Dit Plan van Aanpak richt zich op docenten met ruime onderwijservaring. Onder ruime ervaring wordt hier het volgende verstaan:

Transcriptie

1 Actieplan Invoering Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) binnen de Faculteit der Letteren Ter inleiding Een universiteit heeft een meervoudig doel. Een zeer belangrijke taak is het verzorgen van wetenschappelijk onderwijs op hoog niveau. Dit vereist professionals. Professionals zijn personen die goed voor hun taken zijn opgeleid en/of in de loop der jaren ruime ervaring hebben opgedaan. De universiteit levert afgestudeerden af met een academisch werk- en denkniveau. Hiertoe wordt een groot aantal disciplinegerelateerde en algemene academische competenties ontwikkeld. Een van die competenties is het overdragen van informatie aan derden. Dit is ook een belangrijke vaardigheid van een docent. Er zijn echter ook andere competenties die relevantie hebben voor een docentfunctie maar waaraan in het kader van de opleiding geen of weinig aandacht wordt besteed. Gedacht kan daarbij worden aan vakdidactische competenties als leer-, doceer- en toetsmethoden en -strategieën. Om de zekerheid te hebben dat docenten beschikken over voldoende competenties om met succes hoogwaardig onderwijs te verzorgen, zijn de Nederlandse universiteiten in 2008 overeengekomen dat alle docerenden over een Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) dienen te beschikken. De BKO is een bewijs van didactische bekwaamheid voor docenten in het wetenschappelijk onderwijs. Universiteiten als die van Utrecht en Nijmegen zijn al geruime tijd geleden overgegaan tot het invoeren van de BKO eis. Binnen de RUG hebben het College van Bestuur en de Faculteitsbesturen in december 2010 afgesproken dat per 1 januari 2014 minimaal 50% van de docenten over een BKO certificaat dient te beschikken. Voorts is overeengekomen dat in 2011 minimaal 15% een BKO-kwalificatie heeft en in %. Ten behoeve van de invoering van de BKO is een rapport opgesteld door een breed samengestelde universitaire commissie, de Commissie Docentprofessionaliteit. Deze commissie heeft de contouren geschetst van het te voeren beleid. Onderscheid wordt gemaakt tussen nieuwe docenten en docenten die al beschikken over een eerstegraads bevoegdheid en/of aantoonbare ruime doceerervaring. Voor nieuwe docenten geldt dat zij een BKO-cursuspakket dienen te volgen met een studielast tot 240 uren. Voor docenten die een beperkte doceerervaring hebben opgedaan kan een aangepast cursuspakket worden samengesteld om gesignaleerde ommissies in kennis en ervaring op te vullen. Voor zittende docenten met ruime ervaring wordt voorgesteld de kwalificatie toe te kennen op basis van een te overleggen dossier. Dit Plan van Aanpak richt zich op docenten met ruime onderwijservaring. Onder ruime ervaring wordt hier het volgende verstaan: in principe minimaal 5 jaar ervaring met universitair onderwijs (dan wel minimaal 3 jaar universitaire ervaring gecombineerd met 3 jaar ervaring als VWO-docent) verkregen op basis van een aanstelling van substantële omvang van in beginsel 0.5 fte aan docenttaken. 1

