Zon & LoL Bezoek AmerikAAnse fly in lakeland

Transcriptie

1 45 Het grootste Nederlandstalige luchtvaartmagazine 23 e JAARGANG NR ,95 Zon & LoL Bezoek AmerikAAnse fly in lakeland HAI HELI-EXPO 2016 INDUSTRIE MAAKT PAS OP DE PLAATS BP VLIEGVELD Verantwoord MIDDENMEER Vliegen Op AMBITIEUS cursus bij GROEN cirrus POLDERVELD AircrAft Verrassende TRIP TIP AMERIKA trip capua WRIGHT stadtlohn BROTHERS met EN tecnam WOLKENKRABBERS p92e classic

2 TWO WAYS TO CONQUER THE WORLD. Now you have two choices for superior, ultra-long-range capability. The 5,950 nm Falcon 7X the fastest selling Falcon ever (and with good reason). Or the new, 6,450 nm Falcon 8X, destined to become a favorite of world travelers. Both have the awe-inspiring ability to fl y long distances from short and challenging runways such as Aspen and London City. The 8X is more than three feet longer, with over 30 cabin layouts. Fly far. Fly in comfort. Achieve more. I FRANCE: I USA:

3 inhoud voorwoord Column: ' Ipad ' Jan Cocheret 5 Nieuw & Info 7 'Solo Mio' Peter Foppen 15 Column: 'Marlboro' Goof Bakker 16 Nieuw: Daher TBM Nieuw: Sonaca Lakeland: Zon & Lol 23 Aeroitba Petrel 912i 26 In the Picture: Bowers Fly Baby 27 Enkeltje Capua-Stadtlohn 31 Eclipse 550 op EHGG 36 Op cursus bij Cirrus 38 DRONES In deze editie komen Unmanned Aerial Vehicles (UAV) twee keer aan bod. Enerzijds herhaalt Hans Heerkens in de rubriek Analyse zijn pleidooi voor regelgeving hieromtrent. Want het aanbod van onbemande luchtvaartuigen zou op termijn fors kunnen worden uitgebreid met Unmanned Cargo Aircrafts (UCA). Daarnaast wordt een aantal pilootloze toestellen beschreven die zijn afgeleid van voor bemand gebruik ontwikkelde typevarianten. Er is echter ook sprake van een groeiende groep UAVgebruikers die hobbymatig vliegen. Voor deze groep hebben de fabrikanten software ingebakken die opstijgen bij verboden gebieden onmogelijk zou moeten maken. Uit een recente proef van Dronewatch in de omgeving van Schiphol bleek echter dat lang niet alle fabrikanten voldoende gebruikmaken van de mogelijkheden van geofencing. Nieuw: Tecnam P Nieuwe boeken 21 piloot en vliegtuig light Light-versie van Piloot en Vliegtuig Mei 2016 Deze Light-versie is een uitgave van EismaTrademedia, Celciusweg 41, 8912 AM Leeuwarden Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden +31 (0) telefoon Egbert van Hes, algemeen directeur Gerbert Tiecken, uitgeef directeur Hoofdredacteur Drs. Ruud Vos r.vos@eisma.nl Uitgever Gerbert Tiecken g.tiecken@eisma.nl Redactiemedewerkers Goof Bakker, Jan Cocheret, Henk Heiden, Hans Heerkens, Dennis Jonker, Koen Aerts, Edwin Borremans, Ary Ceelen, Wim Das, Stefan Degraef, Henk Duivenvoorden, Enrico Evers, Cor van Gent, Hans Heerkens, Jozef Mols, Kees Otten, Harro Ranter, Roger Soupart, Ben Ullings, Hans de Vries, Fred Willemsen Aan dit nummer werkten mee: Leo Bakker, Kees van Berkel, Frits van den Berg, Erik Brouwer, Peter de Jong, José Oortwijn en Thijs Postma Redactieadres Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden +31 (0) redactiepilootenvliegtuig@eisma.nl Leveringsvoorwaarden zie Vormgeving Hans de Vries ZeeDesign Burgerluchtvaartregister 43 JustAircraft Super Stol XL 44 Marketingcoördinatie Stephanie Hofman s.hofman@eisma.nl +31 (0) Advertentieverkoop Patricia van der Werf p.vanderwerf@eisma.nl Eugenie von Ende eu.vonende@eisma.nl Klantenservice abonnement@eisma.nl +31 (0) Algemene voorwaarden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Eisma Businessmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Leeuwarden. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie Eisma Businessmedia ISSN: colofon Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei Een pleidooi voor een algemeen verbod van het gebruik van hobbydrones in de wijde omgeving van willekeurig welke luchthaven lijkt hier op zijn plaats. Want het maakt niet zoveel uit of de bemanning van een737 zich lam schrikt van een drone, ook de gemiddelde GA-piloot zal een hartverzakking krijgen wanneer hij op fi nals opeens zo n apparaat op zijn netvlies krijgt. Dat geldt evenzeer voor een zweefvlieger die naar boven wordt gelierd of gesleept. Naast mogelijk gevaarlijke afl eiding gedurende een kritische vluchtfase schuilt er nog een gevaar. Komt het daadwerkelijk tot een aanvaring, dan zijn lichter geconstrueerde vliegtuigen in het nadeel. Want de in drones aanwezige accu s en metalen onderdelen zijn potentieel dodelijke projectielen met een hoog penetrerend vermogen. Toekomstige overtreders opsporen is simpel. Als fabrikanten geofencing kunnen toepassen, kunnen ze een drone ook uitrusten met transponders met een unieke code. Verplicht vervolgens kopers zich te legitimeren en registreer hun gegevens. Die benadering werkt naar twee kanten. Niet alleen wordt het in de omgeving van luchthavens veiliger, ook de privacy van de burger is erbij gebaat. Wie zich nu nog rot ergert aan zoemende elektromotoren boven zijn tuin en niet weet wat de camera boven hem registreert, heeft met registratie een middel in handen om terug te slaan. Ruud Vos is hoofdredacteur Piloot en Vliegtuig r.vos@eisma.nl Verbied ze bij alle vliegvelden

4 AOPA Fly-In 2016 VliegVeld Midden-Zeeland ZAterDAG 2 juli Interessante en opmerkelijke sprekers uit de luchtvaart De Fly-In voor IeDereen DIe De GenerAl AvIAtIOn een warm hart toedraagt! AAnmelden via Bijzondere vliegtuigen uit binnen- en buitenland, waaronder enkele primeurs Bevriende AOPA leden uit heel Noord-Europa Luchtvaartmarkt met erkende suppliers uit de GA Afsluitend een luxe BBQ AOPA leden hebben gratis toegang! Niet AOPA-leden betalen 42,50 per vliegtuig (dit is incl landingsgeld en een half jaar lidmaatschap AOPA, incl 4x ons magazine Plane Owner) Passagiers hebben gratis toegang!

5 lining up Door: Jan Cocheret ipad In april 2010 deden we na een fantastische skivakantie in Vermont nog een weekendje New York. Op Fifth Avenue stond een enorme rij mensen. Het einde van de rij verdween in de futuristische glazen ingang van een Apple-store. Het was de dag waar velen op gewacht hadden. De dag waarop je voor het eerst een Apple ipad kon kopen, als je hem tenminste tijdig online besteld had. Voor heel veel mensen was deze dag geen gewone dag, het was de dag waarop alles zou veranderen. Zelf had ik dat gevoel niet zo. Ik begreep niet veel van het nieuwe apparaat en zag al helemaal niet waarom het zo belangwekkend zou kunnen zijn. Dat wij al ruim twintig jaar eerder onze eerste Apple Macintosh Classic hadden aangeschaft, een supercomputer met wel 2 MB werkgeheugen en een 20 MB harde schijf, veranderde daar weinig aan. Ook het feit dat ik sindsdien in volle tevredenheid een tiental Apple desktops en laptops heb versleten, hielp helaas evenmin om echt enthousiast te worden over het nieuwe apparaat. We zijn toch maar even langs de wachtende mensen de winkel ingelopen. De rij eindigde bij een tijdelijke balie. Boven de balie hing een bord waarop stond dat de online bestelde ipads hier opgehaald konden worden. Iets verderop bij de gewone verkoopbalie stond niemand. Volstrekt onnozel vroeg ik of er ook ipads te koop waren als je die niet besteld had. De hippe verkoper keek me glazig aan. Niet besteld en gewoon old school in de winkel kopen? Het was blijkbaar een vraag waar hij geen antwoord op had, iets wat hem niet al te vaak gebeurde. Zonder te antwoorden draaide hij om en liep weg. Een minuut later was hij terug en vertelde dat er inderdaad een paar ipads voor de verkoop waren. Hij keek alsof hij zijn eigen woorden nauwelijks kon geloven. OK, doe mij dan maar zo n ipad. Voor ik het wist was het eruit en kocht ik een apparaat van een paar honderd dollar zonder dat ik ook maar een vaag idee had waar ik het voor Our new best friend Jan Cocheret is duizendp(il)oot jancocheret@hotmail.com zou gebruiken. Die onwetendheid heeft bijna een jaar geduurd en pas toen zag ook ik het licht. De eerste apps waren verschenen en opeens ontdekte ik wat een ongelooflijke uitvinding de nieuwe tablet was. In de luchtvaart veranderde er veel. De tientallen kilo s wegende mappen met vliegkaartjes, handboeken en procedures waren verleden tijd. Al die duizenden pagina s zaten in de ipad. Rekenschijven, tabellen, passers, zelfs radarbeelden met kleurige weerplaatjes en vlieginstrumenten, opeens kon je ze allemaal tevoorschijn toveren op het beeldschermpje van our new best friend. Iedere vlieger in iedere tak van luchtvaart, jong en oud, allemaal hadden ze binnen twee jaar na de introductie hun eigen ipad. Tegenwoordig is er geen enkele luchtvaartmaatschappij, luchtmacht of vliegclub meer die niet op de een of andere manier een tablet in zijn operatie heeft geïntegreerd. Je kunt je bijna niet meer voorstellen dat er ooit nog een tijdperk vóór de tablet heeft bestaan. Sterker nog, dat het ipadloze tijdperk niet meer dan zes jaar geleden ophield te bestaan. Het is een van die wonderen, die ik nooit heb zien aankomen en waar ik nu al niet meer zonder zou willen of kunnen leven. Bedankt Steve Jobs en al die anonieme app-ontwikkelaars die ervoor gezorgd hebben dat de luchtvaart nog efficiënter, sneller, beter en vooral veiliger is geworden. En trouwens ook leuker! Mijn eigen ipad gebruik ik buiten het vliegen tegenwoordig vooral voor het lezen. Boeken, kranten en tijdschriften. Het heeft nog wel een paar jaar geduurd voordat ik om was, maar afgelopen jaar heb ik bijna al mijn abonnementen omgezet in digitale abonnementen. Ook Piloot en Vliegtuig lees ik alleen nog maar op mijn ipadje. In verband daarmee heb ik het volgende aan te bieden: bij ons in de kelder staan ruim twintig vrijwel complete jaargangen van ons prachtige luchtvaartmagazine. Vanaf heden op te halen door die lezer die er de leukste plannen mee heeft. Ik lees het wel op mijn ipad! Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG MEI

6 Te huur: Prive Hangaar op Airport Lelystad direct gelegen aan de taxibaan Boeing 737 Full Motion (!) FlightSimulator met 240 graden vision. 100% B-737 vlieg-ervaring. De simulator staat bij IST FlightTraining in Alpen aan den Rijn. When do you upgrade? Een hele mooie afgesloten eigen hangaar voor vliegtuig of helicopter met een oppervlakte van bijna 130 m2. De hangaar heeft een overhead-deur van 12 meter breed en is voorzien van 4 ramen. De hangaar heeft een lichtstraat in het dak, een heater, duurzame blauwe KLM vloercoating, keuken, toilet en heeft een eigen parkeerplaats voor de deur. Airport Lelystad heeft een perfecte bereikbaarheid via de A6 naar Heerenveen, Almere en Amsterdam, via de A27 naar Het Gooi en Utrecht en via de A28 naar Zwolle en Amersfoort. Lelystad Airport is de grootste luchthaven voor de General Aviation in Nederland. Afmetingen: Breed 13,5 m. Diep 9,5 m. Hoogte 4,5 m. Vrije hoogte overheaddeur 3,5 m. Eventueel ook te koop voor euro. Huurprijs: 650,- per maand ex. BTW. Info: H. ten Cate htencate@planet.nl Tel

