Opleidingsbrochure Specifieke Lerarenopleiding (SLO)

Transcriptie

1 Opleidingsbrochure Specifieke Lerarenopleiding (SLO)

2 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL SITUERING Hervorming lerarenopleidingen Missie en visie van CVO Creo en CVO VTI Brugge Opleidingsvisie Samenwerkingsverbanden HET BEROEPSPROFIEL VAN DE LERAAR DOELGROEP EN TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN TOELATINGSVOORWAARDEN ORGANISATIE VAN HET CURRICULUM Studielast Brugprogramma Modulaire opleiding Opleidingsmodel Situering van de modules in het beroepsprofiel...21 CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 2

3 Situering 1 SITUERING CVO Creo Kortrijk en CVO VTI Brugge zijn Centra voor Volwassenenonderwijs in de regio West-Vlaanderen. Sinds het schooljaar werken beide centra nauw samen voor de Specifieke Lerarenopleiding. Zo organiseren we samen ieder semester de vakdidactische week, is er een afstemming op vlak van het vrijstellingenbeleid, modulewerking. De samenwerking resulteerde daarom ook in de opmaak van een gezamenlijke opleidingsbrochure. Voor de beperkte meer campusgebonden uitwerkingen zoals het centrumreglement, de trajecten, verwijzen we naar de respectievelijke sites en en naar de folders. 1.1 Hervorming lerarenopleidingen De lerarenopleiding wordt hervormd vanaf september Cursisten die tegen september 2019, 15 studiepunten hebben behaald in de SLO, kunnen de opleiding in een overgangsperiode nog afwerken tot juni De opleiding in afbouw zal aan een universiteit (KU Leuven) of hogeschool (VIVES) georganiseerd worden en niet langer aan een cvo. De vernieuwde lerarenopleiding zal bestaan uit: Een educatieve graduaatsopleiding voor secundair onderwijs: 90 studiepunten Een verkorte educatieve bachelor: 60 studiepunten (voor wie reeds een bachelor heeft behaald) Een verkorte educatieve master: 60 studiepunten (voor wie reeds een master heeft behaald) Uiteraard blijven alle diploma s van de specifieke lerarenopleiding (SLO) ook na september 2019 geldige studiebewijzen om een onderwijsopdracht op te nemen. 1.2 Missie en visie van CVO Creo en CVO VTI Brugge Voor de missie en de visie van beide centra verwijzen we naar en CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 3

4 Situering 1.3 Opleidingsvisie De specifieke lerarenopleidingen van CVO Creo Kortrijk en CVO VTI Brugge willen voor alle volwassenen met leer- en/of werkervaring die leraar willen worden/zijn optimale ontwikkelings- en groeikansen scheppen in een aangename, open en dynamische cultuur met respect voor eigenheid en diversiteit. De lerarenopleiding richt zich dus tot volwassenen die al een (vak)inhoudelijke opleiding gevolgd hebben en/of de nodige werkervaring bezitten. Door een persoonlijke begeleiding van cursisten en professionele ondersteuning van de lectoren wil het CVO voor de specifieke lerarenopleiding de noodzakelijke voorwaarden scheppen voor een stimulerende onderwijs- en vormingservaring. Cursisten worden op een kwalitatieve manier gevormd tot professionele leraren die de basiscompetenties beheersen, beschikken over de nodige attitudes en in staat zijn tot (zelf)reflectie. Binnen de opleiding wordt gewerkt vanuit een visie op leren met aandacht voor het ontwikkelen van de nodige zelfkennis en vertrouwen in de eigen mogelijkheden. Deskundige lesgevers die voeling hebben met de praktijk bieden vanuit een gematigd sociaal constructivistische visie op leren en onderwijzen een modulaire opleiding aan waarin theorie en praktijk geïntegreerd worden in alle modules. De besluitvorming in de opleiding gebeurt democratisch en in dialoog met alle betrokkenen. De verantwoordelijken voeren een open en transparant cursist- en lectorgericht beleid met aandacht voor contacten/samenwerking met het toekomstige werkveld van de cursisten en participeren actief aan externe initiatieven met andere partners (tot voor kort Expertisenetwerk School of Education KULeuven, Pedagogische begeleidingsdienst Katholiek Onderwijs Vlaanderen regio West-Vlaanderen, Mentorenopleiding in West- Vlaanderen, nascholingen vanuit het Eekhoutcentrum ) vanuit een brede maatschappelijke betrokkenheid. ONZE TROEVEN 1. In onze opleiding staat cursistgerichtheid op de eerste plaats met aandacht voor: flexibiliteit en mogelijkheid tot combinatie van leren/werken/gezin: de cursist kan kiezen om overdag, s avonds en/of op zaterdag les te volgen en door het modulaire systeem bepaalt hij zelf zijn studietraject: iedereen bepaalt dus zelf wat persoonlijk haalbaar is. Elk jaar opnieuw wordt gekeken hoe we ons aanbod kunnen optimaliseren. We baseren ons daarbij op informatie ingewonnen via bevragingen bij alle betrokkenen. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 4