2 Verzorgd hebben van universitair onderwijs aan een breed spectrum aan studentpopulaties uit verschillende studiefasen: propedeuse, bachelor en master. Uitgangspunt van het facultaire actieplan is dat het deze groep van docenten zo eenvoudig mogelijk wordt gemaakt om het BKO-certificaat te verwerven. We spreken in dit geval dan ook van een verkorte BKO-registratieprocedure. Docenten die aan een andere instelling reeds het BKO-certifcaat hebben behaald, worden automatisch geregistreerd in het personeelssysteem van de RUG. Inhoud Basiskwalificatie Onderwijs Van een hoogleraar, UHD en (universitair)docent wordt verwacht dat hij of zij studieonderdelen verzorgt op basis van de studentgeoriënteerde onderwijsvisie van de faculteit (zie hiervoor bijlage 1) en het betreffende ontwerp van het programma (major of minor binnen de bachelor en de master). De docent gaat voor de inrichting van de colleges uit van de geformuleerde eindtermen / leeruitkomsten opgesteld voor het betreffende programma alsook de te ontwikkelen kerncompetenties voor het betrokken studieonderdeel. Over de inrichting en uitvoering van het programma en de studieonderdelen zijn afspraken gemaakt binnen het afdelingsbestuur en de bij de opleiding betrokken leerstoelgroepen. Voor elk onderwijsonderdeel wordt binnen de Letterenfaculteit door de docent een studiehandleiding gemaakt die gebaseerd is op deze afspraken. De docent is direct verantwoordelijk voor de verzorging en toetsing van de onderwijsmodulen die aan hem of haar zijn toegewezen. De docent is ook aanspreekbaar op het onderhoud en de verbetering van die onderdelen die hij of zij uitvoert. In dit proces baseert hij of zij zich op ervaring opgedaan in het verleden alsook uitgevoerde evaluaties. Bovenstaande sluit aan bij de kwaliteitseisen die worden gesteld aan de BKO 1. Hierbij worden vier domeinen onderscheiden: 1. Onderwijs (her)ontwerpen: Voor een studieonderdeel/cursus/vak: het kiezen en ontwikkelen van passende eindtermen/leeruitkomsten, werkvormen en toetsvormen, waarbij uitgegaan wordt van de gestelde kaders Onderwijs verzorgen en studenten begeleiden: Breed inzetbaar zijn in de voornaamste werkvormen van het academisch onderwijs Toetsen en beoordelen: Het samenstellen en hanteren van toetsvormen die qua inhoud, vorm en beoordeling consistent zijn met de te realiseren eindtermen/leeruitkomsten en gehanteerde werkvormen. Formatted: Bullets and Numbering 1 Naast de Basis Kwalificatie Onderwijs bestaat er ook nog de Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO). Deze is bedoeld voor leidinggevenden in het onderwijs die (eind)verantwoordelijkheid dragen voor curriculumontwikkeling en - uitvoering. Deze kwalificatie bestaat al aan onder andere de Universiteit Utrecht. 2

3 1.4. Evalueren: Het evalueren van gegeven onderwijs met het gebruik van verschillende databronnen om te komen tot een onderbouwd verbetervoorstel. Bovenstaande bekwaamheden worden vastgesteld aan de hand van een dossier dat wordt opgesteld door de betrokken docent. Het Onderwijsinstituut biedt daarbij ondersteuning door benodigde basisinformatie alvast te verzamelen. Te denken valt hierbij aan het aanleveren van een voorgestructureerd (invul)formulier, een overzicht van colleges die de afgelopen jaren zijn verzorgd, uitgevoerde onderwijsevaluaties, docentevaluaties ingevuld door de betrokken docent en recente voorbeelden van studiehandleidingen opgesteld door de betrokken docent. Binnen de Letterenfaculteit wordt de studiehandleiding (volgens facultair model) gezien als een belangrijk basisdocument voor het verzorgen van goed onderwijs. De handleiding vormt een belangrijk bewijsstuk dat voldaan wordt aan de BKO-vereisten. Het dekt in hoge mate de domeinen 1 en 3. Een studiehandleiding bevat een overzicht van de plaats van het college binnen het curriculum, de kerncompetenties die in het college (verder) worden ontwikkeld, de te realiseren eindtermen/leeruitkomsten, een korte inhoudelijke beschrijving van het studieonderdeel, de structuur van het college (geplande activiteiten uitgesplitst per collegeweek), de literatuuropgave, de te hanteren werkvormen en toetsvormen, een berekening van de studielast, beoordelingscriteria en eventueel wegingsfactoren om tot een eindcijfer te komen. Uitgangspunten selectie docenten De Faculteit stelt zich met betrekking tot het verwerven van het BKO-certificaat voor dat de groep van ervaren docenten wordt opgeknipt om de invoering van de BKO uitvoerbaar te maken. De gedachte hierachter is dat docenten gefaseerd, dat wil zeggen per geïdentificeerde groep, worden uitgenodigd hun dossier op te stellen en in te dienen. De Faculteit der Letteren onderscheidt zich van de meeste andere faculteiten door het relatief grote aantal docenten dat reeds beschikt over een eerstegraads onderwijs-bevoegdheid. Voor deze docenten geldt dat zij zowel onderwijs hebben genoten op het gebied van de algemene didactiek en de vakdidactiek als onder begeleiding van een ervaren docent onderwijs hebben verzorgd en hierover gestructureerde feedback hebben gekregen. Het programma hiervoor kende in alle gevallen een omvang van een half tot een heel studiejaar, in termen van studielast 640 tot 1680 uur. Hoewel de eerstegraads- bevoegdheid is gericht op de bovenbouw van het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, heeft deze ook hoge relevantie voor het universitair onderwijs. Veel van de benodigde competenties cursus-/lesontwerp, hanteren van verschillende doceer- en leermethoden, hanteren van diverse werk- en toetsvormen komen overeen. Opgeteld bij een jarenlange ervaring zijn dergelijke docenten professionals bij uitstek. 3

