Loon. Vraag en antwoord. 1 Wat is brutoloon?

Transcriptie

1 Loon Vraag en antwoord 1 Wat is brutoloon? Brutoloon is het loon zonder enige aftrek van belasting of premies. Tegenwoordig betreffen de meeste loonafspraken het brutoloon, maar nettoloonafspraken komen, met name in bepaalde branches, zoals de horeca, nog wel voor. Nettoloon is het tegenovergestelde van brutoloon, dus na aftrek van alle heffingen, met andere woorden het bedrag dat op de bankrekening van de werknemer wordt bijgeschreven. Nettoloon wordt overeengekomen in branches met veel wisselende werknemers (bijvoorbeeld horeca) of in branches waarbij een bedrag per geleverde prestatie wordt toegekend (bijvoorbeeld tuinbouw). Voor werknemers heeft een nettoloonafspraak het voordeel dat duidelijk is wat het bedrag is dat men daadwerkelijk ontvangt. Voor de werkgever heeft een nettoloonafspraak het nadeel dat een berekening moet 13

2 loon worden gemaakt naar het brutoloon, omdat het hele loonsysteem dit als uitgangspunt hanteert. Bovendien komen wijzigingen in de loonheffing of premies werknemersverzekeringen voor rekening van of ten goede aan de werkgever. 2 Wat is loon in natura? Bij loon in natura wordt (een gedeelte van) de beloning voldaan in een andere vorm dan geld. Het Burgerlijk Wetboek staat slechts een beperkt aantal andere vormen van loonbetalingen toe (art. 7:617 BW); dit zijn: voedsel, licht en verwarming; het gebruik van een woning inclusief verwarming en verlichting; zaken met uitzondering van schadelijke genotmiddelen, zoals alcohol, geschikt voor het persoonlijk gebruik van de werknemer en zijn huisgenoten; bepaalde werkzaamheden of diensten die door of voor rekening van de werkgever door de werknemer worden verricht, onderwijs, kost en inwoning daaronder begrepen; effecten, vorderingen, andere aanspraken en bewijsstukken daarvan en bonnen. Sinds 1 januari 2001 wordt in de Wet op de loonbelasting 1964 gesproken over verstrekkingen. Dit zijn vormen van loon in natura waarvoor een bepaalde waardering is vastgesteld. 3 Wat is negatief loon? Negatief loon ontstaat als een werknemer een bedrag terugbetaalt dat hij als loon heeft ontvangen. Er kunnen zich de volgende situaties voordoen: De werknemer meldt kort na ontvangst van het ten onrechte uitbetaalde loon dat hij dat loon niet wil houden en verzoekt om correctie aan de werkgever. De betaling kan dan worden teruggeven en de werkgever corrigeert de loonstaat van de werknemer voorzover nodig. De werkgever verzoekt de werknemer het uitbetaalde nettobedrag terug te geven. Hij moet dan het loon, de premies werknemersverzekeringen alsmede de loonheffing opnieuw berekenen. Dit kan alleen binnen hetzelfde kalenderjaar. De werkgever vraagt na afloop van het kalenderjaar het brutoloon terug van de werknemer. Het terugbetaalde loon is in het jaar van 14

