Professionaliseren via Teacher Design Teams. Lieke Lochten, Magda Mommaerts en Gert Vanthournout

Transcriptie

1 Professionaliseren via Teacher Design Teams Lieke Lochten, Magda Mommaerts en Gert Vanthournout

2 Inhoudsopgave TDT LeerKRACHT Definiëring Meerwaarde Belangrijke startcondities en randvoorwaarden Projectdoelen Projectaanpak Onderzoek

3 Professionalisering van leraren Op welke manier professionaliseren leraren zich in uw school? Nascholingen die gevolgd worden, zijn vaak individueel bepaald. Dus leerkrachten gaan eigenlijk op basis van eigen interesses en eigen noden op zoek naar iets en dan komen ze dat vragen. En dan wordt er eigenlijk vooral budgettair gekeken van kan dat of kan dat niet. [Directie school KK] Individuen gaan extern een nascholing volgen. Die moeten dan wel als ze terug komen, een fiche invullen met vragen over de korte inhoud, waarover ging het, heb je er iets aan gehad, denk je dat het interessant is voor andere collega s Maar dat is eigenlijk maar een formaliteit, dat wordt ergens bewaard op ons schoolonline systeem, maar niemand kijkt daar eigenlijk naar. Dus in de praktijk is die terugkoppeling er niet: zowel niet naar hoe dat ze het hebben beleefd, als naar de inhoud van de nascholing. [Directie school SJ] Op de maandelijkse vergaderingen praten we met elkaar praten. Collega s delen ervaringen met elkaar. Dus als er iemand eens op een nascholing is geweest die interessant is voor de hele groep, dan wordt dat ook even voorgesteld en besproken. [Directie school DT]

4 Professionalisering van leraren De effectiviteit van traditionele bijscholingen zoals externe nascholingen, studiedagen, cursussen... wordt door onderzoekers in vraag gesteld. Traditionele vormen van professionalisering kunnen los staan van het werk. Leraren kunnen de indruk krijgen dat professionaliseren iets extra is, iets dat naast het gewone werk moet gebeuren. (Kools, 2013) Bijscholingen waarbij leraren passief zijn en louter informatie ontvangen i.p.v. produceren, zijn vandaag niet meer acceptabel. (Deshler et al. 2001; Sandholts, 2002) Klassieke, eenmalige bijscholingen zijn niet effectief. (Vernon-Dotson & Floyd, 2012) Gecertificeerde cursussen, inspirerende toespraken en geïsoleerde workshops zijn minder effectief dan professioneel leren dat betrekking heeft op de dagelijkse klaspraktijk en verantwoordelijkheden van leraren. (Hargreaves, 1997)

5 Naar een definiëring TDT... zijn een groep van minstens twee leerkrachten, van dezelfde of gerelateerde onderwijsvakken, die regelmatig samenwerken, met het doel om te ontwerpen en te herontwerpen en het gemeenschappelijke curriculum te versterken (Handelzalts, 2009). Professional learning communities Communities of Practice Data teams

6 Meerwaarde van TDT Traditionele bijscholingen TDT Single shot Weinig/geen collaboratie tussen collega s Losgekoppeld van de klaspraktijk Werken met vreemd materiaal Passief informatie verwerken Geen gevoel van eigenaarschap over het leerproces Weinig transfer naar klaspraktijk Multiple shot Collaboratie tussen collega s Gekoppeld aan de klaspraktijk Werken met eigen materiaal Actief informatie verwerken Gevoel van eigenaarschap over het leerproces Grote transfer naar klaspraktijk

7 Het beroepsprofiel van de Vlaamse leraar De 10 basiscompetenties van de leraar De leraar als... Begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen Opvoeder Inhoudelijk expert Organisator Innovator en onderzoeker Partner van ouders Lid van een schoolteam Partner van externen Lid van de onderwijsgemeenschap Cultuurparticipant

8 Het ontwikkelingsprofiel van de Vlaamse lerarenopleider Uit Ontwikkelingsprofiel Vlaamse lerarenopleiders (Mets, B. & van den Hauwe, J., 2015)

9 Onderzoek over TDT Onderzoek over TDT staat nog in zijn kinderschoenen Focus op randvoorwaarden (o.a. Handelzalts, 2009; Binkhorst et al., 2015 & Becuwe et al., 2017) Ontwerpproces, teameffectiviteit en uitkomsten onderbelicht 1. 4P-model TDT 2. 3 PWO-projecten: Co-Profs in STEM, LeerKRACHT en Lemo & Leercoaching

10 The 4P-model of TDT Geïnspireerd op Onderzoek over TDT (Handelzalts, 2009; Binkhorst et al., 2015 & Becuwe et al., 2017), teamleren (Van den Bossche, 2010) en zelfdeterminatietheorie (Vansteenkiste et al., 2010) Eigen ervaringen met TDT Onderzoekskader of conceptueel referentiekader voor TDT

11 PRESAGE Individual characteristics Motivation Prior expertise Innovation ambition Attitude Vision, beliefs and opinions Teamwork skills Personality Seniority and age Team characteristics Composition Size Shared history Institutional characteristics Need Involvement leadership and policy Facilities School culture School climate Design task characteristics Relevance Clarity Complexity Sustainability Workload The 4P-model of Teacher Design Teams PERCEPTION PROCESS Support (Team coach, didactic model, process or management model, data) Interpersonal context Interdependency Cohesion Psychological safety Group potency Shared goals Intrapersonal context Autonomy Relatedness Competence Self-efficacy Team effectiveness PERFORMANCE Team activities Team organization Communication Team meetings Division of tasks and roles Management Collaboration (Co-) construction Constructive conflict Shared mental model

12 Ondersteuning door een teamcoach Verschillende taken en rollen Coördineren Organiseren Ondersteunen Monitoren Structureren Informeren Inspireren Stimuleren De rol van Facilitator 2. Expert 3. Ondersteuner Aandachtspunten Just-in-time ondersteuning TDT zijn zelfgestuurde teams Balans tussen gedeeld en top-down leiderschap Maar ook andere vormen van ondersteuning!