7 nieuws & info webperikelen Op kunnen bijna links worden aangetroffen die verwijzen naar aansprekende luchtvaartvideobeelden! fokker technologies Fokker Technologies en Airbus gaan nauw samenwerken bij het ontwikkelen en automatiseren van de productie van Fibre metal Laminate (FmL). Dit nieuwe materiaal is een combinatie van verschillende lagen glasvezels en aluminium. Het is zeer licht en de opvolger van Glare, het in Nederland ontwikkelde materiaal dat sinds 2005 wordt toegepast in het bovenste rompdeel en kielvlak van de A380. FmL is de tweede generatie van het lichtgewicht materiaal. n Videotip van de maand Split second: Vlieger bij Defensie ais flight academy De AiS Flight Academy heeft Rulez Aviation (RA) in de arm genomen om internationaal studenten te werven. De Lelystadse vliegopleider besloot met RA te gaan samenwerken vanwege de vele informatie-aanvragen die de vliegschool uit het midden-oosten ontvangt. met de erkenning die AiS onlangs ontving van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en de immigratie- en Naturalisatiedienst (ind) kunnen internationale studenten die zich bij AiS willen laten opleiden, eenvoudiger een studentenvisum verkrijgen. RA werft als een van de weinige bureaus al tientallen jaren studenten uit voornamelijk het midden-oosten die in engeland of ierland willen gaan studeren. met deze samenwerking verstevigt AiS Flight Academy zijn internationale tak. n Ook voor deze uitgave geldt: wanneer bij een artikel of nieuwsbericht een staat, is er een link op de website te vinden. n flight simulation company De Flight Simulation Company (FSC) gaat een level D A320 Full Flight Simulator (FFS) plaatsen bij de RWL German Flight Academy in het Duitse mönchengladbach. De nieuwe simulator zal in oktober 2016 operationeel worden en een plek krijgen naast een B737-NG FFS die zich al bij RWL bevindt. FSC heeft al twaalf FFS s op Schiphol en in Boedapest. n KoninKLijKe LuchtMacht Beide Nederlandse F-35 s zijn medio maart 2016 voor het eerst in de lucht bijgetankt door een Nederlandse KDC-10. Het tanken gebeurde zowel overdag, bij schemering als in het donker boven edwards AFB in de Amerikaanse staat Californië. Door deze tankbeurten verwierf de luchtmacht de nationale certificering om ook de F-35 in de toekomst te voorzien van brandstof. De certificering is onderdeel van de operationele test- en evaluatiefase van de F-35 en ook nodig om in mei of juni de overtocht naar Nederland mogelijk te maken. Het toestel kan per minuut liter brandstof in de tanks van jachtvliegtuigen pompen. n KLM e175 De eerste van zeventien voor KLm Cityhopper bestemde embraer e175 s is medio maart met de nodige vertraging op Schiphol geland. De eerste commerciële vlucht met dit toestel, dat plaats biedt aan 88 personen, vertrok op zondag 27 maart 2016 van Schiphol naar Stavanger. Bestemmingen die volgen zijn onder meer Ålesund, Torp Sandefjord, Turijn en manchester. n biofuel-vluchten KLm is in maart begonnen met het gebruik van duurzame biofuel op de route Oslo-Amsterdam, waarbij ongeveer 80 biofuel-vluchten met een e190 worden uitgevoerd. Hiermee wordt weer een stap gezet om luchtvaart duurzamer te maken. Daarnaast gaat embraer metingen uitvoeren naar de effectiviteit van biofuel ten opzichte van kerosine tijdens deze vluchten. n nachtjeslampje KLm heeft het Nachtjeslampje geïntroduceerd, speciaal voor de thuisblijvers van zakenreizigers. De lichtjes van het lampje doven voor elke nacht dat een familielid onderweg is. Op de dag van thuiskomst zijn alle lichtjes gedoofd. met het lampje wil KLm het voor de kleine thuisblijvers ook prettig maken. Het KLm Nachtjeslampje kost 39,95. n Motoronderhoud KLm neemt de komende tien jaar het onderhoud van General electric Genx-motoren van Xiamen Airlines nieuwe Boeing 787 s voor haar rekening. Air France industries KLm engineering & maintenance is een volledig gecertificeerde maintenance Repair & Overhaul-organisatie voor de 787-Genx-motoren. KLm e&m is naast General electric s werelds eerste gecertificeerde maintenance Repair Organisatie voor Genx-motoren. n 8 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

8 fokker helmond Fokker Helmond heeft het eerste in Nederland onderhouden onderdeel van een Apache-landingsgestel opgeleverd. Het zijn de schokdempers van de gevechtshelikopter. Voorheen werden deze onderdelen in de VS onderhouden bij Boeing. Dankzij eerder afgesloten overeenkomsten tussen Boeing en Fokker, maar ook tussen Boeing en de luchtmacht, gebeurt dat nu in Nederland. n nlr medewerkers van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) hebben in Seoel in een simulator het Fly-By-Wire (FBW) systeem van de KUH Surion helikopter geëvalueerd. De evaluaties vonden plaats in de Handling Quality Simulator (HQS) van Korea Aerospace industries (KAi) waarbij verschillende vliegstanden onder de loep werden genomen. Wanneer de besturingscomputer probleemloos fungeert, kan FBW in een vliegende Surion worden getest. Het NLR is nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Surion, wat onder meer gebleken is uit windtunneltests. Ook assisteert het NLR de helikopterbouwer bij de ontwikkeling van de op zeeschepen landende KUH-1m en het testprogramma waarbij de civiele Surion onder omstandigheden vliegt waarin ijsvorming optreedt. n studentenproject tu delft Het studentenproject HeadRest van de TU Delft heeft de Crystal Cabin Award 2016 voor vliegtuiginterieur gewonnen. HeadRest is een hoofdsteun en biedt een subtiele manier om je als passagier terug te trekken binnen de ruimte van je stoel tijdens langeafstandsvluchten in de economyclass. Bij het openklappen van de hoofdsteun ontstaat een hangmatconstructie, die het hoofd wiegt. Ook kan de passagier zijwaarts leunen, zonder dat het hoofd wegglijdt of gaat knikken. HeadRest is een afstudeerproject van manon Kühne, msc in samenwerking met Zodiac VS, voor haar master in integrated Product Design onder begeleiding van prof. Peter Vink en Jelle Zijlstra. Twee andere genomineerden waren de projecten modulair en Fio. Het project modulair gaat uit van een gemakkelijk aanpasbare galley waarmee luchtvaartmaatschappijen kunnen inspelen op veranderende catering- en route-eisen. Bij het project Fio is de hal in het vliegtuig zo ontworpen dat stewardessen hun werk ideaal kunnen uitvoeren. maar deze hal is ook om te zetten naar een self-cateringbar met uitklapbare krukken en een digitale projectiemuur. n tecnam p2006t medio maart is de eerste Tecnam P2006T in Nederland gearriveerd. Het toestel werd afgeleverd bij Zelf Vliegen op Lelystad. De fabrieksregistratie i-pdve zal worden vervangen door PH-TWN. Het toestel is beschikbaar voor verhuur en trainingen voor de laagste twin-tarieven in ons land. De twin werd overgedragen in aanwezigheid van ingrid Lutgerink van Tecnam Aerodroom, de officiële Tecnam-dealer voor Nederland en Luxemburg. n pipistrel experience days Op Zoersel (ebzr) zullen op mei en in Nederland op Hilversum (ehhv) op juni zogenoemde Pipistrel experience Days worden gehouden. Het idee achter de dagen: serieus geïnteresseerde piloten met Pipistrels laten vliegen onder het adagium you need to experience a Pipistrel. Toestellen die erbij zullen zijn: Virus SW, Sinus, Alpha Trainer, Tarus en de Virus SW 121 easa (die begin mei uit Slovenië is overgevlogen). Aanmelden kan via n blue skies-orange wings Onder deze titel verscheen recent een prachtig gebonden boek van de Amerikaanse historicus Ryan K. Noppen. Noppen beschrijft in deze uitgave de wereldwijde rol van de Nederlandse luchtvaart(industrie) in de periode Daarin worden alle spelers van betekenis voor het voetlicht gehaald. Zo maar wat namen: Spyker, Fokker, Koolhoven. Uiteraard ook de vliegtuigen van Van Berkel, de Pander Postjager en de vroege luchtlijnen van KLm. Bijzonder is informatie over de Heinkel He 112e, Dornier Do 215B1, Hurricane mk.1 en Spitfire mk 1a, en de dubieuze rol van defensieminister Van Dijk tijdens het toenmalige testtraject. Noppen toont door middel van illustraties hoe deze vliegtuigen er in Nederlandse luchtmachtkleuren uit zouden hebben uitgezien. Door gebruik te maken van beeldmateriaal uit onder meer de archieven van voorheen de Aviodrome en het militair Luchtvaart museum, kan gesproken worden van een uniek gebonden document. Het leent zich, mede door het voorwoord van voormalig premier Jan Peter Balkenende, uitstekend als relatiegeschenk voor buitenlandse (luchtvaart)gasten. N.a.v: Blue Skies-Orange Wings, The Global Reach of Dutch Aviation in War and Peace, , door Ryan K. Noppen; Uitgeverij eerdmans-cambridge 2016; 352 pagina s, vele tientallen zwart-witfoto s en kleurenillustraties. isbn: Prijs Prijs: Online te bestellen via n Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

9 nieuws & info nederlandse ffs Lockheed martin Commercial Flight Training (LmCFT) heeft een A320 Full Flight Simulator (FFS) verkocht aan Hawaiian Airlines. Ook werd door Allegiant uit Las Vegas een A320 FFS besteld. Beide simulators worden in Nederland in Sassenheim bij het voormalige Sim industries gebouwd. Deze FFS s liggen erg goed in de (opleidings) markt want LmCFT verkocht in 2015 liefst twaalf in Nederlande gebouwde FFS s. n belgië internationaal aero electric aircraft corp Na een eerdere order voor twintig Aero electric Aircraft Corp (AeAC) Sun Flyers door het Spartan College of Aeronautics and Technology uit Denver heeft nu ook de Amerikaanse Bloomington Corporation een aanbetaling gedaan voor dertig toestellen van dit type. Bloomington wil de vliegtuigen gaan onderbrengen in een netwerk van onafhankelijke Amerikaanse vliegscholen in Florida. Het proof of concept prototype is bijna vliegklaar waarbij AeAC verwacht het toestel eind 2017 op de markt te kunnen brengen. De toestellen zijn afgeleid van de elektra One die door het Duitse PC Aero is ontwikkeld. De Sun Flyer betrekt een deel van de benodigde elektriciteit via op de vleugels aangebrachte zonnepanelen. er zijn inmiddels 65 Sun Flyers besteld. n brussels airlines Brussels Airlines heeft een tweede A320 in speciale kleuren laten spuiten. Nadat eerder een tekening uit de Kuifje-strip De schat van Scharlaken Rackham op een toestel was aangebracht, vielen nu twee werken van de surrealistische kunstenaar René magritte deze eer te beurt. Brussels Airlines liet niet alleen La Clairvoyance en Le Retour op de romp aanbrengen, maar pakte ook het interieur aan met dezelfde volgelmotieven die op Le Retour voorkomen. n aeronautical engineers Kalitta Charters heeft bij Aeronautical engineers, inc. (Aei) een Boeing Special Freighter (SF) besteld. Kalitta gaat het toestel toevoegen aan een vloot waarin zich inmiddels een B SF, zes B F vrachtvliegtuigen en drie DC9 s bevinden. Het bedrijf is gespecialiseerd in het vervoer van levende dieren en is 24/7/365 paraat voor het uitvoeren van ad hoc-vluchten. Daarbij wordt gestreefd om binnen twee uur na het binnenhalen van een opdracht onderweg te zijn. n agustawestland aw159 De Filipijnse marine heeft bij Finmeccanica twee AW159 helikopters besteld die in 2018 geleverd worden. Beide helikopters worden in het Britse Yeovil gebouwd en uitgerust met geavanceerde missieapparatuur waarmee onder meer onderzeeboten kunnen worden opgespoord. Door de nieuwe order heeft Finmeccanica 72 AW159 s verkocht. eerder bestelden engeland (62) en Korea (8) helikopters van dit type. n aw101 sar in Yeovil heeft de eerste voor Noorwegen bestemde AW101 Search & Rescue (SAR) helikopter een eerste vlucht voltooid. Noorwegen gunde AgustaWestland eind december 2013 de levering van zestien driemotorige Norwegian All Weather SAR Helicopter (NAWSARH) AW101 helikopters aan de Noorse luchtmacht. De nieuwe toestellen zullen onder meer worden uitgerust met geavanceerde elektronische zoekradar en moeten tussen 2017 en 2020 twaalf Westland Sea King 43 helikopters in Noorse antonov an-132d De Oekraïense vliegtuigbouwer Antonov heeft het prototype van het nieuwe An-132D turboprop-vrachtvliegtuig, kort nadat de vleugels waren gemonteerd, ook voorzien van een staartsectie. Naar verwachting worden binnenkort ook de PW150A Pratt & Whitney Canada turboprops geleverd. Het vrachttoestel voor de korte en middellange afstand moet de An-26 en An-32 op gaan volgen. Het zal tot 9,2 ton vracht kunnen vervoeren bij een kruissnelheid van 500 km/h op een maximale vlieghoogte van m. Antonov bouwt het nieuwe toestel in samenwerking met King Abdulaziz City dienst gaan vervangen. De order kan mogelijk oplopen tot 22 helikopters. n for Science and Technology (KACST) en Aqnia Aeronautics uit Saoedi-Arabië. n 10 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

10 airbus cabineconcept Airbus heeft naar eigen zeggen een innovatief nieuw cabineconcept ontwikkeld voor de A330neo en A350 XWB. Het zal onder de naam Airspace by Airbus worden aangeboden. Volgens de fabrikant wordt bij de nieuwe cabines gefocust op vier kernwaarden: comfort, ambiance, service en design. Het concept moet leiden tot een meer rustgevende, inspirerende en attractieve vliegtuigcabine. Daarbij wordt de beschikbare cabineruimte optimaal benut. TAP Portugal zal dit cabineconcept als eerste toepassen in de A330neo. De Portugese maatschappij tekende gelijktijdig voor de modernisering van zeven A330ceo-varianten en 41 A320ceo s. n alenia aermacchi M346a De italiaanse luchtmacht heeft bij Leonardo negen m-346a advanced jet trainers besteld die voor 2018 geleverd moeten worden. Door de nieuwe order verdubbelt het aantal m- 346A s in italiaanse dienst van negen naar achttien. Leonardo verkocht tot op heden 68 m-346 s aan italië (18), israël (30), Polen (8) en Singapore (12). moederbedrijf Finmeccanica besloot recent de naam van het bedrijf en alle dochterbedrijven te wijzigen in Leonardo, waardoor de bij Aermacchi gebouwde m- 346-trainers nu als Leonardo m-346 door het leven gaan. n acj319neo Airbus Corporate Jets heeft een ACJ319neo verkocht aan een Aziatische klant. een ACJ- 319neo kan acht passagiers over een afstand van nm ( km) vervoeren en maximaal vijftien uur vliegen. De grotere A320neo heeft een uithoudingsvermogen van dertien uur en kan 25 passagiers over een afstand van nm ( km) transporteren. Airbus tekende tot op heden zes orders op voor ACJ320neo-varianten. n a320neo Air india gaat veertien A320neo s leasen. De toestellen moeten vanaf 2017 geleverd worden. n beechcraft King air De easa heeft het gebruik van met Pro Line Fusion cockpits aangepaste Beechcraft King Airs van het type 350i en 250 goedgekeurd. amerikaanse a321 De eerste in Amerika geassembleerde Airbus A321 heeft op 21 maart 2016 een eerste vlucht voltooid. Het voor JetBlue bestemde toestel werd daarna nog een aantal weken getest voordat het 21 april werd afgeleverd. Kort daarvoor werd het tweede Amerikaanse toestel uit de spuithal gerold. in dit geval een A321 voor American Airlines die bij maas Aviation in Brookley in Unitedkleuren werd gespoten. medio april bevonden zich acht Airbussen in verschillende stadia van afbouw in mobile. n Rockwell Collins Pro Line Fusion cockpits hebben drie touchscreen lcd-displays met een diameter van 35,6 cm. De displays worden standaard geleverd met onder meer Synthetic Vision, interactieve kaarten, localizer performance met vertical guidance (LPV) approaches. Opvallend zijn videoschermen met input van het (eerder opgenomen) enhanced Vision System (evs) of andere camera s. Pro Line Fusion kan worden uitgebreid met het Rockwell Collins HGS-3500 Head-up Guidance System, evs- 3000, multiscan weerradar en Airport moving map. Beechcraft pakte ook de cabines van beide King Airs aan. Deze zijn nu standaard uitgerust met wifi en elektronisch dimbare cabineramen. n atr aircraft ATR Aircraft en de Franse vliegtuigstoelenfabrikant expliseat hebben een nieuw type lichtgewicht vliegtuigstoel geïntroduceerd, de Titanium Seat. De stoelen leiden per toestel tot een gewichtsbesparing van 300 kg vergeleken met de huidige zetels die momenteel in de ATR worden geplaatst. Ook tellen de zitplaatsen minder onderdelen en vergen daardoor minder onderhoud. Air Tahiti zal de eerste gebruiker worden van deze nieuwe stoelen. Ze komen daarna ook beschikbaar als retrofit voor eerder geleverde en nieuwere ATR-turboprops. expliseat ontwikkelde in 2013 voor Airbus de A320 Titanium Seats die slechts 4 kg per stoel wegen. n Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