4 Voorgesteld wordt dan ook eerst deze groep te identificeren en om hen daarna te vragen hun dossier op korte termijn in te dienen (groep 1). Vervolgens zal worden gevraagd aan de hoogleraren en UHDs van de faculteit, die niet tot de eerste groep behoren, een dossier op te stellen. Voor hen geldt als voorwaarde dat zij aan de eerder genoemde ervaringseisen voldoen. Is dit niet het geval dan zullen per betrokkene individuele afspraken worden gemaakt in termen van noodzakelijk geachte aanvullende scholing (groep 2). De volgende groep zal bestaan uit universitair docenten en docenten met een langdurige onderwijservaring (maar zonder eerstegraads bevoegdheid). Nader zal worden bekeken of het nodig is hen uit te nodigen per groep van opleidingen om de aantallen te beoordelen dossiers beheersbaar te houden (groep 3). Dit geldt ook voor de minder ervaren docenten. Het voornemen is de docenten die tot deze laatste groep behoren dit voorjaar te identificeren, zodat er met hen afspraken gemaakt kunnen worden over een individueel trajectplan tbv. het verwerven van het BKO-certificaat. Met de uitvoering van zo n traject kan dan stapsgewijs vanaf september 2012 worden begonnen (groep 4). Qua tijdsplanning is het de bedoeling fase 1 medio 2012 af te ronden. Fase 2 zal naar verwachting eind 2012 kunnen worden voltooid. Met fase 3 zal begin 2013 worden begonnen en naar verwachting 12 maanden in beslag nemen. Fase 4 zal naast de drie andere fasen worden uitgevoerd, aangezien deze de meeste tijd en inspanning met zich meebrengt. Uiteraard staat het docenten te allen tijde vrij een dossier in te dienen, ongeacht tot welke geïdentificeerde groep de betrokkene behoort. Samenvattend volgt hier een schema met de onderscheiden groepen. Op dit moment zijn er 227 personen werkzaam in het onderwijs op alle niveaus (hoogleraar, uhd, ud, docent). In het schema worden de streefpercentages genoemd Groep nr. doelgroep streefpercentage (227 = 100%) 1 eerstegraads Circa 20% bevoegden met ruime onderwijservaring 2 hgl. en uhd s met Circa 40 % ruime onderwijservaring 3 ud s en docenten met ruime onderwijservaring 4 minder ervaren stafleden Circa 30 % Circa 10% te ondernemen actie dossier ter beoordeling indienen Dossier indienen; BKO-cie stelt vast of aanvullende scholing nodig is Dossier indienen; BKO-cie stelt vast of aanvullende scholing nodig is Individueel trajectplan afspreken en voeren periode

5 Beoordeling dossiers Voor het beoordelen van de dossiers, wordt een facultaire beoordelings-/registratiecommissie ingesteld. Voor de eerste groep van te beoordelen dossiers docenten met een eerstgraadsbevoegdheid en ruime onderwijservaring kan de commissie beperkt in omvang blijven aangezien het hier voornamelijk om een technische check zal gaan. Gedacht wordt aan drie leden: een hoogleraar met expertise op het gebied van de alfadidactiek, directeur Onderwijsinstituut en een vertegenwoordiger van het UOCG. Voor de tweede groep ervaren hoogleraren en UHDs zonder eerstegraadsbevoegdheid - zal de commissie worden uitgebreid met twee leden, zijnde hoogleraar of UHD, waarvan het dossier in de eerste ronde is bekeken. De commissie zal worden ondersteund door een ambtelijk secretaris. Alle dossiers zullen worden beoordeeld tegen de achtergrond van de landelijk vastgestelde criteria van de BKO. De indieners van een dossier zullen binnen uiterlijk 8 weken worden geïnformeerd over de beoordeling. Deze beoordeling kan twee vormen hebben: de toekenning van het certificaat of de verstrekking van een (bindend) advies het dossier op een of meerdere punten aan te vullen. Dit laatste kan impliceren dat aanvullende scholing - middels een individueel traject vast te stellen in overleg met het UOCG noodzakelijk wordt geacht. Mocht een betrokkene zich niet kunnen verenigen met zo n advies dan kan beroep worden aangetekend bij het Faculteitsbestuur. Een uitspraak van het Faculteitsbestuur volgend op zo n beroep moet in beginsel als definitief worden beschouwd. Wel verdient vermelding dat bij verschil van inzicht om arbitrage kan worden gevraagd bij een voor dit doel in te stellen universitaire BKOcommissie. Voor docenten die het BKO-certificaat krijgen toegekend, geldt dat ook een aantekening wordt opgenomen in het personeelsregistratiesysteem. Het certificaat wordt door alle Nederlandse universiteiten erkend. Dossier verkorte BKO-registratieprocedure Zoals eerder aangegeven, is het uitgangspunt dat ervaren docenten slechts om de minimaal noodzakelijke informatie zal worden gevraagd om het BKO-certificaat - op grond van de vastgestelde vereisten te kunnen toekennen. Met in achtneming van die vereisten zijn de volgende documenten voor het beoordelen van een dossier noodzakelijk: 1. Een zgn. Onderwijs CV. Dit dossier kent een overzicht van: - opleidingstrajecten waarbinnen onderwijs is verzorgd: major- en minorprogram-ma s binnen de bachelor als ook masterprogramma s; - overzicht van colleges die de afgelopen 5 collegejaren zijn verzorgd; - overzicht van relevante professionaliseringsactiviteiten die zijn gevolgd. Gedacht kan hierbij worden aan didactische cursussen op het gebied van cursusontwerp (bijv. 5