13 PRESAGE The 4P-model of Teacher Design Teams PROCESS Product Individual characteristics Motivation Prior expertise Innovation ambition Attitude Vision, beliefs and opinions Teamwork skills Personality Seniority and age Team characteristics Composition Size Shared history Institutional characteristics Need Involvement leadership and policy Facilities School culture School climate Design task characteristics Relevance Clarity Complexity Sustainability Workload PERCEPTION Support (Team coach, didactic model, process or management model, data) Interpersonal context Interdependency Cohesion Psychological safety Group potency Shared goals Intrapersonal context Autonomy Relatedness Competence Self-efficacy Team effectiveness PERFORMANCE Team activities Team organization Communication Team meetings Division of tasks and roles Management Collaboration (Co-) construction Constructive conflict Shared mental model Professional development Knowledge and skills Design expertise Teamwork skills Visions, beliefs and opinions Personal development Job satisfaction Self-efficacy Design outcomes Didactic materials Curricula Learning environments Changes in institution

14 Een praktijkvoorbeeld... LeerKRACHT Projectaanpak

15 Praktische omkadering Middelen: Fonds Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) Samenwerking: Departement Onderwijs & Training en Cel Onderwijsonderzoek Met medewerking van: Cel Onderwijs en Innovatie & Cel Studentgerichte Diensten Context: Toegepaste didactiek Looptijd: September 2016 September 2020

16 Algemene projectdoelen OnT1: Versterken en harmoniseren leeromgeving Toegepaste didactiek OnT2: Lectoren in de kern van het innovatieproces plaatsen OnD1: Welke factoren bepalen mee het succes van een innovatietraject (proces) en de kwaliteit van de resulterende leeromgeving (product)? OnD2: Leidt het innovatietraject tot veranderingen in hoe studenten de leeromgeving ervaren en wat ze leren?

17

18 Workshops voor coaches

19 Intervisies voor coaches

20 Studentendata

21

22 Een praktijkvoorbeeld... LeerKRACHT Onderzoek

23 Algemene projectdoelen OnT1: Versterken en harmoniseren leeromgeving Toegepaste didactiek OnT2: Lectoren in de kern van het innovatieproces plaatsen OnD1: Welke factoren bepalen mee het succes van een innovatietraject (proces) en de kwaliteit van de resulterende leeromgeving (product)? OnD2: Leidt het innovatietraject tot veranderingen in hoe studenten de leeromgeving ervaren en wat ze leren?

24 Analyse van mini-reflecties (1) BEVORDERENDE FACTOREN Samenwerken en delen (12) Coach (19) 13% 19% Onderzoeksdata (10) 22% Openheid en eensgezindheid (14) Verschillende invalshoeken (8) 16% 30%

25 Analyse van mini-reflecties (2) BELEMMERENDE FACTOREN Onderzoekdata (6) Geen negatieve punten (14) 25% 14% Onduidelijkheid en vaagheid (13) 32% Afwezigheid collega's (11) 29%

26 Bevindingen Meerwaarde: Onderzoekdata als hefboom Onderzoekdata als taal Onderzoekdata als geruststelling /wake-up call Valkuilen/randvoorwaarde: Expertise lectoren Context-specificiteit Dwingende/sturende werking

27

28 Tips & Tricks 1. Selecteer gemotiveerde en ambitieuze leraren die een positieve houding hebben tegenover vernieuwing. 2. Breng leraren samen in een team waarin er variatie is in expertise, waardoor leraren elkaar kunnen inspireren en eigen kennis en vaardigheden kunnen verruimen. 3. Bedenk een relevante, uitvoerbare en duidelijke ontwerptaak waarvan de uitkomst effectief in de praktijk zal worden toegepast. 4. Zorg ervoor dat leraren de noodzaak van de ontwerptaak inzien en dat ze geloven dat ze de capaciteiten bezitten om ze uit te voeren. 5. Investeer in een open werksfeer waarin acceptatie en vertrouwen basisfundamenten zijn.

29 Tips & Tricks 6. Streef naar een duidelijke focus, een gezamenlijke doelgerichtheid en gedeelde verantwoordelijkheden. 7. Zorg voor een goede balans tussen denkactiviteiten zoals brainstormen en reflecteren, en concrete ontwerpactiviteiten tijdens teambijeenkomsten, zodat de werklast van leraren niet in het gedrang komt. 8. Organiseer regelmatig teambijeenkomsten zodat het ontwerpproces niet stil valt. 9. Investeer in een duidelijke communicatie en planning. 10. Voorzie een flexibele coach met expertise die ondersteunt, bijstuurt, coördineert en inspireert door input aan te leveren.