Jaarverslag De volgende twee aanbevelingen zijn meer algemeen van karakter en zijn niet in het overzicht op de volgende bladzijde opgenomen:

Transcriptie

1 Bijlage 1: Stand van zaken uitvoering aanbevelingen en toezeggingen Rekenkameronderzoek voortijdig schoolverlaters De Rekenkamer heeft haar onderzoek naar voortijdig schoolverlaters afgesloten met een aantal aanbevelingen. Het college heeft in het kader van bestuurlijk hoor- en wederhoor en bij de behandeling van het rapport in de Kamerronde een aantal toezeggingen gedaan aanbevelingen uit te voeren. De raad vond deze toezeggingen voldoende; zij vond het niet nodig het rapport te behandelen in de Besluitenronde. Conform één van de toezeggingen in de Kamerronde heeft het college na de raadsbehandeling een brief aan de raad gestuurd, waarin aangegeven wordt hoe invulling wordt gegeven aan de aanbevelingen van de Rekenkamer. In het overzicht in voorliggende bijlage zijn de aanbevelingen en toezeggingen op een rij gezet. De Rekenkamer heeft in het kader van de nazorg aangegeven hoe het staat met de uitvoering per 1 maart In de tabel is gebruik gemaakt van de volgende afkortingen en kleurcoderingen: Afkortingen: BHW: toezeggingen gedaan in de reactie in het kader van bestuurlijk hoor- en wederhoor; KR: toezeggingen gedaan bij de behandeling van het rapport in de Kamerronde op 24 juni 2014; O: actie benoemd tijdens de bespreking in diezelfde Kamerronde, maar niet genoteerd als toezegging; B: toezeggingen gedaan in de brief aan de raad dd 9 december Op één van de deelrapportages van het onderzoek hebben ook het college van bestuur van het ROC en de besturen van de samenwerkingsverbanden in het primair en voortgezet onderwijs kunnen reageren. Daar waar hun reactie het karakter had van een toezegging voor een (voortzetting van een) verbetertraject is deze ook in de tabel opgenomen, en aangeduid met respectievelijk ROC, PO en VO. Kleurcoderingen: Groen: de toezegging is uitgevoerd Geel: er wordt gewerkt aan de uitvoering van de toezegging Rood: de toezegging is nog niet uitgevoerd De volgende twee aanbevelingen zijn meer algemeen van karakter en zijn niet in het overzicht op de volgende bladzijde opgenomen: Wees alert op de samenhang en samenloop van ontwikkelingen die gevolgen hebben voor het voorkomen en bestrijden van vsv (drie decentralisaties in het sociale domein, passend onderwijs, Actieplan Focus op vakmanschap) en informeer u regelmatig over de stand van zaken en mogelijke scenario s bij bovengenoemde ontwikkelingen.. Wees bij de ontwikkeling en uitvoering van beleid op het gebied van de drie decentralisaties alert op het nemen van verantwoordelijkheid door de gemeente voor de (door)ontwikkeling van het netwerk van betrokken partijen (overzicht brengen, verkokering en versnippering voorkomen en tegengaan van afwentelmechanismen). Bijlage 1, bladzijde 1