6 taalvaardigheid) of toetsingsmethoden, maar ook taalvaardigheidscursussen, Nestorcursussen, gebruik apparatuur en software (Power point) etc. - Engels taalvaardigheidsniveau of voor niet-native speakers taalvaardigheidsniveau van het Nederlands. Een belangrijk deel van deze informatie zal door het Onderwijsinstituut van te voren ingevuld worden op een zgn. modelformulier om de tijdsinspanning van de docent tot het minimum te beperken. 2. Visiedocument onderwijs. Dit document (omvang circa 1 A4) omvat de inzichten en opvattingen van de docent aangaande leren, doceren en beoordelen, dat wil zeggen: - gehanteerde uitgangspunten voor het verzorgen van universitair onderwijs: rol student, rol docent, onderwijsproces en -samenhang; - visie op beoordeling, toetsing, feedback aan studenten; - relatie van het onderwijs tot het uit te voeren eigen onderzoek (indien van toepassing) en dat van de leerstoelgroep. 3. Beknopte zelfanalyse van de eigen doceerervaringen. Omvang document: circa twee A4. Het betreft hier ervaring met: - (her)ontwerpen van collegeonderdelen: definiëren kerncompetenties, eindtermen/leerdoelen studieonderdeel, plaats in curriculum, gehanteerde werkvormen/leermiddelen. Hierbij kan worden verwezen naar geproduceerde studiehandleidingen. - inrichten / hanteren innovatieve onderwijsomgevingen (bijv. digitale leeromgeving). Hier kan verwezen worden naar uitgevoerde projecten. - samenstellen en hanteren toetsvormen. Hier kan verwezen worden naar voorbeelden van afgenomen toetsen en gebruikte toetsvormen. - analyseren eigen onderwijs op basis van reacties studenten / eigen inzichten. Hier kan verwezen worden naar uitgevoerde evaluaties. Deze kunnen door de faculteit, de Opleidingscommissie of de docent zelf zijn gehouden. - bijdragen aan curriculumhervormingen (Ba, Ma, minortrajecten) 4. Relevante documentatie. Hierbij moet worden gedacht aan: - recente studiehandleidingen; - college-evaluaties studenten en betrokken docent; - voorbeelden van afgenomen toetsen. Het Onderwijsinstituut kan - indien gewenst - behulpzaam zijn bij het verzamelen van deze informatie. De uiteindelijke keuze welke documenten worden gevoegd bij het dossier ligt bij de betrokken docent. 6

7 5. Oordeel van de leidinggevende of een ervaren collega-docent. Omvang document: ongeveer 1/2 A4. De betrokkene neemt zelf het initiatief om zo n oordeel te verwerven. Het betreft uiteraard een oordeel op hoofdlijnen waarbij gebruik gemaakt kan worden van eerder opgestelde informatie. In het geval van de leidinggevende bijvoorbeeld beoordelingen en jaargesprekken. Er wordt van uitgegaan dat bovenstaande informatie - op basis van voorwerk gedaan door het Onderwijsinstituut - in circa vier uur kan worden opgetekend in het aan te leveren invulformulier. Zie hiervoor bijlage 2. Onderwijsinstituut Letteren Robert Wagenaar 25 maart

