereikten De bladziekten werden in 2018 reeds zeer vroeg in het seizoen opgemerkt en vertoonden in de verschillende regio s zeer verschillende ontwikkelingsniveaus. De bijzondere weersomstandigheden hebben zeker een rol gespeeld in deze grote ontwikkelingsverschillen. De ontwikkeling van ziekten is ook beïnvloed geweest door een gebrek aan bladvernieuwing ten gevolge van watertekort. In het begin van de zomer was witziekte verspreid over heel België met een belangrijk rassenaspect. De druk van cercospora was voornamelijk hoog in het oosten van het land. Roest werd slechts beperkt waargenomen. 13% van de waarnemingsvelden bereikte in de tweede week van juli de T1-behandelingsdrempel (rode curve op grafiek), wat veel hoger is dan wat gewoonlijk wordt waargenomen. Het percentage steeg tot 30% in de derde week van juli. In de laatste decade van juli werd de ontwikkeling van ziekten afgeremd door de steeds warmere en drogere weersomstandigheden. In augustus kenden de bladziekten een trage ontwikkeling. Eind augustus had 85% van de waarnemingsvelden de eerste behandelingsdrempel bereikt en 35% de tweede behandelingsdrempel. Deze 35% kwam overeen met de percelen die in de eerste helft van juli de T1-drempel hadden bereikt. Eind augustus hebben de ziekten hun ontwikkeling verdergezet. Cercospora en roest kenden sindsdien soms explosieve ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen hebben veel vragen opgeroepen over de late fungicidenbehandeling, die uiteindelijk niet rendabel bleek te zijn. Voornamelijk als het ging over een ras met goede ziekteresistentie.

9 ACTUALITEIT 9 Resultaten van gebruik van een bodemscanner in de suikerbietenteelt Ronald Euben (IRBAB asbl KBIVB vzw) Precisielandbouw is haast niet meer weg te denken uit de moderne landbouwvoering. Precisielandbouw is een heel ruim begrip. Eigenlijk kunnen we alle technologische nieuwigheden op één of andere manier klasseren onder precisielandbouw. In dit artikel gaan we wat dieper in op bodemscans en bekijken we of er toepassingsmogelijkheden in de suikerbietteelt rendabel zijn. SMART-farming In het demonstratieproject SMART-bodem focussen we op enkele kenmerken van de bodem. Samen met partners BDB, PIBO en LCV hebben we gebruik gemaakt van de Veris MSP3 bodemscanner in de teelten suikerbieten, mais, wintertarwe en wintergerst. De bedoeling was om na te gaan wat de meerwaarde kan zijn van een bodemscanner, zowel voor de bodemkwaliteit als op financieel vlak voor de landbouwer. Sinds enkele jaren wordt de Veris MSP3 bodemscanner gebruikt in Vlaanderen. Specifiek aan deze bodemscanner is dat hij 4 verschillende bodemparameters in één doorgang kan meten. Hij meet de ph, het koolstofgehalte, de elektrische geleidbaarheid in de bouwlaag (0-30 cm) en de elektrische geleidbaarheid in de hele wortelzone (0-90 cm). Om deze bodemparameters in kaart te brengen, rijdt een tractor met de bodemscanner aan een snelheid van 8 tot 12 km/uur over het perceel in evenwijdige lijnen die ongeveer 10 m uit elkaar liggen. Het organisch koolstofgehalte en de elektrische geleidbaarheid worden hierbij continu gemeten. Om de 10 seconden neemt de scanner ook een bodemstaal waarvan de ph wordt bepaald. Om zeker te zijn dat de ph- en koolstofwaardes correct zijn, worden de resultaten van de scan gekalibreerd aan de hand van manueel genomen bodemstalen. Deze worden genomen in zones van het perceel met een uitgesproken hoge of lage meetwaarde van één van de parameters. Het geheel wordt als dienst aangeboden door Vantage-Agrometius in samenwerking met de Bodemkundige dienst van België. Na uitvoeren van de scan, ontvangt de klant de resultaten samen met een advies voor variabele toediening van kalk en compost. ph en koolstofgehalte De ph is een gekende waarde die staat voor de zuurtegraad van de bodem. Een ph buiten de streefzone bemoeilijkt de nutriëntenopname en kan ook een invloed hebben op het optreden van plantenziektes. Wanneer we op een klassieke manier een bodemstaal nemen om de ph van een perceel te kennen, maken we in feite een gemiddelde van de variatie die in een perceel aanwezig is. Het voordeel van de bodemscanner is dat we een beeld krijgen van de variatie in ph in een perceel. De kaartjes met de ph-variatie binnen een perceel kunnen dan een basis zijn voor een variabele bekalking. Dit wil zeggen dat er afhankelijk van de ph-waarde in de zone waar de kalkspreider zich bevindt, meer of minder kalk toegediend wordt. De bedoeling van de variabele bekalking is om enkel daar waar er kalk nodig is, deze toe te dienen. Zo kunnen we slechtere zones sneller verbeteren en reeds goede zones niet méér geven dan