De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer"

Transcriptie

1 De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Maarten Dubois Manager Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer (SuMMa) KU Leuven 29 maart 2015

2 SteunpuntDuurzaam Materialenbeheer(SuMMa) 9 onderzoekers uitgebreid netwerk Doel: Beleidsrelevant onderzoek OVAM & EWI Kennis samenbrengen voor transitie 5 Onderzoeksinstellingen Disciplines Politieke wetenschappen, milieu analyse, economie, recht, psychologie

3 Vlaams Materialen Programma (VMP)

4 Outline Globale context Wat is duurzaam materialenbeheer/de circulaire economie? Welk economische incentives heb je nodig? Wat is de rol van de producent? Export van tweedehands goederen

5 GLOBALE CONTEXT

6

7 Mining

8

9 Bron: EEA, 2012, Movements of waste across the EU s internal and external borders From a local to an international perspective

10 From waste to resources EEA, 2012, Movements of waste across the EU s internal and external borders

11

12 Bron: EEA, 2012, Movements of waste across the EU's internal and external borders Europa

13 WAT IS DUURZAAM MATERIALENBEHEER?

14 Duurzaam materialenbeheer Circulaire economie Resource efficiency Kernboodschap: Beperken negatieve gevolgen van (over)consumptie materialen Milieuschade en schaarsheid omzetten in economische opportuniteiten

15 Hoe meet je de circulaire economie? Afvalbeheer & recyclage (VL) jobs (0,5%) 4 miljard Jaarlijkse groei > 5% Circulaire economie is ruimer Sector-overstijgend Chemie, materiaalproductie, Diensten: leasing, herbruik, reparatie,

16 Schattingen 2025 Ellen MacArthurFoundation: 4 miljard NMCS TNO: 2 miljard TW, jobs (1% VL) Veel hangt af van beleid en maatschappelijke gewoontes

17 BELEID

18 Wat is er in 2002 in Ierland gebeurd? (Reference: ACR+, 2013)

19 Wat is er in 2002 in Ierland gebeurd? Invoer heffing op wegwerp zakjes (Reference: ACR+, 2013)

20 Wat drijft het verschil tussen deze landen?

21 Stortkosten in Europa Bron: Bio Intelligence, 2012, Use of economic instruments and waste management performance

22 Milieu economie Gedrag van bedrijven en consumenten wordt (voor een groot deel) bepaald door financiële prikkels Beleid moet de financiële prikkels geven om goed gedrag te ondersteunen Internalisering vervuiler betaalt

23 Financiële incentives Stortheffingen Verbrandingsheffingen Productheffingen/accijnzen Gedifferentieerde BTW tarieven Verhandelbare certificaten Verschuiven financiële lasten materialenbeheer Internationale context

24 Opgepast: doel milieuheffingen is niet inkomsten genereren, wel meer maatschappelijke efficiëntie!

25 Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) DE ROL VAN DE PRODUCENT IN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

26 Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) Populair beleidsinstrument in Europa en de wereld Verpakkingen, smeermiddelen, banden, meubels, Een bijdrage bij aankoop om afvalbeheer te financieren Sterktes Internalisering Upstream incentives Beheer door industrie 26

27 Batterijen Preventie: zwakke incentives Registratie & potentieel

28 Registratie & potentieel WEEE

29 Hoeveel kost recyclage? Frigo Wasmachine Computer Strijkijzer TV boor

30 Hoeveel kost recyclage?

31

32

33 Export Export van tweedehands goederen 4 miljoen auto s in EU > 1 miljoen ton consumer electronics Havens van Antwerpen, Rotterdam, Hamburg, Impact Enerzijds positief: consumer surplus Anderzijds negatief: milieuschade afvalbeheer Wetgeving export Basel Afval vstweedehands Monitoring is moeilijk

34

35 Worldloop VMP

36 Conclusies Globale context Wereldwijde impact van ons gedrag Positieve en negatieve effecten Meten van circulaire economie: sector overstijgend Beleid en economische instrumenten Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid Scope for improvement 36

How Far Should EPR Reach? Exports of Used Goods to Developing Countries

How Far Should EPR Reach? Exports of Used Goods to Developing Countries How Far hould EPR Reach? Exports of Used Goods to Developing Countries Maarten Dubois EY Johan Eyckmans KU Leuven, campus Brussels, CEDO Belangrijkste inzichten Voorbeeld van academisch onderzoek naar

Nadere informatie

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE

Nadere informatie

Studienamiddag Steunpunt SuMMa. 23 maart 2016

Studienamiddag Steunpunt SuMMa. 23 maart 2016 Studienamiddag Steunpunt SuMMa 23 maart 2016 1972 1987 1992 2002 2005 2011 2013 2014 2015 Eurotop Milieu ministers VMP milieu economie EU politiek Hoe ontstaan? Voorstel 2011 Logische extensie op plan