8 Bijlage 1: Onderwijsvisie Faculteit der Letteren Bij het invullen van het formulier kan het dienstig zijn uit te gaan van de onderwijsvisie van de Faculteit. Binnen deze visie worden de volgende elementen onderscheiden: De studentgeoriënteerde benadering Uitgangspunten voor opzet en inrichting van het onderwijsprogramma: profiel, kerncompetenties en leeruitkomsten (eindtermen). Activerende leeromgeving: leer- en doceermethoden en technieken Aansluitende toetsvormen De visie, gedeeltelijk opgenomen in de studiegids, vormt de reflectie van het facultaire onderwijsbeleid. Zij is in de laatste onderwijsvisitatieronde positief beoordeeld door zowel QANU als NVAO. Studentgeoriënteerde benadering 2 De onderwijsvisie van de faculteit is gebaseerd op het onderwijsconcept van de zgn studentgeoriënteerde benadering. Dit concept onderscheidt zich van de input- of docentgecentreerde benadering. Het vormt sinds 2005 het uitgangspunt voor het facultaire kwaliteitszorgsysteem. Voor een output- of studentgeoriënteerd model geldt dat de opleiding als eerste doel heeft studenten zo goed en efficiënt mogelijk voor te bereiden op een rol in de maatschappij die past bij de genoten opleiding. Dit onderwijsconcept - stelt bijzondere eisen aan de opzet en uitvoering van het onderwijs. Was het in het verleden doorgaans zo dat bij het opzetten van programma s te ontwikkelen kennis centraal stond, tegenwoordig wordt meer gezocht naar een afgewogen combinatie van domeinspecifieke en generieke competenties (kennis, inzicht en vaardigheden) op academisch niveau. Met inachtneming van het belang van kennis, vormt het uitgangspunt daarbij wat de student moet weten, begrijpen en kunnen om zo goed mogelijk voorbereid te zijn bij het betreden van de arbeidsmarkt in brede zin. De bij de staf aanwezige expertise wordt dienstig gemaakt aan dit doel. Letterenstudenten worden doorgaans niet opgeleid voor een specifiek beroepenveld, maar voor een breed scala aan functies waarvoor een Letterenopleiding dienstig is. Dit onderstreept nut en noodzaak van algemene vorming, het kennisnemen van diverse benaderingen, methoden en technieken en academische competenties die niet specifiek disciplinegerelateerd zijn. De faculteit kiest daarbij voor de zogenaamde geïntegreerde aanpak. Hiermee wordt bedoeld dat te verwerven generieke competenties worden aangeleerd in het kader van de major- en minoronderdelen en niet apart worden onderwezen. Opbouw programma De studentgeoriënteerde benadering veronderstelt dat voor elk programma een eigen profiel, kerncompetenties en programmaleeruitkomsten (eindtermen) zijn gedefinieerd. Voor de definitie hiervan wordt gebruik gemaakt van een model dat door een internationale groep van 2 Onder de studentgeoriënteerde benadering wordt verstaan: An approach or system that supports the design of learning programmes which focus on learners achievements, accommodate different learners priorities and are consistent with reasonable students workload (i.e. workload that is feasible within the duration of the learning programme). It accommodates for learners greater involvement in the choice of content, mode, pace and place of learning. 8