11 nieuws & info cessna skyhawk Nieuwe Skyhawk 172 s worden af fabriek uitgerust met het door Safe Flight Scs ontwikkelde Angle of Attack (AoA) systeem. Dit AoA komt optioneel beschikbaar voor de Skylane 182 en Turbo Stationair 206. Het op het panel gemonteerde systeem geeft continu informatie over de neusstand van het vliegtuig gedurende alle vluchtfases. Wanneer de neusstand kritisch wordt, licht het AoA rood op. Ook wordt de piloot gewaarschuwd door een geluidsignaal. Cessna deelde tevens mee dat aspirant-piloten die hun opleiding volgen bij een erkend Cessna Pilot Center, gedurende een jaar een gratis abonnement op Garmin Pilot krijgen. Hiermee kunnen onder meer vluchten worden gepland en vluchtplannen doorgestuurd worden met een Apple of Android-tablet of mobiele telefoon. Ook bevat Pilot interactieve kaarten en navigatiehulpmiddelen. n boeing Ryanair heeft de vierhonderdste Next-Generation opgehaald en is daarmee s werelds grootste 800-gebruiker geworden. De ierse prijsvechter haalde in 1999 de eerste 737 op en verzorgt dagelijks vluchten in en naar meer dan dertig landen. met de huidige vloot werden vorig jaar 106 miljoen passagiers vervoerd. Ryanair kan nog honderddertig 800 s tegemoetzien en zich gelijktijdig opmaken voor de komst van de 737 max 200 (honderd besteld, honderd opties). Pegasus Airlines heeft vijf Next-Generation s besteld. De vloot van de Turkse luchtvaartmaatschappij telt al 58 toestellen van dit type. n 737 Max 8 Bij Boeing neemt de eerste productie van de 737 max 8 langzaam maar zeker vaste vormen aan. Het toestel is bestemd voor launch customer Southwest Airlines die er dertig bestelde en er in 2019 mee wil gaan vliegen. Southwest zette eerder een bestaande bestelling voor dertig 737 Next Gens om in een order voor evenveel max-varianten. n glasair MerLin De Amerikaanse luchtvaartautoriteiten hebben de Glasair merlin goedgekeurd voor (Amerikaans) gebruik in de Light Sport Aircraft (LSA) klasse. De merlin vloog op 7 april 2015 voor het eerst en biedt plaats aan twee personen. Het toestel haalt dankzij een 100 pk sterk viercilinder Rotax 912iS-blok een kruissnelheid van 100 kts (185 km/h). De basisprijs voor de gecertificeerde variant bedraagt dollar. er zullen dit jaar achttien toestellen worden gebouwd die vanaf het najaar van 2016 geleverd worden. Glasair Aviation levert al een kwart eeuw vliegtuigen in kitvorm. in 2012 is de fabriek overgenomen door een Chinese onderneming wat resulteerde in de ontwikkeling van de in serie te produceren merlin. n dreamliner Boeings partner Kawasaki Heavy industries is begonnen met de bouw van de eerste rompsectie van de grootste Dreamliner-variant, de Om de ontwikkel- en constructiekosten binnen de perken te houden zal de voor 95 procent identiek worden aan de Het toestel moet in 2018 op de markt komen. Boeing tekende tot op heden 153 orders op voor de grootste Dreamliner-variant. n een onbekende klant heeft vier Freighters besteld. De vorige order dateert van december 2015 toen de fabrikant twee 8F-varianten verkocht aan de eigen financieringsmaatschappij Boeing Capital. Deze bracht de toestellen in lease onder bij de Russische vrachtmaatschappij AirBridgeCargo die eerder een intentieverklaring tekende voor de aankoop van twintig 747-8F s. in de orderboeken staan nu bestellingen voor elf 8F-varianten en twaalf 8i-passagiervarianten. n p-8a poseidon De Amerikaanse Senaat heeft groen licht gegeven voor de verkoop van mogelijk negen P-8A Poseidon-vliegtuigen aan de Britse marine. De Royal Navy was al op zoek naar maritieme patrouillevliegtuigen nadat een streep werd gehaald door het Nimrod mra4 maritime Patrol Aircraft (mpa) moderniseringsprogramma. Onderdeel van het nog te tekenen contract wordt tevens de training van piloten, waarnemers en technici alsmede de levering van reserve-onderdelen. De P-8A is een missievariant van de NG en ontworpen voor maritieme taken waaronder verkenning, onderzeebootbestrijding en aanvallen tegen oppervlakteschepen. engeland wordt na Australië en india de derde buitenlandse klant voor dit toestel. n 12 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

12 bombardier challenger ZaKenjets Bombardier Business Aircraft heeft twintig Challenger 350 zakenjets verkocht aan een nog onbekende klant. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om de aanbieder van vliegtuigen in deeleigendom Flexjet. Deze tekende tijdens de NBAA 2015 een intentieverklaring voor twintig toestellen van dit type. De Challenger 350 heeft een vliegbereik van nm (5.926 km). Binnen drie maanden na goedkeuring door de Canadese en Amerikaanse luchtvaartautoriteiten heeft ook easa de Challenger 650 vrijgegeven voor gebruik binnen europa. Het toestel is feitelijk een zwaar gemoderniseerde 605 met een nieuwe Vision-cockpit. Tevens is sprake van een opgewaardeerde cabine en een eigentijdser in-flight entertainment (ife) dat onder de naam nice HD door Lufthansa Technik werd ontwikkeld. Het toestel biedt plaats aan maximaal twaalf passagiers en wordt aangedreven door twee Ge CF34-3BmTO-turbofans die vijf procent meer motorvermogen leveren dan de motoren in de Challenger 605. Daarmee zijn kruissnelheden mogelijk tot 470 kts (870 km/h) bij een vliegbereik van nm (7.408 km). n cseries Bombardier Commercial Aircraft heeft route proving-vluchten met een CS100 afgerond. Daarbij werden gedurende drie weken meer dan dertig stedenparen in europa aangedaan binnen het routenetwerk van SWiSS. Het met een volledige cabine ingerichte toestel bezocht onder meer Brussel, Wenen, Boedapest, Parijs, milaan, manchester en Warschau. Tijdens de testperiode werd gelet op meerdere zaken waaronder de turn around-tijd en grondoperaties, en het laden en lossen van bagage. SWiSS zal de eerste CS100 in de loop van juni in gebruik nemen. Gelijktijdig werd bekend dat CS300 launch customer airbaltic zeven opties heeft verzilverd en nu twintig CS300-varianten besteld heeft. n dassault falcon 8x Dassault Aviation verwacht over niet al te lange tijd zowel van de Amerikaanse als europese luchtvaartautoriteiten het typecertificaat op zak te hebben voor de Falcon 8X. Daarna zal begonnen worden met de uitlevering van het nieuwste vlaggenschip dat non-stop nm ( km) kan overbruggen. met de huidige drie prototypes is tijdens 325 vluchten al meer dan 625 uur gevlogen waarbij recent in Nunavu in het noordwesten van Canada ook bij -33 C werd gestart. Prototype s/n 03 is in het Little Rock Completion Center voorzien van een nieuw interieur en inmiddels teruggekeerd naar het istres Flight Test Center nabij marseille. Het toestel werd daar klaargemaakt voor een wereldwijde tournee van een maand. Daarbij worden meer dan zestig vluchten onder operationele omstandigheden uitgevoerd. Tijdens deze vluchten zal de functionaliteit van de boord- en cabinesystemen worden beoordeeld, evenals de (inflight) communicatiesystemen. Gelijktijdig wordt gewerkt aan de afbouw van meerdere serietoestellen in de fabriek Bordeaux-merignac. Daar stonden begin mei vijftien 8X Falcons op de productielijn. Ook waren er zes in Little Rock voorzien van een cabine. De Falcon 8X voltooide op 6 februari 2015 de eerste vlucht. n cirrus sf50 Vision Bij Cirrus Aircraft wordt alles op alles gezet om de marktintroductie van de eenmotorige SF50 Vision probleemloos te laten verlopen. Na eerste proeven met het ballistische reddingsysteem is de fabrikant nu bezig met de assemblage van de eerste Vision Jet die aan de productienormen voldoet. inmiddels zijn de romp, vleugels en staartsectie met elkaar verbonden en zijn de elektrische systemen klaar voor de eerste tests. Kort daarna zal ook de motor ingebouwd worden. De Amerikaanse FAA vindt daarbij dat het Cirrus Airframe Parachute System (CAPS) een aanvullend veiligheidsmiddel is. Daarom is de werking ervan geen noodzakelijk onderdeel binnen het certificatietraject. Cirrus is echter wel voornemens CAPS live te testen. Volgens de fabrikant moet worden nagegaan of het systeem buiten het aanbevolen snelheidsbereik kts ( km/h) veilig geactiveerd kan worden. Wordt langzamer of sneller gevlogen, dan neemt de auto pilot het commando over om het toestel binden deze grenzen te brengen. Cirrus introduceerde recent ook een aantal nieuwe kleuren voor de SF50 Vision. n evektor-aerotechnik De Tsjechische vliegtuigbouwer evektor heeft een dubbele intentieverklaring op zak van de Guangdong Longhao Group. Het Chinese bedrijf tekende voorlopig voor 300 ev-55 Outback turboprops. Guangdong wil de vliegtuigen gaan inzetten op binnenlandse vluchten vanaf nieuw te bouwen vliegvelden. Gelijktijdig tekende Guangdong voor vijftig SportStar SL-varianten voor opleidingsdoeleinden. Het wordt aangedreven door een Rotax-blok van 100 pk waarmee kruissnelheden mogelijk zijn tot 115 kts (213 km/h) bij een vliegbereik van 700 nm (1.300 km). De Sportstar is inmiddels in China toegelaten. n Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

13 nieuws & info bell helicopter Bell Helicopter heeft dertig 505 Jet Ranger X- varianten verkocht aan Whitesky Aviation uit indonesië. Whitesky wil de eenmotorige helikopters gaan gebruiken voor taxivluchten naar eilanden in de indonesische archipel. De operator beschikt al over drie eenmotorige Bell 407 -varianten en evenveel tweemotorige Bell 429 helikopters. De helikopterfabrikant wacht nog op certificatie van de Turbomeca Arrius 2R turboshaftmotor en loopt daardoor ongeveer een jaar achter op schema. n gulfstream g550 De U.S. Navy heeft een Gulfstream G550 zakenjet besteld. Het toestel zal bij israel Aerospace industries geschikt worden gemaakt voor Conformal Airborne early Warning (CAeW) taken. De G550 krijgt een 360 L- band Active electronically Scanned Array (Ae- SA) radar en zal in 2018 worden toegevoegd aan het op Point mugu gebaseerde Air and Test and evaluation Squadron VX-30. Als CAeW ingerichte G550 s zijn al operationeel bij de luchtmachten van israël, Singapore en italië. n hybride Luchtschepen Het Britse Straightline Aviation (SLA) heeft een intentieverklaring getekend met Hybrid Airship die mogelijk leidt tot de aanschaf van twaalf Hybrid Airships. Hybrid Airship treedt namens de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed martin op als wederverkoper van het opvallende luchtschip dat tot 21 ton vracht en negentien passagiers kan vervoeren. n Mitsubishi Mrj90 Prototype FTA-1 van de mitsubishi Regional Jet (mrj90) heeft sinds de hervatting van de testvluchten in februari 2016 inmiddels FL350 ( m) bereikt. Volgens de fabrikant werd daarbij een snelheid bereikt van mach 0.65 (ongeveer 450 km/h). Tijdens deze vluchten werd onder meer de Ram Air Turbine (RAT) getest die in noodgevallen de elektriciteit voor boordsystemen opwekt. Ook werd gekeken hoe het toestel zich gedraagt wanneer een van beide motoren is uitgevallen. in de aanloop naar serieproductie wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de Final Assembly Hangar. in dit nieuwe onderkomen met een oppervlakte van m2 kunnen tot tien pacavi group a320 freighter Lite De Duitse PACAVi Group is op Frankfurt/Hahn samen met het Chinese bedrijf HAiTeC bezig met het ombouwen van de eerste A320 van passagier- naar vrachtvliegtuig. Wanneer de PACAVi Group het aanvullende typecertificaat in handen heeft, zal de Airbus A320/A321 passenger-to-freighter-conversion (P2F) begin 2017 op de markt worden gebracht. De A320 Freighter LiTe krijgt kan maximaal rolls-royce trent 1000 ten motorfabrikant Rolls-Royce (R-R) heeft de eerste vluchten uitgevoerd met de nieuwe Trent 1000 TeN (Thrust, efficiency and New Technology) motor. Volgens R-R wordt de 347 kn sterke motor niet alleen voor de Dreamliner aangeboden, maar ook voor de en Vergeleken met de huidige R-R Trent levert de TeN 16 kn meer stuwkracht. De nieuwe motor werd onder een vleugel van de Spirit of excellence opgehangen, een , die Rolls-Royce sinds 2007 voor deze doeleinden inzet. n toestellen per maand worden geassembleerd. Vrijwel gelijktijdig is ook de zogenoemde Fatigue Strength Test Aircraft naar de testopstelling getransporteerd. Daar zal dit testtoestel talloze malen worden blootgesteld aan de sterk wisselende krachten die optreden tijdens de start, vlucht en landing. n kg vracht over nm (4.260 km) verplaatsen. Wordt minder vracht vervoerd, dan lonkt een vliegbereik van nm (5.926 km). De grotere A321 kan maximaal kg over nm (6.482 km) meenemen. De vliegtuigen krijgen een grote vrachtdeur met een breedte van 3,55 m, een Class e vrachtruim en een 9G-net om schuivende lading tegen te houden. Op het hoofddek is plaats voor tien standaardpallets. Het Duitse bedrijf werkt nauw samen met GAme- CO (Guangzhou Aircraft maintenance engineering, Co., Ltd) waardoor ook toestellen in het Chinese Guangzhou zullen worden omgebouwd. Het programma wordt uitgevoerd naast het door Airbus in 2015 aangekondigde P2F-programma. n VoLocopter Vc200 in Duitsland heeft de elektromotoraangedreven e-volo VC200 voor het eerst gevlogen. Het bijzondere luchtvaartuig werd door de Duitse luchtvaartautoriteit goedgekeurd als ultralight. De 450 kg zware VC200 wordt aangedreven door achttien tweebladige rotors die stroom betrekken van negen accu s die gezamenlijk 50 kw leveren. Volocopter wil proberen de helikopter over twee jaar op de markt te brengen. De onbemande variant voltooide in 2013 de eerste vlucht. n 14 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