2 Zorg zo snel mogelijk voor een dekkend beeld van de situatie rond vsv door de lokale vsv-monitor uit te breiden en te vervolmaken, de Nijmeegse cijfers in perspectief te blijven plaatsen en daarbij gebruik te maken van het sociaal statistisch bestand. BHW: Wij zullen de VSV-monitor de komende periode verder uitbreiden naar het VO en het Jongerenloket. O: We gaan zo snel mogelijk starten. We willen achter de cijfers meer verdiepende informatie hebben om het verschil tussen Nijmegen en andere steden te zien, maar ook dat we meer zicht krijgen op de mogelijke oorzaken. Of het onderzoek in oktober (GRN: 2014) klaar is durf ik niet toe te zeggen, maar we gaan ons best doen. In het najaar van 2015 zijn gesprekken gevoerd met het Samenwerkingsverband VO over uitbreiding van de vsvmonitor. Daar is uitgekomen dat dit onderdeel van de vsvmonitor in het voorjaar van 2016 wordt ontwikkeld. De kern zal betrekking hebben op passend onderwijs. De eerste meting wordt in het schooljaar 2016/2017 gedaan. Er is een start gemaakt met de uitbreiding van de vsvmonitor voor het Jongerenloket. Hier is echter mee gestopt op het moment dat het Jongerenloket onderdeel werd van het Regionaal Werkbedrijf, het Jongerenloket als zodanig bestaat niet meer. In het najaar van 2015 is opdracht gegeven aan een onderzoeksbureau om een regionale analyse uit te voeren op de vsv-cijfers. Het is de planning dat de resultaten in april/mei 2016 beschikbaar zijn, zodat ze gebruikt kunnen worden bij het maken van afspraken voor de nieuwe convenantsperiode. De meest recente monitors betreffende het ROC en het FlexCollege kennen dezelfde opzet als voorheen. Er wordt uitgebreid ingegaan op de ontwikkelingen en de (mogelijke) effectiviteit van getroffen maatregelen. Maar er wordt geen verdiepende informatie gepresenteerd om het verschil tussen Nijmegen en andere steden te verklaren. 2

3 Verbeter de overgang van het voortgezet onderwijs naar het ROC: zorg voor doorlopende ondersteuningslijnen en leer van best practices. Omdat de vormgeving van de ondersteuningsstructuren de primaire verantwoordelijkheid is van de scholen, ziet de Rekenkamer hiervoor een belangrijke taak weggelegd voor het Samenwerkingsverband vo ROC. Zorg voor aansluiting van sociale wijkteams op de ondersteuningsstructuur op school: laat de scholen de onderwijsgerichte ondersteuning op zich nemen en de sociale wijkteams de bredere gezinsgerichte ondersteuning. Geef het (school)maatschappelijk werk de taak als linking pin te functioneren tussen de leerling / onderwijskundig gerichte ondersteuning vanuit school en de gezins / zorggerichte ondersteuning vanuit de sociale wijkteams. BHW: In zijn reactie legt het college de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van deze aanbeveling bij het onderwijs. B: Wij volgen de uitkomsten en voortgang via het bestuurlijk overleg onderwijs. Wij sturen erop dat het onderwijs in 2015 concrete stappen in de implementatie van maatregelen neemt. Voor het nieuwe convenantsjaar analyseren wij op welke wijze we middelen vrij kunnen spelen om de actiepunten aan te jagen. === ROC: de overdracht vo-mbo is met prioriteit op de ontwikkelingsagenda van de stuurgroep Novia gezet. Er zijn afspraken gemaakt voor een verbetertraject. Het ROC steekt vanaf het schooljaar 2013/2014 extra effort in de warme overdracht. VO: De schoolbesturen willen zich inzetten om de overgang tussen vo en ROC te verbeteren. BHW: Het college onderschrijft het belang van goede afstemming tussen de ondersteuningsstructuur in de school en de externe zorgstructuur. Het college noemt de door de Rekenkamer voorgestelde linking pin voor het schoolmaatschappelijk werk te smal en te breekbaar. Het college noemt het passen om meerdere mogelijkheden te hebben om te schakelen tussen interne en externe structuren. Het wil de pluriforme toegangspoort open houden. O: ( ). Dat betekent dat je iets moet afspreken en of dat nu een schoolmaatschappelijk werker is of een andere discipline. Iemand die het oppakt, moet goed gepositioneerd worden. Daar zullen we inzet op plegen, zodat dit goed geregeld wordt. ( ). Ik kan nu niet meteen zeggen wat de beste optie is. Een aantal opties moet worden bekeken om te voorkomen dat hulpvragen te lang blijven liggen in de interne zorgstructuur. In de brief dd 23 februari 2016 heeft het college aan de raad een terugkoppeling gegeven op de stand van zaken van de uitvoering van de toezeggingen op deze aanbeveling. Daarin zijn beknopt de maatregelen van VO en ROC beschreven waarmee gewerkt wordt aan een warme overdracht. Verder is aangegeven dat de gemeente met het onderwijs in gesprek is en blijft over casuïstiek waarbij jongeren tussen wel en schip (dreigen te) vallen. In de brief wordt niet ingegaan op de resultaten die inmiddels met de diverse maatregelen bereikt zijn. Aanvullend is ons ambtelijk aangegeven dat voor de implementatie van de maatregelen Overstap en Warme overdracht convenantsmiddelen zijn ingezet. In de brief dd 23 februari 2016 heeft het college aan de raad een terugkoppeling gegeven op de stand van zaken rond deze aanbeveling. Aangegeven is dat de aansluiting van schoolinterne ondersteuning en sociale wijkteams nog steeds de aandacht heeft van het college. En verder dat uit gesprekken tussen de gemeente en het ROC is gebleken dat de sociale wijkteams in de gemeente Nijmegen en sommige regiogemeenten goed gevonden worden. Op het Helicon en bij het VO is dat nog minder het geval. Bij het VO is voor de periode oktober 2015 tot en met juli 2016 een functionaris ingezet die de knelpunten in kaart brengt. 3