Nadere informatie

Circulaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016

Circulaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 Circulaire Economie in de bouwsector Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 WIE? Sinds 2012 Historiek van afvalbeleid naar Kleine regio,

Nadere informatie

De rol van Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid voor de circulaire economie

De rol van Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid voor de circulaire economie De rol van Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid voor de circulaire economie SuMMa Slotevent - 23 maart 2016 Dr. Maarten Dubois The better the question. The better the answer. The better the world

Nadere informatie

Houthalen vormt broedplaats voor innovatief stortbeheer

Houthalen vormt broedplaats voor innovatief stortbeheer (index.php) (http://adverteren.limburg-actueel.be/index.php?option=com_adagency&controller=adagencyads&task=click& cid=159&bid=365&aid=57) (http://adverteren.limburg-actueel.be/index.php?option=com_adagency&controller=adagencyads&task=click&cid=167&

Nadere informatie

Inleiding Van einde terug naar begin

Inleiding Van einde terug naar begin Studiedag circulaire ecnmie SERV- Minaraad - Mechelen 13 september 2016 Inleiding Van einde terug naar begin Karel Van Acker KU Leuven, metafrum C.E. SuMMa plan C EIT RawMaterials Circulaire ecnmie een

Nadere informatie

Uittocht uit de industrie onstuitbaar? Prof. Dr. J. Konings VIVES - KULeuven

Uittocht uit de industrie onstuitbaar? Prof. Dr. J. Konings VIVES - KULeuven Uittocht uit de industrie onstuitbaar? Prof. Dr. J. Konings VIVES - KULeuven Overzicht Stylized Facts Theoretisch kader Sterke en zwakke sectoren in Vlaanderen? De supersterren van de Vlaamse economie

Nadere informatie

Brudalex. Kaderbesluit inzake afvalbeheer. JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017

Brudalex. Kaderbesluit inzake afvalbeheer. JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017 Brudalex Kaderbesluit inzake afvalbeheer TECHNISCH: Evy Trogh Inge Van Engeland Catherine Van Nieuwenhove JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017 INHOUD VAN DE PRESENTATIE 1. Inleiding

Nadere informatie

Vlaams Materialen Programma (VMP) hefboom 6 : duurzame chemie en kunststoffen. Saskia Walraedt

Vlaams Materialen Programma (VMP) hefboom 6 : duurzame chemie en kunststoffen. Saskia Walraedt Vlaams Materialen Programma (VMP) hefboom 6 : duurzame chemie en kunststoffen Saskia Walraedt sw@essenscia.be Inhoud Wat is het VMP? Hefboom chemie en kunststoffen in kringlopen Toekomst Duurzaam materialenbeheer

Nadere informatie

1. Ja, internaliseer die kost

1. Ja, internaliseer die kost STELLING 1: Kauwgomproducenten moeten opdraaien voor de kosten van verwijdering van kauwgom van stoepen en straten 12 1. Ja, internaliseer die kost 14 15 9 2. Neen, handhaving en boetes is het antwoord

Nadere informatie

Het nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen

Het nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen Het nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen Industrie in Vlaanderen blijft belangrijk 40 % Vlaamse toegevoegde waarde (15% BBP) 70 % O&O uitgaven 80 % Vlaamse export

Nadere informatie

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech?

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? AgriFoodTech Platform Congres Toine Timmermans, 14 December 2016 Voedselverspilling: probleem of indicator? We moeten in de toekomst meer mensen

Nadere informatie

Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten?

Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten? 26/03/2010 Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten? Dr. Karl Vrancken projectenmanager - VITO VITO Unit transitie energie en milieu» Energie en emissie modellering en monitoring»

Nadere informatie

Vlaams afval- en materialencongres 6 april

Vlaams afval- en materialencongres 6 april Vlaams afval- en materialencongres 6 april Erik de Baedts Directeur NVRD President MWE Board member ISWA Strategisch omgaan met grondstoffen Nederlandse vereniging van gemeenten ogv afvalbeheer & reiniging

Nadere informatie

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen -

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen - De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn l - Uitdagingen & oplossingen - DG Energie 22 juni 2011 ENERGIEVOORZIENING NOG AFHANKELIJKER VAN IMPORT Te verwachten scenario gebaseerd op cijfers in 2009 in % OLIE

Nadere informatie

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Aanpak van het USI Vraaggericht expertise mobiliseren om kennis te valoriseren ( integrating

Nadere informatie

Versterken van RRI: welke innovatieve beleidspraktijken en structuren zijn nodig?