14 Piloot Piloot worden? worden? piper aircraft Jouw vliegcarrièrestart start bij Flight Academy! Jouw vliegcarrière bijais AIS Flight Academy! order und Piper Aircraft mag tussen het vierde kwartaal van 2016 en 2024 in totaal 112 vliegtuigen gaan afleveren bij de UND Aerospace Foundation. Deze Amerikaanse vliegopleider wil de komende acht jaar de opleidingsvloot vernieuwen en zal gefaseerd de eenmotorige Archer TX gaan invoeren. Ook zullende de bestaande tweemotorige Jouw vliegcarrière start bij AIS Flight Academy! Seminoles vervangen worden door nieuwere varianten van dit type. Nieuwsgierig of vliegen iets voor jouw is? Kom naar onze open dag op 16 januari Meld je aan op of bel Alle vliegtuigen krijgen een Garmin G1000 cockpit. UND is al dertig jaar klant bij Piper Aircraft. n Piloot worden? Piloot worde Jouw vliegcarrière start bij AIS Flight A M-KLasse Perfection in Aviation Nieuwsgierig of vliegen iets voor jouw is? Kom naar onze open dag op 16 j Meld je opleiding aan op bel Een arbeidscontract bij AISof Airlines? De prijzen van zowel de Kom naar onze open dag op 21 mei Perfection in Aviation m500 turboprop als de zuigermotoraangedreven m350 Meld je aan op of matrix zijnnieuwsgierig verlaagd. Zo kostof vliegen iets voor jouw is? Kom naar onze open dag op 16 januari de m500 geen 2,264Meld miljoen je aan op of bel bel Advertentie_AIS_P&V_MRT-2014.indd 1 Adv_Piloot&Vliegtuig_210x134_AUGUSTUS_DEF.indd 1 dollar meer maar 1,99 milnieuwsgierig of vliegen iets voor jouw is? Kom naar onze o joen. Voor de m350 wordt Perfection in Aviation geen maar dollar in rekening gebracht. De m350 Meld je aan op of bel is optioneel ook met een zakeninterieur leverbaar en zal worden uitgerust met een nieuwe Garmin 1000 cockpit met grotere beeldperfection in Aviation schermen, een GFC700 autopilot, het Advertentie_AIS_P&V_MRT-2014.indd Autopilot Flight Control Sys :37:08 Adv_Piloot&Vliegtuig_210x134_AUGUSTUS_DEF.indd :59 tem (AFCS) en electronic Stability Protection (esp). De nieuwe vijfbladige Harzell composiet propeller komt daarbij niet alleen voor de nieuwe m600, maar ook als optie voor de m500 beschikbaar. n Advertentie_AIS_P&V_MRT-2014.indd 1 Adv_Piloot&Vliegtuig_210x134_AUGUSTUS_DEF.indd 1 Advertentie_AIS_P&V_MRT-2014.indd 1 Adv_Piloot&Vliegtuig_210x134_AUGUSTUS_DEF.indd 1 M600 met het in ontvangst nemen van de Type inspection Authorization (TiA) is Piper weer een stapje dichter bij de certificatie van de m600 gekomen. De fabrikant voert momenteel een testprogramma uit met drie m600 s waarmee sinds de introductie in april 2014 ruim uur is gevlogen. Volgens Piper vliegt de m600 niet alleen sneller, maar is ook het vliegbereik groter dan verwacht. Uitgegaan werd van 260 kts en een bereik van nm. Dat is inmiddels bijgesteld naar 274 kts (507 km/h) en nm (2.669 km). De m600 is uitgerust met een Garmin G3000 cockpit en Garmin GTC 570 touchscreen controller, een emergency Descent mode, electronic Stability Protection, Level mode en Underspeed/overspeed Protection. Het toestel kost 2, 83 miljoen dollar. n embraer Horizon Air heeft bij embraer dertig e175 s besteld en een optie genomen op nog eens 33 toestellen van dit type. De vliegtuigen worden vanaf het tweede kwartaal van 2017 door Horizon ondergebracht bij Alaska Airlines voor het onderhouden van regionale verbindingen in het noorden van Amerika en Canada. Het gaat bij de nieuwe order om de in 2014 geïntroduceerde brandstofzuinige e175-variant. De fabrikant deelde tevens mee een tweede prototype van het nieuwe KC-390 transportvliegtuig in de lucht te hebben gebracht. n Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei Be a hero for a day, and have a hands on experience on our full dual control P51 Mustang! LINDBERGH SUITE - LUCHTHAVENLEI - BOX ANTWERPEN +32 (0) INFO@VINTAGE.FLIGHTS :37: :59

15 Solo Mio Door: Goof Bakker Solo op je eigen toestel er is geen piloot die zijn of haar eerste solovlucht vergeet. De meesten kunnen het wel uitschreeuwen als ze eenmaal solo gaan. om daar een plek voor te bieden is er gelukkig elke maand onze rubriek o Solo Mio. Bent u ook voor het eerst solo gegaan? goof Bakker interviewt u dan graag. Mail: goofbak@planet.nl. naam Peter Foppen Werk leeftijd 34 Uren tot solo eerste les 7 mei 2015 toestel naam instructeur Magnus Kolman naam vliegschool Nimbus Air Sales Engineer in de ict 29 uur, 140 landingen Diamond DA20 Katana Een first solo op je eigen vliegtuig, dat is niet echt gebruikelijk Peter: Toch was het zo. Sinds begin mei heb ik een aandeel in twee heel leuke kistjes. De Katana Flyers FLP en FLK. Daar les ik op, en daar ben ik ook solo op gegaan. Ik deel ze met anderen, dus het rechterwiel van het landingsgestel is van mij! Je eerste solo was uneventful, zoals dat heet? Nou nee! Bij de run-up area stond een kistje met pech. Daar moest ik omheen laveren. Een andere kist deed een straight-in, in plaats dat die in het normale circuit vloog. Vijf en twee minuten voor de landing roept een kist op dat ze eraan komen. Dat had ik met mijn instructeur al eens meegemaakt, maar nu zat ik er alleen in. Die eerste keer kon mijn instructeur een extra oogje in het zeil kon houden. Oei, dan komt je RT opeens wel van pas Ja, maar het ging best aardig. Mijn radio heb ik gedaan bij Richard Meinders. Via internet. Gewoon thuis met koptelefoon op, en kop koffie erbij. In het begin is het drinken uit een brandkraan, zeg maar Maar na verloop van tijd ging het best goed. Dat bewijst deze solo maar eens. En hoe begon het eigenlijk? Meestal is het een verrassing... Ik had al best veel gelest met Magnus, maar die mocht nog geen solobeslissing nemen. Dus ik had er niet echt op gerekend. Opeens zei hij dat ik m even moest afzetten voor de hangaar van de ANWB Trauma Heli. Don t know if that s a good thing Toen zag ik opeens Bert Kramer daar staan. Ik dacht dat ik Altijd ruimte voor verbetering met hem nog een rondje moest vliegen, maar hij liet me meteen solo gaan! Circuitje, landing en als het goed ging mocht ik nog een touch and go doen. Eerste landing ging erg goed. Bij de tweede landing stuiterde ik iets teveel. Altijd ruimte voor verbetering, zeg maar Na afloop waren er natuurlijk uitgebreide felicitaties. En ik heb een nacht niet kunnen slapen van de adrenaline. Hoe ben je eigenlijk bij de Diamond Flyers terechtgekomen? De meeste mensen denken daarbij niet aan een vliegschool. Ik had flink wat rondgeneusd op internet. De formule sprak me aan en toen ben ik een keer met een vriend gaan kijken. Het was ook een financiële beslissing; het is allemaal zeker niet te duur daar. Bovendien woon ik in Harderwijk en in 15 minuten ben ik in Lelystad. Dat is erg handig met het wispelturige weer in Nederland. Je had wel al eerder gevlogen? In het verleden heb ik vaak vliegshows bezocht in Nederland en Engeland en ik heb uren gespeeld met Flight Simulator. Ik ben ook met verschillende kleine kisten mee geweest, ben wezen ballonvaren, helikopter- en zweefvliegen. Mijn meest bijzondere ervaringen waren een proefles met een TMG op Texel en een proefles aerobatics op een General Avia F22, met Martin Blokland. Dat was geweldig. Wil je die kant op? Misschien later wel, maar eerst maar eens tochtjes maken met vrienden en familie. De vliegtuigen daarvoor heb ik al! 20 PILOOT EN VLIEGTUIG MEI 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

16 Take-off Door: Goof Bakker Marlboro Waarom is vliegen leuk? De gewichtloosheid van de moederschoot, waar we onbewust naar terugverlangen, heb ik weleens gehoord. Relatief veel moedercomplexen onder piloten? De voorkeur voor grote borsten wijst wel die kant op. Spanning? Ook een essentieel onderdeel van het pilotendom. Geen enkele buschauffeur heeft het regelmatig met collega s over een frontale botsing met een vuilniswagen. Avontuur? Een vriend vraagt of ik meega naar Afrika, met een Cessna Caravan. Om arme mensen te helpen. Ik weet het niet. Met dit probleem worstel ik al een half leven. Het klinkt als helpen. Maar is het dat? Of is het t compenseren van gebrek aan avontuur en uitdaging in onze dichtgetimmerde en dichtverzekerde maatschappij? Moet ík fysiek daarginds heen, om een paar weken te ruiken aan het echte leven? Zonder creditcard ben ik nergens! Een vriend van me was twintig jaar tropenarts. Redde ontelbare levens. Vroeg me ook geregeld langs te komen. Misschien samen vliegende tropenarts worden. Ik gaf hem laf honderd gulden voor zijn hospitaal. Verdiend in de reclame. Ik schreef over wegwerpluiers terwijl hij tot zijn enkels in het bloed stond. Een collega ging naar Afrika. Liet zich diep de jungle in vervoeren, kwam in een heftig malariagebied terecht en werd daar prompt doodziek. Dankzij het plastic pasje in zijn achterzak lag hij een week later in het AZU, waar hij met de modernste techniek voor de deuren van de dood werd weggerukt. Achtduizend kilometer zuidelijker stierven tien mensen, met wie hij een week tevoren nog om een kampvuur gezeten had, een ellendige dood, rillend onder een vuile deken. Goof Bakker is luchtvaartpublicist goofbak@planet.nl Avontuur zonder creditcard? Ben ik te laf voor. Misschien dat ik stoer doe door met een vliegtuig op de kop te hangen boven de Veluwe. Avontuur bestaat nog, proef het, schreef ik honderden keren voor het sigarettenmerk Marlboro. Dat dan wel weer. Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

17 OnTwikkelingen Door: Ruud Vos - Foto s: Daher Daher TBM930, HeT ZUSje VAN... De Franse fabrikant Daher (voorheen Daher-Socata) heeft de eenmotorige TBM900 een zusje bezorgd: de TBM930. Sinds de geboorte van deze variant in april 2016 spreekt Daher over een echte, zij het bescheiden vliegtuigfamilie. Beide varianten ogen van buiten als een eeneiige tweeling. De belangrijkste verschillen zijn dan ook alleen aan de binnenzijde zichtbaar. Zo is de TBm900 uitgerust met twee Garmin G1000 PFD-schermen en een groter multi Function Display (mfd) terwijl de cockpit van de TBm930 voorzien is van een Garmin G3000 suite met centraal geplaatste touchscreen controler. Het trio WXGA-schermen kan daarbij dankzij een split screen mode per scherm uit meerdere deelschermen bestaan. Hierop kan ook Garmins Synthetic Vision (SVT) in 3D worden getoond. Daher ontwikkelde voor de TBm930 tevens een aangepast interieur. Veiliger Beide vliegtuigen worden in 2016 uitgerust met het zogenoemde e-copilot safety system. met het oog hierop zijn de twee toestellen uitgerust met een sensor die digitaal de Angle of Attack (AoA) berekent en deze op het PFD toont. Nieuw zijn ook het electronic Stabilization and Protection systeem (esp) en Under Speed Protection (esp). eveneens nieuw is de aan de auto pilot gekoppelde emergency Descent mode (edm). Dit edm laat het toestel in geval van het wegvallen van de cabinedruk automatisch naar FL150 (4.572 m) dalen. Daarnaast is ook FS210 blue tooth nieuw, waardoor het gebruik van tablets of smartphones mogelijk wordt. SucceSVol Sinds de introductie van de TBm700 in 1991 zijn door Daher-Socata vijf typevarianten uitgebracht, waaronder de TBm850 in 2006 en de TBm900 in Sindsdien zijn 324 TBm 700 s geleverd en 338 TBm900-varianten. Ook de TBm900 verkoopt goed: 140 besteld sinds maart 2014, waarvan 110 geleverd. De fabrikant verwacht in 2016 ten minste vijftig TBm900/- 930 s te kunnen afleveren. De basisprijs van de TBm900 is vastgesteld op ruim 3,658 miljoen dollar. Voor de TBm930 is dat ruim 3,899 miljoen. Voor het overige blijven beide varianten gewoon very fast turboprops die dankzij een 850 pk sterke P&W Canada PT6A-66D turboprop reissnelheden kunnen optekenen die liggen tussen 252 en 330 kts (467 en 611 km/h). Het maximale vliegbereik is nm (3.304 km) op FL310 (9.449 m) bij een kruissnelheid van 252 kts. Wordt met haast gevlogen (611 km/h) dan kan non-stop nm (2.666 km) worden overbrugd. Garmin G3000 suite. 26 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