4 B: In het kader van passend onderwijs heeft in oktober 2015 een bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen portefeuillehouders onderwijs en onderwijsbestuurders uit de regio. Tijdens het bestuurlijk overleg is onder meer overeenstemming bereikt over het uitgangspunt dat per school en per sociaal wijkteam een professional wordt aangewezen die een scharnierfunctie vervult en de verbinding legt tussen school en wijk. Dit zou bijvoorbeeld de schoolmaatschappelijk werker kunnen zijn. Afgesproken is om de uitgangspunten voor 1 januari 2015 concreet uit te werken, waarbij differentiatie tussen de verschillende onderwijssoorten een belangrijk aandachtspunt is. ( ). Om vast te kunnen stellen of de gezamenlijk gemaakte afspraken bijdragen aan de gestelde doelen wordt in 2015 een monitor opgezet. === ROC: ROC Nijmegen beschouwt zichzelf als een vindplaats voor de doelgroep van vele sociale wijkteams. Het CvB gaat hierover graag verder in gesprek met de gemeente Nijmegen. VO: De schoolbesturen willen meer betrokken worden bij het vormgeven van de zorgstructuur op school en daarbuiten en willen dat er meer aandacht komt voor de vraag wie wanneer het casemanagement heeft. PO: Het bestuur onderschrijft het voorstel om de verbinding tussen sociale wijkteams en (brede)schoolondersteuningsteams neer te leggen bij het maatschappelijk werk, waarbij de noodzaak van extra middelen gezien wordt. In de brief van februari 2016 is niet ingegaan op alle toezeggingen bij deze aanbeveling uit de brief van december De openstaande toezeggingen heeft onze secretaris besproken met de RMC-coördinator. Daarin werd duidelijk dat nog geen concrete afspraken zijn gemaakt over (de uitgangspunten) welke professional als linking pin functioneert tussen de zorg vanuit de school en de zorg vanuit de sociale wijkteams. In de praktijk zou heb bijna altijd zo zijn dat het (school)maatschappelijk werk de taak van linking pin oppakt. De RMC-coördinator verwees tevens naar het collegevoorstel betreffende de subsidie voor het schoolmaatschappelijk werk (smw) (dd 8 maart 2016): Uit de evaluatie van het smw blijkt dat smw in de uitvoering een onmisbare rol vervult bij het vindplaatsgerichte werken en dat het smw een belangrijke preventieve vroegcuratieve en singalerende functie heeft. Vanuit het schoolondersteuningsteam vormt het smw de verbindende schakel naar de sociale wijkteams. Wanneer het niet enkel schoolspecifieke problemen zijn, legt het smw in samenwerking met de jeugdarts de verbinding met de professionals jeugd binnen de sociale wijkteams. Verder werd in dat gesprek aangegeven dat geen eigen monitor is ontwikkeld, maar is aangesloten op een landelijke monitor van het Nederlands Jeugd Instituut. 4