Versterken van RRI: welke innovatieve beleidspraktijken en structuren zijn nodig? WP5 Versterken van RRI: welke innovatieve beleidspraktijken en structuren zijn nodig? Dr. Anne Snick EWI KVAB KBS Focus op RRI 6 september 2016 R&I is Responsible... maar waarvoor? DOEL van RRI = antwoorden

Nadere informatie

Management van retour-logistieke ketens

Management van retour-logistieke ketens Management van retour-logistieke ketens Erwin van der Laan RSM Erasmus Universiteit EVO dag 30 mei 2006 Duurzame Supply Chains Meet the needs of the present without compromising the ability of future generations

Nadere informatie

Vlaanderen is in Europese context uniek geplaatst om van de circulaire economie een slimme

Vlaanderen is in Europese context uniek geplaatst om van de circulaire economie een slimme Position paper Vlaams Materialenprogramma Uitbouwen van de Circulaire Economie als slimme specialisatie in Vlaanderen De transitie naar een duurzaam materialenbeheer is een conditio sine qua non om duurzame

Nadere informatie

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan? Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze

Nadere informatie

VMP congres. Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen. Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes

VMP congres. Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen. Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes VMP congres Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes sw@essenscia.be Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen Hefboom 9 binnen Vlaams

Nadere informatie

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein De kansen voor de - met oog op recycling - The Limits to growth Verscheen in 1972 Uitgangspunt: Één wereld Overshoot Exponentiële groei Actie (o.a.): Systeemveranderingen Resource efficiency Recycle Vervangen/Substitutie

Nadere informatie

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Goedgekeurd op 11 maart 2010 4e Afvalplan Nieuwe wettelijke context In Brussel : plan van onbepaalde duur, onderworpen

Nadere informatie

VANG Van Afval Naar Grondstof

VANG Van Afval Naar Grondstof Afval is een keuze VANG Van Afval Naar Grondstof Regionaal Symposium Grondstoffen in Afvalland? Dinteloord, 15 april 2015 Maarten Goorhuis Senior beleidsmedewerker Koninklijke NVRD Koninklijke NVRD Vereniging

Nadere informatie

16 december 2010 Drs. Waddy Sowma

16 december 2010 Drs. Waddy Sowma 16 december 2010 Drs. Waddy Sowma MKB: bedrijven met aantal medewerkers < 50 Wereldwijd zijn economen het eens dat ondernemers door hun creativiteit en innovatievermogen een belangrijk aandeel leveren

Nadere informatie

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Drs. Ing. F. Pierie Drs. L.J.M. Heijne Prof. Dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp 6/14/2017 1 6/14/2017 2 Inleiding vergisting Onderdelen in de keten 6/14/2017

Nadere informatie

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen 3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n

Nadere informatie

Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking. Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar:

Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking. Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar: Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar: 8-9-2016 Circulair inkopen Alkmaar 8 september 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland

Nadere informatie

DE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017

DE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017 DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische

Nadere informatie

"Versterk samenwerking en partnerschappen met gemeenten en OCMW's in milieuzaken" 18 FEBRUARI 2019

Versterk samenwerking en partnerschappen met gemeenten en OCMW's in milieuzaken 18 FEBRUARI 2019 Hulpbronnen- en Afvalbeheerplan HABP "Versterk samenwerking en partnerschappen met gemeenten en OCMW's in milieuzaken" 18 FEBRUARI 2019 VERBAND Grenzen van de planeet bereikt, niet-duurzame overexploitatie

Nadere informatie

Economie, innovatie en duurzaamheid zijn van

Economie, innovatie en duurzaamheid zijn van Inter-Steunpunten Transitieplatform Economie, innovatie en duurzaamheid zijn van belang in transport Hilde Meersman, Cathy Macharis, a Christa Sys, Eddy Van de Voorde, Thierry Vanelslander, Ann Verhetsel

Nadere informatie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Masterclass Afval en Grondstof Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Gemeentelijk Afvalcongres, 19 maart 2015 AGENDA 1. 2. 3. 4. 5. Afvalmanagement Ladder van

Nadere informatie

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT?

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Karl Vrancken Projectenmanager VITO 5de Vlaams Milieucongres Gent -21 oktober 2008 1 Neen, maar 2 Hoe bereiken we duurzaamheid? Wat is cradle to cradle?