9 experts in het kader van het door de Europese Commissie gesteunde project Competences in Education and Recognition (CoRe) is ontwikkeld. 3 Profiel en kerncompetenties zijn in deze benadering door de academische staf geformuleerd op basis van een consultatie van direct betrokkenen en belanghebbenden, de zgn. stakeholders. Dit zijn naast docenten en studenten, alumni van het programma en (potentiële) werkgevers. Regelmatig vindt evaluatie en zonodig bijstelling - plaats van programmaopzet en inhoud, op grond van een zgn. feedbackward en een feed-forward systeem. Dit wil zoveel zeggen dat het onderwijs dat is verzorgd wordt geëvalueerd, maar dat ook een analyse wordt gemaakt van mogelijke toekomstige ontwikkelingen op basis waarvan het programma kan worden verbeterd, cq. geactualiseerd. De facultaire programma s sluiten zowel aan op de eisen die het betrokken academisch veld stelt (zgn. referentiepunten of standaarden) als op de eisen die het potentiële arbeidsveld stelt aan afgestudeerden. Elk onderwijsprogramma is gebaseerd op een combinatie van vakgebiedgerelateerde en algemene academische kerncompetenties. Dit zijn de belangrijkste competenties die in het programma worden ontwikkeld. De ontwikkeling van deze competenties vindt stapsgewijs plaats. Dit wil zoveel zeggen dat competenties in verschillende onderwijs-modulen worden geoefend in oplopende moeilijkheidsgraad en complexiteit. Elk niveau wordt gedefinieerd op basis van zgn. leeruitkomsten. Dit is het beoogde en vervolgens gerealiseerde niveau van competentieontwikkeling. Leeruitkomsten of leerdoelen worden gedefinieerd voor elke onderwijsmodule en vermeld in de studiehandleiding. Het hoogste niveau dat binnen het programma wordt gerealiseerd zijn de eindtermen of programmaleeruitkomsten (van de bachelor -major of minor- of van de master). Het onderwijsprogramma is in opzet en uitvoering zodanig opgebouwd - in de vorm van samenhangende onderwijsmodulen - dat alle beoogde programmaleeruitkomsten ook daadwerkelijk kunnen worden gerealiseerd. Elk programma kent tussen de 15 en 20 leeruitkomsten. Elke onderwijsmodule telt tot maximaal 8 leeruitkomsten of leerdoelen. Deze dienen aantoonbaar te worden gedoceerd en geleerd en vervolgens ook alle getoetst. Activerende leeromgeving De studentgeoriënteerde benadering veronderstelt dat de methoden die worden gehanteerd activerend van aard zijn. Dit impliceert dat hoge verantwoordelijkheid in het leerproces wordt gelegd bij de student. Het is de student die zichzelf ontwikkelt, daarbij gesteund en geïnspireerd door het betrokken docentencorps. In deze opzet verwerft de student allereerst academische kennis en vaardigheden, in een vervolgfase te ontwikkelen tot inzicht, waarna ten slotte wordt ingezet op het toepassen van kennis- en vaardigheden. De laatste fase is in een academische opleiding per definitie onderzoekgerelateerd. 3 Dit model is opgenomen en toegelicht in de publicatie Lokhoff, Jenneke, Robert Wagenaar a.o., A Tuning Guide to Formulating Degree Programme Profiles. Including Programme Competences and Programme Learning Outcomes (Bilbao, Groningen, The Hague, 2010), ISBN Bij het opstellen van deze publicatie is ook de NVAO betrokken geweest. 9

10 De leer- en doceermethoden en vormen dienen zodanig te zijn gekozen dat zij optimaal in staat zijn de kerncompetenties (kennis, inzicht en vaardigheden) te ontwikkelen. Per (groep van) kerncompetenties kunnen de onderwijsvormen en methoden/technieken verschillen. Voorbeelden van te hanteren methoden en technieken zijn: verzamelen van relevant materiaal (zoektechnieken), literatuurstudie, selecteren en analyseren van materiaal, vergelijken en analyseren van teksten, oplossen van problemen en voorgelegde cases, uitvoeren van onderzoek op basis van oplopende moeilijkheidsgraad op basis van omvang en aard van het materiaal, practische en technische vaardigheden, schrijven van verslagen, rapporten, papers, scripties op basis van oplopende complexiteit in termen van omvang en aard materiaal, samenwerken met andere studenten met het doel gezamenlijk tot een eindproduct of oplossing van een probleem te komen, voorbereiden en geven van een mondelinge presentatie (groepsgewijs of individueel), leveren van opbouwende kritiek op het werk van anderen en het verwerken van kritiek van derden ten aanzien van eigen werk, voorzitten en deelnemen aan werkgroepen, leiden van of deelnemen als lid aan een team, werken onder tijdsdruk / leren omgaan met deadlines, leveren zelfkritiek, leren-leren, etc. 4 Aansluitende toetsmethoden Verschillende toetsmethoden en technieken kunnen worden onderscheiden. Deze dienen (naadloos) aan te sluiten op de gehanteerde leer- en doceermethoden en technieken. Facultair uitgangspunt is dat binnen elk programma een verscheidenheid aan toetsmethoden wordt ingezet. Hierbij kan worden gedacht aan schriftelijke en mondelinge (eind)toetsen en multiple choice tentamens, maar ook aan verschillende vormen van continu toetsen en cumulatief toetsen. Denkbaar zijn ook geschreven reviews en tekstvergelijkingen en analyses, rapporten, papers, essays, het samenstellen van portfolio s, deelname en inzet tav. werkcolleges, testen, beeldanalyses, etc. Voor elke benoemde kerncompetentie en leeruitkomst geldt dat deze daadwerkelijk toetsbaar dient te zijn en ook daadwerkelijk moet worden getoetst in het kader van de onderwijsmodule / het onderwijsprogramma. In alle gevallen dient de te gebruiken toets te worden gevalideerd via bijvoorbeeld peer reviewing. 5 4 Ontleend aan de publicatie Julia Gonzalez and Robert Wagenaar, Tuning Educational Structures in Europe. Universities contribution to the Bologna Proocess. An introduction. 2 nd ed. (Bilbao, Groningen, 2008). 5 Zie hiervoor het facultaire Toetsplan. 10

