Welkom WS2 Privatiseren van het afvalbeheer: een schaakspel zonder einde?

Transcriptie

1 ZESDE AFVAL - MATERIALENCONGRES Sportoase Leuven, 16 november 2017 Welkom WS2 Privatiseren van het afvalbeheer: een schaakspel zonder einde?

2 Privatisering & afvalbeheer enkele bedenkingen Prof dr Steven Van Garsse U.Hasselt, U.Antwerpen, AMS Partner Equator Advocaten Voormalig directeur Vlaams Kenniscentrum PPS

3 VERANKERING: Afvalbeheer/beleid: lokaal verankerd Lokale bevoegdheid en verplichting (!): handhaving van netheid, gezondheid, veiligheid en rust in de straten, de openbare plaatsen, art. 50 decreet van 14 december 1789 en art. 3 van augustus Privatisering geen optie Van oudsher lokalen openbare diensten/verantwoordelijkheid

4 Regionalisering en Europeanisering Staatshervormingen: toename en ontwikkeling van regionale regels en beleid inzake afvalstoffen : milieubeleid regionale bevoegdheid: lokale niveau blijft belangrijke uitvoerder binnen kader, tevens Europeanisering: diverse milieuactieprogramma s en richtlijnen= impact op regionale en lokale beleid en praktijk

5 DE (LOKALE) PRAKTIJK Overheidsopdrachten: met groeiende aandacht voor GPP Concessies voor diensten en werken Verzelfstandigde agentschappen Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden Zuivere Gemengde (aanvankelijk ten dode opgeschreven in DIS ):

6 Belang rol private sector Vlaams Kenniscentrum PPS en PPS-beleid: kies de beste uitvoeringsvorm en betrek de private sector wanneer meerwaarde. A successful sustainable development agenda requires partnerships between governments, the private sector and civil society.

7 Belang rol private sector While municipalities are generally responsible for solid waste services, the private sector has long been involved in the municipal solid waste sector through outsourcing arrangements and informally through waste picking and sorting. World Bank Resources related to Public Private Partnerships for waste management and waste removal infrastructure:private Sector Participation in Municipal Solid Waste Management: Guidance Pack (5 Volumes)

8 Belang rol private sector COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS Towards a circular economy: A zero waste programme for Europe/* COM/2014/0398 final */ Public private partnerships (PPP) are also effective instruments for leveraging private action and investment in resource efficiency

9 Wijziging DIS Artikel 10. (27/06/ ) 1. Twee of meer gemeenten kunnen een samenwerkingsverband met rechtspersoonlijkheid tot stand brengen om doelstellingen te verwezenlijken die behoren tot een of meer beleidsdomeinen. Onverminderd andersluidende decretale bepalingen kunnen, naast gemeenten, aan het samenwerkingsverband met rechtspersoonlijkheid uitsluitend autonome gemeentebedrijven, Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn en de publiekrechtelijke verenigingen ervan, andere samenwerkingsverbanden bepaald door dit decreet, politiezones en hulpverleningszones deelnemen. De zetel van het samenwerkingsverband met rechtspersoonlijkheid is altijd gevestigd op het grondgebied van een deelnemende gemeente in een gebouw dat toebehoort aan het samenwerkingsverband zelf of aan een deelnemende gemeente. 2. Privaatrechtelijke personen kunnen deelnemen aan een samenwerkingsverband als vermeld in paragraaf 1, in de volgende gevallen: 1 het betreft een samenwerkingsverband met als enige doelstelling het realiseren van opdrachten als vermeld in artikel van het Energiedecreet van 8 mei 2009 en de deelnemende privaatrechtelijke persoon is niet actief als energieleverancier of energieproducent als vermeld in artikel 1.1.3, 78 en 102, van het voormelde decreet; 2 het betreft een samenwerkingsverband met als enige doelstelling het realiseren van opdrachten als vermeld in artikel 26, eerste lid, van het decreet van 23 december 2011 betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringen en afvalstoffen.