Nadere informatie

DOE MEE GREEN DEAL CIRCULAIR AANKOPEN: IETS VOOR JOUW ORGANISATIE? OVAM VLAANDEREN CIRCULAIR

DOE MEE  GREEN DEAL CIRCULAIR AANKOPEN: IETS VOOR JOUW ORGANISATIE? OVAM VLAANDEREN CIRCULAIR VLAANDEREN CIRCULAIR GREEN DEAL CIRCULAIR AANKOPEN: IETS VOOR JOUW ORGANISATIE? DOE MEE www.circulair-aankopen.vlaanderen Deze publicatie wordt gefinancierd door OVAM IN HET KORT Vlaanderen wil tegen 2050

Nadere informatie

Grondstoffenschaarste in drie dimensies

Grondstoffenschaarste in drie dimensies Grondstoffenschaarste in drie dimensies Maarten Hajer Kenniskamer Schaarste 9 oktober 2012 Schaarste in vele vormen 2 Vraag stijgt, schaarste neemt toe; prijzen stijgen en schommelen 3 Geen uitputting

Nadere informatie

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Nelo Emerencia, Speerpuntmanager Onderwijs & Innovatie Utrecht, 9 februari 2012 DAS Docentenconferentie

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval. Empack Theater 2 13 april 2016

Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval. Empack Theater 2 13 april 2016 Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval Empack Theater 2 Onderwerpen 1. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken 2. Inzet van kunststof neemt toe 3. Beleid gericht op het sluiten van de kuststofketen

Nadere informatie

G4 steden zetten in op een circulaire economie: Steden zijn de motor van de transitie. Uitdaging. Nederland circulaire hotspot.

G4 steden zetten in op een circulaire economie: Steden zijn de motor van de transitie. Uitdaging. Nederland circulaire hotspot. G4 steden zetten in op een circulaire economie: Steden zijn de motor van de transitie. Uitdaging Grondstoffen dreigen schaars te worden door een groeiende bevolking en toenemende welvaart in de wereld.

Nadere informatie

JOBDISABILI. Sociale Onderneming Informatiefiche (ITALIË) A. SOCIALE VERANDERING. Opgericht in 2011. Bedrijf met beperkte aansprakelijkheid (BVBA)

JOBDISABILI. Sociale Onderneming Informatiefiche (ITALIË) A. SOCIALE VERANDERING. Opgericht in 2011. Bedrijf met beperkte aansprakelijkheid (BVBA) www.socialbiz.eu Sociale Onderneming Informatiefiche JOBDISABILI (ITALIË) Opgericht in 2011 Rechtsvorm Bedrijf met beperkte aansprakelijkheid (BVBA) Sector Werkgebied Diensten aan bedrijven Lokaal, Europa

Nadere informatie

Het Productschap Tuinbouw. 13 november 2012 / Agnes van Ardenne

Het Productschap Tuinbouw. 13 november 2012 / Agnes van Ardenne Het Productschap Tuinbouw 13 november 2012 / Agnes van Ardenne Inhoud Productschap Tuinbouw (PT) Kerncijfers tuinbouw Trends Opdracht tuinbouw / PT Waarde van groen Conclusies Productschap Tuinbouw (PT)

Nadere informatie

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019 Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie 25 april 2019 Behoeften invullen met minder hulpbronnen Langere levensduur voor producten Gedeeld gebruik Minder verlies Dienst centraal en niet het

Nadere informatie

Van Afval Af. transitie-agenda naar een circulaire economie. Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl

Van Afval Af. transitie-agenda naar een circulaire economie. Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl Van Afval Af transitie-agenda naar een circulaire economie NVRD themadag Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl Aanleiding en doel van Van Afval Af Verpakkingenakkoord Circulaire Economie Schuivende

Nadere informatie

Inleiding op businessmodellen en mogelijke ondersteuning door Agentschap Ondernemen. Bernard De Potter Agentschap Ondernemen 4 december 2014

Inleiding op businessmodellen en mogelijke ondersteuning door Agentschap Ondernemen. Bernard De Potter Agentschap Ondernemen 4 december 2014 Inleiding op businessmodellen en mogelijke ondersteuning door Agentschap Ondernemen Bernard De Potter Agentschap Ondernemen 4 december 2014 Groene economie Wat? welvaartscreatieproces welzijnsverhoging

Nadere informatie

Agoria Circular economy Hoorzitting Vlaams Parlement 28/4/2016 Patrick Van den Bossche

Agoria Circular economy Hoorzitting Vlaams Parlement 28/4/2016 Patrick Van den Bossche Agoria Circular economy Hoorzitting Vlaams Parlement 28/4/2016 Patrick Van den Bossche AGORIA, FEDERATIE VAN DE TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE Motor van onze economie 2013 2014 Omzet 95.9 Miljard 96.4 Miljard

Nadere informatie

Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof

Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof Toine Timmermans NVRD Jaarcongres, 26 mei 2016 Voedselverspilling (nieuwe cijfers EU-28) Productie Verwerking Consumenten Food service