5 Organiseer de uitstroom naar werk voor jongeren die geen startkwalificatie kunnen halen: zorg ervoor dat jongeren die zonder startkwalificatie (gaan) uitvallen altijd warm worden overgedragen aan het regionale Jongerenloket en creëer voldoende leerwerkbanen. BHW: Het college geeft aan alert te zijn op deze ontwikkeling en hierover in gesprek te zijn met het onderwijs. Het hoopt dat onderwijs en gemeente vóór 1 augustus 2014 een gezamenlijk uitvoeringsplan gerealiseerd hebben. Verder onderschrijft het college het pleidooi voor de centrale rol voor het Jongerenloket. Ook geeft het college aan dat het in gesprek blijft met werkgevers om kansen te creëren voor (kwetsbare) jongeren om via leerwerkplekken een goede start op de arbeidsmarkt te maken. B: We hebben verschillende activiteiten opgezet die we voorzetten: Entree-ketenafspraken gemaakt met onderwijs en Tandem Middelen beschikbaar gesteld (en voornemen extra middelen beschikbaar te stellen per januari 2015) voor de verbetering van de aansluiting van het VSO- Praktijkonderwijs op de arbeidsmarkt Aanbieden van startersbanen door Werkbedrijf Rijk van Nijmegen === ROC: De uitstroom naar werk van jongeren die geen startkwalificatie kunnen halen heeft onze bijzondere aandacht bij de inrichting van entree-opleidingen, die voorzien in een bbl-uitstroomrichting naar werk. Voor dit onderwerp zijn we in gesprek met verschillende ketenpartners, en met name de Praktijkschool, het UWV-werkbedrijf en de gemeente die op dit terrein expertise en ervaring hebben. VO: de schoolbesturen onderschrijven deze aanbeveling en geven aan dat de gemeente hierin een regierol moet vervullen. In de brief dd 23 februari 2016 heeft het college aan de raad een terugkoppeling gegeven op de stand van zaken rond deze aanbeveling. In zijn algemeenheid is aangegeven dat dit onderwerp de nadrukkelijke aandacht heeft van het college. Verder is ingegaan op een aantal getroffen maatregelen. Resultaten die dit heeft opgeleverd zijn niet benoemd. Het regionale Jongerenloket bestaat als zodanig niet meer. De taken van het Jongerenloket zijn nu ondergebracht bij het Werkbedrijf (één van de modules in de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling van de gemeenten in het Rijk van Nijmegen). 5

6 Breng en houd als gemeente vanuit de systeemverantwoordelijkheid in het sociale domein - partijen bij elkaar, zowel op bestuurlijk niveau als op de werkvloer. Zet als gemeente ook financiële instrumenten in om het veld te beïnvloeden. BHW: Het college geeft aan dat het in het sociale domein de regievoerende taak op zich neemt en daar invulling aan gaat geven. B: Wij voelen ons verantwoordelijk om te voorkomen dat jongeren tussen wal en schip komen. Anderzijds moeten we ook rekening houden met onze positie: het is de primaire verantwoordelijkheid van onderwijsinstellingen zelf goed in kaart te brengen dat zij alles in het werk gesteld hebben om deze jongere een kans te bieden binnen het reguliere onderwijs. Door samenwerking op de terreinen van Onderwijs, Werk&Inkomen en Zorg&Welzijn kunnen wij scholen hierin ondersteunen. Wij voeren de regie door: Voortdurend in gesprek te zijn met het onderwijs over knelpunten en mogelijke oplossingen; Voortdurend te monitoren welke aanpak effectief is; Te sturen op resultaten in het dossier warme overdracht en loopbaanleren. Daarnaast: Hebben wij geïnvesteerd in het creëren van voldoende leerplekken. Die inzet houden wij vast. Hebben wij het probleem van onvoldoende stages opgepakt in het gesprek met onderwijs en werkgevers over de aanpak van jeugdwerkloosheid. En we gaan in 2015, in overleg met het MBO, een meldpunt geen stage vormgeven. BHW: het college stelde: De decentralisaties van taken naar de gemeente gaan gepaard met grote bezuinigingen. We kunnen de grote maatschappelijke opgaven niet alleen oplossen en bekostigen. Samen met andere partijen moeten we bekijken welke problemen op welke wijze het beste opgelost kunnen worden en wie hierin welke bestuurlijke en/of financiële bijdragen levert. Het college heeft in de brief aan de raad rond de stand van zaken van de uitvoering van de toezeggingen op dit punt in algemene termen teruggekoppeld: Deze rol hebben wij de afgelopen periode ook vervult en bijven deze vervullen. De komende periode vraagt ook om deze inzet. De gemeente krijgt binnen de nieuwe vsv-aanpak een grotere verantwoordelijkheid voor een grotere groep jongeren. We zullen actief sturen op het behalen van resultaat. Over het meldpunt geen stage is aangegeven dat de voorbereidingen zijn getroffen en verwacht wordt dat het meldpunt in het voorjaar van 2016 operationeel kan zijn. In het gesprek dat onze secretaris voerde met de RMCcoördinator is naar vorgen gebracht dat de volgende middelen zijn ingezet: Vsv-middelen; Middelen aanpak jeugdwerkloosheid; Middelen regionale sociale agenda; Incidenteel extra gemeentelijk geld. 6

