orthogeriatrie verpleegkundigen Oktober 2014

Transcriptie

1 Inleiding tot heuptraumatologie Dr Guy Putzeys orthogeriatrie verpleegkundigen Oktober 2014

2 Orthogeriatrie Organisatie van een wekelijkse zaaltoer met als doel Betere communicatie tussen beide afdelingen Bijstaan voor praktische vragen Wonde ok? Mobilisatie toegelaten? Steunen toegelaten? Vermijden dat de oudere patienten moeten pendelen naar de consultatie Start Januari Verantwoordelijke: Luk Verhelst + Assistent

3 Indeling 1. Anatomie van de heup 2. Pathologie van de heup 3. Operatietechnieken 4. revalidatie

4 Anatomie

5 femurkop femurhals Trochanter acetabulum femur

6

7

8

9

10

11 Pertrochanteer Frakturen Ttwee grote klassen Femurhals

12 A. Femurhals-frakturen Eenvoudige classificatie die gebaseerd is op het al dan niet verplaatst zijn van de fraktuur Behandeling

13 Niet verplaatst Schroeven schroefplaat

14 Sterk verplaatst Bipolaire heupprothese

15 Totale heupprothese?? Aktief en < 75 jaar Betere resultaten

16 B. Pertrochanteer CLASSIFICATIES

17 Lage-energie Oude mensen Hoge-energie Jonge mensen Minder weke weefsel Spier zwakte Zwakke reflexen Minder goed zicht Comorbiditeit/medicatie Osteoporose VAL PREVENTIE 17

18 AZG

19 Hoge impact bij de ouderen 17% zal sterven binnen 6 maanden 25% reductie in levensverwachting 50% nieuwe permanente beperkingen in dagdagelijkse activiteiten $ 81,300.- levenslange kostprijs ($ 8,900 initieel) $????? savings due to fracture deaths 19

20 B. Pertrochanteer Moeilijke classificatie ifv locatie en communitie vd fraktuur (stabiliteit)

21 Behandeling Osteosynthese Prothese dynamische heupnagel intramedullair of dynamische heupschroef/plaat extramedullair Keuze tussen beide systemen is -chirurg-afhankelijk -Fractuurtype

22 Behandeling 1 a. Heupnagel Hierbij wordt een nagel in de mergpijp gebracht na het boren van een kanaal en vervolgens wordt via een holte in de nagel een schroef geplaatst in de heupkop. Hiervoor zijn 3 incisies nodig. 2 3

23 verschillende types heupnagels doch steeds volgens hetzelfde principe.. In AZ Groeninge worden hoofdzakelijk Gamma nagel en PFN-A gebruikt

24 b. Dynamische heupschroef/plaat 1. plaatsen grote heupkopschroef 2. een plaat/ cylinder constructie wordt geschoven over de heupkopschroef en vastgeschroefd aan de buitenzijde vh dijbeen. Hiervoor is één grote incisie nodig.

25 Dynamische heupschroef

26 Impact van osteoporose

27 Bot veranderingen in de tijd anatomie Corticaal bone Toename vd buitenste en binnenste diameter van het kanaal afname cortex dikte Toename haversian canal areas (lacunae formation) Spongieus bot Afname van trabeculair bot volume Minder en dunnere trabeculae Microfracturen interconnections Toename curvatuur vd the lange beenderen Fysiologie endocortical resorption > periosteal apposition Szulc JBMR %

28 Breder worden vh bot is een natuurlijke compensatie voor de verzwakking van de dunnere cortex (Poisson s ratio factor 4)

29 Biomechanische impact tussen leeftijd van 30 en 80 jaar Biomechanical Cortical bone Elastic modulus -8% -64% Ultimate strength -11% -68% Loss of toughness -34% -70% Cancellous bone Van harde rubber naar breekbaar glas Stifness is low ( consider compatibility with implants)

