Zoetstoffen. Inleiding
|
|
- Adam Willemsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Zoetstoffen Zoetstoffen Inleiding Zoetstoffen zijn stoffen die worden toegepast als vervangingsmiddel voor suiker om aan voedingsmiddelen een zoete smaak te geven. De consumptie van suiker, met name saccharose ( suiker in het dagelijks gebruik), glucose en fructose, kan problemen opleveren voor suikerzieken, kan bijdragen tot tandbederf en heeft bij overmatig gebruik dik worden tot gevolg. Men heeft daarom, in eerste instantie ten behoeve van diabetici, gezocht naar stoffen die de genoemde bezwaren niet bezitten. In de loop der jaren is er een groot aantal zoetstoffen ontwikkeld. Twee bekende vertegenwoordigers van deze groep van verbindingen zijn saccharine en cyclamaat. Beide stoffen zijn al tientallen jaren in gebruik, maar kwamen in opspraak toen in dierproeven aanwijzingen werden verkregen dat ze mogelijk blaaskanker zouden kunnen veroorzaken. Dit heeft er in de VS toe geleid dat eerst cyclamaat en later ook saccharine enige tijd niet vrij verkrijgbaar zijn geweest. In deze Chemische Feitelijkheid zal een algemeen overzicht worden gegeven van de verschillende typen zoetstoffen met hun toxicologische eigenschappen. Tevens zal worden ingegaan op het toelatingsbeleid en in het bijzonder op de normering in Nederland en elders. Algemeen overzicht De groep zoetstoffen bestaat uit suikervervangende zoetstoffen ( bulk sweeteners of nutritieve of calorische zoetstoffen genaamd) en kunstmatige zoetstoffen ( intensive sweeteners of nonnutritieve
2 032 2 Zoetstoffen of noncalorische zoetstoffen genaamd). De eerste bezitten een met suiker vergelijkbare of iets mindere zoetkracht. Hun energetische waarde is vergelijkbaar of iets geringer. Om deze redenen kunnen ze mede als voedingsstof worden aangemerkt. De kunstmatige zoetstoffen zijn in het algemeen energie-arm en bezitten een grote zoetkracht. Een zeer intense zoete smaak wordt reeds bij zeer kleine hoeveelheden teweeggebracht ( zoetjes ). Aangezien de onschadelijkheid van suikervervangende stoffen niet vaststond is het gebruik ervan volgens de Nederlandse Warenwet verboden, met uitzondering van saccharine en cyclamaat. Deze zijn op hun onschadelijkheid beoordeeld, waarna aanvaardbare dagelijkse opnamen (ADI s) werden vastgesteld. Saccharine en cyclamaat worden onder andere in zoetjes toegepast. Recent zijn naast deze ook nieuwe zoetstoffen op hun onschadelijkheid onderzocht. Aspartaam is sinds kort, in zoetjes, ook toegelaten. Het Wetenschappelijk Comité voor de Menselijke Voeding van de EEG heeft in 1984 een aanbeveling aan de regeringen van de lidstaten uitgebracht inzake de aanvaardbaarheid en de aanvaardbare dagelijkse dosis van een reeks van suikervervangende zoetstoffen (zie tabel). Op grond hiervan behoeft er geen bezwaar tegen te bestaan om suikervervangende zoetstoffen op grotere schaal in levensmiddelen toe te staan dan tot nog toe het geval is. De toelating van de nieuwe zoetstoffen zal in Nederland wettelijk geregeld gaan worden in een nieuw Suikervervangende Zoetstoffen Besluit van de Warenwet. Zoetstoffen kunnen toegevoegd worden aan bepaalde eet- en drinkwaren zoals frisdranken en siropen, suikerwerken, puddingpoeders, tafelzuren, bakkerswaren, cacao- en chocoladeprodukten, desserts als pudding en mousse, hoestdruppels, keelpastilles, speciale bieren, kauwgom en salades.
3 Zoetstoffen Aanvaardbare dagelijkse dosis en de zoetkracht van suikervervangende zoetstoffen stof aanvaardbare dagelijkse dosis (mg/kg lichaamsgewicht) * zoetkracht (in verhouding tot saccharose) acesulfaam aspartaam cyclamaat saccharine 2,5 300 polyolen: isomalt lactitol maltitol mannitol sorbitol xylitol Bij een consumptie per dag van minder dan 20 gram van een van de polyolen, of een mengsel ervan, is het onwaarschijnlijk dat er een laxerend effect optreedt, de ADI ligt hoger (40 gram) 0,5 0,3 1 0,45 0,5 1 * Voor de mens wordt over het algemeen een gemiddeld gewicht van 60 kg aangehouden. Chemische, fysische en fysiologische eigenschappen Suikervervangende zoetstoffen Polyalcoholen of polyolen zoals sorbitol, mannitol, xylitol, isomalt, maltitol, lactitol en gehydrogeneerde glucosestroop zijn produkten verkregen door hydrogenering van sacchariden (suikers). Zo ontstaat door hydrogeneren uit zetmeel sorbitol, uit fructose mannitol, uit xylose xylitol, uit maltose maltitol, uit lactose lactitol en uit glucosestroop gehydrogeneerde glucosestroop. Deze polyolen behoren tot de suikervervangende zoetstoffen. Een stof als suiker heeft naast de zoetende werking ook de eigenschap om water vast te houden en te dienen als vulmiddel. De alternatieve zoetstoffen bezitten niet altijd deze laatste twee eigenschappen. Soms vertonen ze een geheel ander karakter. Zo onttrekken de suikervervangende zoetstoffen zoals xylitol, sorbitol en mannitol, warmte aan de omgeving bij oplossen. Dit veroorzaakt in de mond een koud en fris gevoel. Zoetstoffen worden ook gebruikt om
