Geschreven door Martijn Raaijmaakers woensdag, 04 november :05 - Laatst aangepast maandag, 19 augustus :51

Transcriptie

1 Heupartrose (coxartrose) Een gezond heupgewricht heeft gladde kraakbeenoppervlakten die vrij over elkaar glijden en een soepele en pijnvrije beweeglijkheid van de heup toe laten. Slijtage van gewrichtskraakbeen wordt artrose genoemd. Zoals de andere gewichtdragende gewrichten kunnen ook de heupen onderhevig zijn aan deze slijtage. De medische term voor artrose van de heup is coxartrose. Wanneer het kraakbeen volledig is weggesleten ontstaat er een rechtstreeks (en pijnlijk) contact tussen het bot van de heupkom (acetabulum) en de heupkop (femurkop). We onderscheiden primaire coxartrose waar er geen oorzaak gevonden wordt. Dit is de meest voorkomende vorm. Wanneer er wel een onderliggende oorzaak gekend is spreken we van secundaire coxartrose. Oorzaken zijn bijvoorbeeld aangeboren afwijkingen van het heup gewricht ( heupdysplasie ) of een eerder doorgemaakte breuk ( fractuur 1 / 5

2 ) van de heup of het bekken. Daarnaast zijn er een aantal andere ziektebeelden die kraakbeen schade en een pijnlijke heup kunnen veroorzaken: avasculaire necrose van de heup en inflammatoire afwijkingen zoals gewrichtsreuma. Ook kan een afwijkende vorm van de heupkop en kom ( femoroacetabulair impingement ) de slijtage van het kraakbeen versnellen. Wat is avasculaire necrose van de heup? Dit is een afwijking van de heupkop zelf. Hierbij ontstaat door een nog niet volledig gekende oorzaak een gestoorde bloedvoorziening (avasculair) in de heupkop met afsterven van het bot (necrose) tot gevolg. De typische risico factoren zijn langdurig cortisone gebruik en ernstig alcoholmisbruik. Daarnaast treed de afwijking ook vaak op zonder gekende oorzaak (= primair). Door het afsterven van het bot kan de kop inzakken waardoor het kraakbeen vervormd wordt met pijn tot gevolg. De behandeling hangt af van de ernst van klachten en de graad van inzakken. Als de pijn mee valt en het bot blijft relatief goed behouden kan men afwachten en pijnstilling en krukken gebruiken. Bij ernstige pijn of vervorming plaatsen we een totale heup prothese zoals voor primaire coxartrose. Klachten (symptomen) Het eerste teken kan een lichte last of stijfheidsgevoel zijn in de lies, de bil of de dij. In het begin zijn de klachten vaak aan het einde van de dag aanwezig en voornamelijk na zware activiteiten. De hinder neemt toe bij belasting en verbetert in rust. Bij verder vorderen van de coxartrose ontstaat er echte pijn bij het stappen zodat met de tijd de loopafstand verminderd en tenslotte zal er ook in rust pijn ontstaan. Geleidelijk kan ook de bewegingsmogelijkheid van de heup verder verminderen. Typisch hierbij is bijvoorbeeld moeite met in en uit de auto stappen of het aandoen van schoenen en sokken. Veel patiënten verminderen de fysieke activiteiten om pijn in de heup te vermijden, hierdoor verzwakken de spieren rond het heupgewricht. Door de pijn en het verzwakken van de spieren ontstaat een mankend gangpatroon 2 / 5

3 . De diagnose Op de raadpleging wordt uw heup onderzocht door de chirurg (het klinschonderzoek). Indien er op basis van dit onderzoek het vermoeden is van coxartrose wordt een röntgenopname van de heup en het bekken aangevraagd. Hierop wordt het gewricht beoordeeld. Meestal is de gewrichtsruimte vernauwd, ook kunnen er aan de gewrichtsranden beenderige sporen (osteofyten) te zien zijn. Indien er twijfel is over de oorzaak van de heuplast kunnen aanvullende onderzoeken aangevraagd worden (bv. CT scan, MRI scan of Technetium Scintigrafie). Soms is avasculaire necrose niet direct duidelijk op een klassieke röntgen opname en is hier aanvullend een MRI of botscintigrafie voor nodig. Figuur 1 : Primaire coxartrose, vernauwde gewrichtspleet met osteofyten rond het acetabulum. Figuur 2 : Uitgesproken avasculaire necrose (AVN) met volledig inzakken van de heupkop. 3 / 5

4 Figuur 3 : Beperkte AVN op röntgenopname (boven) maar zeer duidelijk op MRI (onder). De behandeling Momenteel zijn er nog geen technieken om beschadigd kraakbeen zelf te herstellen. Wel zijn er een aantal maatregelen die er voor kunnen zorgen dat de klachten in de heup verminderen (de conservatieve behandeling).veel patiënten hebben baat bij deze maatregelen zodat chirurgie kan worden uitgesteld. De conservatieve behandeling Er worden pijnstillers of ontstekingremmers voorgeschreven om de klachten te verminderen. Ook worden in bepaalde gevallen medicatie voorgeschreven om het kraakbeen te verstevigen (chondrosupplementatie). We raden de patiënten aan om de fysieke activiteiten te hernemen. Hierbij is het belangrijk om activiteiten te kiezen die niet belastend zijn voor de heup. Te zware activiteiten die pijn uitlokken dienen vermeden te worden. De voorkeur gaat dan ook uit naar zwemmen of fietsen boven joggen en contactsporten. Ook is het belangrijk om te vermageren bij overgewicht. Ten eerste zal dit de klachten verminderen doordat de druk op het beschadigd kraakbeen verminderd en ten tweede zal de revalidatie na een eventuele heup prothese makkelijker verlopen. De chirurgische behandeling Bij gevorderde stadia van coxartrose zullen de bovengenoemde maatregelen niet voldoende effect geven en zal voorgesteld worden om een heup prothese te plaatsen. Op onze dienst wordt deze ingreep uitgevoerd door Dr M Raaijmaakers en Dr J Van Overschelde hierbij wordt gebruik gemaakt van de anterieure minimaal invasieve toegang. 4 / 5

5 MR 5 / 5