nodig. Figuur 1: Een taakkaart voor het variabel toedienen van kalk. Elke kleur staat voor een bepaalde dosis kalk (van tot 5000 kg/ha). De kalkstrooier strooit de dosis van het vakje waar hij zich in bevindt. Een vakje meet ongeveer 10m x 10m, afhankelijk van de strooibreedte van de strooier De meetwaarden van de ph en het koolstofgehalte afkomstig van de bodemscanner komen vrij goed overeen met de werkelijke waardes. We controleerden dit door het uitvoeren van manuele bodemstaalnames en deze waardes te vergelijken met de resultaten van de bodemscan. Hoewel de resultaten van de Veris bodemscanner betrouwbaar zijn, is de meerwaarde ervan sterk perceelsafhankelijk. We hebben namelijk gezien dat er heel wat verschil is tussen de verschillende percelen onderling. Zo zijn er percelen die een duidelijke variatie in ph vertonen terwijl andere percelen bijna geen variatie vertonen. Een variabele toediening van bijvoorbeeld kalk heeft enkel zin als er een bepaalde variatie waargenomen wordt. Eens de resultaten van de bodemscan gekend zijn, is het belangrijk om te weten waarom bepaalde zones een hogere of lagere waarde vertonen. Hou ook rekening met andere factoren die een invloed kunnen hebben op de opbrengst. Bijvoorbeeld in zones die door het reliëf gevoelig zijn voor overstromingen of zones met een heel dunne bouwlaag (heuveltop) is het beter om de kostprijs van de inputs zo laag mogelijk te houden, want een opbrengststijging in deze zones is toch niet mogelijk. De elektrische geleidbaarheid (EC) In tegenstelling tot de ph en het organisch koolstofgehalte is de geleidbaarheid een begrip waarmee de landbouwer minder vertrouwd is. De interpretatie van de resultaten van de geleidbaarheid is dan ook minder eenduidig. Zo is de EC die in de bodem wordt gemeten afhankelijk van verschillende bodemeigenschappen. Verschillende studies toonden al aan dat de EC afhankelijk is van het kleigehalte, het bodemvochtgehalte en de bulkdensiteit. Welke bodemeigenschappen het sterkst gecorreleerd zijn met de gemeten EC-waarden kan verschillen afhankelijk van o.a. het bodemtype, het vochtgehalte van de bodem of de het type bodemscanner. Voor de VERIS MSP3 lijkt de variatie in EC-waarden in de eerste plaats veroorzaakt door verschillen in textuur, organisch koolstofgehalte of verdichte zones. Vaak wordt verondersteld dat een hogere EC overeen komt met een hogere opbrengstpotentie van een gewas ( door beschikbaarheid water en nutriënten). Door manueel te rooien in percelen met verschillende EC-zones, proberen we na te gaan of er in invloed is van de EC op de suikeropbrengst. We deden dit op 2 locaties: in Tongeren en in Oosterzele. Figuur 2: Perceel in Tongeren. De kleurencode toont de variatie in EC. Een rode kleur komt overeen met een hogere EC-waarde. De punten zijn de plaatsen waar we de manuele oogst hebben uitgevoerd. Beide percelen toonden zones met een hoge en lage EC-waarde. We voerden proefrooiingen uit in de verschillende zones om de suikeropbrengst te bepalen. Op het perceel in Oosterzele was er, ondanks de aanwezigheid van zones met grote EC-verschillen, geen link tussen de EC-waarde en de suikeropbrengst. Op het perceel in Tongeren was er wel een verband. Dit wordt weergegeven in onderstaande tabel. Plot EC 0 30 cm Suikeropbrengst (kg/ha) Tabel 1: Rangschikking van de proefperceeltjes volgens stijgende EC-waarde. De suikeropbrengst daalt (rode kleur) bij een stijgende EC-waarde. We zien dat hoe hoger de EC-waarde, hoe lager de suikeropbrengst blijkt te zijn. Dit komt niet helemaal overeen met de verwachting al is het resultaat wel te verklaren. Na controle door bodemanalyses bleek dat er in de zones met een hoge EC, meer klei aanwezig was. Een kleibodem trekt waterdeeltjes sterker aan dan bijvoorbeeld een leembodem. Dit wil zeggen dat in een jaar met een neerslagtekort een plant sneller droogtestress zal ervaren in een kleibodem dan in een leembodem. Het warme en droge jaar heeft er dus voor gezorgd dat zones met een hoge EC, een lagere suikeropbrengst gaven. Besluit Koolstofpercentage en ph zijn interessante factoren om mee te werken als er een variatie te verwachten is binnen een perceel. We weten goed wanneer en hoe we moeten bijsturen als deze waardes niet in de streefzone liggen. Niet alle percelen vertoonden variaties in koolstof of ph en waren dus minder interessant om te scannen. De elektrische geleidbaarheid is veel moeilijker te interpreteren. We kunnen voor de suikerbietteelt niet met zekerheid zeggen wat de reactie zal zijn van het gewas op een hoge of lage EC-waarde. Daarom is het moeilijk om deze factor te gebruiken om teelttechnische keuzes te maken.