4 032 4 Zoetstoffen hun vochtvasthoudende werking, om caramelliseren tegen te gaan en om de smaak van limonades te veraangenamen. In consumptieijs kunnen in plaats van suiker zoetstoffen gebruikt worden om te grof korrelige ijskristallen tegen te gaan. Voor xylitol, sorbitol, gehydrogeneerde glucosestroop en isomalt is aangetoond, dat deze stoffen minder cariësverwekkend zijn dan suikers. Deze zoetstoffen zijn nl. minder gemakkelijk fermenteerbaar door bacteriën in de mond. Hierdoor ontstaan minder zuren die het tandglazuur kunnen aantasten. Xylitol wordt door geen enkele normaal voorkomende mondbacterie vergist. Dit in tegenstelling tot sorbitol. Xylitol veroorzaakt dus minder tandbederf dan sorbitol. lsomalt is een equimolair mengsel van α-d-glucopyranosyl-1,6-dsorbitol en α-d-glucopyranosyl-1,6-d-mannitol. Het wordt gebruikt door reductie van palatinose. Lactitol of β-d-galactopyranosyl-1,4-d-sorbitol is een disaccharidealcohol. De zoetkracht is ongeveer een derde van die van saccharose. Het komt niet in de natuur voor en wordt geproduceerd door hydrogenering van lactose. De energetische waarde is discutabel. Lactitol wordt in de darm nauwelijks gesplitst in galactose en sorbitol. De opname vanuit de darm is minimaal. Maltitol of α-d-glucopyranosyl-1,4-d-sorbitol is een disaccharidealcohol. De zoetkracht komt overeen met die van saccharose. Het komt niet in de natuur voor. Het wordt bereid door hydrogenering van maltose. In de handel verkrijgbare produkten zijn mengsels van ongeveer 50% maltitol en gehydrogeneerde tri- tot heptasacchariden en hogere polysacchariden. Maltitol wordt in de darm langzaam omgezet in glucose en sorbitol. Mannitol is een hexitol en heeft een zoetkracht die ongeveer gelijk is aan die van sorbitol. De stof komt voor in een aantal groentes, zoals andijvie, selderij, kool. De produktie geschiedt door elektrolytische reductie van glucose. De opname vanuit de darm is gering. Sorbitol is een stereoisomeer van mannitol. De zoetkracht is de helft van saccharose. De energetische waarde is ongeveer gelijk aan die van saccharose. Sorbitol komt voor in vruchten, bessen en planten. Het wordt gemaakt door glucose te reduceren. Sorbitol wordt veel gebruikt in dieetwaren voor diabetici.
5 Zoetstoffen Xylitol is een polyalcohol, namelijk xylopentaan-1,2,3,4,5-pentol. De zoetkracht en energetische waarde zijn ongeveer gelijk aan die van saccharose. Xylitol komt voor in een aantal groente- en fruitsoorten. Uitgangsmaterialen voor de xylitolproduktie zijn onder andere rijstvliesjes, stro en berkenhout. Vanwege de hoge prijs wordt het vrijwel alleen toegepast in suikervrije kauwgum. Gehydrogeneerde glucosestroop wordt verkregen door katalytische hydrogenering van glucosestroop met een hoog gehalte aan maltose en dat is verkregen door enzymatische hydrolyse. Het is een heldere en reukloze stroop. Het droge of gekristalliseerde produkt is een witte kristallijne massa met een zoete smaak. Andere zoetstoffen Acesulfaam is het kaliumzout van 3,4-dihydro-6-methyl-2,2,4-trioxo-1,2,3-oxathiazine-3-ide. De zoetkracht is 200 maal die van suiker. Aspartaam heeft als chemische naam N-L-α-aspartyl-L-fenylalanine methyl ester. De zoetkracht is 200 maal die van suiker. Aspartaam is gevoelig voor verhitting. Het ontleedt bij 150 C. Cyclamaat heeft als chemische naam cyclohexylsulfaminezuur. De zoetkracht is 30 maal die van suiker. De stof kan door de darmflora worden omgezet in cyclohexylamine. Glycyrrhizine, een saponine, is een extract van de zoethoutwortel. Het is maal zoeter dan suiker. Miraculine is een glycoproteïne van onbekende samenstelling. De stof wordt geëxtraheerd uit een Westafrikaanse vrucht (Synsepalum dulcifium). Het heeft als eigenschap zuur voedsel zoet te doen smaken. Monelline is een eiwit en is afkomstig van een Westafrikaanse bes (Dioscoreophyllum cumminsii). Deze stof is maal zoeter dan suiker. Neohesperidine is een stof afkomstig van schillen van citrusvruchten. Saccharine, orthobenzoëzuursulfimide, is 300 maal zoeter dan suiker. Het heeft echter een bittere bijsmaak. Saccharine ontleedt bij verhitting. Het wordt toegepast in onder andere zoetjes en in dieetwaren voor diabetici. Stevioside is een glycoside afkomstig uit de bladeren van Stevia rebandiona. Het is 300 maal zoeter dan suiker.