3 vraag en antwoord terugbetalen negatief loon. Teruggaaf van de loonheffing kan dan via de inkomstenbelasting worden geregeld. Indien in de eerste twee situaties al loonaangifte is gedaan, kan de werkgever een volledige nieuwe aangifte of gedeeltelijk vervangende gegevens insturen indien de aangiftetermijn van dat tijdvak nog niet is verstreken. Als de termijn wel is verstreken, moet binnen acht weken na afloop van die termijn een correctiebericht aan de Belastingdienst worden verstuurd om boetes te voorkomen. 4 Als ik ziek ben, heb ik dan recht op loon? Ja. Als u tijdens uw dienstverband ziek wordt, is uw werkgever verplicht ten minste 70% van het loon door te betalen. Als in de arbeidsovereenkomst of cao staat dat u recht heeft op 100% doorbetaling, dan moet uw werkgever dat ook doen. Heeft u een dienstbetrekking voor bepaalde tijd die eindigt tijdens uw ziekte, dan zal het UWV de betaling overnemen. 5 Kunnen kostenvergoedingen ook brutoloon zijn? Kostenvergoedingen zijn vergoedingen die aan werknemers worden verstrekt in verband met door hen gemaakte of nog te maken kosten die noodzakelijk zijn om het loon te kunnen verwerven. Deze vergoedingen zijn onbelast (zogenoemde vrije vergoedingen) als zij binnen de grenzen van de redelijkheid noodzakelijk zijn voor een behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking. Wat redelijk is, is moeilijk aan te geven en daarover ontstaan dan ook geregeld problemen met de Belastingdienst. In ieder geval is vereist dat een onderbouwing van de aard en de geschatte omvang per kostensoort wordt opgesteld en bewaard in de loonadministratie. Daarnaast kan de Belastingdienst een onderzoek naar de werkelijk gemaakte kosten laten instellen. Het is daarom raadzaam vóór het invoeren van een kostenvergoeding werknemers gedurende enige maanden te laten bijhouden welke kosten zoal worden gemaakt en hoe hoog die zijn. Hieruit is dan een goed gemiddelde te trekken over de hoogte van de vaste te geven kostenvergoeding. Het is aan te bevelen om de bonnen gedurende deze periode goed te bewaren, zodat bij een latere controle een goede onderbouwing van de kostenvergoeding is te geven. Het spreekt voor zich dat naast deze vaste kostenvergoeding geen declaraties mogen worden ingediend die kostensoorten bevatten die al 15

4 loon in deze vaste kostenvergoeding zijn begrepen. Het is daarnaast raadzaam jaarlijks deze vaste kostenvergoedingen aan te passen aan de eventuele stijging of daling van de in de kostenvergoeding opgenomen kosten. Ook een nieuw onderzoek na een paar jaar naar de werkelijke kosten vermindert de kans op problemen bij een latere controle door Belastingdienst. Een aantal vergoedingen mag (beperkt) onbelast worden uitbetaald. Andere vergoedingen zijn derhalve belast en behoren tot het loon waarover premies en loonbelasting moet worden berekend. De benoemde onbelaste vergoedingen (sinds 1 januari 2001 vrije vergoedingen ) zijn meestal vrijgesteld; wordt meer uitbetaald, dan is dat meerdere belast. Een opsomming van deze belaste en (beperkt) onbelaste vergoedingen is onder meer te vinden in de jaarlijks aan iedere werkgever via de Belastingdienst verstrekte Handboek loonheffingen. 6 Mijn werkgever heeft mij op non-actief gezet in afwachting van mijn ontslag. Heb ik gedurende die periode recht op salaris? Ja. Het is wel van belang dat u uw arbeidskracht aanbiedt en steeds beschikbaar blijft om werk te verrichten. 7 Is mijn werkgever verplicht mij vakantietoeslag te betalen? Op grond van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag moet uw werkgever u 8% van uw loon aan vakantietoeslag betalen. 8 Bestaat er een minimumuurloon voor freelancers? Freelance is geen wettelijk begrip. Een freelancer kan gewoon een werknemer zijn, die bijvoorbeeld op oproepbasis werkt. Een freelancer kan ook een zelfstandige zijn. De Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag geldt alleen voor werknemers, mensen die op basis van een arbeidsovereenkomst werkzaam zijn. Een freelancer die als zelfstandige werkt, heeft dus geen recht op betaling van ten minste het minimumloon. Wanneer men twijfelt of het freelancewerk nu als werknemer wordt gedaan dan wel als zelfstandige, kan men aan de werkgever/opdrachtgever verzoeken om een schriftelijke opgave welk soort overeenkomst is aangegaan. Het is wettelijk verplicht om een dergelijke opgave te verstrekken. 16