10 10 14 nieuwe rassen van suikerbiet op de nationale rassenlijst (bron : persmededeling, departement Landbouw & Visserij) Op basis van de resultaten van de proeven aangelegd in 2017 en 2018 werden de volgende suikerbietenrassen toegelaten op de nationale rassenlijst voor landbouwgewassen in de categorieën : - rhizomanietolerante rassen: FD Tee, FD Vitesse, Gaetana KWS, Kaplan, Nougat, Philania KWS, Queena KWS, Vinci - rhizomanietolerante rassen met tolerantie tegen het bietencystenematode: Balisto, BTS 2510 N, BTS 3305 N, Tessilia KWS - rhizomanietolerante rassen met tolerantie tegen Rhizoctonia solani: Annemonika KWS, BTS 6230 RHC. De CGW proeven (9) werden aangelegd inde Haspengouwse leemstreek te Sluizen, Neervelp, Meux, Franc-Waret, Saint-Amand (2); in Henegouwen in Braffe; in de zandleemstreek in Sint-Maria -Lierde; in de Polders in Ramskapelle. De studie van nematodentolerante rassen werden bijkomend uitgevoerd in Lauw, Roclenge, Limont, Gingelom (2), Villers-le-Peuplier, Acosse. De resultaten worden voorgesteld in de hierna volgende tabellen. De gemiddelde opbrengsten werden bekomen in kleine perceeltjes met beredeneerde toedieningen van meststoffen en van gewasbeschermingsmiddelen volgens de Belgische aanbevelingen. Wanneer de schaal van 1 tot 9 wordt gebruikt komt 9 overeen met de meest gunstige quotering. Resultaten van de nieuwe suikerbietenrassen, die op de catalogus zijn opgenomen na deelgenomen te hebben aan de officiële proeven van 2017 en 2018 (gemiddelden van 9 klassieke proeven) Ras (1) type Roest Witziekte Cercospora Grondbedekking Bladsteilheid Wortels Planten Schieters netto Suiker K Na an Grondtarra Extraheerbaarheid Bruto suiker Witsuiker bruto financieel (2) (3) (3) (3) (3) (3) n/ha kg/ha kg/ha % % kg/ha kg/ha Euro/ha 100= Amarok (S) RT Annelaura KWS (S) RT BTS 110 (S) RT Clairamax (S) RT Georgetta KWS (S) RT Gondola KWS (S) RT Xaviera KWS (S) RT GEMID. STANDAARD RHIZOMANIE RT FD Tee RT FD Vitesse RT Gaetana KWS RT Kaplan RT Nougat RT Philania KWS RT Queena KWS RT Vinci RT Annemonika KWS RTRR BTS 6230 RHC RTRR Balisto RTNT BTS 2510 N RTNT BTS 3305 N RTNT Tessilia KWS * RTNT Kbv (1) S = standaardras (2) RT: rhizomanietolerant; NT : nematoden tolerant; RR : rhizoctoniatolerant (3) Een hoog cijfer komt overeen met een gunstige quotering * proefjaren Resultaten van de nieuwe rhizoctoniatolerante suikerbietenrassen, die op de catalogus zijn opgenomen na deelgenomen te hebben aan de officiële proeven van 2017 en 2018 (gemiddelden van 9 klassieke proeven) Ras (1) type Roest Witziekte Cercospora Grondbedekking Bladsteilheid Wortels Planten Schieters netto Suiker K Na an Grondtarra Extraheerbaarheid Bruto suiker Witsuiker bruto financieel Rhizoctonia tolerantie (2) (3) (3) (3) (3) (3) n/ha kg/ha kg/ha % % kg/ha kg/ha Euro/ha % 100= GEMID. STANDAARD RHIZOMANIE RT Isabella KWS (ref RR) RTRR % BTS 180 (ref RR) RTRR % Tolemax (ref RR) RTRR % GEMIDDELDE REFERENTIE RR RTRR % Annemonika KWS RTRR % BTS 6230 RHC RTRR % Kbv (1) ref RR = referentieras RR (2) RT: rhizomanietolerant; NT : nematoden tolerant; RR : rhizoctoniatolerant (3) Een hoog cijfer komt overeen met een gunstige quotering Resultaten van de nieuwe nematodentolerante suikerbietenrassen, die op de catalogus zijn opgenomen na deelgenomen te hebben aan de officiële proeven van 2017 en 2018 (gemiddelden van 10 besmette proeven) Ras (1) type Roest Witziekte Cercospora Grondbedekking Bladsteilheid Wortels Planten Schieters netto Suiker K Na an Grondtarra Extraheerbaarheid Bruto suiker Witsuiker bruto financieel (2) (3) (3) (3) (3) (3) n/ha kg/ha kg/ha % % kg/ha kg/ha Euro/ha 100= GEMID. STANDAARD RHIZOMANIE RT BTS 990 (ref NT) RTNT Eucalyptus (ref NT) RTNT Gauss (ref NT) RTNT Leonella KWS (ref NT) RTNT Lisanna KWS (ref NT) RTNT Puramax (ref NT) RTNT GEMIDDELDE REFERENTIE NT RTNT Balisto RTNT BTS 2510 N RTNT BTS 3305 N RTNT Tessilia KWS * RTNT kbv (1) ref NT = referentieras NT (2) RT: rhizomanietolerant; NT : nematoden tolerant; RR : rhizoctoniatolerant (3) Een hoog cijfer komt overeen met een gunstige quotering * proefjaren

11 1,94 procent dividend na reserve Op 27 november jongstleden vond in Vichte de Algemene Vergadering van de coöperatieve vennootschap Sopabe plaats. Onder meer volgende agendapunten kwamen aan bod: de rekeningen van het boekjaar 2017/18 en de aanpassingen aan het Huishoudelijk Reglement om bepaalde terugbetalingsmodaliteiten van de participatie-effecten te verduidelijken euro winst De resultatenrekening en de balans van Sopabe op 30 juni 2018 worden vermeld in respectievelijk tabel 1 en 2. Het boekjaar 2017/2018 werd afgesloten met een nettowinst van euro. De winst is vooral het gevolg van de betaling van een dividend van 0,036 euro per aandeel Iscal, wat overeenstemt met een totaalbedrag van euro. De Raad van Bestuur stelde voor om plusminus 70 procent van de winst te bestemmen als dividend ( ) en het saldo ( ) als reserve. 