Nadere informatie

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen

Nadere informatie

74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven

74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven Mechelen, 11 juni 214 74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven Nieuwe studie zet economisch effect en belang van de afval- en materialensector in de verf De Vlaamse bedrijven produceerden

Nadere informatie

Gemeentelijke afvaltarieven: harmonisering en mogelijkheid tot intergemeentelijke inning

Gemeentelijke afvaltarieven: harmonisering en mogelijkheid tot intergemeentelijke inning Gemeentelijke afvaltarieven: harmonisering en mogelijkheid tot intergemeentelijke inning VVSG-Ronde van Vlaanderen Piet Coopman, stafmedewerker afvalbeleid VVSG-Interafval Structuur Algemeen kader Mogelijkheid

Nadere informatie

nr. 241 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 13 januari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Waarborgregeling - Stand van zaken

nr. 241 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 13 januari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Waarborgregeling - Stand van zaken SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 241 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 13 januari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Waarborgregeling - Stand van zaken De Waarborgregeling

Nadere informatie

Blik op de toekomst. John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017

Blik op de toekomst. John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017 Blik op de toekomst John Wante, hoorzitting MINA raad, 18 mei 2017 18/05/2017 2 Bron: ETC, draft report product circularity, 2017 Waste management indicators 3 Material circularity indicator Ontwikkeld

Nadere informatie

De onstuimige groei van as-a-service

De onstuimige groei van as-a-service 6 december 2018 Sector Advisory De onstuimige groei van as-a-service Steven Peters Sector Banker Technologie, Media en Telecom Strategische dialoog, publicaties, presentaties 2 In 30 minuten 1 Rugwind

Nadere informatie

Industriële batterijen voor electro-mobiliteit. Uitdaging voor recyclage? Willy Tomboy OVAM Congres 12 november 2013

Industriële batterijen voor electro-mobiliteit. Uitdaging voor recyclage? Willy Tomboy OVAM Congres 12 november 2013 Industriële batterijen voor electro-mobiliteit Uitdaging voor recyclage? Willy Tomboy OVAM Congres 12 november 2013 1 RECHARGE Associatie 2 Batterijen in motion Het gebruik van Advanced Rechargeable Batteries

Nadere informatie

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt Hoorzitting Vlaams parlement Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt sw@essenscia.be 1 De essenscia-sectoren Basischemie Farma en life sciences Chemische producten voor de landbouw Zepen,

Nadere informatie

FULL-TIME MASTER MASTER IN HET MANAGEMENT ONDERSCHEID JEZELF MET EEN PRAKTIJKGERICHTE MANAGEMENTOPLEIDING

FULL-TIME MASTER MASTER IN HET MANAGEMENT ONDERSCHEID JEZELF MET EEN PRAKTIJKGERICHTE MANAGEMENTOPLEIDING FULL-TIME MASTER MASTER IN HET MANAGEMENT ONDERSCHEID JEZELF MET EEN PRAKTIJKGERICHTE MANAGEMENTOPLEIDING COMBINEER MANAGEMENT- KENNIS MET PRAKTISCHE MANAGEMENTVAARDIGHEDEN Deze Master in het Management

Nadere informatie

Circulaire Economie. Keten innovatie als sleutel voor best practices. IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland

Circulaire Economie. Keten innovatie als sleutel voor best practices. IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland Circulaire Economie Keten innovatie als sleutel voor best practices IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland Kennis- en netwerkinstelling met meer dan 70 aangesloten brancheorganisaties

Nadere informatie

Tarieven 2019 Vlaamse gewest Controle van de biologische productiemethode. Verkooppunten

Tarieven 2019 Vlaamse gewest Controle van de biologische productiemethode. Verkooppunten Tarieven 2019 Vlaamse gewest Controle van de biologische productiemethode De tarieven zijn excl. BTW. De verplaatsingskosten & analysekosten zijn inbegrepen en zijn geldig voor het kalender jaar (01/01/2019

Nadere informatie

17/05/2018 MARITIEME IMPORT VAN RESTSTROMEN STEVE SEL, MANAGER PROJECTEN EN VALORISATIE A.I. 23/05/2018, Gent. De logistieke cluster

17/05/2018 MARITIEME IMPORT VAN RESTSTROMEN STEVE SEL, MANAGER PROJECTEN EN VALORISATIE A.I. 23/05/2018, Gent. De logistieke cluster MARITIEME IMPORT VAN RESTSTROMEN STEVE SEL, MANAGER PROJECTEN EN VALORISATIE A.I. 23/05/2018, Gent De logistieke cluster 2 1 Flanders Recycling Hub Deelnemers: Partners: Klankbordgroep: 3 Aanleiding Gunstige