6 032 6 Zoetstoffen Thaumatine is een mengsel van zeer zoete eiwitten geëxtraheerd uit de vruchten van de Westafrikaanse plant Thaumatococcus danielli. Het is maal zoeter dan suiker. De vrucht wordt al zeer lang vanwege zijn uitzonderlijke zoetkracht in West-Afrika gebruikt. Toxicologische aspecten Voor de toelating van een zoetstof is men wettelijk verplicht een gedetailleerd onderzoek naar de toxische eigenschappen te doen en de resultaten te overleggen. De stof wordt hiertoe onderzocht in een reeks standaardtoetsen (zie Kroes: Toxicologie enkele begrippen, Chemische Feitelijkheden, ). Voor de volgende stoffen is het toxiciteitsonderzoek voldoende geweest om een no-effect -niveau en een ADI vast te kunnen stellen: aspartaam, cyclamaat, saccharine en acesulfaam (zie tabel). Consumptie van aspartaam draagt bij aan de opname van fenylalanine. Dit zou een probleem kunnen zijn voor personen die aanleg hebben voor fenylketonurie. Uit proeven met menselijke vrijwilligers is gebleken dat opname van aspartaam slechts een kleine verhoging van fenylalanine in het bloed veroorzaakt. Geen van de proefpersonen vertoonde enige neurologische afwijking. Gegevens over het voorkomen van fenylalanine in het bloed van zwangeren geven ook geen aanleiding te veronderstellen dat enig effect op de ongeborene verwacht zou mogen worden. Op grond van nog enige onzekerheden in de extrapolatie van toxiciteitsgegevens van de rat naar de mens is er voor cyclamaat en saccharine een tijdelijke ADI vastgesteld. Deze is onder andere gebaseerd op het mogelijk verhoogde risico voor blaaskanker bij de mens. Dierproeven geven enige steun aan deze veronderstelling. Saccharine verhoogt het voorkomen van blaaskanker in met name mannelijke ratten. In epidemiologisch onderzoek werd incidenteel een relatie gevonden tussen saccharinegebruik en een verhoogd voorkomen van blaaskanker bij de mens. Deze gegevens zijn echter in ander onderzoek niet bevestigd en een recent zeer uitgebreid epidemiologisch onderzoek in de VS bleek negatief. Hoewel het werkingsmechanisme van saccharine met betrekking tot het ontstaan
7 Zoetstoffen van blaaskanker in ratten niet bekend is, wordt aangenomen dat de kankerverwekkende werking van saccharine op een indirecte manier plaatsvindt. Dit betekent dat beneden een bepaalde dosis zo n effect niet meer verwacht kan worden. De bij de rat geteste hoeveelheden waren extreem veel hoger dan die welke de mens opneemt. Ook cyclamaat is korte tijd verdacht geweest van blaaskankerverwekkende werking. Nader onderzoek leidde echter tot de conclusie dat dit niet bevestigd kon worden en andere factoren voor dit effect verantwoordelijk moeten worden gesteld. Een belangrijk gegeven is dat de rat het in de darm uit cyclamaat gevormde cyclohexylamine anders omzet dan de mens en de muis. Dit verschil in metabolisme beïnvloedt de toxiciteit. De opname (resorptie) van cyclamaat in de darm is ongeveer 40%. Van het niet geresorbeerde cyclamaat wordt tot 30% door de darmflora omgezet in cyclohexylamine. Maar bij de mens is dit waarschijnlijk minder. Bij het toxiciteitsonderzoek met de polyolen doet zich het probleem voor dat toediening van grote hoeveelheden in wezen niet-toxische stoffen, met de bedoeling om een toxische werking aan te tonen en een dosis-effect relatie vast te stellen, kan resulteren in niet-specifieke effecten. Anderzijds is een honderdvoudig hogere hoeveelheid in een proefdierdieet, zoals gebruikelijk in dit soort proeven, niet mogelijk bij toepassing van meer dan 1% van de betreffende stof in de menselijke voeding. Sorbitol en xylitol zijn normale intermediairen van de (menselijke) koolhydraatstofwisseling. Zij worden traag geresorbeerd. Zij belasten het glucosemetabolisme van de diabetespatiënt minder dan glucose. Het bloedglucosegehalte en de insulinespiegel worden minder beïnvloed. Dit wordt als een belangrijk voordeel beschouwd van de toepassing van sorbitol en xylitol in het dieet van de diabetespatiënt. Er zijn enkele polyolen, zoals met name xylitol, sorbitol, mannitol, maltitol en lactitol, die bij substantiële hoeveelheden osmotische diarree en gasontwikkeling kunnen veroorzaken. De mate waarin deze verschijnselen zich voordoen, hangt af van de soort zoetstof, de spreiding van de maaltijden, de vulling van de maag en individuele verschillen in gevoeligheid voor de laxerende werking. Zo zijn kinderen van 2-3 jaar gevoeliger dan kinderen van 5-6 jaar. Gegevens betreffende het laxerend effect van polyolen zijn de basis voor een
8 032 8 Zoetstoffen normstelling. Een hoge ADI gebaseerd op toxiciteitsonderzoek is voor de normstelling irrelevant. Bij een consumptie per dag van minder dan 20 gram van een van de polyolen, of een mengsel ervan, is het onwaarschijnlijk dat er een laxerend effect optreedt. Het gebruik van deze stoffen in de voeding voor jonge kinderen dient echter te worden afgeraden. Van de volgende stoffen zijn de gegevens onvoldoende om de stof toxicologisch te kunnen beoordelen: glycyrrhizine, miraculine, monelline, neohesperidine en stevioside. De toepassing ervan wordt derhalve niet aanvaardbaar geacht. Voor thaumatine is geen ADI vastgesteld. De stof wordt echter wel aanvaardbaar geacht vanwege het al langdurige, voor zover bekend probleemloze gebruik van deze stof door de bevolking in West-Afrika. Literatuur L. O Brien en R. C. Gelardi, Alternative sweeteners. Chemtech. 11(1981), L. D. Stegink en L. J. Filer (editors), Aspartame. Physiology and Biochemistry. M. Dekker. New York (1984). Verslagen van het Wetenschappelijk Comité voor de Menselijke Voeding van de EEG, 16e reeks (te verschijnen in 1985). oktober 1985 Dr. J. J. T. W. A. Strik Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM)