10 MEER KANSEN EN OPPORTUNITEITEN VOOR BETREKKEN PRIVATE PARTNERS JA MAAR. DIS?, Concessies en overheidsopdrachten: steeds transparante bevragingsprocedure nodig, periodiek open te stellen (bij concessies 5 jaar tenzij langer door investeringen!!) Versus zuivere intergemeentelijke samenwerking als inhouse dus rechtstreekse toewijzing voor langere tijd Opgelet wel beperkingen inhouse: vereiste meer dan 80 % van de activiteiten van die rechtspersoon behelst de uitvoering van taken die haar zijn toegewezen door de controlerende aanbestedende diensten of door andere, door diezelfde aanbestedende diensten gecontroleerde rechtspersonen (beoogt slechts beperkte marktactiviteit toe te laten)

11 Bedankt

12 ZESDE AFVAL - MATERIALENCONGRES Sportoase Leuven, 16 november 2017 Lode Vereeck, Senator en Hoofddocent Economie en Beleidsmanagement. Universiteit Hasselt WS2 Privatiseren van het afvalbeheer: een schaakspel zonder einde?

13 WS2: Privatiseren van het afvalbeheer Publieke versus private taken 16 november 2017 Prof.dr. Lode Vereeck Universiteit Hasselt - Senaat

14 1. Kerntakendebat In principe: rol voor competitieve bedrijven of geëngageerde burgers. Tenzij: is activiteit van nationaal-strategisch belang? Ja, rol voor de overheid. - Nee, dan: is er maar plaats voor één speler in de markt? Ja, rol voor de overheid. - Nee, dan: Is het een collectief goed? Ja, rol voor de overheid. - Zijn er externe kosten of baten? Ja, rol voor de overheid. Quid afvalbeheer? WS2: Privatiseren van het afvalbeheer

15 2. Schaaldebat WS2: Privatiseren van het afvalbeheer Welke overheid? In principe: gemeente (subsidiariteit) Tenzij: heeft overheidstaak een impact tot over de grenzen van - een gemeente? Ja, rol voor intercommunale/provincie. - een (grote) groep gemeenten? Ja, rol voor Vlaanderen. - een deelstaat? Ja, rol voor België. - een land? Ja, rol voor Europa.

16 2. Schaaldebat Welke rol? In principe: minimale interventie (private taken) Tenzij: ondoeltreffende werking, dan: - sensibilisering, zelfregulering - aansprakelijkheid - belastingen en/of subsidies - regulering (licenties, prijzen) - normering (boetes) - overheidsproductie of verbod Quid afvalbeheer? WS2: Privatiseren van het afvalbeheer

17 WS2: Privatiseren van het afvalbeheer Voorstellen: 1. Invoering van efficiency acts : right to challenge 2. Afslanking van intercommunales: 5 jaarlijkse evaluatie en sunset clausule. 3. Zelfde regels van public governance. 4. Gedeeltelijk beursgang. Nog striktere governance regels bij beursgang. 5. Zelfde begrotings- en boekhoudkundige regels: BBC.

18 ZESDE AFVAL - MATERIALENCONGRES Sportoase Leuven, 16 november 2017 Sven Peeters, Algemeen Directeur intercommunale MIWA WS2 Privatiseren van het afvalbeheer: een schaakspel zonder einde?

19 Privatiseren & afvalbeheer Rolverdeling tussen publieke en private sector Sven Peeters - MIWA Leuven - 16 november 2017

20 Rol van de publieke sector De (lokale) overheid : actor, regisseur of beide? Terugplooien op beleidsmatige insteek en markt proberen aan te sturen vanuit regisseursrol kan je op die manier de beleidsdoelstellingen adequaat realiseren? kan je een goede regisseur zijn als je kennis/voeling met de uitvoering verliest? Keuze om eerder actieve rol op te nemen inzameling, verwerking, = resultaat van lokaal afwegingskader en is dus een principiële keuze