5 Situering combinatie van contactonderwijs met afstandsonderwijs: in alle modules worden de lessen afgewisseld met momenten waarop de cursist thuis werkt, op eigen maat en aan eigen tempo. Voor enkele modules is een online afstandsversie ontwikkeld. De gepersonaliseerde begeleiding tijdens de afstandsmomenten laat toe individueel te remediëren en beter in te spelen op de persoonlijke leerstijl van de cursist. Daarnaast is het voor ons een permanente uitdaging op zoek te gaan naar passende antwoorden op snelle onderwijsevoluties. Daarbij is het gebruik van actuele leermiddelen en methodieken essentieel. individuele trajectbegeleiding: de cursist wordt in zijn keuze doorheen het volledige opleidingstraject begeleid door medewerkers van het secretariaat, lectoren en coördinatoren. Er wordt bij de start rekening gehouden met elders verworven competenties en kwalificaties (EVC/EVK). In de mate van het mogelijke wordt er ook tegemoetgekomen aan individuele onderwijsbehoeften op basis van de beginsituatie (niveau en inhoud van het reeds behaalde diploma) en/of andere verwachtingen (ondersteuning m.b.t. taal, ICT, zorg, studiebegeleiding, diversiteit ). werkplekleren: wie zelf al lesgeeft, kan instappen in een verkort leerwerktraject Leraar in Opleiding (LIO). Tijdens de maandelijkse contactmomenten is de eigen lespraktijk het uitgangspunt voor de theoretische kadering en tijdens de frequente werkplekbezoeken bespreekt de cursist met de stagementor in de school en met de LIO-begeleider eigen vorderingen en bekommernissen. 2. Een gemotiveerd en dynamisch lectorenteam: onze lesgevers hebben ervaringen opgebouwd in diverse onderwijs(gerelateerde) contexten en kunnen de kennis die ze daar opdeden met de cursisten delen. Onze lesgevers vertrekken vanuit een emancipatorische onderwijsvisie, hebben een kritische kijk, professionaliseren zich via nascholing en zelfstudie, houden rekening met de specifieke situatie van cursisten die leren, werken en gezin combineren en werken in team met aandacht voor het welbevinden van de collega s (collegiaal werken intervisie). In het team worden verantwoordelijkheden en bevoegdheden gedelegeerd naar modulewerkgroepen (uitwerken van een middenkader). Er wordt bewaakt dat de opdrachten duidelijk omschreven en uitdagend zijn. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 5