Zoetstoffen. Hoofdstuk 7. 7.1 Zoetstoffen die geen energie leveren (ook intensieve zoetstoffen genoemd) Acesulfaam-K
Hoofdstuk 7 Zoetstoffen De tijd ligt achter ons dat er vanwege diabetes geen gram suiker was toegestaan. Toch hebben zoetstoffen in bepaalde situaties zin. Als voedingsmiddelen gezoet zijn met een kunstmatige
Nadere informatieHoofdstuk 7 Zoetstoffen
Hoofdstuk 7 Zoetstoffen 7.1 Inleiding Zoetstoffen kunnen gebruikt worden om dranken, maar ook nagerechten en snoep te zoeten. Als voedingsmiddelen gezoet zijn met een kunstmatige zoetstof, dan moet op
Nadere informatieZoetstoffen: Gezond alternatief voor suikers? (1)
Foto: Z. Santrac ZOETMIDDELEN MET EN ZONDER SUIKERS (3) Zoetstoffen: Gezond alternatief voor suikers? (1) VOEDING Door: H. de Lint, diëtiste/natuurvoedingsdeskundige Uit de laatste Voedselconsumptiepeiling
Nadere informatieZoetstoffen: Gezond alternatief voor suikers? (2)
ZOETMIDDELEN MET EN ZONDER SUIKERS (4) Zoetstoffen: Gezond alternatief voor suikers? (2) VOEDING In het vorige deel van dit artikel zijn de zgn. extensieve zoetstoffen besproken: polyolen of suikeralcoholen
Nadere informatieDit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen
1995L0031 NL 24.08.2000 002.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen "B RICHTLIJN 95/31/EG VAN DE COMMISSIE van 5 juli
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1995 550 Besluit van 1 november 1995, houdende wijziging van het Warenwetbesluit Zoetstoffen Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden,
Nadere informatieDit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen
1995L0031 NL 01.08.2001 003.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B RICHTLIJN 95/31/EG VAN DE COMMISSIE van 5 juli
Nadere informatie- 3 - Bijlage behorende bij het Landsbesluit zoetstoffen in levensmiddelen (P.B. 2005, no. 60) EG-nr. Naam Levensmiddelen Maximale gebruiksdoses
- 3 - Bijlage behorende bij het Landsbesluit zoetstoffen in levensmiddelen (P.B. 2005, no. ) Deze bijlage behoort bij artikel 2, tweede lid. E 420 Sorbitol Desserts en soortgelijke producten quantum i)
Nadere informatieIntens-zoetende stoffen
078 1 Intens-zoetende stoffen Inleiding De mens vindt de gewaarwording van zoetheid van nature plezierig. Pasgeboren en zelfs nog ongeboren baby s reageren al positief op de smaak van suiker, wat sommigen
Nadere informatieKoolhydraten. Voeding en Welzijn
Koolhydraten Voeding en Welzijn Koolhydraten Welke koolhydraten kennen jullie al? Verschillende koolhydraten Op te delen in 3 groepen Monosachariden Disachariden Polysachariden Op te delen in deze groepen
Nadere informatiePRODUKTEN ZONDER TOEGEVOEGDE SUIKER
PRODUKTEN ZONDER TOEGEVOEGDE SUIKER PRODUKTEN GEZOET MET Door de voedingsindustrie wordt er tegenwoordig een brede waaier van producten aangeboden met de vermelding "zonder toevoeging van suiker". Wij
Nadere informatieChemische analyse van dranken
Chemische analyse van dranken De voedingswaarde van wat we eten en drinken wordt bepaald door de aanwezige nutriënten. Deze nutriënten zijn: water, eiwitten, vetten, (verteerbare) koolhydraten, mineralen,
Nadere informatieRICHTLIJN 94/35/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN VAN DE RAAD van 30 juni 1994 inzake zoetstoffen die in levensmiddelen mogen worden gebruikt
Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de Instellingen RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN VAN DE RAAD van 30 juni 1994 inzake zoetstoffen
Nadere informatieWettelijke aspecten bij vet- en suikerreductie in chocolade. Charlotte Boone Flanders FOOD
Wettelijke aspecten bij vet- en suikerreductie in chocolade Charlotte Boone Flanders FOOD 5/16/2012 SLIDE 1 Outline Gebruik van vet- en suikervervangers Toegelaten Voorwaarden Etikettering Voldoet de caloriegereduceerde
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Schuilnamen voor Suikers en Zoetstoffen Veel mensen weten inmiddels wel dat niet de vetten maar de suikers de boosdoeners zijn. Maar om ze dan te verwijden is geen eenvoudige opgave. De leveranciers zien
Nadere informatieDieetadvies bij diabetes mellitus (voor insuline afhankelijke diabetespatiënten)
Dieetadvies bij diabetes mellitus (voor insuline afhankelijke diabetespatiënten) Wat is diabetes mellitus? Diabetes mellitus is een chronische stofwisselingsziekte waarbij het glucosegehalte in het bloed
Nadere informatieTitel. Inhoudstafel Tekst Begin
Titel 17 FEBRUARI 1997. - Koninklijk besluit betreffende zoetstoffen die in voedingsmiddelen mogen worden gebruikt. (NOTA : Raadplegging van vroegere versies vanaf 10-04-1997 en tekstbijwerking tot 03-04-1998)
Nadere informatieMarianne Pieters Inspectie Gezondheidsbescherming, Waren en Veterinaire Zaken, (inspectie W&V)Zuid
Zoetstoffen 160/161 1 Zoetstoffen Marianne Pieters Inspectie Gezondheidsbescherming, Waren en Veterinaire Zaken, (inspectie W&V)Zuid Dit artikel is een herziening van hemische Feitelijkheden 032 Zoetstoffen
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Afdeling Diëtetiek Locatie Purmerend/Volendam Wat is zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum)? Zwangerschapsdiabetes ofwel diabetes gravidarum is een meestal
Nadere informatieDieetadvies bij diabetes mellitus (voor insuline afhankelijke diabetespatiënten)
Dieetadvies bij diabetes mellitus (voor insuline afhankelijke diabetespatiënten) Wat is diabetes mellitus? Diabetes mellitus is een chronische stofwisselingsziekte waarbij het glucosegehalte in het bloed
Nadere informatieYVONNE VAN DEN BERG & MARTINE BOTERMANS. de veiligheid en schadelijkheid van e-nummers
YVONNE VAN DEN BERG & MARTINE BOTERMANS de veiligheid en schadelijkheid van e-nummers De veiligheid en schadelijkheid van E-nummers is uitgeven door vl&db uitgevers in samenwerking met het Allergieplatform.