7 Maak als raad systematisch en periodiek de balans op (bijvoorbeeld gekoppeld aan de bespreking van het programma Onderwijs bij de jaarstukken), en maak daarover concrete afspraken met het college, zodat u een goed totaalinzicht krijgen in de problematiek, het gevoerde beleid en de daarmee bereikte resultaten. BHW: De komende periode, zoals eerder toegezegd en geheel in lijn met uw aanbevelingen, informeren wij de raad actief over de stand van zaken voortijdig schoolverlaten en wij zetten onze structurele effectmonitoring door. Sinds het verschijnen van het Rekenkamerrapport vsv is de raad door het college één keer specifiek geïnformeerd over de stand van zaken rond vsv. Dat gebeurde in de brief naar aanleiding van de voorlopige vsv cijfers over het schooljaar 2013/2014. De gemeenteraad heeft die brief op 28 januari 2015 voor kennisgeving aangenomen. Daarnaast heeft de gemeenteraad op diverse momenten stukken ontvangen die betrekking hebben op of raakvlakken hebben met de aanbevelingen en/of toezeggingen naar aanleiding van het vsv-onderzoek. En met de brief van 23 februari 2016 heeft het college een stand van zaken beschrijving gegeven rond de aanbevelingen uit het Rekenkamerrapport. Die brief heeft de raad op 16 maart 2016 voor kennisgeving aangenomen. Tot op heden heeft de raad geen afspraken met het college gemaakt over de wijze waarop en de frequentie waarmee hij geïnformeerd wordt. Van het systematisch en periodiek de balans opmaken is dus nog geen sprake. In de brief van 23 februari 2016 heeft het college aangekondigd dat de cijfers over het schooljaar 2014/2015 en de tot nu toe bereikte resultaten worden gepresenteerd in de startnotitie voor het opladen van de vsv-aanpak in de nieuwe convenantsperiode. 7

8 Aanbeveling uit het nawoord van de Rekenkamer naar aanleiding van de reacties uit bestuurlijk hoor- en wederhoor: Wij pleiten ervoor dat de gemeente nog voor het zomerreces van 2014, met het Rekenkamerrapport als uitgangspunt, een eerste overleg organiseert tussen alle betrokken partijen (bestuur én werkvloer). Dat overleg moet er op gericht zijn samen vorm te (gaan) geven aan de uitwerking van de aanbevelingen en daarover procesafspraken te maken. Daarbij is bijzondere aandacht nodig voor de wijze waarop voorkomen gaat worden dat parallelle structuren ontstaan tussen de zorg / ondersteuning op school en die daarbuiten. Dat dit voorkomen moet worden, daarover is iedereen het eens. Over de wijze waarop, daarover verschillen de meningen nog. Wij achten het essentieel om heel duidelijke afspraken te maken over wie wanneer wat doet, zodat niet langs elkaar heen wordt gewerkt en het uitgangspunt één kind, één gezin, één plan in de praktijk waar gemaakt kan worden. B: De oplading van de nieuwe convanantsperiode willen wij starten met een conferentie met medewerkers uit de ondersteuningsstructuren (najaar 2015). In de tusselingende periode gaan we de ontmoeting creëren tussen deze medewerkers. Vooralsnog staat de conferentie gepland voor mei Overwogen wordt nog of de conferentie benut wordt als tussenmoment om met het veld van gedachten te wisselen over de mogelijke invulling van de nieuwe convenantsperiode. Of dat tijdens de conferentie aan het veld gepresenteerd wordt hoe de nieuwe convenantsperiode ingevuld zal worden. De Rekenkamer is voornemens een bijdrage aan de conferentie te leveren. De uiteindelijke inrichting van de conferentie bepaalt hoe dat vorm kan krijgen. De ontmoeting is nog niet georganiseerd. Het idee is de eerste ontmoeting te koppelen aan de conferentie die in mei 2016 georganiseerd wordt. 8