0,0194 euro dividend per aandeel S na reserve De dividenden werden begin december betaald aan de houders/eigenaars van aandelen S vermeld in het aandeelhoudersbestand op 31 december Op die datum waren er aandelen S. Gezien een dividend van 0,0194 euro wordt uitgekeerd per aandeel S met een waarde van 1 euro, moet hiervoor een bedrag worden voorzien van euro ( x 0,0194). Wijzigingen aan het Huishoudelijk Reglement Het Huishoudelijk Reglement werd vooral aangepast: - om de modaliteiten voor de gedeeltelijke of volledige terugbetaling van aandelen S vast te leggen ingevolge een gedeeltelijke vermindering of volledige stopzetting van het basisleveringscontract voor bieten zonder overdracht van het bijbehorende basiscontract (artikel 8): 27,5 procent kosten; rekening houden met een termijn van drie of vijf jaar om het contract te kunnen verhogen of om opnieuw coöperant te kunnen worden; - om een paragraaf te schrappen die verwijst naar een niet meer bestaande reglementering (artikel 14, 2) en naar het woord obligaties (artikel 1), omdat deze terugbetaald of geconverteerd werden. De Algemene Vergadering keurde al de voorgestelde wijzigingen goed. Perspectieven voor Iscal Sugar Na de vergadering, hebben Olivier Lippens, afgevaardigd-bestuurder van Iscal en zijn zoon Jérôme Lippens, een overzicht gegeven van de problemen en perspectieven van Iscal Sugar. Suiker wordt momenteel verkocht tegen bodemprijzen (307 euro per ton witte suiker in oktober gemiddelde prijs vastgesteld door de EU in Frankrijk, België, Nederland en het Verenigd Koninkrijk). Aan dergelijke prijzen verkopen is allesbehalve rendabel. Volgens Olivier Lippens zal het gebruik van fytofarmaceutische producten steeds meer aan banden worden gelegd en zullen de eisen die worden gesteld op het vlak van maatschappelijke verantwoordelijkheid toenemen. Grote suikeraankopers (grootwinkelbedrijven,...) eisen een ethisch charter evenwel zonder financiële vergoeding. Voor Olivier Lippens moet de wijze waarop de bedrijven voor eerste verwerking functioneren evolueren: meer diversificatie nastreven, partnerschap beogen binnen de productieketen, het hoofd bieden aan de toenemende prijsvolatiliteit door beroep te doen op de termijnmarkt. Hij verwijst hiervoor naar Australië, waar de groep Finasucre, moederbedrijf van Iscal, suikerfabrieken en rietplantages exploiteert. Jérôme Lippens die een aantal jaar in Australië gewerkt heeft, benadrukte ook het belang van de ontwikkeling op middellange termijn van biogebaseerde producten zoals bioplastics en de productie van biologische suiker als antwoord op de milieuvereisten van de samenleving. Ronald Demuynck, directeur van de landbouwkundige dienst, gaf een overzicht van de evolutie van de rendementen en van het suikergehalte tijdens de campagne. Hij maakte ook bekend dat voor de campagne 2019/20, er zeven demonstratievelden voor de biologische teelt van bieten zullen worden aangelegd. PARTICIPATIE ISCAL 11 RESULTATENREKENING SOPABE-T 2017/2018 Ontvangsten Dividenden ISCAL Interesten bankrekeningen + beleggingen Emolumenten (Raad van Bestuur,...) Uitgaven Personeel Bureelkosten (huur, tel, ) Expert, notaris, Vergaderingen Juridische verzekeringen bestuursleden Financiële kosten 208 Allerlei (taksen, ) 938 Winst van het boekjaar Balans van SOPABE-T op 30 juni 2018 Actief = 12,5 M Passief = 12,5 M Vaste activa Eigen vermogen Participatie ISCAL Kapitaal Aandelen Iscal Aandelen A Aandelen B Aandelen S kapitaal emissiepremies Reserves Vlottende activa Schulden Beleggingen Te betalen dividenten aandelen S Liquiditeiten Te ontvangen facturen Te recupereren voorheffingen Overige schulden 445 Te ontvangen intresten (niet vervallen op ) en andere vorderingen Koop slim, koop alleen de performantste zaden: it s all in the seed. ANNELAURA KWS GONDOLA KWS EVAMARIA KWS Top financieel Zeer hoog suikergehalte Uitstekende bladziektentolerantie Nematode PROTECT SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

12 12 NOTARISBAROMETER De prijs van een perceel landbouwgrond stijgt met 5 procent gedurende het eerste semester van 2018 De gemiddelde prijs in België van een perceel landbouwgrond in de eerste maanden van 2018 bedraagt net geen euro per hectare. Vergeleken met 2017 stijgt deze prijs met 5 procent. Net zoals de jaren ervoor blijft de prijs stijgen. Grote verschillen De gemiddelde prijs van een landbouwgrond varieert sterk naargelang de regio of de provincie waar hij gelegen is. Ook binnen een provincie schommelt de prijs voor landbouwgrond soms sterk afhankelijk van het arrondissement. In Vlaanderen kost landbouwgrond in het eerste semester van 2018 gemiddeld het meest. Men betaalt er tussen euro/hectare in Vlaams-Brabant tot euro/hectare in de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen. In Wallonië ligt de gemiddelde prijs per hectare opvallend lager. De gemiddelde prijs voor landbouwgrond varieert er tussen euro/hectare (provincie Luxemburg) en euro/hectare (Waals-Brabant). De waarde van landbouwgrond wordt o.a. bepaald door de ligging, de omgeving, de bodemstructuur en de kwaliteit van de grond. Daarnaast is het ook belangrijk of de grond vrij of verpacht is en wat de pachtwijze in dat geval is. Soms wordt de prijs de hoogte in gestuwd omdat de grond in de toekomst een nieuwe bestemming krijgt. Of omdat het om een zéér grote grond gaat. De combinatie van deze elementen kan ervoor zorgen dat sommige landbouwgronden heel wat meer waard zijn dan de gemiddelde landbouwgrond. Landbouwgronden zijn gemiddeld het grootst in Wallonië. Een perceel is er gemiddeld groter dan 