18 InDuSTrIe Door: Ruud Vos - Foto s: Sonaca Aircraft Sonaca 200 in het kort Aantal inzittenden 2 Motor rotax 914F, 115 pk Verbruik 18 l/h Lengte 7 m Spanwijdte 9,15 m Hoogte 2,49 m Tankinhoud 2 x 70 l Leeggewicht 430 kg MTOW 750 kg Vne 245 km/h Kruissnelheid 115 kts (213 km/h) Plafond m Vliegbereik km Klimvermogen 750 ft/min (228 m/min) Basisprijs SeRiePRODuCTie Sonaca 200 De door de Zuid-Afrikaan Mike Blyth ontworpen TAF Sling zal in serie worden geproduceerd door Sonaca Aircraft uit België. Sonaca zal de tweezitter als Sonaca 200 op de markt brengen. Blyth ontwikkelde binnen The Aircraft Factor (TAF) de redelijk succesvolle Sling, een tweezitter met 100 pk Rotax-aandrijving. De romp en vleugels van de laagdekker zijn opgetrokken uit aluminium terwijl het landingsgestel van versterkt kunststof is. een in april 2015 door hem vervaardigd prototype werd vorig najaar van Johannesburg overgevlogen naar Brussels South Charleroi Airport waar het na acht dagen en 55 uur vliegen arriveerde (zie hiervoor ook Piloot en Vliegtuig 11, 2015). Dit toestel wordt met een aantal aanpassingen (onder meer een sterkere 115 pk motor) nu in productie genomen als Sonaca 200 en wordt aangeprezen voor trainingsdoeleinden en pleziervluchten. Het toestel krijgt een vliegbereik van km. Ready to fly in tegenstelling tot de Zuid-Afrikaanse variant die als bouwkit wordt aangeboden, wordt de Sonaca 200 ready to fly geleverd. Het toestel zal onder easa CS-VL-regels worden gecertificeerd. Gemikt wordt op een mtow van 750 kg. in de aanloop naar de voorgenomen serieproductie zijn inmiddels aanvragen ingediend voor de Design Organization Approval (DOA) en Production Organization Approval. De eerste leveringen worden eind 2017 verwacht terwijl tevens een vierzitter wordt overwogen. SeRvice Kopers van een Sonaca 200 wacht een opmerkelijke service: het binnen 48 uur leveren van vervangingsonderdelen of reparatieoplossingen wanneer een 200 met pech aan de grond staat. Sonaca Aircraft is daarbij voor twee derde in handen van moederbedrijf Sonaca en voor een derde eigendom van The Airplane Factory. De Sonaca Group levert onder meer onderdelen aan Airbus, Dassault, embraer and Bombardier. Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

19 FLY ACROSS CONTINENTS AND OCEANS IN AN UNPARALLELED LEVEL OF COMFORT AND LUXURY INTRODUCING THE NEW FALCON 2000LXS DESIGN : POMME C IMAGE BACKGROUND SHUTTERSTOCK.COM WE FLY. YOU ARE THE CAPTAIN AIRCRAFT MANAGEMENT VIP CHARTERS AIRCRAFT SALES MEDICAL FLIGHTS CARGO FLIGHTS MAINTENANCE ANTWERP BRUSSELS CHARLEROI KORTRIJK AMSTERDAM EINDHOVEN MAASTRICHT ROTTERDAM T BE +32 (0) T NL +31 (0) info@jetnetherlands.com sales@aslgroup.eu // //

20 STATuSrEPOrT Door: Ruud Vos - Foto s: Tecnam ontwikkeling p2012 OP SCHemA De eerste Tecnam P2012 Traveller is eind maart 2015 van de Experimental Assembly Line (XAL) in Capua van de band gerold. Kort daarna werden beide Lycoming TEO-540-C1A-motoren voor het eerst gestart, gevolgd door de eerste taxiproeven. Zoals het zich nu laat aanzien, zal de eerste vlucht over niet al te lange tijd plaatsvinden. De in 2011 aangekondigde P2012 Traveller is ontworpen door Tecnams inmiddels hoogbejaarde huisarchitect Luigi Pascale. Ontwerper en fabrikant mikken met het ontwerp van de schouderdekker op een vervangingsmarkt voor nog vliegende, maar stilaan verouderende zuigermotoraangedreven twins als de Piper PA Navajo en de Cessna 402C. Beide toestellen bieden plaats aan respectievelijk acht en negen passagiers. De nieuwe Traveller gaat standaard plaats bieden aan maximaal elf passagiers. maar Tecnam biedt het vliegtuig aan met verschillende cabineconfiguraties, waardoor het tevens kan worden ingezet als licht vrachtvliegtuig of als vliegende ambulance. Cape air Cape Air vervoert jaarlijks meer dan passagiers vanaf de thuisbasis Hyannis in massachusetts naar onder meer de Bahama s, Polynesië, New York en New england. Daarbij wordt gevlogen met vier Britten-Norman islanders, twee ATR42 s, twee Cessna C208 Amphibians en liefst 84 aan vervanging toe zijnde tweemotorige Cessna s van het type 402. Het Amerikaanse bedrijf bestelde in 2011 honderd toestellen van dit type en kon onlangs met eigen ogen zien dat prototype 003 inmiddels voorzien is van beide motoren. Ook kon kennis worden genomen van het cockpitconcept waarbij in het panel plek is ingeruimd voor twee Garmin PFD s met een doorsnede van 25,4 cm en een groter Garmin mfd (30,48 cm). Motoren De P2012 wordt evenals de Navajo en 402C aangedreven door zuigermotoren. De italiaanse fabrikant heeft daarbij gekozen voor zogenoemde Lycoming integrated electronic engines (ie2) die door motorfabrikant Lycoming als TeO-540-C1A worden aangeduid. De krachtbronnen zijn voorzien van multi-port brandstofinjectie die constant elektronisch wordt gemonitord en aangepast. Op die manier worden volgens Lycoming niet alleen optimale prestaties gegarandeerd, maar wordt ook het brandstofverbruik geoptimaliseerd. De P2012 krijgt dankzij beide motoren met elk 350 pk vermogen een kruissnelheid van ruim 350 km/h bij een vliegbereik van 710 km en maximale belading. De twaalfzitter zal conform FAR part-23 en easa CS-23 worden gecertificeerd, en is ontwikkeld in samenwerking met launch customer Cape Air. Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

21 Nieuwe boeken 50 jaar transavia Het is op 14 november 2016 precies vijftig jaar geleden dat Transavia Holland na een aanvankelijke start als Transavia Limburg een vergunning kreeg om met drie DC6-vliegtuigen te gaan vliegen. De toestellen boden de Nederlandse nieuwkomer onder leiding van John Block de mogelijkheid om zich naast martin s Air Charter en Scheiner Airways een plaats op de (vakantie)chartermarkt te verwerven. Na drie jaar vliegen met de Douglas-varianten volgde het straaltijdperk met Sud Aviation Caravelles, de Boeing 707 voor trans-atlantische vluchten (!) en de eerste in 1974 als opmaat voor de huidige en 800-varianten. De verhaallijn van het boek volgend, zien we de inlijving bij KLm in de jaren negentig, de komst en het vertrek van lowcost-variant Basiq Air (na de Air France-KLm-fusie), de rebranding naar transavia.com en (in 2015) gewoon weer Transavia. Leuke wetenswaardigheden zijn het relatief kortstondige bestaan van de Transavia-vliegclub en het voorwoord van Pim Sierks als een van de eerste Transavia-captains. Van elk van door Transavia gebruikte vliegtuigen zijn een foto en de operationele geschiedenis van het betreffende toestel opgenomen. Al met al een gedegen gedocumenteerd boek dat een gedetailleerd overzicht biedt van deze groen-witte jubilaris. N.a.v. Nederlandse Luchtvaartmaatschappijen Deel 2: 50 jaar Transavia; door C.J. van Gent en J. mols; De Alk, Alkmaar 2016, 160 pag. Prijs: 28,90, isbn n Soviet Cold War fighters met het herleven van de belangstelling voor de Koude Oorlog worden regelmatig nieuwe publicaties uitgegeven. De (engelstalige) boeken van luchtvaartjournalist Alexander mladenov zijn daarbij een niet te versmaden bron. Want mladenov wordt inmiddels gezien als een toonaangevend expert. Hij publiceerde al eerder vier boeken over Russische militaire vliegtuigen en voegde daar recent een vijfde aan toe. Daarin worden vier generaties Russische gevechtsvliegtuigen beschreven die vanaf het eind van de jaren veertig tot het begin van de tachtiger jaar werden ontwikkeld. Alle spraakmakende mig s passeren de revue: 15, 21, 23, 25, 29 en 31. maar ook de Tu-128, Su-9 en Su-27 komen uitgebreid aan bod. Zeldzame, niet eerder gepubliceerde en bovendien kwalitatief goede (!) foto s bestempelen dit met veel kennis van zaken geschreven boek tot een niet te versmaden bron voor liefhebbers van dit genre. N.a.v: Soviet Cold War Fighters, door Alexander mladenov; Uitgeverij Fonthill media, Stroud 2016; 352 pagina s, 202 zwart-wit- en 51 kleurenfoto s. isbn Prijs: 36,00. Online te bestellen via n B-52 StratofortreSS Dankzij generaal Curtis Lemay kunnen we ruim zestig jaar na komst van de B-52 nog steeds horen en lezen over dit magistrale vliegtuig dat in 1955 in dienst kwam bij de Amerikaanse luchtmacht. Reden voor de Amerikaanse luchtvaarhistorica Jeannette Remak om alle zaken nog eens grondig op een rij te zetten. Want van de 744 gebouwde B-52 s zijn nog steeds 85 H-varianten operationeel. Wat ooit begon met het vrijwel plat bombarderen van Noord-Vietnam tijdens Operation Rolling Thunder, kreeg in recentere jaren een vervolg boven Afghanistan. Tevens was er betrokkenheid bij operaties als Desert Storm en enduring Freedom (in april 2016 werden zelfs B-52 s gestationeerd op Al Udeid Air Base in Qatar in de strijd tegen islamitische Staat). Hoewel verouderd, is haar rol dus nog lang niet uitgespeeld. Wat ook blijkt uit deze uitstekend gedocumenteerde en met kennis geschreven engelstalige publicatie. N.a.v: Boeing B-52 Stratofortress, door Jeannette Remak; Uitgeverij Fonthill media, Stroud 2016; 224 pagina s, 47 zwart-wit- en 31 kleurenfoto s. isbn Prijs: 26,99. Online te bestellen via fonthillmedia.com. n Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

22 Uniek in Nederland! Helikopter vliegen: Ook jij kan het! Word privévlieger (PPL/H), beroepsvlieger (CPL/H) of vlieginstructeur (FI/H). Dit kan in verschillende type helikopters. Ervaar hoe het is om zelf de controls in handen te nemen met een proefles. Als begin van een opleiding of gewoon een leuk dagje uit! Tel: Arendweg PE Lelystad info@helicentre.nl Boeken Flash Luchtvaart Winkel (180 m2) én Internetwinkel te Eindhoven Aircraft of the Netherlands East Indies Army Aviation Corps in crisis and war time (P.C. Boer)...46,00 CAM2016; Civil Aircraft Markings MAM2016; Military Aircraft Markings ,50 Nederlandse Luchtvaartmaatschappijen, deel 2 alle vliegtuigen van Transavia (Cor van Gent)...28,95 80 jaar Nederlandse DC-3's en Dakota's...49,95 Herpa Diecast 1/200 A KLM...65,00 Boeing Arke Dreamcatcher.65,00 Boeing Dreamliner, KLM...69,90 Embraer E190 KLM Cityhopper...54,90 Fokker 70 KLM Cityhopper...59,90 MD-11 KLM, de laatste!!...64,00 Modelbouw Airfix 1/48 A09182 Meteor...40,00 1/72 Fokker EII Eindecker...7,25 Kittyhawk 1/32 F-86K Sabre.99,95 Revell 1/72 Avro Shackleton.40,00 Valom 1/72 Fokker T.V bommenwerper, diverse versies...33,00 Vliegkaart Nederland 1: ,50 Flash Luchtvaart Winkel Zeelsterstraat 177a, 5652 EG Eindhoven verschillende luchtvaartboeken (nieuw & tweede hands) plastic bouwmodellen stoffen emblemen...decalsets diecast/desktop modellen flash-aviation.nl tel