Nadere informatie

INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia

INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE Studie in opdracht van Fevia Inhoudstafel Algemene context transport voeding Enquête voedingsindustrie Directe

Nadere informatie

Congres Urban Mining: de jacht op grondstoffen in Vlaanderen. Sessie Ruimte voor materiaalbewust bouwen' door Marc Dillen Directeur-generaal

Congres Urban Mining: de jacht op grondstoffen in Vlaanderen. Sessie Ruimte voor materiaalbewust bouwen' door Marc Dillen Directeur-generaal Congres Urban Mining: de jacht op grondstoffen in Vlaanderen Sessie Ruimte voor materiaalbewust bouwen' door Marc Dillen Directeur-generaal Bouw, milieu en energie Een verankerde industriële cluster met

Nadere informatie

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte

Nadere informatie

Handels- en Welvaartseffecten van Vrijhandelsakkoorden

Handels- en Welvaartseffecten van Vrijhandelsakkoorden Handels- en Welvaartseffecten van Vrijhandelsakkoorden Jan Van Hove KU Leuven & INFER jan.vanhove@kuleuven.be Vleva 13 januari 2015 * Met dank aan de Vlaamse overheid voor de financiële ondersteuning van

Nadere informatie

Is flexibiliteit het nieuwe goud?

Is flexibiliteit het nieuwe goud? Is flexibiliteit het nieuwe goud? Presentatie Congres Duurzaam Gebouwd 13 november 2014 Enexis Elektriciteit: 2,7 miljoen aangeslotenen 135,000 km MS / LS 53,000 stations Gas: 2,1 miljoen aangeslotenen

Nadere informatie

Traject in RSL. Hoe kwamen we zo ver? Intern draagvlak In kaart brengen van leertraject Tijdelijk lab roldefiniëring Case LOI Eerste lessen

Traject in RSL. Hoe kwamen we zo ver? Intern draagvlak In kaart brengen van leertraject Tijdelijk lab roldefiniëring Case LOI Eerste lessen CIRCULAIR #VANRSL Traject in RSL Hoe kwamen we zo ver? Intern draagvlak In kaart brengen van leertraject Tijdelijk lab roldefiniëring Case LOI Eerste lessen 2 Hoe kwamen we zo ver? Duurzaam aankopen Technische

Nadere informatie

Enquête rond het familiebedrijf in België

Enquête rond het familiebedrijf in België www.pwc.be Enquête rond het familiebedrijf in België December 2010 Kernbevindingen 1. 1 op 2 respondenten ziet overheidsbeleid en regulering als één van de voornaamste externe uitdagingen voor hun onderneming.

Nadere informatie

Circulaire economie en recht: van afval naar grondstof VMR Themamiddag, 2 februari 2016 Carolien van Hemel

Circulaire economie en recht: van afval naar grondstof VMR Themamiddag, 2 februari 2016 Carolien van Hemel Circulaire economie en recht: van afval naar grondstof VMR Themamiddag, 2 februari 2016 Carolien van Hemel Niveaus van circulariteit (10 R s) 1. Refuse: weigeren/voorkomen gebruik 2. Reduce: gebruik

Nadere informatie

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial

Nadere informatie

Uitdagingen voor de PV-sector

Uitdagingen voor de PV-sector Uitdagingen voor de PV-sector Alex Polfliet, voorzitter PV Vlaanderen Studiedag Energik : decentrale elektriciteitsproductie Gent, 23 mei 2012 1 Inhoud PV in België/Vlaanderen : stand van zaken Uitdagingen

Nadere informatie

Meer dan 20 jaar recyclage

Meer dan 20 jaar recyclage Meer dan 20 jaar recyclage Wettelijk kader Valipac werd in 1997 op initiatief van het Belgische bedrijfsleven opgericht. Zijn rol bestond erin een collectief antwoord te geven op de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid

Nadere informatie

Circulair ontwerpen. Opportuniteiten & uitdagingen. Patrick Van den Bossche Studiedag SERV/MINA raad 13 september 2016

Circulair ontwerpen. Opportuniteiten & uitdagingen. Patrick Van den Bossche Studiedag SERV/MINA raad 13 september 2016 Circulair ontwerpen Opportuniteiten & uitdagingen Patrick Van den Bossche Studiedag SERV/MINA raad 13 september 2016 Agoria is de grootste sectorfederatie 1700 lidbedrijven in 10 activiteitsdomeinen Aeronautics,

Nadere informatie

Studiedag circulaire economie 13 september 2016

Studiedag circulaire economie 13 september 2016 Studiedag circulaire economie 13 september 2016 Sessie B2 Circulaire economie en consumptie - denken in behoeftesystemen An Vercalsteren, VITO NV an.vercalsteren@vito.be ton per capita DE MATERIALENVOETAFDRUK