9 Tijdens de behandeling van het rapport heeft het college een aantal overkoepelende toezeggingen gedaan: KR: De raad ontvangt in het najaar een notitie over de nieuwe schoolcijfers en de instrumenten die tot een afname van vsv moeten leiden. Tevens wordt concreet aangegeven wat het college met de aanbevelingen van de Rekenkamer heeft gedaan. KR: Begin 2015 start het traject om tot een nieuw beleidskader te komen. Op 9 december 2014 heeft het college de brief Ontwikkeling voortijdig schoolverlaten aan de gemeenteraad aangeboden. In deze brief is ingegaan op de voorlopige vsv-cijfers 2013/2014 en op de wijze waarop het college invulling geeft aan de aanbevelingen van de Rekenkamer. De gemeenteraad heeft deze brief in zijn vergadering van 28 januari 2015 voor kennisgeving aangenomen. In 2015 is het opstellen van het nieuwe beleidsplan vsv meermalen uitgesteld, omdat er onduidelijkheid was over de nieuwe aanpak die het Ministerie van OCW voorstaat. Sinds kort is daar wel helderheid over en wordt een start gemaakt met het opstellen van het vsv-beleidsplan Doelstelling is om daarin ook nieuwe afspraken over de inzet van vsv-middelen vanaf het schooljaar 2016/2017 te maken. Bij de behandeling van de begroting 2016 heeft de portefeuillehouder toegezegd dat het plan in het voorjaar van 2016 zo nodig met nieuwe indicatoren aan de raad ter besluitvorming wordt voorgelegd. 9

10 De samenwerkende VO-scholen gaven in hun reactie aan een aanbeveling te missen. Naar aanleiding van vragen van raadsleden heeft de portefeuillehouder daarop een toezegging in Kamerronde gedaan. VO: Het wordt door de besturen betreurd dat de gemeente ervoor heeft gekozen om Bureau Leerplicht niet primair preventief in te zetten. De besturen zijn van mening dat juist de preventieve taak van Bureau Leerplicht kan voorkomen dat leerlingen lang thuis zitten of het onderwijssysteem voortijdig verlaten. De besturen missen een aanbeveling op dit gebied. Naar aanleiding van deze reactie heeft de portefeuillehouder in de KR de volgende toezegging gedaan: De raad wordt geïnformeerd over de toegevoegde waarde van de preventieve inzet van leerplicht in vergelijkbare steden. Op 24 november 2015 heeft het college het regionaal beleidsplan leerplicht ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. Daarin is onder meer opgenomen dat ( ) Na tweemaal a-structurele uitbreiding [zal] bij de Zomernota [2016] een voorstel gedaan worden voor structurele uitbreiding van de formatie. Wij zullen voor die tijd ook een vergelijking maken met andere gemeenten wat betreft taken en formatie van de leerplichtfunctie. Op dit moment wordt gewerkt aan die vergelijking met andere gemeenten. Uit het overzicht blijkt dat één toezegging is uitgevoerd, met drie aanbevelingen en daarop gedane toezeggingen nog niets is gedaan en de uitvoering van de andere nu ter hand zijn genomen. Bij die laatste categorie moet wel opgemerkt worden dat in diverse gevallen pas recent is gestart. Een van de aanbevelingen was om als raad systematisch en periodiek de balans op te maken en daarover concrete afspraken met het college te maken. Dit is nog niet gebeurd. Mede daardoor was het geen sinecure de stand van zaken te schetsen. Wij adviseren de raad bij het opstellen van het nieuwe vsvbeleidsplan ook goede afspraken te maken over de wijze waarop hij zelf geïnformeerd wordt, zodat de raad steeds een goed totaalinzicht heeft in de problematiek, het gevoerde beleid en de daarmee bereikte resultaten. 10