21 Rol van de publieke sector De (lokale) overheid : actor, regisseur of beide? Deze keuze is niet te vernauwen tot een (kost-) prijsdiscussie, maar is een hybride opdracht : efficiëntie (kostprijs voor burger en bestuur) vs effectiviteit (kwaliteit, gewenst service-niveau, toegankelijkheid en flexibiliteit dienstverlening) Wat willen men aan de bevolking bieden tegen welke prijs? De overheid creëert het kader en bepaalt de voorwaarden zelf doen samen (IGS) derden

22 Rol van de publieke sector Deze regierol is sleutel- en succesfactor gebleken: - waar zou Vlaanderen vandaag staan op het vlak van milieuprestaties? - objectieve analyse van de beleidsresultaten ontbreken vaak in het debat - overheid zet ook in op innovatie : P+MD De geleverde meerwaarde is te danken aan feit dat lokale overheden OOK inzetten op : aanbieden infrastructuur (zowel haal- als brengfunctie) communicatie & sensibilisatie maatwerk & flankerende dienstverlening

23 Rol van de publieke & private sector Kiezen voor IGS : kiezen voor schaalvergroting door samenwerking is niet het afwijzen van de private sector, maar net dynamiseren ervan! Private sector is prominent in beeld: partner in overheidsopdrachten kennispartner (vb: exploitatie installatie) partner in investeringsdossiers Breed scala aan publieke & private initiatieven is bewijs dat beiden elkaar vinden én is waarborg dat er scherpte is in de relatie tussen effeciëntie en effectiviteit, dat naast de resultaten op het terrein.

24 Dank u voor uw aandacht! Contact : MIWA cvba Vlyminckshoek Sint-Niklaas Tel : 03/ info@miwa.be

25 ZESDE AFVAL - MATERIALENCONGRES Sportoase Leuven, 16 november 2017 Lieve Baert, External Relations Manager SUEZ WS2 Privatiseren van het afvalbeheer: een schaakspel zonder einde?

26 PUBLIEK PRIVAAT CIRCULAIR? 16 november 2017 Lieve Baert, External Relations Manager SUEZ 26

27 Kerntaken Publiek Maatschappelijke taak, zorgplicht: bevoegd handhaving van de netheid Lokale rol, dicht bij bestuur en burger, meer dan ooit USP zwerfvuil, sluikstort, openbare reiniging, straatvuil.. sensibilisering, communicatie retributies, belastingen, prijzen, boetes thuiscomposteren locale initiatieven/netwerken: repair cafés circulaire aankopen Snel reageren Organisator/regisseur: scheppen voorwaarden en kader Controleren Verantwoording burger, aansprakelijkheid Keuze: zelf of uitbesteden (geheel of gedeeltelijk), partner(s), samenwerkingsverbanden 27 I Publiek, Privaat, circulair? 16 november 2017

28 Kerntaken Privaat Ondernemen Risico nemen en dragen Investeren Oplossingen op maat, operationele flexibiliteit Resultaatsverbintenis Competitiviteit/concurrentie Schaalgrootte, ketenregie (inter)nationaal, slagkracht Afzetmarkten voor recyclaten, (primaire) grondstoffen producent R&D, partnerships (QCP, H5 ) 28 I Publiek, Privaat, circulair? 16 november 2017

29 Permanent en snel veranderend kader Onder de kerktoren regionalisering, europeanisering, internationalisering Lokaal, gemeentes bewustwording, gas-boetes Intercommunaal schaalgrootte Vlaams logistiek (Inter)nationaal EPR (PMD+), havens (WTE, verankering), CO 2 emissies Europees milieuactieprogramma s, richtlijnen, circulaire economie, afvalstoffenrichtlijn 29 I Publiek, Privaat, circulair? 16 november 2017

30 Besluit Gelijk speelveld Subsidies Vergelijkbaar bedrijfsafval geen contract, kost doorrekenen? Gelijkaardig bedrijfsafval mèt contract, afzonderlijke entiteit andere grijze zones Politieke discussie niet sexy, wel duur Circulair? nood aan samenwerking (bestek, selectiviteit ) Transparant en open kader Expertise-delen Wederzijds respect 30 I Publiek, Privaat, circulair? 16 november 2017