Nadere informatieClaims gericht op suiker
De laatste jaren zijn er veel producten in de supermarkten te vinden die een claim dragen gericht op de hoeveelheid suiker in het product. Het betreft veelal negatieve claims, zoals geen suiker toegevoegd.
Nadere informatieDag In deze 10 dagen aandacht voor:
Dag 81-90 In deze 10 dagen aandacht voor: Opnieuw 10 dagen lekker gegeten! Hoe gaat het met je gewicht? En met je beweging? Vul ook deze week de metingenlijst in. Vul ook de Rand-36 in en mail je antwoorden
Nadere informatieZWANGERSCHAPSDIABETES
ZWANGERSCHAPSDIABETES 872 Inleiding Tijdens de zwangerschap kan het gebeuren dat de hoeveelheid glucose in uw bloed (bloedsuiker) te hoog wordt. Als uw bloedglucose hoger is dan 6.7mmol/l, dit is de eenheid
Nadere informatieDe glucose kan de cellen niet in waardoor het bloedglucosegehalte te hoog wordt.
Inleiding Onze voeding bestaat uit eiwitten, vetten, koolhydraten, voedingsvezels, vitamines, mineralen en vocht. Al het voedsel wordt in de maag en in de darmen verteerd. De waardevolle stoffen worden
Nadere informatieBesluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie
(Tekst geldend op: 23-07-2010) Besluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie levensmiddelen) Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau,
Nadere informatieKoolhydraten. Koolhydraten komen in een zeer groot aantal verschillende. In schema 5-8 noemen we enkele koolhydraatrijke voedingsmiddelen.
Koolhydraten Zoet is lekker. In Nederland gebruiken we per jaar zo n 45 kilo suiker per hoofd van de bevolking. Daarvan is dertig procent zichtbaar als toevoeging aan koffie, thee, yoghurt en dergelijke.
Nadere informatieFeiten en fabels over gezonde voeding: cola life, cola green, what's next?" Liesbeth Renaerts Competentiecentrum Klinische voeding UZ Leuven
Feiten en fabels over gezonde voeding: cola life, cola green, what's next?" Liesbeth Renaerts Competentiecentrum Klinische voeding UZ Leuven Inhoud o Inleiding o Voedingsonderzoek correct interpreteren
Nadere informatieStevia en steviolglycosiden
Stevia en steviolglycosiden Productinformatie Steviahouse.nl Weijinksweg 18 7558 PL Hengelo (ov) Nederland BTW: NL103938941 B01 kvk nr: 55471366 website: www.steviahouse.nl e-mail: info@steviahouse.nl
Nadere informatieKONINKLIJK BESLUIT van 24 JANUARI 1990 betreffende aroma's voor gebruik in voedingsmiddelen (Stbl. 24.IV.1990)
KONINKLIJK BESLUIT van 24 JANUARI 1990 betreffende aroma's voor gebruik in voedingsmiddelen (Stbl. 24.IV.1990) Wijzigingen: K.B. 3 maart 1992 (Stbl. 15.IV.1992) Gelet op de wet van 24 januari 1977 betreffende
Nadere informatieVOEDINGSFOUTEN! DE TOP 10 HET OPTIMALEGEZONDHEIDS TRAININGSPROGRAMMA! WEEK 1, DE TOP 10 FOUTEN
HET OPTIMALEGEZONDHEIDS TRAININGSPROGRAMMA! WEEK 1, DE TOP 10 FOUTEN DE TOP 10 VOEDINGSFOUTEN! Het OptimaleGezondheids trainingsprogramma! Week 1, De Top 10 Fouten Snel, pijnloos en effectief! klantenservice@optimalegezondheid.com
Nadere informatieVoedingsadvies bij diabetes voor senioren
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: kwaliteit@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Voedingsadvies bij diabetes voor senioren Jessa Ziekenhuis
Nadere informatieHet laag FODMAP dieet
Het laag FODMAP dieet Voeding - gezonde leefstijladviezen & het laag FODMAP dieet Prikkelbare darm syndroom (PDS) is een chronische aandoening van de dikke darm. Bij PDS is de werking van de dikke darm
Nadere informatieVitaminepreparaten voor kinderen. Voedsel en Waren Autoriteit
Vitaminepreparaten voor kinderen Voedsel en Waren Autoriteit Projectnummer: ZD05K207 Datum: februari 2006 1 Samenvatting De laatste jaren is er een trend dat vitaminepreparaten speciaal bestemd voor kinderen
Nadere informatieZoetstoffen onschuldige vervangers van suiker?
Zoetstoffen onschuldige vervangers van suiker? Diabetesbericht nr. 1 januari 2015 Jaargang 15 Dat een te hoge inname van suiker niet goed is voor ons lichaam en het gebit, dat weten de meeste mensen inmiddels
Nadere informatieGEZONDE DIABETESVOEDING
GEZONDE DIABETESVOEDING AAN DE HAND VAN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK - Patiëntinformatie - GEZONDE DIABETESVOEDING AAN DE HAND VAN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK De voedingsdriehoek is bij het samenstellen
Nadere informatieDietisten Geldrop Februari 2016 PRIKKELBARE DARM, KAN DE DIETIST U HELPEN?
