Voorjaarsbijeenkomsten Bel Leerdammer. Maart 2018 Gerrit Hegen, Reinard Everts, Ben van de Griend, Frank Oort, Karla Westerman

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorjaarsbijeenkomsten Bel Leerdammer. Maart 2018 Gerrit Hegen, Reinard Everts, Ben van de Griend, Frank Oort, Karla Westerman"

Dennis Valentijn van de Velden
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Voorjaarsbijeenkomsten Bel Leerdammer Maart 2018 Gerrit Hegen, Reinard Everts, Ben van de Griend, Frank Oort, Karla Westerman

2 Programma Denken in veerkracht Veerkracht en KoeKompas Kringloopwijzer en KoeKompas * bodem en bemesting * ruwvoerkwaliteit * koe gerelateerde onderwerpen * biodiversiteit

3 Programma Denken in veerkracht Veerkracht en KoeKompas Kringloopwijzer en KoeKompas * bodem en bemesting * ruwvoerkwaliteit * koe gerelateerde onderwerpen * biodiversiteit

4 Denken in VEERKRACHT Denken vanuit veerkracht van systemen: een nieuwe manier om te kijken naar complexere processen op het melkveebedrijf Uitgangspunten: Ieder systeem streeft naar een stabiel evenwicht Wat is de mate van veerkracht om met verstoringen om te kunnen gaan?

5 Denken in VEERKRACHT. Handhaving van stabiliteit van systemen Berekening kwetsbaarheid van systemen Kritische transitie: over het kantelpunt heen en niet meer zelfstandig terug naar het oorspronkelijke evenwicht Bron: IKEA

6 Stabiel evenwicht Wankel evenwicht

7 Toepassing op individuele dieren Uitdaging / verstoring Gezond Model èstatus van het dier (klinische diagnose) Uitval Herstel Ziek è Verstorende omgevingsfactoren

8 ß Hoge veerkracht Lage veerkracht à

9 Programma Denken in veerkracht Veerkracht en KoeKompas Kringloopwijzer en KoeKompas * bodem en bemesting * ruwvoerkwaliteit * koe gerelateerde onderwerpen * biodiversiteit

10 KoeKompas Risico s vaststellen en benoemen Daarna een advies geven waar de boer wat aan heeft

11 Veerkracht-project KoeKompas opnemen in een gecombineerd management-ondersteuningsysteem

15 Programma Denken in veerkracht Veerkracht en KoeKompas Kringloopwijzer en KoeKompas * bodem en bemesting * ruwvoerkwaliteit * koe gerelateerde onderwerpen * biodiversiteit

16 Quote/Stelling/Oneliner 1 Een storing in de droge stof opname is bij alle diergroepen de grootste risicofactor voor diergezondheid.

17 Quote/Stelling/Oneliner 2 De gesignaleerde risico s in KoeKompas gaan daar vaak over.

18 Voorspellend. Ruwvoerkwaliteit voorspeld door: Bodem en bemesting Grasbestand, maisrassen In- en uitkuilmanagement Melkproductie, diergezondheid, dierwelzijn en levensduur voorspeld door: Stierkeuze Dierziektenaanpak Ruwvoerkwaliteit Jongveeopfok Droogstand en transitie Melkgevende dieren: vermogen om in te spelen op de processen in pens en stofwisseling

19 Kringloopwijzer KoeKompas

Waar bodem, plant en dier samenkomen In bodem en plant In bodem, plant N, P, K, Mg, S, Ca Mineralen, sporenelementen Vocht Fotosynthese Weer N, P, K, vocht Grasbestand, mais Rassenkeuze,

20 Waar bodem, plant en dier samenkomen In bodem en plant In bodem, plant N, P, K, Mg, S, Ca Mineralen, sporenelementen Vocht Fotosynthese Weer N, P, K, vocht Grasbestand, mais Rassenkeuze, oogstijdstip Opneembaarheid interacties In de koe Eiwitbehoefte: OEB DVE Energiebehoefte Suiker Zetmeel Structuurbehoefte Houtstof, lucht, waslaag, deeltjeslengte Mineralenbehoefte interacties

21 Stress. In bodem en plant Tekort aan N, P, K, S, Ca of water Onvoldoende organische stof, verdichting, geen goed bodemleven, slechte ontwatering Meer bodemziekten, onkruiddruk, schimmelziekten Gevolg: Dalende opbrengst & voederwaarde Schimmel(toxinen) in de kuil Ruw as