5 vraag en antwoord 9 Ik heb een beslaglegging op mijn loon. Moet mijn werkgever hieraan gevolg geven? Ja. Van belang is wel dat de werkgever rekening houdt met de beslagvrije voet. Degene die het beslag legt, veelal de deurwaarder, is gehouden de beslagvrije voet aan de schuldenaar mede te delen. De werkgever dient als derde-beslagene ook op de hoogte te zijn van de beslagvrije voet. Immers, deze moet weten of hij bevrijdend aan de werknemer het resterende loon uitbetaalt. 10 Mijn werkgever zegt dat ik rente moet gaan betalen over de personeelslening. Is dat waar? Omdat de aftrek van rente op consumptief krediet (niet de hypotheekrente) niet meer aftrekbaar is in de inkomstenbelasting, moet op een personeelslening ten minste 4,7% rente (2007) worden betaald. Dit rentepercentage wordt ieder jaar aangepast. Een renteloze of laagrentende lening kan wel aan een werknemer worden verstrekt voor zover de werknemer het geld gebruikt om iets aan te schaffen dat de werkgever anders ook geheel of nagenoeg geheel (= 90%) onbelast aan de werknemer had kunnen geven, bijvoorbeeld een pc van 1400 of een OV-jaarkaart. 11 Moet ik als werkgever ook eindheffing toepassen over geschenken die ik aan andere relaties dan mijn eigen werknemers geef die werkzaamheden voor mij hebben verricht (bijvoorbeeld uitzendkrachten die rond een algemeen erkende feestdag bij mij werkzaam zijn)? Vanaf 1 januari 2006 kunt u de belasting voor uw rekening nemen door het toepassen van het eindheffingstarief van 45%, als de waarde per geschenk niet meer is dan 136 maar dan dient het geschenk gelijk te zijn aan hetgeen u aan uw werknemers geeft en ook voor de werknemers eindheffing toe te passen. Verder dient u de af te dragen eindheffing te vermelden onder rubriek Eindheffing publiekrechtelijke uitkeringen en tijdelijke knelpunten van ernstige aard en in uw loonadministratie op te nemen aan wie de geschenken zijn verstrekt. Tot slot moet u de ontvanger van het geschenk melden dat u de belasting voor uw rekening heeft genomen. Als de waarde meer is dan 136, dan past u over de gehele waarde een tarief toe van 75%. 17

6 loon 12 Wat is fictief loon? Fictief loon is het loon dat een directeur/aanmerkelijkbelanghouder van een vennootschap als loon moet verantwoorden, indien hij geen of een lager loon dan voor zijn functie gebruikelijk opneemt. Weliswaar geniet hij dit loon niet feitelijk, maar hij moet het wel voor de loonheffing in aanmerking nemen, zodat er wel loonheffingen over betaald worden. 13 Wat wordt verstaan onder spaarloon? Spaarloon is een deel van het brutoloon dat de werknemer spaart op grond van een schriftelijke regeling van zijn werkgever (spaarloonregeling). De op basis van deze regeling gespaarde bedragen moeten gedurende ten minste vier jaren op een geblokkeerde spaarloonrekening staan. Het spaarloon tot een maximum van 613 is vrijgesteld van inkomstenbelasting, loonbelasting en socialeverzekeringspremies. De werkgever moet echter 25% loonheffing (eindheffing) afdragen over het door de werknemers gespaarde loon. Een nadeel is dat het uitkeringsdagloon van de werknemersverzekeringen verlaagd wordt. De spaarloonregeling moet schriftelijk zijn vastgelegd en de regeling moet openstaan voor ten minste 75% van het personeel. Gedurende de blokkeringtermijn van vier jaar kan het spaarloon gedeblokkeerd worden voor de volgende toegestane deblokkeringsmogelijkheden: aankoop eigen woning, aankoop van effecten, betaling van bepaalde lijfrentepremies of premies voor bepaalde kapitaalsverzekeringen, vrijwillig betaalde pensioenpremies, start eigen onderneming, opname voor verlof, financiering van bepaalde scholingsuitgaven, kinderopvang en financiering studie. 14 Wat is vakantiebijslag? In de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag is vastgelegd dat werknemers recht hebben op vakantiebijslag die 8% van het loon bedraagt. Het percentage kan jaarlijks verschillen. Het is mogelijk meer vakantiebijslag te geven. De wet geeft dus een minimum aan. Hoofdregel blijft dat minder vakantiebijslag dan 8% van het wettelijke minimumloon niet is toegestaan. Recht op vakantiebijslag heeft degene die: werkzaam is op basis van een arbeidsovereenkomst; In Nederland woonachtig is; 18