1 hectare. De gemiddelde oppervlakte van de verkochte percelen is het grootst in de provincie Namen (2,3 hectare). In Vlaanderen zijn landbouwgronden kleiner. Met uitzondering van West-Vlaanderen is een perceel er gemiddeld niet groter dan 1 hectare. In Vlaams-Brabant en Limburg is de gemiddelde oppervlakte het kleinst (0,7 hectare). West-Vlaanderen is een opvallende uitzondering. De verkochte landbouwgronden in de eerste jaarhelft van 2018 zijn er gemiddeld 1,8 hectare groot. De prijs stijgt meer in Vlaanderen De evolutie over 5 jaar wordt getoond in het onderste deel van de grafiek 2 (lijn in percentage). In vergelijking met 2013 betaalt men voor een perceel bouwgrond in België gemiddeld bijna euro meer per hectare. Een brutogroei van 26,6 procent over 5 jaar. Na inflatie (8 procent over dezelfde periode) stijgt de waarde van een hectare landbouwgrond zo n 18 procent. De meeste transacties op landbouwgronden gebeuren in Vlaanderen. In de eerste 6 maanden van 2018 lagen 64,1 procent van alle verkochte landbouwgronden in het Vlaams Gewest. Zoals zichtbaar in de overzichtskaart (grafiek 1) is de gemiddelde prijs per hectare landbouwgrond in Wallonië goedkoper dan in Vlaanderen. Grafiek 2 illustreert deze gemiddelde prijs in beide regio s, evenals hun jaarlijkse en 5-jaarlijkse evolutie (respectievelijk in bovenste en onderste deel van de grafiek). In de eerste zes maanden van 2018 kost een perceel landbouwgrond in Vlaanderen gemiddeld euro/ hectare. Dat is 60 procent duurder dan in Wallonië. Gemiddeld betaalt men in het Waals Gewest euro minder per hectare. Over de jaren heen neemt dit prijsverschil tussen de regio s trouwens toe. In 2013 was landbouwgrond in Vlaanderen gemiddeld 50 procent duurder. In vergelijking met 2017 stijgt de gemiddelde prijs per hectare in beide regio s. Vlaanderen kent een groei van +3,6 procent en Wallonië stijgt +5,6 procent. Beide regio s bevestigen hiermee de forse groef van +9 procent die ze een jaar eerder optekenden. FD TEE DE NIEUWE BIET MET TOPOPBRENGSTEN Grafiek 1: Overzichtskaart gemiddelde prijs per hectare en gemiddelde oppervlakte voor landbouwgrond in elk van de provincie. Zowel in Vlaanderen als Wallonië betaalt men jaar na jaar gemiddeld meer per hectare. Enkel Wallonië kende in 2014 een daling van de gemiddelde prijs van landbouwgrond (-3%). Over een periode van 5 jaar kost een hectare landbouwgrond in Vlaanderen gemiddeld 35 procent meer. Wallonië ziet een groei van +25 procent ten opzichte van Rekening houdend met een inflatie van 8 procent over deze periode blijft het nettorendement in beide gewesten hoog. Meer transacties in Vlaanderen, maar kleinere percelen Vlaanderen representeerde 64,1 procent van alle verkochte landbouwgronden in Verhoudingsgewijs werden de meeste landbouwgronden verkocht in Oost-Vlaanderen (16,6%). West-Vlaanderen en Vlaams- Brabant volgen met een marktaandeel van 13 procent. In Limburg waren er tijdens de eerste 6 maanden van 2018 het minst transacties van landbouwgronden in Vlaanderen(8,9%). In Wallonië is de provincie Henegouwen de enige Waalse provincie waar meer dan 10 procent van alle verkochte landbouwgronden in België gelegen zijn. Zo goed als 1/3 van alle verkochte landbouwgronden in Wallonië bevonden zich in deze provincie. De provincies Waals-Brabant, Luxemburg en Namen hebben het kleinste aandeel in transacties op landbouwgronden (5 tot 6%). Het aantal verkochte landbouwgronden verschilt dus sterk van provincie tot provincie en dat is ook zo voor de gemiddelde prijs. De overzichtskaart toont dat de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen gemiddeld de duurste landbouwgronden hebben en dat de gemiddeld goedkoopste percelen zich in de provincies Luxemburg en Henegouwen bevinden. In vergelijking met 2017 laat de provincie Limburg een zeer opvallende groei optekenen (+21,7%). Deze prijsstijging is het gevolg van enkele transacties aan een duurdere prijs die het gemiddelde omhoogstuwen. Ook in de provincie West-Vlaanderen steeg de gemiddelde prijs per hectare (+4,3%). West-Vlaanderen tekende in 2017 een prijsstijging op van +18 procent en 2018 lijkt deze groei te bevestigen. Het is bovendien de enige provincie in België waar de prijzen sinds 2013 een continue stijging kenden. Over een periode van vijf jaar steeg de waarde van landbouwgrond er met ongeveer euro/hectare. Met een groei van 47,2 procent sinds 2013 stegen de prijzen hier het sterkst van het land (voor aftrek van inflatie). Over een periode van vijf jaar kenden alle Vlaamse provincies een sterke groei van de gemiddelde prijs per hectare dan op nationaal niveau. Rekening houdend met een inflatie van 8 procent over deze periode nam de waarde in de provincies toe met iets meer dan 20 procent tot net geen 40 procent. Bron: Notarisbarometer; RHIZOMANIE TOLERANT SNELLE HOMOGENE OPKOMST UITGESPROKEN GRONDBEDEKKING SUIKERRIJK TYPE HOGE FINANCIELE OPBRENGST in 2019 nieuw toegelaten op de Belgische rassencatalogus Grafiek 2: Jaarevolutie van de gemiddelde prijs voor een hectare landbouwgrond in België. ACTIVEE POUR UNE LEVEE RAPIDE ET HOMOGENE Grafiek 3: De gemiddelde prijs per hectare voor landbouwgrond in Oost-Vlaanderen en Vlaams- Brabant daalde licht de voorbije maanden (-2,7% en -1,4%).