22 Stress. In de koe: Matige kwaliteit ruwvoer Te lage droge stof opname Meer aanvulling met aangekocht ruwvoer en krachtvoer Gevolg: Meer kans op tekort aan energie en eiwit: er is zoveel voer van eigen land. Meer kans op pensverzuring en dikke darm problemen: ongunstige ruwvoer-krachtvoer verhouding Gezondheidsproblemen, lagere levensproductie

23 Koe gerelateerde onderwerpen Jongveeopfok Droogstand en Transitie Pensfysiologie

24 Epigenetica Vrucht inprenten & stofwisseling programmeren Genen Aan - Uit

25 Kritische momenten tijdens de ontwikkeling van de vrucht 1. direct na de bevruchting 2. tijdens de dracht eerste drie maanden: *hormonale sturing melkproductie *aanleg eierstokken laatste 100 dagen, incl. droogstand *maagdarmkanaal kalf *biestkwaliteit 3. met de biest *groeifactoren 4. gedurende melkperiode *uieraanleg

26 Meetpunt kalveropfok

27 Wat is dit? v=-4krh7dgejq

28 Even terug naar de droogstand. 1. Herstel uier: volume, herkauwactiviteit 2. Herstel pens: idem 3. Herstel klauwen: idem 4. Actieve botstofwisseling: K-, Ca-, Mg+, anionische zouten, vitamine D 5. Geen vetaanzet of vetafbraak voor kalven 6. Goede biestkwaliteit 6-8 liter 7. Grote overlevingskans voor het kalf: darm kan het aan: RE, energie 8. Voorbereiding uier 9. Voorbereiden pens op zetmeelrijk rantsoen: OEB, energie 10. Goede watervoorziening 11. Beweging 12. Stressloos Koe met een spiertje extra.

29 Klinisch zieke dieren vertoonden de grootste afname in DS opname voor kalven Droge stof opname ponden per dag Gezond Baarmoederontsteking Klinische ziekteverschijnselen Ernstige baarmoederontsteking Dagen vanaf kalven

30 Wat moet er per dag in de droge koe?

32 Gezond boerenverstand. De gemiddelde droge koe moet 12 kg DS uit ruwvoer opnemen in de far off De gemiddelde melkkoe moet 15 kg DS uit ruwvoer opnemen Waarom? Waarom?

33 Pensfysiologie Hoogproductief = smal paadje Mol % êê Actief celwand splitsend Actief zetmeel splitsend Melk -zuur Propion zuur Azijn -zuur Pens ph

34 De pens en methaanemissie Propionzuur é Zetmeelsplitsende bacteriën é Lagere pens ph, snellere fermentatie Laag ruwvezel, hoog zetmeel Netto opname C en H = laagste methaanemissie Azijnzuur é Celwandsplitsende bacteriën é Hogere pens ph, tragere fermentatie Hoog ruwvezel Netto verlies van C en H = hoogste methaanemissie

Inspelen op CFP = Carbon Foot Print 1. Goede Landbouw Praktijk: goed bodembeheer, bemesting afstemmen op opbrengst 2. Beperkt jongvee = lage veevervanging 3. Passende melkproductie 4.

35 Inspelen op CFP = Carbon Foot Print 1. Goede Landbouw Praktijk: goed bodembeheer, bemesting afstemmen op opbrengst 2. Beperkt jongvee = lage veevervanging 3. Passende melkproductie 4. Hoge kwaliteit eigen voedermiddelen, hoge ruwvoerefficiëntie, zo weinig mogelijk krachtvoer 5. Beperkt weidegang ( uur) = laagste CFP 6. Productie van hernieuwbare energie

36 Wat moet je met biodiversiteit? Opwaarderen voederwaarde (VEM, RE, mineralen) en gedrag van ruwvoer in de pens Goed werkende bodem (daar zit ook biodiversiteit) Percelen met een lage bodemvruchtbaarheid inzaaien met mengsel van grassen en kruiden (ken je percelen = ervaring en grond- en gewasanalyse) Slootrandbeheer Akkerrandbeheer (mais- en graanpercelen) Gebruik van klaver in productiegrasland

38 Samenvattend Bodem Levensduur Goede Landbouw Praktijk Diergezond heid, dierenwelzijn Biodiversiteit Ruwvoerkwaliteit

39 Vragen?

Vergelijkbare documenten

Ervaringen van een salmonella expert

Ervaringen van een salmonella expert Bijeenkomst Friesland Campina 14 februari 2018 Oostmahorn Introductie Gerrit Hegen Rundveedierenarts sinds 1983 3 jaar DAP Menaldum 28 jaar dierenarts in Zuid Oost