Nadere informatie

De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit. Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie

De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit. Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie PEOPLE People, Planet, Profit (PPP) Van een lineaire naar

Nadere informatie

Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes

Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes Wie is waarvoor verantwoordelijk? Theorie: Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid In beginsel verantwoordelijkheid producent Bij retailers voor huismerken & import

Nadere informatie

Groei en Productiviteit van de Vlaamse Ondernemingen

Groei en Productiviteit van de Vlaamse Ondernemingen Groei en Productiviteit van de Vlaamse Ondernemingen SWOT Analyse Vlaamse industrie Stijn De Ruytter Tim Goesaert Joep Konings Jo Reynaerts 1 Overzicht Wat zijn onze sterke sectoren? Wie zijn de Economische

Nadere informatie

Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration

Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Even voorstellen Inhoud Koudemiddelen Energie transitie Even voorstellen Introductie Erik Hoogendoorn Manager

Nadere informatie

Buitenlands zeggenschap in de Vlaamse economie: een kwantitatieve analyse

Buitenlands zeggenschap in de Vlaamse economie: een kwantitatieve analyse Buitenlands zeggenschap in de Vlaamse economie: een kwantitatieve analyse Enkele reflecties door: Prof. dr. Leo Sleuwaegen KU Leuven Brussel, 9 mei 2018 Opbouw Belang van BO Oorspronglanden Sectoren Ruimtelijke

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

Van Afval Naar Grondstof

Van Afval Naar Grondstof Van Afval Naar Grondstof Ins en outs Betrokkenheid gemeenten Gemeentelijk Afvalcongres Marc Pruijn, Directie Duurzaamheid, IenM Circulaire economie? 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 3 Ministerie

Nadere informatie

Hét groene energieplan voor Nederland

Hét groene energieplan voor Nederland Hét groene energieplan voor Nederland Doelen Green4sure Ontwikkeling pakket instrumenten en strategie voor reductie van 50% broeikasgassen in 2030. Verbeteren energievoorzieningzekerheid Tonen baten en

Nadere informatie

De Vlaamse voedingsindustrie. Werkbezoek Circulaire economie 9 december 2016

De Vlaamse voedingsindustrie. Werkbezoek Circulaire economie 9 december 2016 De Vlaamse voedingsindustrie Werkbezoek Circulaire economie 9 december 2016 Vlaamse voedingsindustrie Sterkhouder Vlaamse industrie Een veranderende realiteit Overzicht belangrijkste economische cijfers

Nadere informatie

Kunststoffen: zegen of zorg?

Kunststoffen: zegen of zorg? No Waste into the Oceans Kunststoffen: zegen of zorg? Stuf Kaasenbrood Open Universiteit, 3 november 2012 Kunststoffen: zegen of zorg? Gebruik en Voordelen van kunststoffen Kunststofimago en Probleemthema

Nadere informatie

Burgerinitiatieven rond recycling, afval en grondstoffen

Burgerinitiatieven rond recycling, afval en grondstoffen Burgerinitiatieven rond recycling, afval en grondstoffen AT Osborne, Kracht in NL, Groene Brein en Kennislab voor Urbanisme Utrecht, 9 december 2016 INHOUD Context maatschappelijk initiatief Introductie

Nadere informatie

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.7.2014 COM(2014) 397 final ANNEX 1 BIJLAGE bij het Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van de Richtlijnen 2008/98/EG betreffende

Nadere informatie

Macro-economie van offshore wind-energie

Macro-economie van offshore wind-energie Macro-economie van offshore wind-energie Windkracht14 World Trade Center, Rotterdam 22/01/2014 David de Jager Stelling > De (potentiële) economische waarde van de Nederlandse toeleverende economische sectoren

Nadere informatie

Van lineair naar circulair Het doel van een circulaire economie is om producten, componenten en materialen op hun hoogst mogelijke nut en waarde te houden in de tijd. En te tegelijkertijd te zorgen voor

Nadere informatie

38.1.BELASTING OP DE TOEGEVOEGDE WAARDE ( B.T.W.)