Dietisten Geldrop Februari 2016 PRIKKELBARE DARM, KAN DE DIETIST U HELPEN? Inhoud Klachten Beïnvloeding van Darmen Leefadviezen Voedingsadviezen, vezels, vocht Feiten en fabels Gasvorming Vezels: 30-40
Nadere informatieAppelsap. 1 KH portie. 51 kcal / 215 kj. 115 ml ± 1 halfvol glas GI = 44
Dranken Dranken Voldoende drinken is belangrijk voor de algemene gezondheid. Bekijken we aandachtig de voedingsdriehoek dan is het duidelijk dat drank een belangrijk onderdeel is. Als volwassenen moeten
Nadere informatieAlgemene voedingsadviezen diabetes mellitus
Algemene voedingsadviezen diabetes mellitus Diabetes mellitus (suikerziekte) is een stofwisselingsziekte waarbij de alvleesklier (pancreas) geen of weinig van het hormoon insuline produceert. In deze brochure
Nadere informatieVoeding bij kanker: fabels en feiten. Dr. Sandra Beijer, diëtist-epidemioloog Afdeling onderzoek Integraal Kankercentrum Nederland
Voeding bij kanker: fabels en feiten Dr. Sandra Beijer, diëtist-epidemioloog Afdeling onderzoek Integraal Kankercentrum Nederland 11 juni 2015 Website www.voedingenkankerinfo.nl Superfoods Kurkuma is
Nadere informatieVOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING. Diabetes Mellitus. Zeker als u ons nodig heeft
VOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING Diabetes Mellitus Zeker als u ons nodig heeft THUISZORG De Friese Wouden JEUGDGEZONDHEIDSZORG KRAAMZORG VOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING Diabetes Mellitus In deze folder vindt
Nadere informatieLAXEERSTROOP TEVA 667 mg/ml, stroop. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 9 februari : Productinformatie Bladzijde : 1
1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Laxeerstroop Teva. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Laxeerstroop Teva is een waterige oplossing van 667 mg lactulose per
Nadere informatieMelk- en melkvervangende producten
Melk- en melkvervangende producten Melk- en melkvervangende producten Melkproducten zijn belangrijk in een gezonde voeding. Zij zijn onze voornaamste leverancier van calcium, noodzakelijk voor de groei
Nadere informatieDieet bij zwangerschapsdiabetes
Dieet bij zwangerschapsdiabetes Informatie voor patiënten F0066-1011_DZH juli 2014 Diabetes Zorg Haaglanden www.diabeteszorghaaglanden.nl Locatie Westeinde, Westeinde 150 2512 HH Den Haag (070) 360 31
Nadere informatieBulkstoffen in voedingsmiddelen
090 1 Bulkstoffen in voedingsmiddelen door Dr. Harald W. A. Teeuwen Hoofd New Business Development Coöperatie Suiker Unie U.A. Breda 1. Inleiding 090 3 1.1. Polyalcoholen 090 3 2. De ontwikkeling van moderne
Nadere informatieZoet beleg. Zoet beleg. Belangrijke opmerking!
Zoet beleg Zoet beleg Alhoewel we dagelijks zoet beleg gebruiken, hoort het eigenlijk thuis in het bovenste vakje van de voedingsdriehoek, bij de niet-essentiële voedingsmiddelen. Een supergezond voedingsadvies
Nadere informatieSnoep en zoetstoffen ( 163
Snoep en zoetstoffen Snoep en zoetstoffen In het volgende hoofdstuk vind je enkele voorbeelden terug van lekkernijen uit het topje van de voedingsdriehoek. Deze voedingsmiddelen zijn niet noodzakelijk
Nadere informatieHoe lees je een voedingse-ket? 12 oktober 2013
Hoe lees je een voedingse-ket? 12 oktober 2013 Het e-ket: wat moet erop? De verplichte gegevens op het e6ket: Verkoopbenaming Ingrediënten (in afnemende hoeveelheid. incl. allergenen) Voedingswaarde Inhoud
Nadere informatieAntwoorden Scheikunde Hoofdstuk 7, Gezond aan tafel
Antwoorden Scheikunde Hoofdstuk 7, Gezond aan tafel Antwoorden door een scholier 2028 woorden 17 juni 2010 6,2 33 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie 7 Gezond aan tafel 7.1 Eten en de
Nadere informatiegastro-enterologie informatiebrochure Lactose-intolerantie
gastro-enterologie informatiebrochure Lactose-intolerantie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Lactose en lactose-intolerantie 4 3. Toedienen enzym lactase 6 4. Meest gestelde vragen en antwoorden 7 5. Nuttige
Nadere informatieEnergie- en eiwitrijke voeding bij diabetes
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Energie- en eiwitrijke voeding bij diabetes Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis
Nadere informatieVoedingsadvies bij diabetes mellitus
Voedingsadvies bij diabetes mellitus Voedingsadvies bij diabetes mellitus Diëtetiek 1 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de dieetadviezen bij diabetes mellitus, ook wel 'suikerziekte' genoemd.
Nadere informatieBIJLAGE: Hulpstoffen en informatie voor de bijsluiter. Drempelwaarde Informatie voor de bijsluiter Opmerkingen
BIJLAGE: Hulpstoffen en informatie voor de bijsluiter Naam Toedieningsweg Drempelwaarde Informatie voor de bijsluiter Opmerkingen Aprotinine Lokaal Kan overgevoeligheid of ernstige allergische reacties
Nadere informatieVoedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap
Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming
Nadere informatieWijziging Warenwetregeling Gebruik zoetstoffen in levensmiddelen
VWS Wijziging Warenwetregeling Gebruik zoetstoffen in levensmiddelen Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 14 september 2004, nr. VGP/VL 2513770, houdende wijziging van de
Nadere informatieV OEDING. Goed nieuws! EN KOOLHYDRATEN. Documentatie- en Informatiecentrum van de Tiense Suikerraffinaderij
V OEDING EN KOOLHYDRATEN Goed nieuws! Documentatie- en Informatiecentrum van de Tiense Suikerraffinaderij Houdt u van suiker? Ja? Uitstekend! U hoeft zich hierover niet langer schuldig te voelen. Integendeel
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Lightproducten daar wordt je dik van en zijn ongezond Lightproducten of Light als je het woord leest zou je denken dat je van producten met deze titel minder zult aankomen, maar tegenovergestelde is het
Nadere informatieHet Voedingscentrum. Stichting Voedingscentrum Nederland Postbus 85700, 2508 CK Den Haag Eisenhowerlaan 108, 2517 KL Den Haag
Het Voedingscentrum Stichting Voedingscentrum Nederland Postbus 85700, 2508 CK Den Haag Eisenhowerlaan 108, 2517 KL Den Haag Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot
Nadere informatieVoedingsadviezen voor volwassenen met diabetes mellitus
Voedingsadviezen voor volwassenen met diabetes mellitus Afdeling Diëtetiek Locatie Purmerend/Volendam Behandeling De behandeling van diabetes is gericht op het normaliseren van de bloedglucosewaarde. Diabetes
Nadere informatiebenzo(a)pyreen of Naam, formule, eigenschappen
006 1 Benzo(a)pyreen Benzo(a)pyreen (BaP) is in het nieuws geweest door de werkelijke of vermeende besmetting van voedingsmiddelen zoals groenten en koffie. Het is een van de ongeveer honderd bekende polycyclische
Nadere informatieEten drinken en een gezond gebit
Eten drinken en een gezond gebit Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag Veel voedingsmiddelen kunnen het glazuur van uw tanden en kiezen aantasten. Op zich is dat geen probleem. Uw gebit herstelt
Nadere informatieEen gestoord-nuchter glucose
Een gestoord-nuchter glucose Inleiding Deze brochure bevat informatie over gestoord-nuchter glucose. Daarnaast wordt aangegeven welke maatregelen u zelf kunt nemen om hier zo goed mogelijk mee om te gaan.