23 Airshow Door: Goof Bakker - Foto s: Richard Lakerveld zon & lol Je moet bestand zijn tegen een groot aantal corpulente bejaarden, als je sun & Fun in het Amerikaanse Lakeland bezoekt. ook al rijden ze rond op segways en harleys, oud zijn ze. onze vliegtuighobby trekt jongeren minder en minder aan; dat zie je ook op oshkosh, en de Nederlandse vliegvelden. op sun worden de oudjes met tien à vijftien tegelijk in een soort Janplezier gehesen, en voortgetrokken door landbouwtrekkers. Compleet met bel voor het stoppen, Klingkling! hier wil ik eruit! maar zonder uitzondering zijn ze vriendelijk en bereid tot een praatje. Daarbij worden de vliegtuigen vooral cijfermatig besproken. Want over specs praten, dat vinden Amerikanen heerlijk. Heel veel knots en toch heel weinig gallons!, daar draait het altijd weer om. Zou dat de aantrekkingskracht van Sun & Fun (S&F) verklaren? JuWeel Zeer geregeld tref je een juweeltje aan. een prachtig formulerende exmarinevlieger met Vietnam-ervaring. een originele Rosie-the-Rivetter, die nog klinknagels gepopt heeft in een B-24 Liberator. een ingenieur die betrokken is geweest bij de ontwikkeling van Constellation. Dat is meteen ook een van de genoegens van het bezoeken van Sun & Fun. Veel van de mensen die aan de luchtvaartgeschiedenis hebben meegeschreven, zijn hier in Florida neergestreken. Om hun laatste jaren in de zonneschijn te slijten. een wandelend-en-babbelend Geschiedenisboek der Luchtvaart. De eerste uren loop je rond met het idee daar zijn we weer maar de eerste interessante ontmoeting onder de vreemd kronkelende tropische bomen, behangen met Spanish moss, en je bent meteen weer in de stemming. lijstje Sommige mensen bezoeken S&F met een lijstje van dingen die ze willen zien en doen. ik slenter maar wat rond. Zet mijn visstoeltje her en der neer, en zie wel wat er voorbij komt wandelen en taxiën. Op de vliegshow wachten heeft niet zo gek veel zin. De hele dag door snorren er bijzondere toestellen in het rond. Laat ik daarom maar meteen de highlights noemen. Zo zag ik een mooie mockup van de Cirrus SF50 Vision. maar die kan ook best al tien keer op Friedrichshafen gestaan hebben. Weet ik veel. indrukwekkend, dat wel. Die forse V-staart, met die stofzuiger ertussen. Wint het duidelijk van de eclips, die toch altijd ietwat ik-wil-zo-graag-een-businessjet-zijn-achtig aandoet. zoeker ik zag ook een toestel genaamd Seeker. Deed me denken aan de Optica, een vliegtuig waarvan ik altijd hoop dat het nog eens tot leven gewekt wordt. maar toen ik de meneer ernaast vroeg of hij misschien met een schuin oog naar die Optica gekeken had, werd hij een beetje knorrig. Wel een prachtig ding, die Seeker. Lekker langzaam, naast elkaar in een Alouette-achtige cockpit de Deltawerken bekijken! Lachen! Topper wat mij betreft is een Reimagined-Cessna-152. een knalgeel toestel, dat door Husky-bouwer Aviat technisch geheel opgepoetst is voor de beginnende vlieger. er is zelfs een prijslijstje bij, dat vliegscholen voorrekent dat dit mooie ding voor 70 dollar per uur te verhuren is. Groot nieuws. Al hebben bij ons de SAS en Cees Quist al lang bedacht dat dit knoer-ouwe tweezittertje het nog steeds dik kan winnen van allerlei Rotax-aangedreven nieuwigheden. 34 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

24 Cirrus SF50 Vision, nog zonder staart. Reimagined-Cessna-152 by Aviat. Seeker Aircraft (met Alouette-neus). Jet engine, Amerikaans vermaak. Brazil Altijd op zoek naar Brazilianen om mijn Portugees bij te spijkeren stuit ik op een trio dat met Piper-28 s vanuit manaus, Brazilië, op zoek gaat naar hardhout in het regenwoud. Geen bezigheid waar onze vrienden van GroenLinks erg enthousiast van zullen worden. maar als ik eens in die contreien mocht komen, is dit contact goud waard. met een allengs groeiende groep Nederlanders slenteren we naar de international Arena. Daar zijn ons fake dollars voor eten en drinken beloofd. De Amerikanen denken natuurlijk dat we nog steeds hongerlijden in ons deel van de wereld, en dat we nog afhankelijk zijn van marshallhulp. Gezien ons magere voorkomen, obviously. De prijzen blijken zodanig hoog, dat de gratis dollars waardeloos schijnen. On-Amerikaans-krenterig, denk ik. maar gaandeweg de avond worden vanuit een grote plastic emmer telkens weer nieuwe dollars uitgekeerd. Dikke mik! KT Licht beschonken wankelen we daarom naar het volgende evenement. KT Budde-Jones, de altijd enthousiaste pr-lady van Stallion-51, stelt ons voor aan de dames van de KvK van Kissimmee ( ChristenUnie maakt mijn iphone ervan!). We beloven meteen dat we heel vliegend Nederland via dit uit neonreclames opgebouwde stadje naar Sun & Fun zullen dirigeren. en zitten even later op een prachtig terrasje Chardownnaaye te slurpen. met uitzicht op het fraaie bochtenwerk van Lee Lauderback die met zijn mustang, voorzien van stroboscopen, de openings-act van de S&F-night show op zijn naam zet. DuBBel Verschillende vliegtuigen met lampjes en vuurwerkjes doorkruisen vervolgens het steeds donker wordende zwerk. Prachtig. Zeker als je ze dubbelziet van de drank. maar een enorme hoosbui, de eerste die ik hier in drie weken meegemaakt heb, stopt de show abrupt. ik zet mijn klapstoeltje onder de vleugel van de P-51B Berlin express, en kijk toe hoe de laatste deelnemer zich vuurspuwend door de regenvlagen worstelt. Om me heen zie ik maar liefst zes mustangs. Want alle drie worden ze één keer gereflecteerd in de waterlaag die zich op het platform aan het vormen is. De beroemde laminar flow van de mustangvleugel blijkt uiteindelijk toch onvoldoende om het hemelwater te doen vastkleven, en gaandeweg word ik zeiknat. Ach, wat dondert het. Gewoon de iphone in de altijd parate Subway-zak gefrommeld, en via bewuste shock cooling de middaghitte afvoeren. Rain and Fun. VAN s RV-10 in USA-beschildering. Politie-Harleys bij een B17 en de F22 Raptor. Piper m600. Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

25 Airshow Door: Goof Bakker - Foto s: Richard Lakerveld mohawk met de namen van duizend veteranen. (Foto: GBC) Follow me: motor begeleidt mitchell. F35 Lightning ii. meeliften op een T28. Angels promoten Airport Heaven s Landing. Tractor voor mensenvervoer... Halve koeien op de BBQ. BBQ Bucks op international visitors diner. Pilot Diet Cooking Show PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

26 TyPEbEscHrijving Door: Jozef mols AeroitbA Petrel 912i in het kort Aantal plaatsen 2 Motor rotax 912 (80 pk) Lengte 6,10 m spanwijdte 9,6 m Hoogte 2,75 m breedte cabine 1,16 m Tankinhoud 68 l Leeggewicht 315 kg MTOW 535 kg Kruissnelheid 150 km/h Max. snelheid vne 210 km/h Overtreksnelheid clean 70 km/h Overtreksnelheid full flaps 66 km/h stijgvermogen 5 m/sec startaanloop 71 m Landingsrol 90 m Plafond m Zweefcoëfficiënt 8/1 Endurance 4,5 uur Prijs Us $ internet proyectopetrel.com.ar AeROiTBA PeTRel 912i Het gaat goed met de Argentijnse luchtvaart. Een belangrijk deel van de Argentijnse civiele en militaire luchtvloot wordt in eigen land vervaardigd, en de vele tientallen vliegclubs kopen ook steeds meer inheemse vliegtuigen, waaronder de Aeroitba Petrel 912i. Dankzij deze gunstige omstandigheden schrijven steeds meer studenten zich aan technische universiteiten in, waar ze tot luchtvaarttechnicus worden opgeleid. een van deze universiteiten is het instituto Tecnologico de Buenos Aires (itba) waar studenten onder leiding van ernesto Acerbo de Aeroitba Petrel 912i ontwierpen. Ze lieten zich daarbij inspireren door zowel de Rans S 6 Coyote ii als de Cessna 152. Stormvogel in 2002 krijgen studenten luchtvaarttechniek de opdracht van ernesto Acerbo om een tweezitter te ontwerpen die gebruikt kan worden als club- en lesvliegtuig. Het model krijgt de naam mee van een vogel uit Patagonië: de petrel (stormvogel). Het project wordt gefinancierd door eduaro Frias, directeur van Proyecto Petrel SA. Deze onderneming brengt nu het resultaat van dit studiewerk op de markt als Aeroitba Petrel 912i, hoewel alle patenten eigendom blijven van itba. Op 11 en 12 maart 2007 wordt de Petrel voorgesteld aan de pers ter gelegenheid van de eaa-meeting op het vliegveld van Gral. Rod riguez nabij Buenos Aires. Daarna kan het testprogramma beginnen. Sindsdien vliegt het prototype probleemloos meer dan uur waarna het gecertificeerd wordt onder FAR/JAR-normen. De romp van de Petrel is opgebouwd uit gelaste SAe 4130 staalbuis, bekleed met panelen uit kunststof. De inzittenden worden beschermd door roll cage die eveneens uit SAe 4130 is vervaardigd. De rechthoekige vleugels bestaan uit een frame van aluminium 6061 T6, bekleed met Dacron. De poten van het landingsgestel bestaan eveneens uit SAe Het neuswiel kan op de grond bestuurd worden middels de pedalen. De tweezitter beschikt over dubbele besturing zodat het vliegtuig voor lesdoeleinden kan worden ingezet. De trimbediening is handmatig; ook de flaps worden handmatig in vier standen (0, 12, 24 en 36 ) geselecteerd. gewild inmiddels zijn tientallen exemplaren van de Petrel geleverd aan verschillende vliegclubs, mede dankzij de gunstige vliegeigenschappen en de relatief lage gebruikskosten. De ANAC (Administracion Nacional de Aviacion Civil) kocht twaalf exemplaren voor de pilotenopleiding. Onnodig te vermelden dat een aantal studenten die meewerkten aan het ontwerp van de Petrel, sindsdien leerde vliegen en hun brevet behaalde in dit toestel. Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

27 In the PIcture Door: Ben Ullings, Aviation Photos International BOwers Fly BaBy 1 ph-brr Sinds 3 februari 2015 vliegt hans teijgeler regelmatig vanaf hilversum met zijn Bowers Fly Baby. Ooit een prijswinnend ontwerp en zowel op de grond als in de lucht een dot van een vliegtuig. De in 2003 overleden Amerikaan Peter Bowers was werkzaam bij Boeing in Seattle en maakte op 27 juli 1960 de eerste vlucht met zijn zelfontworpen Fly Baby 1A. In 1962 werd zijn creatie winnaar in de ontwerpwedstrijd van de Experimental Aircraft Association (EAA). In totaal zijn er, aan de hand van nog steeds verkrijgbare tekeningen, wereldwijd naar schatting 500 gebouwd. Op 27 maart 1969 vloog de 1B-tweedekkerversie voor het eerst. Wanneer van standaardmotoren en van het standaardontwerp gebruik wordt gemaakt, kan zo n tweede vleugel makkelijk worden geplaatst op een oorspronkelijke laagdekker. Dat laatste was niet het geval met de eerste Fly Baby in het Nederlands register, de door Roland van Haarlem gebouwde PH-CVH (zie Piloot en Vliegtuig 2001/9). Deze tweedekker werd op talrijke punten aangepast om hem met een stermotor uit 1930 te kunnen uitrusten. Dit fraaie toestel vliegt op dit moment helaas niet meer. Enkele bouwers hebben zelf een tweezitsversie ontwikkeld. Eric Hevle was daar een van en koos voor zijn vliegtuig een 110 pk Rotec R-2800 radiaalmotor. Op de shortlist Na niet te zijn geselecteerd voor de KLM Luchtvaartschool besloot Hans Teijgeler (1970) niet te investeren in een privévliegopleiding en ging in Delft natuurkunde studeren. Inmiddels is hij als freelance IT-manager actief. Ik wilde altijd alles zelf maken. Op mijn 13e fabriceerde ik al een eigen surfplank en runde daarna in vrije tijd een eigen zeilmakerij, zegt Teijgeler. Het besluit om een eigen vliegtuig te willen bouwen was een logisch vervolg. Uit de shortlist waarop ook de Fly Baby en de Pietenpol Aircamper voorkwamen, werd voor het bouwen van een Jodel DR1050M gekozen. Deze werd voorzien van een krachtige Subaru-motor en vliegt inmiddels alweer twaalf jaar als PH-MGA rond. Maar de interesse voor de Fly Baby bleef knagen en leidde tot het besluit een bestaand exemplaar naar Nederland te halen. Dat werd er een die in 1972 Een trotse Hans Teijgeler Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG MEI

28 In the PIcture Door: Ben Ullings, Aviation Photos International Boven de Loosdrechtse plassen. Nose Art. werd gebouwd door Douglas S. Hennessy. Met de CF-DSH werd in acht jaar tijd met afnemende frequentie in totaal zo n 250 uur gevlogen. Daarna werd het toestel geruime tijd (buiten) tentoongesteld door het Canadian Museum of Flight. Eerst in Surrey en later in Langley (British Columbia). Kiertje Mario Biondi maakte begin deze eeuw een einde aan de vroege pensionering van de CF-DSH en bouwde deze vanaf scratch weer helemaal op. In augustus 2012 vloog het toestel weer. Biondi was echter veel meer bouwer dan vlieger en besloot daarom al vrij snel tot verkoop. Toen ik door het kiertje in de hangardeur keek, wist ik het meteen al!, herinnert Teijgeler zich dit moment als de dag van gisteren. Eind 2014 arriveerde de Fly Baby in een zeecontainer in Hilversum en inmiddels heeft het vliegtuigje al weer 120 vluchten gemaakt. Meestal korte tripjes en zeker geen snelle. Je vliegt daarna met de kruissnelheid en toeren op de motor het landingscircuit in. Het minimum is 55. En dat de registratie toepasselijk is gekozen, bewees de fotosessie op 28 december 2015 want toen was het, zelfs in een heel zachte winter, echt brrrrrr... Met dank aan Hans Teijgeler en Robert van Diemen voor de fototrip met een Super Cub, en aan Fly Baby- goeroe Ron Wanttaja voor de assistentie. De Fly Baby 1B PH-CVH in BOwers Fly BaBy 1 in het KOrt Bijzondere opname van tweezitter N351TF. (Foto: Ron Wanttaja) Bemanning 1 Motor continental c-85-12f, 85pk Lengte 5,76 m hoogte 1,75 m Spanwijdte vleugel 8,54 m Leeggewicht 330 kg Max. startgewicht 499 kg Max. snelheid (level) 135 km/h Kruissnelheid 115 km/h Klimsnelheid 250 m/h Vliegbereik 320 km 42 PILOOT EN VLIEGTUIG MEI 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

29

30 Binnenkort Try-out vanaf Rotterdam Airport.!! NOG DIT VOORJAAR!! Aanmeldingen, vragen & informatie via of bel dhr. Flores op meer vacatures: Leer Piper Cub vliegen in 3 dagen! Ongewoon vliegen Gewoon vanaf EHOW Vliegbedrijf Tom van der Meulen de plek voor staartwiel training. Vanaf ons eigen vliegveld ongelimiteerd trainen en vliegen. Les krijgen van een zeer ervaren vlieginstructeur en overnachten in een van de mooie B&B s in onze omgeving. Bel of mail voor informatie. Oostwold-Airport Polderweg XS Oostwold info@oostwold-airport.nl