38.1.BELASTING OP DE TOEGEVOEGDE WAARDE ( B.T.W.) 38 -MECHANISME 38.1.BELASTING OP DE TOEGEVOEGDE WAARDE ( B.T.W.) 38.1.1. principe wil zeggen belasting op de toegevoegde waarde en betekent dat er belasting moet betaald worden op elk stukje waarde dat

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT ONTWERPVERSLAG. Commissie interne markt en consumentenbescherming 2008/2173(INI) 20.11.2008

EUROPEES PARLEMENT ONTWERPVERSLAG. Commissie interne markt en consumentenbescherming 2008/2173(INI) 20.11.2008 EUROPEES PARLEMENT 2004 2009 Commissie interne markt en consumentenbescherming 2008/2173(INI) 20.11.2008 ONTWERPVERSLAG over de bescherming van de consumenten, met name minderjarigen, met betrekking tot

Nadere informatie

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018 Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak 3 mei 2018 Wat is er gaande rond plastics? EU: Circulaire economie met wetgevend pakket EU: Plastics Strategy BE: Uitbreiding

Nadere informatie

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking John Wante Vlaams parlement, 17 april 2018 Uitdagingen en knelpunten Toename wegwerpverpakkingen, vooral plastic nietdrankverpakkingen

Nadere informatie

Crelan Vertrouwensindex Land- en tuinbouwsector 2015

Crelan Vertrouwensindex Land- en tuinbouwsector 2015 Crelan Vertrouwensindex Land- en tuinbouwsector 2015 Belangrijkste resultaten Het vertrouwen van de landbouwers daalt in België, vooral in de melkveesector. De evaluatie van het financieel resultaat loopt

Nadere informatie

De impact van concurrentie op de productmix van exporteurs

De impact van concurrentie op de productmix van exporteurs VIVES BRIEFING 2016/09 De impact van concurrentie op de productmix van exporteurs Koen Breemersch KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, VIVES 1 DE IMPACT VAN CONCURRENTIE OP DE PRODUCTMIX

Nadere informatie

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau Circulaire Economie Tilburg Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau 28 november 2017 Aanleiding Aanpak circulaire economie Tilburg (december 2016): Voedsel: minder voedselverspilling Consumptiegoederen

Nadere informatie

Circulaire Economie. Jacqueline Cramer Member Amsterdam Economic Board, oud minister van VROM en hoogleraar duurzaamheid

Circulaire Economie. Jacqueline Cramer Member Amsterdam Economic Board, oud minister van VROM en hoogleraar duurzaamheid Circulaire Economie Jacqueline Cramer Member Amsterdam Economic Board, oud minister van VROM en hoogleraar duurzaamheid John Nederstigt Inleider Hoe maken we de MRA Circulair? Jacqueline Cramer Ambassadeur

Nadere informatie

CONCLUSIES EN AANBEVELNGEN n.a.v. rapport The Dutch WEEE Flows

CONCLUSIES EN AANBEVELNGEN n.a.v. rapport The Dutch WEEE Flows CONCLUSIES EN AANBEVELNGEN n.a.v. rapport The Dutch WEEE Flows INLEIDING: de Recast In 1999 startte in Nederland het eerste landelijke systeem voor inzameling en recycling van afgedankte elektrische apparaten

Nadere informatie

TEGEN VOEDSELVERLIES! EEN ACTUELE UITDAGING VOOR DE GROOTKEUKENSECTOR

TEGEN VOEDSELVERLIES! EEN ACTUELE UITDAGING VOOR DE GROOTKEUKENSECTOR SAMEN TEGEN VOEDSELVERLIES! EEN ACTUELE UITDAGING VOOR DE GROOTKEUKENSECTOR Kris Roels - Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies @ Grootkeukencolloquium 2015 WAT IS VOEDSELVERLIES? Voedselverlies

Nadere informatie

105,⁵ INLEVEREN. 42,⁵ mln. kilo. Zakelijk. Totale inzameling inzamelpunten. Niet-zakelijk inzamelpunten. 40% zakelijk (42,5 mln.

105,⁵ INLEVEREN. 42,⁵ mln. kilo. Zakelijk. Totale inzameling inzamelpunten. Niet-zakelijk inzamelpunten. 40% zakelijk (42,5 mln. Feiten & Cijfers 2018 INLEVEREN Zakelijk We werken onder meer samen met de detailhandel, groothandel, installateurs, reparatie- en sloopbedrijven. 23% overig Totale inzameling 60% niet-zakelijk (63 mln.

Nadere informatie

Actualisering van de studie van Dirk Carrez 22/03/2017

Actualisering van de studie van Dirk Carrez 22/03/2017 Duurzaam gebruik van en waardecreatie uit hernieuwbare grondstoffen voor de biogebaseerde industriële productie zoals biomaterialen en groene chemicaliën in Vlaanderen Actualisering van de studie van 2012

Nadere informatie

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van daar wordt iedereen beter van EEN DUIM VOOR DELEN INFOFICHE 1 1.1 DEFINITIE Delen is een vorm van consuminderen (minder verbruiken) en consumanderen (anders verbruiken). Bij delen ligt het accent op gebruiken

Nadere informatie

Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0

Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 INTRODUCTIE Competitief voordeel Werknemers maken het verschil Innovatie Creativiteit

Nadere informatie