11 FORMULIER TEN BEHOEVE REGISTRATIE / CERTIFICERING BASIS KWALIFICATIE ONDERWIJS (BKO) 1. BASIS GEGEVENS 1.1 Persoonlijke gegevens (in te vullen door Onderwijsinstituut): Naam docent:... P-nummer:... Functie:... Aangesteld bij RUG sinds: Relevante onderwijservaring: In bezit van eerstegraads onderwijsbevoegdheid: JA / NEE In bezit van tweedegraads onderwijsbevoegdheid: JA / NEE Ervaring op niveau Hoger Onderwijs in jaren:... Onderwijservaring op ander niveau in jaren:... Zo ja, geef korte indicatie: Onderwijservaring: a. Overzicht van universitaire programma s (major, minor, doctoraat of extra curriculair onderwijs, bijv. honourscollege) waarin de laatste vijf jaren is geparticipeerd:

12 6.... (In te vullen door Onderwijsinstituut, aan te vullen en/of te corrigeren door betrokkene) b. Overzicht van colleges die zelfstandig of samen met collega s zijn verzorgd binnen bovengenoemde programma s gedurende de afgelopen vijf jaar: Etc. (In te vullen door Onderwijsinstituut, aan te vullen en/of te corrigeren door betrokkene) 1.4 Overzicht van professionaliseringsactiviteiten waaraan is deelgenomen: [ ] Didactische scholing op het gebied van cursusontwerp (incl. taalvaardigheidsmodulen) Toelichting:... [ ] Didactische scholing op het gebied van leer- en doceermethoden (bijv. doeltreffend presenteren) Toelichting:... [ ] Didactische scholing op het gebied van toetsing Toelichting:... [ ] Didactisch scholing op het gebied van ontwerpen van onderzoeksgebaseerd onderwijs 12

13 Toelichting:... [ ] Didactische scholing anderszins:... Toelichting:... [ ] Taalvaardigheidsscholing mondelinge vaardigheden [ ] Engels, niveau(s):... [ ] Frans, niveau(s):... [ ] Duits, niveau(s):... [ ] Nederlands (voor niet-native docenten), niveau(s):... [ ] Andere taal:...; niveau(s):... Toelichting:... [ ] Taalvaardigheidsscholing schriftelijke vaardigheden [ ] Engels, niveau(s):... [ ] Frans, niveau(s):... [ ] Duits, niveau(s):... [ ] Nederlands (voor niet-native docenten), niveau(s):... [ ] Andere taal:...; niveau(s):... Toelichting:... [ ] Technische scholing: [ ] Gebruik NESTOR [ ] Gebruik electronische white boards [ ] Streaming video [ ] Power point 13

14 [ ] Anderszins:... Toelichting:.. 2. PERSOONLIJK VISIE OP LEREN, DOCEREN EN BEOORDELEN (circa 1 A4) Bij de invulling van dit onderdeel kan gebruik worden gemaakt van de in bijlage 1 opgenomen onderwijsvisie van de Faculteit der Letteren. Dit kan het beantwoorden van de vragen vergemakkelijken. Hoe ziet u uw eigen rol als docent? Primair als [ ] overdrager van kennis inzichten vaardigheden [ ] begeleider / coach Toelichting:... In hoeverre houdt u rekening met de onderwijsvisie van de faculteit bij het inrichten en uitvoeren van een studieonderdeel?... In hoeverre slaagt u er in uw eigen wetenschappelijk onderzoek te verwerken in daarvoor geëigende studieonderdelen?... In hoeverre slaagt u er in, in te spelen op nieuwe inzichten aangaande uw wetenschapsgebied in uw dagelijkse onderwijspraktijk?... Hoe belangrijk acht u het nieuwe ontwikkelingen zoals het gebruik van Nestor en/of nieuwe media te verwerken in uw dagelijkse onderwijspraktijk?... Kunt u enkele voorbeelden geven van onderwijsinnovaties die u de afgelopen jaren hebt gerealiseerd?... 14