7 vraag en antwoord geen ambtenaar is (voor ambtenaren geldt een aparte regeling); een zogenaamde bemiddelaar is (werkt op basis van een overeenkomst voor één opdrachtgever, verleent bemiddeling bij het totstandkomen van overeenkomsten en doet dit beroepsmatig, laat zich niet bijstaan door meer dan twee anderen, bijvoorbeeld verzekeringsagenten, handelsagenten, colporteurs, advertentieacquisiteurs). Het percentage wordt berekend over loon uit dienstbetrekking. Over een aantal bijzondere betalingen, zoals overwerk, uitkeringen bij bijzondere gelegenheden, winstuitkeringen, spaarloon, kostenvergoedingen en eindejaarsuitkeringen, behoeft geen vakantiebijslag te worden berekend. Wel is vakantiebijslag verschuldigd over de in de arbeidsovereenkomst of cao opgenomen werkgeversbijdrage in de premie ziektekostenverzekering en vergoeding voor reisuren. Als het overeengekomen loon driemaal het minimumloon overschrijdt, kan schriftelijk worden afgesproken dat geen of een lager bedrag aan vakantiebijslag zal worden betaald. De vakantiebijslag moet volgens de wet eenmaal bij het opnemen van de vakantie worden verstrekt, maar uiterlijk in juni. Meestal wordt al in de maand mei uitbetaald. Het is niet toegestaan de vakantiebijslag in het periodieke loon op te nemen. De werknemer moet de bijslag duidelijk van het periodieke loon kunnen onderscheiden. Vakantiebijslag is brutoloon, waarop loonheffing en premies werknemersverzekeringen moeten worden ingehouden. 15 Wanneer moet mijn werkgever een overwerkvergoeding of -toeslag betalen? Meestal wordt in een cao of arbeidsovereenkomst vastgelegd of, en zo ja, welk bedrag of percentage van het loon bij overwerk wordt betaald. Als u langer werkt dan contractueel is afgesproken is sprake van overwerk. In principe kan uw werkgever u verplichten overwerk te verrichten als de bedrijfsomstandigheden (van tijdelijke aard) daartoe aanleiding geven, tenzij dit uitdrukkelijk is uitgesloten. In de wet is geen bepaling opgenomen die de betaling en de hoogte van de overwerkvergoeding regelt. In de praktijk komt overwerkvergoeding vooral bij de lagere functies voor. Nogal wat werkgevers kennen de zogenaamde tijd-voor-tijdregelingen (compensatie met vrije tijd) of een combinatie van tijd-voor-tijd en een overwerkvergoeding. Een voorbeeld van een overwerkvergoeding: 19

8 loon voor de eerste drie overuren per dag mits onmiddellijk voorafgaand aan of aansluitend op de normale arbeidstijd een toeslag van 25% op het loon; voor andere overuren op werkdagen en zaterdag een toeslag van 50% op het loon; voor werk op zon- en feestdagen een toeslag van 100% op het loon. 16 Wanneer heb ik recht op een dertiendemaanduitkering? Een dertiendemaanduitkering kan vastgelegd zijn in de cao. Zo niet, dan heeft u er slechts recht op indien dat is vastgelegd in uw arbeidsovereenkomst of uw werkgever hem buiten uw arbeidsovereenkomst heeft toegezegd. Het is ook mogelijk dat de directie van uw werkgever zich het recht voorbehoudt ieder jaar te bekijken of er ruimte is voor een dertiendemaanduitkering. U zult dan ieder jaar te horen krijgen of deze aan u wordt verstrekt. Een dertiendemaanduitkering is een gratificatie (een extra beloning) ter grootte van een maandloon. De werkgever betaalt deze uitkering meestal in de maand december aan alle werknemers, een groep werknemers of individuele werknemers. De dertiendemaanduitkering of de gratificatie is brutoloon waarop de tabel voor bijzondere beloningen van toepassing is. Ook premies werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zvw zijn in principe verschuldigd. 17 Wat wordt verstaan onder een nachtdienstvergoeding? Een nachtdienstvergoeding is een (extra) vergoeding voor het werken gedurende de nachtelijke uren. De vergoeding is vaak een bepaald percentage van het uurloon. De nachtdienstvergoeding is brutoloon, waarover loonheffing, inkomensafhankelijke bijdrage Zvw en premies werknemersverzekeringen moeten worden ingehouden. 18 Wat wordt verstaan onder een slaapdienstvergoeding? Slaapdienstvergoeding (of waakdienstvergoeding) is een vergoeding voor een periode waarin de werknemer heeft kunnen slapen, maar waarin de mogelijkheid aanwezig is geweest om voor arbeid te worden opgeroepen (bij alarm of nachtdienst van huisartsen en dergelijke). De slaapdienstvergoeding is belast en premieplichtig loon. 20