Nadere informatieVoedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap
Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap www.jijwij.nl Tijdens de zwangerschap kunnen er problemen optreden bij de verwerking van koolhydraten (suiker) uit de voeding. Dit wordt aangetoond
Nadere informatieHoe zit het met jou?
Hoe zit het met jou? Eet jij veel suikerrijke producten? Let je erop? Drink je veel frisdrank? Doe je vaak extra suiker op je eten of in je drinken? Wie denkt dat hij/zij te veel suiker consumeert? Waarom
Nadere informatieOverzicht Glycemische Index van diverse voedingsmiddelen
Overzicht Glycemische Index van diverse voedingsmiddelen In dit overzicht vind je een flink aantal voedingsmiddelen en de glycaemisch index van deze producten. Producten met een lager dan 50 zijn groen
Nadere informatieDieet bij zwangerschapsdiabetes
Dieet bij zwangerschapsdiabetes Deze folder is voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes. In deze folder staat wat zwangerschapsdiabetes is en wat het dieet bij zwangerschapsdiabetes inhoudt. Zwangerschapsdiabetes
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Aspartaam, is de kunstmatige zoetstof E951 gevaarlijk en giftig? Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die ongeveer 200 x zo zoet is als suiker en bevat nauwelijks calorieën. Aspartaam staat ook bekend
Nadere informatieAlgemene voedingsadviezen diabetes mellitus
Algemene voedingsadviezen diabetes mellitus Diabetes mellitus (suikerziekte) is een stofwisselingsziekte waarbij de alvleesklier (pancreas) geen of weinig van het hormoon insuline produceert. In deze brochure
Nadere informatieSupplement behorend bij Foeken, Maarten (2010). Speel je eigen keuringsdienst. NVOX (35)09, p 434-436
Supplement behorend bij Foeken, Maarten (2010). Speel je eigen keuringsdienst. NVOX (35)09, p 434-436 Overzichten stuifmeel: zie laatste drie pagina s Mogelijke vragen: 1. Honing (1) 1. Wat is het verschil
Nadere informatieUMC St Radboud. Voeding bij Diabetes Mellitus
UMC St Radboud Voeding bij Diabetes Mellitus Patiënteninformatie Deze folder geeft u informatie over voeding bij Diabetes Mellitus. Diabetes Mellitus Bij mensen met diabetes maakt het lichaam zelf geen
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Voeding bij Diabetes Mellitus
Afdeling Diëtetiek Voeding bij Diabetes Mellitus Inleiding In deze folder vindt u informatie over diabetes en het verband tussen diabetes en voeding. Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus is een stofwisselingsstoornis
Nadere informatieRICHTLIJN 96/8/EG VAN DE COMMISSIE
1996L0008 NL 20.06.2007 001.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B RICHTLIJN 96/8/EG VAN DE COMMISSIE van 26 februari
Nadere informatieZoetstof steviolglycosiden Etikettering en reclame
Zoetstof steviolglycosiden Etikettering en reclame Dit document is bedoeld voor alle actoren in de. Het beoogt de regels weer te geven die voor etikettering en reclame van toepassing zijn op voedingsmiddelen
Nadere informatie-Q) e::::s. .c e ~.- Q)
Examen VWO -Q) 'C e::::s ~.- Q).c e UJ Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Dinsdag 20 juni 13.30-16.30 uur Dit examen bestaat uit 23 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten
Nadere informatiePublicatieblad van de Europese Gemeenschappen C 262 E/429
29.10.2002 Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen C 262 E/429 Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 94/35/EG inzake zoetstoffen die in levensmiddelen
Nadere informatieToxicologie enkele begrippen
009 1 Toxicologie enkele begrippen Regelmatig worden wij geconfronteerd met begrippen als zeer giftige stof, of de zeer gevaarlijke chemische stof-x. Vaak zijn deze begrippen niet nader omschreven en is
Nadere informatieStevia in voeding. Is dat natuurlijker dan aspartaam? Voedingskundige en klinisch epidemioloog www.liesbethoerlemans.com
Stevia in voeding Is dat natuurlijker dan aspartaam? Voedingskundige en klinisch epidemioloog www.liesbethoerlemans.com De wet mbt stevia toegelicht De feiten over de wet met betrekking tot stevia wekken
Nadere informatieZWANGERSCHAPSDIABETES. - Patiëntinformatie -
ZWANGERSCHAPSDIABETES - Patiëntinformatie - Zwangerschapsdiabetes is een vaak miskende aandoening die bij 16% van alle zwangere vrouwen optreedt, meestal in de tweede helft van de zwangerschap. Omdat
Nadere informatieEten drinken en een gezond gebit
Eten drinken en een gezond gebit Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag Veel voedingsmiddelen kunnen het glazuur van uw tanden en kiezen aantasten. Op zich is dat geen probleem. Uw gebit herstelt
Nadere informatie(Voor de EER relevante tekst)
L 144/27 VERORDENING (EU) 2016/863 VAN DE COMMISSIE van 31 mei 2016 tot wijziging van de bijlagen VII en VIII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie
Nadere informatieLightproducten en kunstmatige zoetstoffen
Lightproducten en kunstmatige zoetstoffen Vandaag zullen we je informeren over de waarheden en leugens rondom light producten. Als je in de supermarkt rondloopt, kan je zien dat er zeer veel light producten
Nadere informatieWHITE PAPER. Feiten over suiker
WHITE PAPER Feiten over suiker Over suiker wordt veel gepraat en geschreven. Feiten en meningen maar ook fabels en mythen. Hier de feiten over suikers, voeding en gezondheid, gebaseerd op wetenschappelijke
Nadere informatieWat zijn alternatieven voor suiker in de praktijk? Coca-Cola innovaties met minder suiker en calorieën en hun uitdagingen
Wat zijn alternatieven voor suiker in de praktijk? Coca-Cola innovaties met minder suiker en calorieën en hun uitdagingen Meer dan 500 merken & 3500 producten in 206 landen Nr. 1 Frisdrank Nr. 1 Fruitsap
Nadere informatieNoord-Zuid Suiker in onze voeding. 1. Waar wonen de zoete mondjes?