30 Diminished screw fixation Less working length of the screws

31 Implantaat conflict door andere curvatuur

32 Mogelijke oplossing : cement-augmentatie

33 POSTOPERATIEF BELEID

34 PREVENTIE/DEDECTIE INFECTIE REVALIDATIE BELEID DETECTIE/ BEHANDELING OSTEOPOROSE

35 Infectie Bij geriatrische patienten meer kans op infectieuse episode Pneumonie Urinaire infectie Wondproblemen Decubituspreventie

36 Pneumonie Meer nog dan bij andere patienten. Snel mobiliseren Patient onmiddelijk beginnen opzitten Met een bipolaire heupprtothese mag onmiddellijk worden gestapt Met onmiddellijk volledig steunen. Zo medisch mogelijk: actief revalideren Vaak wat tegen de wens van de oudere patient

37 Urinaire infecties Blaascatheter snel verwijderen zo medisch mogelijk. uro-genitale infecties zijn de grootste oorzaak voor hematogene besmetting van protheses Voldoende screenen. Voor de ingreep zo mogelijk Bij asymptomatische personen na de ingreep in geval van koorts.

38 Wondproblemen Een acute protheseinfectie is een potentieel levensbedreigende situatie voor een Geriatrische patient. Wondes verzorgen met enorme aandacht voor steriliteit. Een gesloten verband is een proper verband Voldoende snel alarm slaan bij lopende wondes. Oppervlakteculturen zijn niet zinvol Geen antibiotica vooraleer een orthopedist de zaak heeft gezien Een droge wonde met rein verband: AFBLIJVEN.

39 Alarmtekens Blijvend vochtverlies via wonde en/of redongaatje Infektie? actie: kultuur Roodheid rondom haakjes en/of diffuus rond de wonde Infektie? actie: temperatuur meten; verwittigen chirurg voor al dan niet opstarten antibiotica Groot haematoom Nabloeding? actie : labo voor Hb bepaling

40 Decubituspreventie Mobiliseren van zodra mogelijk Hielen vrij Geen druk op de achillespezen Snel starten met mobilisatiekine.

41 B. Revalidatiebeleid Bij een heupprothese Praktisch altijd onmiddellijke steunname Vermijden van bewegingen die een luxatie kunnen uitlokken vooral bij een klassieke THP geplaatst langs een posterieure toegang een BHP luxeert bijna nooit

42 niet wel

43 Revalidatie na heupprothese Bed Stoel

44 Stappen met gangrek krukken Trappen

45 LUXATIE Alarmtekens plotse pijn typisch opgekomen na een flexie-endorotatie beweging vd heup verkorting-endorotatie vh been met veel pijn bij mobilisatie vh been. actie: aanvraag RX

46 Bij een osteosynthese de revalidatie wordt in grote mate bepaald door de : STABILITEIT vd constructie Deze is afhankelijk van a. Chirurg : operatietechniek (osteosynthese)materiaal b. Patient : fysiologische leeftijd botkwaliteit betrouwbaarheid

47 Gevaar voor inzakken vd montage Alarmtekens Blijvende pijn Verkorting vh been Pijn bij mobilisatie vh lidmaat

48 Female, 1948

49

50

51 Algemeen Prothese osteosynthese Onmiddellijk steunname Abduktiekussen tot 4 weken wegens gevaar voor luxatie (posterieure toegang!) Vermijden draaibeweging Fraxiparine tot 4 à 6 weken postop TED kousen tot 6 weken postop Steunname ifv de stabiliteit Geen gevaar voor luxatie Fraxiparine tot 4 à 6 weken postop TED kousen tot 6 weken postop

52 Osteporose screening DEXA Botmetabolisme-screening: TSH, crea, 25 OH VitD, PTH, Ca

53 Besluit Geriatrische patiënten zijn hoog-risico patiënten Feedback vanwege chirurg naar verpleegkundigen/kiné omtrent het type ingreep anticiperen op mogelijke complicaties. Klinisch heuppad is een erg goede guideline maar mag niet blindelings gevolgd worden. Alarmtekens!