13 Drie vragen aan Benoît Haag, Coördinator van CoBT De Bietplanter: Vorige maand vonden verschillende vergaderingen plaats in verband met het project CoBT voor de bouw van een nieuwe suikerfabriek in Seneffe. Wat zijn de resultaten? Benoît Haag: Aan de 18 informatievergaderingen georganiseerd door de coöperatie, waaronder twee in Vlaanderen en één in Frankrijk, hebben ongeveer personen deelgenomen. Een vijftigtal Vlaamse planters en een twintigtal Franse planters waren ook aanwezig. Het project van de nieuwe suikerfabriek in Seneffe kan dus rekenen op veel belangstelling. Enorm veel vragen hadden betrekking op de investering in de nieuwe fabriek, maar ook op het bietleveringscontract dat de coöperatie CoBT voorstelt, omdat het aanzienlijk afwijkt van een klassiek contract. De meeste vragen hadden betrekking op de rentabiliteit van de voorgestelde investering, namelijk hoe de suikerfabriek van Seneffe een hogere prijs zal kunnen betalen voor de bieten en tegelijkertijd de kosten van de nieuwe fabriek zal kunnen afschrijven. Het antwoord is dat de som van de voorschotten en de technische keuzes voor de nieuwe fabriek (automatisering, energiegebruik, industriële processen, enz), de verwerking van bieten competitiever zal maken en zal leiden tot een hogere verwerkingsmarge die zal terugkeren Bioplastic naar de bietenplanter, die de belangrijkse aandeelhouder zal zijn. De potentiële leveranciers van bieten toonden ook veel belangstelling voor het voorgestelde leveringscontract. Het is een eenvoudig contract dat de reële leveringsvoorwaarden zo dicht mogelijk benaderd. Een paar voorbeelden: CoBT zal een hoeveelheid hele (niet-nagekopte) bieten aankopen. Een theoretische herberekening van het gewicht in functie van andere parameters zal dus niet nodig zijn; Het suikergehalte van elke levering wordt uiteraard gemeten, maar de vergoeding van het suikergehalte wordt niet berekend op basis van een theoretische referentie, maar ten opzichte van het gemiddelde suikergehalte van de campagne. Een supplement van 9 procent wordt voorzien per extra graad rijkheid van een individuele levering ten opzichte van het gemiddelde van alle leveranciers. En omgekeerd voor de suikergehaltes beneden het gemiddelde; De premies voor vroege leveringen zijn gebaseerd op de reële cijfers van de evolutie van de groeicurve (gewicht en rijkheid) van het jaar. Dezelfde redenering voor de tarra: er is geen vast spiltarief, wel een mobiel spiltarief, dat kan variëren in functie van het daggemiddelde. Het wordt per dag berekend, waardoor goed rekening kan worden gehouden met de weersomstandigheden. BP: Tot welke datum kunnen de planters inschrijven? En wat zijn de voorwaarden? B.H.: De deadline is 31 januari Na deze datum zijn geen nieuwe inschrijvingen meer mogelijk. De planters moeten drie documenten terugsturen en ondertekenen: het inschrijvingsborderel, het leveringscontract en het mandaat om euro steun te vragen aan het Waalse Gewest. BP: Wanneer moeten de planters het voorschot betalen? B.H.: Het voorschot moet betaald worden binnen 30 dagen volgend op de verzending van de inschrijvingsdocumenten en uiterlijk op 20 februari. Het voorschot bestaat uit de betaling van het aandeel van de coöperant van euro, evenals uit 25 procent van het bedrag in aandelen B (voor de leveranciers van bieten: 1 aandeel B van euro per 100 ton bieten; minimaal 3 aandelen per coöperant) en/of aandelen S (voor de sympathisanten: 1 of meer aandelen S van euro). BP: En wanneer het saldo? B.H.: Alvorens het saldo moet worden betaald, zal CoBT een brief of sturen naar elke inschrijver om te melden dat hij of zij werd aanvaard als COBT 13 Benoît Haag, coördinator CoBT (coopérative des Betteraviers Transformateurs). coöperant, het bedrag van de inschrijving, evenals het globale resultaat van de inschrijvingen. Hierdoor zal iedereen een bevestiging hebben van zijn individuele situatie. Hierdoor zal er ook wat tijd zijn vóór de definitieve beslissing van de bouw van de fabriek en kunnen de risico s worden beperkt, ingeval niet aan alle voorwaarden zou worden voldaan om de bouwwerf op te starten. Dit schrijven zal CoBT bezorgen aan alle coöperanten vóór 7 maart Van zodra officieel besloten zal worden om de bouw te starten, volgt de laatste stap, namelijk het betalen van het saldo tussen 1 en 15 april EU : ontwerprichtlijn tegen zwerfvuil op zee en plastic voor eenmalig gebruik In oktober keurde het Europees Parlement een rapport goed over de vervuiling van de oceanen en plastic voor eenmalig gebruik. De Europese vereniging van producenten van bioplastics (European Bioplastics - EUBP) steunt voluit het voorstel van het Parlement om oxo-afbreekbare plastics te beperken, wat in overeenstemming is met voorgaande verklaringen van het Parlement en van de Europese Commissie in het kader