31 FERRyVLuChT Door: marcel Nijdam en Charlot engels Groene AVGAS tanken in Pisa Valdera. enkeltje CAPuA Stadtlohn Marcel Nijdam en Charlot Engels gaan voor de vierde keer een Tecnam ophalen bij de fabriek in het Italiaanse Capua. Ditmaal moet een Tecnam P92E Classic worden overgevlogen naar Stadtlohn (EDLS). Ze kiezen deze keer voor een VFR-route over de Gotthardpas. We laten hen vanaf hier zelf aan het woord. Voor ons vangt zo n reis aan op het stationnetje van Winterswijk. Want we wonen net achter de Achterhoek, bij Stadtlohn. Het boemeltje voert ons van Winterswijk naar Arnhem en de intercity naar Schiphol. Dankzij Transavia arriveren we in Napels waar een Tecnam-busje ons naar Capua brengt. Tien uur en drie kwartier later arriveren we s avonds om tien uur in het hotel. Die week reisden Dik en ingrid, onze Tecnam-goeroes, met een Volvo naar hetzelfde adres. Negentien uur rijden, op de heenweg een hotelovernachting. Terug in één ruk, ook negentien uur rijden en twee dagen stuk na een verloren nacht. Het doel van deze reis: het bij de Tecnam-fabriek ophalen van een nieuwe Tecnam P92e Classic. De volgende dagen vliegen we het vliegtuig in 10:30 uur van Capua naar Stadtlohn. Wanneer het weer meezit, kan het in anderhalve dag. maar begin maart kost het een dag langer. Zakelijk De ontvangst die dinsdagmorgen bij Tecnam is uiterst vriendelijk en zakelijk. De overdracht van het vliegtuig met alle administratie vergt een uur. Daarna een testvlucht van twintig minuten om te zien of alles rechtuit vliegt. een klacht over de throttle die een beetje zwaar loopt, wordt meteen verholpen. Na voltanken en gedag zeggen, gestart van het grasveld van Capua. We trachten nog contact te maken met Grazzanise maar die lunchen ongetwijfeld. No joy. Sneeuwfront Na de start vliegen we langs de A1 autostrada. Die ligt in een breed dal dat door de Appenijnen voert. Overal liggen kleine stripjes geschikt voor ultralights. italië is echt een paradijs voor piloten van deze klasse vliegtui- 44 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

32 Rood lopertje in de showroom in Capua... gen. Na 2:50 uur vliegen landen we in Pisa Valdera omdat we daar mogas vermoeden. Het blijkt groene AVGAS te zijn wat ze er verkopen. Geen probleem, onze Rotax maakt geen onderscheid. Na een erg genoeglijke tankbeurt en een prima kopje koffie, aangeboden door de tank- cq. havenmeester, vervolgen we onze reis voor nog eens een half uur naar massa Cinquale, waar we een fijn hotelletje weten aan het strand. Approaches op deze velden zijn volledig probleemloos. je roept op, niemand antwoordt. je vliegt over het veld om te zien hoe de windzak hangt en gaat naar downwind, base en finals. Onderweg vertel je tegen all stations wat je doet. in massa blijven we twee nachten omdat onze internetbron laat zien dat een groot sneeuwgebied van oost naar west de Alpen passeert. klimmen Donderdag rond tien uur starten we vanaf massa voor het toch iedere keer weer wat spannende kunststukje: passage van Apennijnen en Alpen in één vlucht. eerst een klim naar ft, nodig voor het crossen van de Apennijnen. Dan een descent naar 800 ft om boven de Povlakte onder de milano TmA door te vliegen op weg naar het lago maggiore. Aan de zuidzijde van het meer kun je langs de helling vervolgens weer gaan klimmen op weg naar de St. Gotthardpas. locarno passeren we op ft en in het dal van de Ticino raken we even de ft aan. VmC Daarna is het een beetje gokken. We horen een collega abeam Splügen Pass op ft vliegen. Die zit kennelijk boven de wolken. De situatie vóór ons is vaag, maar na enige discussie zakken we tot 300 ft onder de cloudbase met als alternatief terugvliegen naar Ambri om daar door een Charlot engels en marcel Nijdam kort voor vertrek uit Capua. Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

33 FERRyVLuChT Door: marcel Nijdam en Charlot engels lago maggiore, locarno. St. Gotthardpass. St. Gotthard, dal van Reuss. Zugersee, zuid van de Vierwaldstättersee. gat weer omhoog te gaan, mocht plan 1 niet slagen. De bergtoppen rondom zijn nog geheel besneeuwd, een fantastische aanblik. De gebroken bewolking boven de pas is zodanig dat we het hele traject met ft speling boven de pas ruim VmC kunnen blijven. Boven Altdorf krijgen we zicht op de pluim van een koeltoren aan de Rijn, heel veel kilometers verderop. Varkentje gewassen. Daarna volgt een lange daling waarbij we wat gas terugnemen. Dan horen we een licht roffeltje in het motorgeluid. meestal duidt dat op carburator-ijs. een forse verhoging van het toerental doet de motortemperatuur toenemen en het roffeltje verdwijnt direct. Zo moet je naar zo n Rotax goed blijven luisteren. BetaalBaar! een klein uur later zetten we in Freiburg onze wielen op de baan, draaien af en parkeren bij een mogas-pomp. We rekenen 90,51 af voor een landing en een gevulde tank, dit zijn de directe kosten voor een vlucht van Pisa naar Freiburg! Ongelooflijk. We strekken de benen en gaan rap weer verder om de zonsondergang op edls voor te zijn. De laatste trip genieten we van mannheim en Bingen tot voorbij koblenz van alle kastelen en bedrijvigheid langs de Rijn, de rivier die ons al duizenden jaren aan Duitsland knoopt. edls Dan komt Stadtlohn (edls) in zicht. een feestelijke pass langs de windsock completeert deze heerlijke reis. Vergeleken met een autoreis zeker aan te bevelen. Vergeleken met de reis per luchtvaartmaatschappij valt op te merken dat er in Duitsland, Zwitserland en italië zoveel ul-vliegvelden zijn, dat er in de meeste gevallen binnen tien kilometer van een bestemming te landen is. De tijdbesparing hiermee is niet onaanzienlijk. ComfortaBel Het comfort is in de P92e Classic dik voldoende. Wel is voor een vliegduur van twee en een half uur een wat dikker zitkussentje aan te raden! maar dat is zo te regelen natuurlijk. Wat blijft, is de afhankelijkheid van weerscondities. Steeds betere weersvoorspellingen, beschikbaar op internet, geven de kans ruim op tijd te kiezen. eigen vliegtuig, airline, auto, dat is voor een reis over deze afstand de keuzevolgorde. 46 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei

34 De PH-4N2 na het tanken in Freiburg. Burg katz, een van de vele kastelen langs de Rijn. de middelen Voor het Creëren Van PleZier in een VliegerleVen Op internet: OV9292, Transavia.com. Onderweg: Skydemon.com op ipad, Garmin 695, MeteoEarthhD, Metars en TAF s op Orbifly, GAFOR-routes door de Alpen op Skydemon. De P92E Classic is hierbij een prima vliegtuig om dit alles mee te delen. tecnam P92 echo ClaSSiC in het kort Aankomst op edls. After landing checks. Aantal inzittenden 2 Motor Rotax 912uLS, 198 pk Propeller 2-bladig fixed pitch Lengte 6,4 m Spanwijdte 9,3 m hoogte 2,5 m Cabinebreedte 1,06 m Tankinhoud 90 l Leeggewicht 304 kg MTOW 600 kg Vne 270 km/h Max. snelheid 120 kts (222 km/h) Kruissnelheid (75%) 110 kts (204 km/h) Klimsnelheid ft/min (360 m/min) Startaanloop (15 m obstakel) 200 m Landingsrol (15 m obstakel) 250 m Overtreksnelheid 35 kts (65 km/h) Vliegplafond ft (4.572 m) Vliegbereik 503 nm (800 km) Basisprijs Importeur Tecnam holland ( Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

35 E-Book See & Avoid ST & SINGLES & TWINS FLYING SCHOOL LELYSTAD 56 pagina s over zaken aangaande een veilige vluchtvoorbereiding en uitvoering. 5,49 Aero AT-3 105,-* Katana DA ,- Cessna 172 IFR 130,- Piper Warrior II IFR 130,- Piper Warrior III IFR 150,- * Actie 2016: 12 uur vliegen, 11 uur betalen. Alle vliegtuigen zijn uitgerust met een GPS 430 Als ATO in Nederland bieden wij EIR en CBIR opleidingen aan. Ga naar de webshop op: Vliegschool Singles and Twins B.V. Flamingoweg 12, 8218 NW Lelystad info@pitch-up.nl Powered by Simcenter

36 LAST MINUTE Ook adverteren bij Piloot en Vliegtuig? ECLIPSE 550 OP EHGG Bel voor de mogelijkheden met Eugenie von Ende De eerste door het Nederlands-Duitse bedrijf Jetlounge GmbH verkochte Eclipse 550 krijgt Groningen-Eelde Airport als thuisbasis. De in november 2015 door de EASA gecertifi ceerde zakenjet werd op 14 april 2016 binnengevlogen door Sjoerd-Jan van Klaarbergen en op gepaste wijze door de luchthavenbrandweer van EHGG met een watersaluut welkom geheten. De Oostenrijks geregistreerde zakenjet staat op het AOC van zakenjetoperator MailAir en is de eerste EASA-geregistreerde 550 die onder een dergelijke vergunning gaat vliegen. Het toestel zal door Van Klaarbergen en diens bedrijf Winged-Dutchmen Aero Service worden ingezet. Van Klaarbergen: Wij zijn de eerste commerciële operator in Europa met dit type toestel. De Eclipse is te huren voor privé- en zakenvluchten. Klanten kunnen daarbij met behulp van een online boekingstool op winged-dutchman.com in één oogopslag zien wat voordeliger is: vliegen met een reguliere lijnvlucht naar de gewenste bestemming of met de Eclipse 550. De zakenjet kan twee piloten en maximaal vier passagiers op FL410 ( m) vervoeren over maximaal nm (2.037 km) bij een kruissnelheid van 375 kts (695 km/h). De aankomst van de Eclipse 550 viel samen met de opening van het nieuwe luchthavenrestaurant Bites & Flights. (Foto s: Ruud Vos) E-Book Ongevallenrapporten 56 pagina s met analyses over spraakmakende luchtvaartongevallen 5,49 Sjoerd-Jan van Klaarbergen Piloot en Vliegtuig LIGHT - mei PILOOT EN VLIEGTUIG MEI 2016 Ga naar de webshop op:

37 DE VOLLEDIGE OPLEIDING TOT VERKEERSVLIEGER!. Uitgebreide selectie vooraf (COMPASS ) Intensieve mentorbegeleiding Uitgebreide Jet Orientation Course op B of A320 simulator Financiële garanties via EPST Garantiefonds info@epst.nl

38 OplEiDing Door: erik brouwer OP CurSuS bij Cirrus Combineer de modernste avionica met een snelle vleugel en een krachtige motor, en er staat een potentieel topproduct. Cirrus Aircraft was de eerste fabrikant die dit in de kleine luchtvaart het grootst aanpakte, en met bijzonder commercieel succes. Een heel nieuwe groep consumenten voelde zich aangesproken door de moderne uitstraling van Cirrus-vliegtuigen. Deze groep vraagt dan ook om moderne opleidingsmiddelen. De Amerikaanse fabrikant heeft daarom een voor de General Aviation ongekend interactief en multimediaal opleidings- en trainingssysteem opgezet, om (potentiële) nieuwe Cirrus-vliegers bekend te maken met alle ins en outs van hun toestel, als was het een mini-type rating. Deze zogenoemde Cirrus Perspective Transition Course bestaat uit een theoretisch gedeelte en een praktijkgedeelte. Hoewel niet wettelijk vereist, is een dergelijke cursus zeker geen overbodige luxe voor kersverse Cirrus-vliegers. Want een Cirrus beschikt door de bank genomen over modernere instrumenten en technologie dan piloten in een lijnvliegtuig. Nederlandse vliegers kunnen voor het praktijkgedeelte terecht op Groningen Airport eelde, waar Cirrus-importeur Steven middendorp en Dorien Haafkes de training verzorgen. De theorie doet de kandidaat achter de computer thuis en bestaat uit een tiental modules over de diverse onderwerpen als avionica, praktische limieten en natuurlijk het vermaarde CAPS-parachutesysteem. Door middel van filmpjes, interactieve modules (bijvoorbeeld van het elektrische systeem) en testen wordt de aspirant-cirrus-vlieger op ontspannen maar gedegen wijze door de materie geloodst. Digitale FOM Naast de digitale cursus is ook het FOm (Flight Operations manual) als digitale interactieve uitgave beschikbaar op de ipad. Voor 29,95 is dit boek voorzien van instructiefilmpjes en interactieve modellen van boordsystemen. Veel procedures in de Cirrus zijn als flow uitgewerkt in het handboek, waarbij de piloot volgens een logische volgorde door de 60 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - Mei