1. Basisdoelstellingen van deze les: Leerlingen nemen kritische houding aan tov hun voedingspatroon. Ze benoemen de risicofactoren van het (overmatig) eten van suiker. 1. Waar wonen de zoete mondjes? Slide
Nadere informatieVoedingsadvies bij diabetes mellitus
Voedingsadvies bij diabetes mellitus Voedingsadvies bij diabetes mellitus Diëtetiek 1 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de dieetadviezen bij diabetes mellitus, ook wel 'suikerziekte' genoemd.
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Duphalac, stroop 667 mg /ml
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Duphalac, stroop 667 mg /ml Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar deze bijsluiter, het kan
Nadere informatieBesluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie
(Tekst geldend op: 05-01-2005) Besluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie levensmiddelen) Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau,
Nadere informatieVoedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap
Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?
Nadere informatieDefinities koolhydraten en suikers Een overzicht van de terminologie
Factsheet Definities koolhydraten en suikers Een overzicht van de terminologie Koolhydraten zijn een belangrijke bron van energie voor het lichaam. In de loop van de tijd zijn er veel termen voor het beschrijven
Nadere informatieDiabetes mellitus (suikerziekte)
Diabetes mellitus (suikerziekte) Wat is diabetes mellitus? Bij diabetes mellitus, ook wel suikerziekte of diabetes genoemd, is het evenwicht tussen bloedglucose en insuline verstoord. Er wordt te weinig
Nadere informatie6.5. Werkstuk door een scholier 1097 woorden 2 maart keer beoordeeld. Keuzeopdracht; Hoofdstuk 6.4, opdracht B; Bron
Werkstuk door een scholier 1097 woorden 2 maart 2002 6.5 34 keer beoordeeld Vak ANW Keuzeopdracht; Hoofdstuk 6.4, opdracht B; Bron www.nicevzw.be www.food-micro.nl www.consumentenbond.nl Wat is nitraat
Nadere informatieLactulosestroop PCH, stroop 667 mg/ml
Deel IB2 : Bijsluiter Bladzijde : 1 Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn om deze nogmaals door te lezen.
Nadere informatieSuiker. en suikerrijke producten. De zoete geraffineerde verleider
Suiker en suikerrijke producten De zoete geraffineerde verleider We worden dagelijks verleid om suiker te eten. Hoe kan dat? Waarom eten we zoveel suiker en suikerrijke producten terwijl we weten dat het
Nadere informatieMEDISCH HUIS COLIN vzw (MHC vzw) De Bruynlaan 122 2610 Wilrijk Tel.: 03/830.45.45. Fax.: 03/830.51.59.
MEDISCH HUIS COLIN vzw (MHC vzw) De Bruynlaan 122 2610 Wilrijk Tel.: 03/830.45.45. Fax.: 03/830.51.59. www.medischhuis-colin.be info@medischhuis-colin.be 12 INLEIDING Het is voor iedereen belangrijk om
Nadere informatieDIABETES MELLITUS BIJ TABLETGEBRUIK EN/OF LANGWERKENDE INSULINE
DIABETES MELLITUS BIJ TABLETGEBRUIK EN/OF LANGWERKENDE INSULINE 532 Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is diabetes? 3 Behandeling 4 Leefstijl en diabetes 4 Voeding en diabetes 5 Beperk de hoeveelheid verzadigd
Nadere informatieLactose vrije half -volle melk
Lactose vrije half -volle melk Overzicht lactose intolerantie Overzicht lactose intolerantie - In Nederland is circa 2,5 miljoen mensen lactose intolerant. (Dit is bijna 1 op de 7 mensen) Lactose intolerantie
Nadere informatievwo voeding en vertering
vwo voeding en vertering Resorptie van glucose In het celmembraan komen allerlei transporteiwitten voor. Er zijn enkelvoudige transporteiwitten die gefaciliteerde diffusie van een bepaalde stof door het
Nadere informatieDe Maillard reactie. Dit wordt een ingewikkeld verhaal, maar het is niet anders.
De Maillard reactie Dit wordt een ingewikkeld verhaal, maar het is niet anders. Levensmiddelen kunnen bruin kleuren. We kennen allemaal wel wat voorbeelden: als je een appel dóórsnijdt wordt-ie na een
Nadere informatieSAMENVATTING Technische mengsels van vetoplosbare polychloorbifenylen (PCBs) zijn gebruikt als vloeistof in transformatoren, condensatoren en als
109 SAMENVATTING Technische mengsels van vetoplosbare polychloorbifenylen (PCBs) zijn gebruikt als vloeistof in transformatoren, condensatoren en als brandvertragers, vanwege hun thermostabiliteit, chemische
Nadere informatie