15 Afgaande op uw praktijkervaring: wat zijn in uw visie de meest effectieve leer-, doceeren toetsmethoden gebleken? U kunt daarbij verschillende werkvormen onderscheiden BEKNOPTE ZELFANALYSE EIGEN DOCEERERVARINGEN (circa 2 A4). Bij de invulling van dit onderdeel kan gebruik worden gemaakt van de in bijlage 1 opgenomen onderwijsvisie van de Faculteit der Letteren. Dit kan het beantwoorden van de vragen vergemakkelijken. Onderwijs (her) ontwerpen Hebt u ruime ervaring met het opzetten en inrichten van: [ ] hoorcolleges voor grotere groepen? [ ] werkgroeponderwijs? [ ] Anderszins? Namelijk... Toelichting:... Volgt u bij het opzetten en inrichten van uw onderwijs (altijd) het facultaire model studiehandleiding (opnemen kerncompetenties, definiëren leeruitkomsten, omschrijven inhoud en opbouw, opnemen literatuur, berekenen studielast, aangeven toetsvorm(en), toetscriteria en eventueel wegingsfactoren)? JA / NEE Toelichting:... Voldoet dit model naar uw ervaring: JA / NEE Toelichting:... In hoeverre houdt u rekening met de voorkennis van studenten bij het ontwerpen van een college?... Kunt u een voorbeeld geven uit uw onderwijspraktijk van een leeruitkomst / leerdoel en de hieraan door u verbonden werkvormen / leermiddelen en toetsvorm(en) om deze daadwerkelijk te realiseren? 15

16 ... Hoe gaat u om met gesignaleerde knelpunten in de opzet en uitvoering van uw onderwijs? Geef een praktijkvoorbeeld ter illustratie.... Heeft u deelgenomen aan curriculumhervormingen: bacheloronderwijs (major, minor) en master? JA/NEE Wat was u rol in deze en hoe zijn uw ervaringen?... Academisch onderwijs verzorgen en begeleiding studenten Hebt u ruime ervaring met het verzorgen van: [ ] hoorcolleges voor grotere groepen? [ ] werkgroeponderwijs? [ ] Anderszins? Namelijk... Toelichting:. Hoe is uw ervaring met betrekking tot de verschillende werkvormen? Gebruikt u specifieke technieken om studenten te activeren / te motiveren, etc.?... Hoe realiseert /garandeert u voldoende interactie met uw studenten? In hoorcolleges:... In werkcolleges:... Andere werkvormen:... Heeft u ervaring met het begeleiden van groepswerk van studenten? Toelichting:... Hoe organiseert u individuele begeleiding van studenten?... 16

17 Maakt u gebruik van innovatieve leer- en doceervormen (digitale leeromgeving, ICT toepassingen, vernieuwende werkvormen)? JA / NEE Toelichting (geef zonodig één of meerdere voorbeelden uit uw onderwijspraktijk)... Toetsen en beoordelen Heeft u (ruime) ervaring met de volgende toetsvormen: [ ] schriftelijk tentamen [ ] mondeling tentamen [ ] multiple choice [ ] geven en beoordelen van schriftelijke opdrachten: [ ] reviewing [ ] tekstanalyse en vergelijking [ ] beeldanalyse [ ] papers [ ] essays [ ] begeleiden en beoordelen van scripties: [ ] bachelor [ ] master [ ] peer reviewing Geeft u [ ] bondig commentaar / [ ] uitgebreid commentaar bij schriftelijke werkstukken? Welke vorm heeft dit commentaar?... In hoeverre laat u uw toetsen valideren / checken door collega docenten? Hoe zijn uw ervaringen in deze?... Hoe organiseert u (mondelinge) feedback met betrekking tot afgelegde tentamens / geproduceerde schriftelijke opdrachten / werkstukken / scripties? 17

18 ... Evalueren Hoe organiseert u de evaluatie van collegemodulen die door u zijn verzorgd? (bijv. bespreking beoogde leeruitkomsten vooraf, gerealiseerde leeruitkomsten achteraf; opzet en uitvoering: toelichting vooraf, evaluatie achteraf, enz.)... In hoeverre maakt u gebruik van de schriftelijke facultaire onderwijsevaluaties bij het verbeteren van uw onderwijs?... In hoeverre spelen onderwijsrendementen van uw college een rol bij het aanpassen van uitvoering en opzet?... 4 RELEVANTE DOCUMENTATIE Voorbeelden van: - 3 recente studiehandleidingen; - 3 afgenomen toetsvoorbeelden, bijvoorkeur verschillend van karakter. - college-evaluaties studenten (facultair; OC; docent zelf) (bvk. voorbeelden laatste drie jaren) - (zelf)evaluatie betrokken docent (op basis van standaard docentevaluatieformulier). Bovenstaande documenten worden door Onderwijsinstitutuut aangeleverd (voor zover beschikbaar), maar betrokken docent maakt uiteindelijke keuze en vult zonodig dossier aan. 5 OORDEEL LEIDINGGEVENDE / ERVAREN COLLEGA-DOCENT Bij te voegen door betrokken docent 18