van de EU-strategie over kunststoffen. Wat de biologische afbreekbaarheid in mariti e- me omstandigheden betreft, benadrukt EUBP dat dit een interessante eigenschap is. Alleen, moet duidelijk bepaald worden voor welke materialen, producten en in welke omstandigheden deze eigenschap een toegevoegde waarde heeft. Beter beheer van afval op de bodem en de invoering van efficiënte mechanische en organische recyclage-infrastucturen in Europa blijven prioritaire doelstellingen om de vervuiling van de zee te bestrijden. BAYAMO BAMBOU NEMATODEN rijk - evenwichtig type uitstekende bodembedekking ideaal compromis tussen wortel/suiker ingesnoerde kop: ideaal voor microtopping / lage koptarra evenwichtig - rijk type snelle en homogene opkomst zeer goede bodembedekking stabiliteit praktijktopper KBIVB 18 Suikergehalte 19,5 Wortelopbrengst 113T aan kg suiker/ha KBIVB 18 Suikergehalte 19,2 112,4 T aan 17 Wortelopbrengst kg suiker/ha

14 14 PARTICIPATIE TS Conversie van de obligaties in aandelen Südzucker Het idee om het bietenaandeelhouderschap in Südzucker te versterken is niet nieuw. Al in 1996 werd de mogelijkheid voorzien om obligaties (2e, 3e en 4e participatieschijf) te converteren in aandelen Südzucker. Het project staat nu op punt en gezien de drie obligatieleningen vervallen op 31 januari 2019, zullen de TS-planters zich tijdens de maand januari moeten uitspreken over een geleidelijke conversie van hun obligaties in aandelen Südzucker. De huidige context van de Europese biet-suikersector is bijzonder onzeker: een gedeprimeerde suikermarkt die de afschaffing van de quota nog moet verwerken, een mogelijke herstructurering van de Europese suikerindustrie, de hervorming van het GLB in 2020, om nog maar te zwijgen over de zoektocht naar alternatieven voor de neonicotinoïden, de ontwikkeling van biogebaseerde producten en de evolutie van de wereldmarkt. De verantwoordelijken van SZVG en Sopabe-T denken dat het binnen twee jaar gemakkelijker zal zijn om op deze vragen te antwoorden, vandaar het belang om stapsgewijs te werk te gaan (zie p.15). Tijdens de eerste fase van twee jaar, voorziet het voorstel in het converteren van de helft van de obligatieleningen in aandelen Südzucker en wordt het statuut van waarnemer toegekend aan twee Belgische vertegenwoordigers in de raad van toezicht van SZVG. Gedurende deze twee jaar, zal SZVG en Sopabe-T blijven onderhandelen over de voorwaarden en garanties die voorafgaan aan de tweede fase. Deze zou bestaan uit een volledige conversie in aandelen Südzucker, alsmede de integratie van Sopabe-T als regionale entiteit naast de zeven bestaande regionale entiteiten van SZVG met twee bestuursposten in de raad van toezicht van SZVG. Tijdens de eerste fase zullen de twee partijen een einde kunnen maken aan hun samenwerking zonder opzegtermijn. Vergaderingen Obligatiehouderskringen in januari De Algemene Vergadering heeft het voorstel van de Raad van Bestuur voor de geleidelijke conversie van de obligatieleningen in aandelen Südzucker goedgekeurd, mits aan volgende voorwaarden wordt voldaan: handhaving van de installaties en de productiecapaciteit van de Belgische fabrieken van Südzucker, die voldoen aan de productiecapaciteiten van hun planters; ontwikkeling van een interprofessioneel overlegsysteem in België voor een remuneratieve bietenprijs die in lijn is met de prijzen van de Duitse planters. Tijdens de lokale vergaderingen die gepland zijn in januari (zie kader) samen met de vergaderingen van de Obligatiehouderskringen, zullen de TS-planters moeten stemmen over het voorstel van de Raad van Bestuur. De beslissing die voorligt: Dubbel voorstel (analoog met de aanpak in fases): 1. Omzetting op van de obligaties van de tweede participatieschijf (9,8 M ) en van de helft van de obligaties van de derde schijf (7,25 M ) in maatschappelijke aandelen van categorie T van SOPABE-T en verwerving van aandelen Südzucker voor een equivalent bedrag over de periode ; 2. Verlenging van de obligatieleningen van de vierde participatieschijf (12,0 M ) en van de andere helft van de derde schijf (7,25 M ) tot 31 januari Waarom? We willen minstens het «Prioriteitsakkoord» getekend in 1991, veiligstellen. Wat houdt dat in? 1. Productie in België behouden : geen bieten uit andere landen in de mate dat de Belgische planters een voldoende toelevering verzekeren; 2. Aanleveringsprioriteit voor de deelnemende planters in verhouding tot hun participatie (participatie valt samen met leveringsrecht); 3. Tiense Suikerraffinaderij als een aparte juridische entiteit behouden, met een voldoende investeringsprogramma. Project voor samenwerking en integratie SZVG/SOPABE-T in fases Toenemende investering van SOPABE-T in Südzucker (kopen van aandelen) Obligatiehouderskringen SopabeT wintervergaderingen Verbond Suikerbietplanters Datum Zaal Adres Gemeente Maandag 14 januari uur Zaal de Glazuur Dries 7 A 3880 Glabbeek Dinsdag 15 januari uur Zaal de Egelantier Centrum Herne Sterkere integratie van SOPABE-T in de structuren van SZVG : lid/leden van de Toezichtsraad van SZVG Sterkere integratie van SOPABE-T in de structuren van SZVG : bietentelers spreken met één stem tegen Südzucker (voor steeds langere periodes) Krachtige onkruidbestrijding in granen Bayer CropScience SA-NV J.E. Mommaertslaan, Diegem Sigma : Gedeponeerd handelsmerk Bayer Group. Gebruik gewas beschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg

15 Project voor samenwerking en integratie SZVG/SOPABE-T in fases: «verloving» 1. Vanaf 2019: SOPABE-T begint aandelen Südzucker (SZ) te kopen met een deel van de 36,3 miljoen euro ([50 %]) - Beheer van de aankopen met of zonder hulp van SZVG (constructie te analyseren en te beslissen door SOPABE-T) doelstelling : aankoop aan de best mogelijke voorwaarden! - SOPABE-T is eigenaar van de aandelen en de stemrechten (gelinkt aan de aandelen SZ) blijven volledig in handen van SOPABE-T SOPABE-T krijgt het statuut van waarnemer in de Toezichtsraad van SZVG (twee Belgische vertegenwoordigers) Vergadering / gedachtenuitwisseling minstens 2 maal per jaar tussen de organen van SOPABE-T en SZVG Project voor samenwerking en integratie SZVG/SOPABE-T in fases: «verloving» 2. [2020] : SOPABE-T blijft aandelen SZ kopen (via SZVG of ) Zodra [ongeveer 18,1] miljoen euro geïnvesteerd zal zijn, vormt SOPABE-T een «coalitie» met de 7 regionale verenigingen VSZ/SZVG voor één jaar - Beide partijen kunnen nog een einde maken aan hun samenwerking met een vooropzeg van 6 maand Een mandaat in de Toezichtsraad SZVG voor een Belgische vertegenwoordiger (3 jaar) + 1 waarnemer Project voor samenwerking en integratie SZVG/SOPABE-T in fases: «huwelijk» 3. Tussen [2021] en [2023] : SOPABE-T blijft aandelen SZ kopen (via SZVG of ) Van zodra [36,3] miljoen euro (en misschien meer, als nieuwe participatie) geïnvesteerd is, verlengt SOPABE-T de «coalitie» met de 7 regionale verenigingen VSZ/SZVG voor 3 jaar 2 mandaten in de Toezichtsraad van SZVG voor de Belgische vertegenwoordigers Project voor samenwerking en integratie SZVG/SOPABE-T in fases: «huwelijk» 4. Na [2023] : Verbintenis op langere termijn van SOPABE-T om in de «coalitie» met de 7 regionale verenigingen van VSZ/SZVG te blijven en geen aandelen te verkopen - bijvoorbeeld gedurende [7] jaar - mogelijkheid te verkopen met vooropzeg < 1 jaar als sluiting of verkoop van fabrieken 2 permanente mandaten in de Toezichtsraad van SZVG voor de Belgische vertegenwoordigers Analyse van de keuze Risico s in geval van terugbetaling: Prioriteitsakkoorden in het gedrang Mogelijk verlies van een zetel in de RvB van TS: gebrek aan transparantie en strategische informatie Historische inspanningen verdwijnen: - Bietenplanters creërden samen een financiële hefboom - Industriële verwerkingscapaciteit in overeenstemming met het productiepotentieel van de Belgische bietenplanters, zelfs ingeval van fabriekssluitingen Verlies van geloofwaardigheid ten opzichte van Südzucker, de politieke wereld, Alleen PROfessionelen zaaien Strube MANKELL rijk en proper BEVESTIGD RAISON rijk èn uitzonderlijke tolerantie tegen bladziektes GAUSS het zeer rijke referentieras BEVESTIGD PARTICIPATIE TS 15 * NIEUW BEVESTIGD VOLTAIRE * * Positieve elementen: Beste manier om de strategische doelen, vastgelegd door de RvB van SOPABE-T, na te streven: - remuneratieve bietenprijs - Belgisch industrieel productie-apparaat veiligstellen In fases, progressiviteit: - men beschikt over tijd om te analyseren hoe de samenwerking loopt - mogelijkheid eruit te stappen, in het begin zonder vooropzeg interessant gezien de zeer onzekere omstandigheden : economisch, reglementair, concurrentie, ) Toenadering beslissingscentrum SZ: (betere informatiebron dan de Raad van bestuur TS) De werking van SOPABE-T verandert niet: mogelijkheid om individueel te vertrekken blijft bestaan, aan dezelfde voorwaarden als vandaag Financieel rendement van het geïnvesteerde kapitaal hangt af van de dividenden SZ (gediversifieerd) en, gemiddeld, hoger dan het percentage toegekend op spaargeld * de beste tolerantie tegen rhizoctonia Zaai Strube en spaar bonuspunten Samenvattend... De beste manier om, rekening houdend met de huidige situatie (onzekerheden, geen quota meer, ), de strategische doelstellingen van SOPABE-T te realiseren: - dichter bij de beslissingscentra - in fases (nieuw rendez-vous in 2021 om over te gaan tot een «huwelijk» ) De gemeenschappelijke (financiële) hefboom die gedurende een kwarteeuw werd opgebouwd, niet verloren laten gaan. Individueel uittreden kan steeds, maar dan zonder anderen die dat niet willen doen, mee te sleuren info@dewulfagro.be Pour les Pros Voor de Professionelen