39 Het nagelnieuwe lestoestel. moderne instrumenten en technologie. Niet te missen: Flight Director. medecursist edo Santema krijgt instructie. cockpit gaat en alle items uit een checklist afwerkt. in de interactieve manual is het mogelijk de kennis van deze flows, die bij noodsituaties paraat moeten zijn, eindeloos te testen. in de lucht is het naslagwerk minder geschikt, omdat het risico bestaat snel op een verkeerde knop te klikken en zo een paar honderd pagina s verderop in het handboek terecht te komen. Op de grond is het echter een uitstekende toevoeging aan het op zichzelf al bijzonder interactieve lesprogramma. Chute happens Tijdens de theoriecursus wordt het gebruik van het CAPS-parachutesysteem uitgebreid toegelicht. De strekking is duidelijk: liever een keer te veel getrokken, dan te weinig. Filmpjes met testimonials van eerdere parachutisten moeten nieuwe vliegers over de streep trekken om in een gevaarlijke situatie daadwerkelijk aan de handel boven hun hoofd te trekken. De parachute is al functioneel vanaf een minimumhoogte van 500 ft (152 m) boven de grond, en mag volgens het boekje bij snelheden minder dan 133 kts (246 km/h) worden geactiveerd. er zijn echter situaties geweest, waarbij vliegers bij ruim 180 kts (334 km/h) trokken en de parachute toch keurig functioneerde. De extra aandacht voor het parachutesysteem lijkt op het eerste gezicht misschien wat overdreven, maar Steven middendorp ziet de noodzaak wel degelijk. Toegeven dat je zelf geen oplossing meer ziet, is voor veel vliegers toch een drempel. Die afweging moet soms echter in een splitsecond gemaakt worden. Om de vliegers hierbij nog verder te helpen is in Polen zelfs een heuse CAPS-simulator beschikbaar, waar vliegers de gehele procedure kunnen beleven, wat de drempel om te trekken in een échte noodsituatie moet verlagen. KnOppen vinden Als alle theoretische thuisstudie met voldoende resultaten is afgerond, vindt het praktijkgedeelte plaats met een door Cirrus gecertificeerd instructeur als middendorp en Haafkes. Op een nieuwe 2016 Sr20 (de N121mX) worden alle belangrijke facetten van het vliegen belicht. De Cirrus is voorzien van een in samenwerking met Garmin ontworpen avionica-systeem, dat meteen voor veel nieuwe vliegers het grootste obstakel vormt. Hoewel ongelooflijk krachtig en rijk voorzien van features, kost het tijd, oefening en concentratie om gedurende de eerste vlieguren Piloot en Vliegtuig LIGHT - Mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

40 OplEiDing Door: erik brouwer Cirrus-importeur Steven middendorp. Nieuwe kleurvarianten voor meteen op het juiste knopje te drukken. Gelukkig kunnen de oefeningen op dit onderdeel in de thuistheoriecursus eindeloos herhaald worden. verschillen Het vliegen met een Cirrus verschilt op een aantal punten van het vliegen in klassieke platformen als de Piper PA-28 en Cessna 172. Wat meteen opvalt is het andere beeld dat de vlieger voor zich krijgt. Door de laag aflopende strakke neus en de hoge positie verschilt de neusstand vanuit het gezichtspunt van de piloot aanzienlijk van andere vliegtuigen. Dit vraagt met name in het circuit, waar dan ook tachtig procent van de training plaatsvindt, gewenning. een ander belangrijk verschil is de snelle vleugel in combinatie met de krachtige motor: het circuit schiet onder de vleugels door, en met tachtig knopen ligt de naderingssnelheid bijna dertig procent hoger dan bij een Cessna 172. Het is dus zaak om op het rugwindbeen ruim op tijd afgetrimd op de juiste hoogte en snelheid te zitten, om de nadering soepel te laten verlopen. Op de thuisbasis Groningen eelde Airport zijn alle voorzieningen voor handen om op alle aspecten te trainen. mooie nieuwe toevoeging is de eerste gecertificeerde GPS-nadering in Nederland, die met de Garmin Perspective in de Cirrus op de automatische piloot gevlogen kan worden. gewoontes Voor het eenvoudigere oefenwerk wijken Haafkes en middendorp regelmatig uit naar Leer (edwf) in Duitsland. Haafkes, eveneens (kersvers) instructeur bij Cirrus europe, is er goed bekend. Ze maakte onlangs de overstap na een periode als instructeur bij de Dutch Flight Academy. bekend luchtruim, maar wel met een ander vliegtuig en een heel ander publiek. in plaats van ab-initio studenten die je met hun neus in de boeken kan dwingen, geef ik nu les aan mensen met ervaring, soms een allergie voor studieboeken, en de nodige hardnekkige habits. Dat vereist soms een heel andere benadering, maar mijn insteek blijft dezelfde: opsporen waar iemands sterke punten liggen, en de zwakke punten daarna extra aandacht geven, aldus Haafkes. CertiFiCaat uiteindelijk moeten alle onderdelen naar tevredenheid van middendorp of Haafkes worden afgerond, waarna de cursist een certificaat krijgt en het resultaat wordt opgenomen in de database van Cirrus. Daarmee heeft de vlieger meteen een bewijs van bekwaamheid richting een verhuurder of verzekeraar. Het leukste is natuurlijk om de cursus op een eigen nieuw aangeschaft toestel te doen; de kosten van de cursus zijn dan ook bij de aanschaf van een nieuw vliegtuig inbegrepen. middendorp biedt de cursus echter ook aan mensen aan die bij hem een occasion aanschaffen. Voor hen die een Cirrus willen huren en daarvoor de cursus willen volgen, of de cursus gewoon als ervaring aan hun boek willen toevoegen, heeft middendorp een gloednieuwe 2016 Sr20 (zie kader) beschikbaar. Op kan meer informatie worden ingewonnen over de Cirrus Perspective Transition Course update De 2016-modellen kunnen worden voorzien van een aantal langverwachte functies. Een belangrijke nieuwe feature is de keyless entry, waarmee de Cirrus op afstand kan worden opengedaan. Ook worden binnen- en buitenverlichting geactiveerd. Een andere belangrijke noviteit is de opnieuw ontworpen deurvergrendeling. De deur hoeft niet langer met een forse klap te worden gesloten, maar vergrendelt nu met een bescheiden klik. in het interieur vallen de nieuw ontworpen voorstoelen en de draadloze verbinding tussen telefoon/tablet en de avionica het meeste op. Vluchtplannen kunnen op de telefoon worden aangepast en geladen in het garmin perspective-systeem. Ook is het mogelijk om via de headsets telefoongesprekken aan te nemen en muziek te luisteren. 62 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - Mei

41 WIL JE OOK VLIEGEN IN EEN BOEING ? Maak dan een bijna 100% realistische vlucht in een Full Motion Simulator als captain in het wereldwijd zeer bekende passagiersvliegtuig op Lelystad Airport. Het unieke aan deze simulator is Speciaal voor de lezers van Piloot en Vliegtuig kan deze vlucht met maar liefst 50% korting worden geboekt! dat alle bewegingen 100% waarheidsgetrouw zijn. De 6 assen maken de beleving onvergetelijk (en het is voor piloten mogelijk om bijvoorbeeld onder slechte weersomstandigheden te trainen). Je kiest zelf vanaf welke luchthaven je vertrekt, de keuze is uit maar liefst vliegvelden. Wat dacht je van de luchthaven van Hong Kong? Een vliegveld uit de top 3 van piloten! Boek direct en ga naar: Meerdere boekingen en combinaties mogelijk. Deze actie is te boeken tot 31 december Vooraf ontvang je instructies en oefen je droog op de mock-up. Vervolgens word je in de simulator goed in positie gebracht, waarna de motoren gestart kunnen worden en het taxiën kan beginnen. Ready for departure, cleared for take-off!. Na 20 seconden vlieg je zelf! Ook leuk om als cadeau te bestellen!

42 gebruik code PVMEI2016 bij uw boeking en ontvang tot een gratis video van uw simsessie Capable and safe Participatie DA62 te koop Meer informatie: Wings over Holland Participatie DA40 NG te koop Meer informatie: Wings over Holland Spacious Luxury meets High Tech

43 register Door: Henk Duivenvoorden NEDERlaNDs burgerluchtvaartregister Registr. Type C/n Eigenaar Datum in/uit Registr. Type C/n Eigenaar Datum in/uit Motorvliegtuigen inschrijvingen PH-BHe Boeing PH-eXG embraer erj STD PH-GGX Boeing 737-8eH PH-GGY Boeing 737-8eH PH-GUB Boeing 737-8eH PH-GUV Boeing 737-8eH PH-HXA Boeing 737-8K PH-HXB Boeing 737-8K PH-HXC Boeing 737-8K PH-SVV Van s RV-9A Doorhalingen PH-AOi Airbus A naar Guernsey PH-CmJ Cessna 305C 0028 naar ijsland PH-emJ Cessna 172R naar Zwitserland PH-FLA Aerospool WT9 LSA DY392/2010 naar Frankrijk PH-GUD Piper PA T naar Roemenië PH-HZK Boeing 737-8K naar engeland PH-JmC Cessna 305C 0020 naar ijsland PH-mCW mcdonnell-douglas wordt gesloopt md-11f PH-mSe mooney m20j naar VS PH-VVB Commander 114B naar Duitsland helikopters inschrijvingen PH-HHX Schweizer 269D 0052A Doorhalingen PH-HCA Robinson R44 ii naar China Zweefvliegtuigen/motorzwevers Doorhalingen PH-1284 Schleicher ASK naar Duitsland Microlights inschrijvingen PH-4N2 Tecnam P92 echo PH-4N9 AutoGyro mto Sport NL 10 S Paramotors inschrijvingen PH-7R5 PAP Team PAP PA Doorhalingen PH-8m5 Parajet Volution moonair naar Canada ballonnen inschrijvingen PH-ZKB Cameron A Doorhalingen PH-emR Cameron A naar Duitsland uav s inschrijvingen PH-1iF DJi inspire i W13DCe PH-1iP Airfilms AiRFiLmS X8 NLX PH-1JA DJi inspire i W13DCB PH-1JD DJi inspire i W13DCC PH-1JL DJi inspire i W13DCe PH-1JT Airfilms AiRFiLmS X8 NLX PH-1Ki Smartplane Freya F PH-1KG Airbotix Airbot X6 V PH-1KH Smartplane Freya F PH-1KR SenseFly ebee eb PH-1KV 3D Robotic X8+ X PH-1LC SenseFly ebee eb PH-1LD SenseFly ebee eb Doorhalingen PH-1CW Aeri Group Altura AT Buiten gebruik Zenith ATX8 De grote jongens domineren deze maand. Transavia huurt weer een viertal 737 s van het braziliaanse gol en ontving tevens twee nieuwe, eigen exemplaren. KlM kreeg er weer een Dreamliner bij en ontving de eerste korte Embraer. andere leuke nieuwelingen zijn de Rv-9a homebuilt en de MTO autogyro. Het aantal zakenjets in Nederland is de laatste jaren aardig gegroeid. een van de mooiere types is de Dassault Falcon 900eX. De PH- LAU, met vleugeltje op de staart, werd in maart 2016 gefotografeerd op Schiphol. planespotter@ziggo.nl Bron: ilt/dl 68 PILOOT EN VLIEGTUIG mei 2016 Piloot en Vliegtuig LIGHT - Mei

44 TypebeSChRiJving Door: Jozef mols JuStAircrAft Super Stol Xl in het kort Aantal plaatsen 2 Motor UL 520 (180 pk), Lycoming O-320 (160 pk) Lengte 6,79 m Spanwijdte 9,17 m hoogte 2,4 m Leeggewicht 396 kg (UL 520) Tankinhoud 104 l Klimvermogen 15 m/sec (UL 520) Kruissnelheid 196 km/h (UL 520) bij rpm Landingssnelheid 54 km/h Landingsrol 25 m Startsnelheid 72 km/h Startaanloop 36 m (full flaps) Overtreksnelheid 48 km/h prijs US $ (kit zonder motor of avionica) prijs ready to fly US $ internet justaircraft.com JUStAiRcRAft Super Stol Xl JustAircraft uit Walhalla in South-Carolina is bekend om zijn bushvliegtuigen. De krachtpatsers die hier worden ontworpen, zijn populair bij jagers en vissers die voor hun hobby graag naar nauwelijks bereikbaar gebied trekken. Daardoor worden de vliegtuigen ook goed verkocht in Canada. Reden voor de fabrikant om naast de Super Stol ook de Super Stol XL te gaan voeren. De Super Stol XL is afgeleid van de Super Stol, maar heeft een langere romp zodat ook zwaardere motoren dan een Rotax 912 ULS kunnen worden ingebouwd. in totaal werd de romp met 76 cm verlengd. Die stretch werd gelijk verdeeld over voor- en achterzijde van de romp zodat het zwaartepunt ongewijzigd blijft. Dankzij deze aanpassing is het mogelijk de XL uit te rusten met de gloednieuwe, nagenoeg trillingarme zescilinder UL Power 520 van 180 pk. Deze motor gebruikt autobrandstof waaraan 15% ethanol is toegevoegd. eventueel kan ook een Lycoming O-320 van 160 pk ingebouwd worden. Door het gebruik van zwaardere motoren is zowel de kruissnelheid als het stijgvermogen van de XL toegenomen ten opzichte van het originele model. Bij de start klimt de nieuwe XL onder een hoek van bijna 60! Solide De romp van de XL is opgebouwd rond een frame van gelaste stalen buizen en bekleed met doek. De vleugels zijn voorzien van een aluminium ligger en aluminium ribben, eveneens bekleed met doek. Ook zijn ze aan de voorrand voorzien van slats, afgeleid van de origi- nele spoilers van de Helio. De flaps aan de achterzijde van de vleugel zijn van het formaat garagedeur. De typeaanduiding Super Stol is zeker niet overdreven. met een landingsrol van minder dan 25 meter en een stijgvermogen van 15 m/sec kan dit vliegtuig ook vanaf het kleinste lapje grond opereren. Wie vervolgens optionele Alaska-bushwielen monteert, kan nagenoeg overal gaan vissen, jagen of kamperen. Zelf bouwen een bouwkit van de Super Stol XL kan afgewerkt worden volgens de LSA-normen (600 kg) of als experimental (700 kg). Dit betekent concreet dat de bouwer zelf kan beslissen welke motor en welke avionica te gebruiken. De assemblage vergt ongeveer uur. Optioneel kan een assist-building -programma worden gevolgd waarbij het vliegtuig wordt afgewerkt bij JustAircraft onder toezicht van technici van het bedrijf. Op die manier kan het vliegtuig in ongeveer drie weken worden gebouwd. Desgewenst kan de Super Stol XL ook als afgewerkt vliegtuig worden besteld. Piloot en Vliegtuig LIGHT - Mei PILOOT EN VLIEGTUIG mei

45

46 EAGERLY AWAITED BY PROFESSIONALS AND ADVENTURERS, DULY DELIVERED BY BREITLING: THE WORLD S FIRST WRISTWATCH WITH BUILT-IN PERSONAL LOCATOR BEACON. A true high-tech gem, this multifunction electronic chronograph houses a dual-frequency transmitter compliant with the Cospas-Sarsat international satellite system specs and serving to launch alerts as well as to guide homing and rescue operations. It also features a revolutionary rechargeable battery and an unprecedented antenna system housed inside the titanium case. Breitling Emergency: life insurance on the wrist. BREITLING.COM