6 Situering 3. Een kwalitatieve opleiding die gericht is op het ontwikkelen van de competenties van de leraar op basis van de onderliggende kennis, vaardigheden en persoonlijke kenmerken met aandacht voor: praktijkgericht onderwijs aansluitend bij de verwachtingen van de cursist en van het werkveld: vanuit concrete cases, eigen ervaringen worden de theoretische kaders aangereikt, steeds weer met de terugkoppeling naar de eigenlijke beroepspraktijk. Niet de overdracht van informatie primeert, maar de nadruk ligt evenzeer op het persoonlijke proces van kennisverwerving bij elke cursist. In deze visie vertrekt leren zoveel mogelijk vanuit het eigen referentiekader van de lerende, die zelf zijn kennis in interactie met zijn leeromgeving opbouwt. Dat leerproces kan sterk individueel verschillend verlopen, maar tegelijk is samenwerkend leren essentieel (uitwisseling met medecursisten en ondersteuning van de leerkracht). krachtige leeromgevingen (met veel aandacht voor didactische werkvormen, geschikte media ) en een begeleidende assessmentcultuur: als gevolg van onze onderwijskundige visie willen wij loskomen van de traditionele toetscultuur en alternatieve vormen van evaluatie gebruiken in functie van bijsturing en begeleiding van het leerproces. Traditionele examens worden aangevuld met een veelheid van andere evaluatievormen: observaties, vragenlijsten, gesprekken, verslagen, portfolio, self-, peer- en co-assessment verantwoordelijkheid van de lerende: iedere cursist wordt gestimuleerd om op basis van eigen sterke en zwakke punten, eigen interesse en affiniteit een persoonlijk profiel te ontwikkelen om te functioneren als leerkracht en optimaal te participeren in het schoolse gebeuren. De cursist krijgt de verantwoordelijkheid om zijn eigen leerproces mee te sturen, te leren van collega-cursisten door inzichten en opvattingen te delen en te bediscussiëren. Over het eigen groeiproces nadenken en dit verder ontwikkelen is de rode draad doorheen de hele opleiding. In dat proces van vorming van cursisten tot ervaren theorie- en/of praktijkleraren die de basiscompetenties beheersen, wordt veel aandacht besteed aan attitudevorming, zelfstudie / zelfsturing en reflectiebevorderend leren. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 6

7 Situering 4. Een uitdagende leer- en werkomgeving waarin iedereen kan leren en zich kan ontwikkelen. De opleiding speelt in op nieuwe impulsen/vernieuwingen en zoekt permanent naar nieuwe uitdagingen en trajecten (ruim en soepel aanbod). Het centrum maakt optimaal gebruik van goed didactisch uitgeruste lokalen in de centrale vestigingsplaats. We streven naar een goed bereikbare locatie met een niet-schools karakter, een actuele bibliotheek, een openleercentrum, ruime didactisch ingerichte werklokalen, een aula, een aangename cursistenruimte en een goed uitgebouwde en gezellige lerarenkamer als ontmoetingsplaats voor de collega s. De kwaliteit van de opleiding wordt continu bewaakt aan de hand van vastgelegde indicatoren. 1.4 Samenwerkingsverbanden We zetten in op contacten/samenwerking met het toekomstige werkveld van cursisten én participeren actief aan externe initiatieven met andere partners (KU Leuven, VIVES, Pedagogische Begeleidingsdienst, Eekhoutacademy, tot voor kort ook met het Expertisenetwerk School of Education ). CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 7

8 Beroepsprofiel 2 HET BEROEPSPROFIEL VAN DE LERAAR 1 De lerarenopleiding is een beroepsopleiding. Het beroepsprofiel van de leraar (Besluit van de Vlaamse Regering van 5 oktober 2007) is de omschrijving van de kennis, vaardigheden en attitudes van de leraar bij zijn beroepsuitoefening. Het beroepsprofiel bevat de taken die een ervaren leraar verricht en zal verrichten in het licht van maatschappelijke en andere ontwikkelingen, zoals de grootstedelijke context, de taalvaardigheid in het Nederlands, de meertaligheid en de diversificatie van het onderwijsgebeuren. De bouwstenen van het beroepsprofiel worden geordend op basis van de grote verantwoordelijkheidsdomeinen van een leraar. Deze verantwoordelijkheden worden gespecificeerd in functionele gehelen. Dit zijn algemene beschrijvingen van deze verantwoordelijkheden voor de leraar. Dit zijn de drie verantwoordelijkheidsdomeinen met bijhorende functionele gehelen: de verantwoordelijkheid ten aanzien van de lerende: 1. de leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen; 2. de leraar als opvoeder; 3. de leraar als inhoudelijk expert; 4. de leraar als organisator; 5. de leraar als innovator/onderzoeker; 1 voor een uitgebreide versie verwijzen we graag naar de website van de overheid [ 8 CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE

9 Beroepsprofiel de verantwoordelijkheid ten aanzien van de school/de onderwijsgemeenschap: 6. de leraar als partner van de ouders/verzorgers; 7. de leraar als lid van een schoolteam; 8. de leraar als partner van externen; 9. de leraar als lid van de onderwijsgemeenschap; de verantwoordelijkheid ten aanzien van de maatschappij: 10. de leraar als cultuurparticipant. Om te kunnen evolueren naar het beroepsprofiel van leraar bepaalt de overheid de basiscompetenties van de leraar secundair onderwijs. 2 De basiscompetenties van de leraar zijn de omschrijving van de kennis, vaardigheden en attitudes, waarover iedere afgestudeerde moet beschikken om op een volwaardige manier als beginnend leraar te kunnen fungeren. De basiscompetenties stellen de leraar in staat door te groeien naar het beroepsprofiel en worden rechtstreeks afgeleid van het beroepsprofiel. Je vindt deze basiscompetenties ook verder in deze studiegids terug bij de beschrijving van de opleidingsonderdelen (bij elke module wordt vermeld welke basiscompetenties ermee worden nagestreefd). Functioneel geheel 1 : de leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen De leraar kan: 1.1 de beginsituatie van de lerenden en de groep achterhalen; 1.2 doelstellingen kiezen en formuleren; 1.3 de leerinhouden en leerervaringen selecteren; 1.4 de leerinhouden structureren en vertalen in leeractiviteiten; 1.5 aangepaste werkvormen en groeperingsvorm bepalen; 1.6 individueel en in team leermiddelen kiezen en aanpassen; 1.7 een krachtige leeromgeving realiseren, met aandacht voor de heterogeniteit binnen de leergroep; 1.8 observatie en evaluatie voorbereiden, individueel en indien nodig in team; 1.9 proces en product evalueren met het oog op bijsturing, remediëring en differentiatie; 1.10 in overleg met collega s deelnemen aan zorgverbredingsinitiatieven en die laten aansluiten bij de totaalbenadering van de school; 2 De nieuwe geactualiseerde basiscompetenties gaan in voege vanaf september Het gaat om beperkte aanpassingen van de huidige basiscompetenties. 9 CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE

10 Beroepsprofiel 1.11 het leer- en ontwikkelingsproces adequaat begeleiden in Standaardnederlands en daarbij rekening houden met en gericht inspelen op de diverse persoonlijke en maatschappelijke taalachtergronden van de leerlingen omgaan met de diversiteit van de leergroep Leer- en ontwikkelingsprocessen opzetten, zowel vanuit de inhouden van zijn/haar vakgebied, als vanuit een vakoverschrijdende invalshoek. Functioneel geheel 2 : de leraar als opvoeder De leraar kan: 2.1 In overleg een positief leefklimaat creëren voor de leerlingen in klasverband en op school; 2.2 de emancipatie van de leerlingen bevorderen; 2.3 door attitudevorming leerlingen op individuele ontplooiing en maatschappelijke participatie voorbereiden; 2.4 actuele maatschappelijke ontwikkelingen hanteren in een pedagogische context; 2.5 adequaat omgaan met leerlingen in sociaal-emotionele probleemsituaties of met gedragsmoeilijkheden; 2.6 de fysieke en geestelijke gezondheid van de leerlingen bevorderen; 2.7 communiceren met leerlingen met diverse taalachtergronden in diverse talige situaties. Functioneel geheel 3 : de leraar als inhoudelijke expert De leraar: 3.1 beheerst de domeinspecifieke kennis en vaardigheden, en kan die verbreden en verdiepen; 3.2 kan de verworven domeinspecifieke kennis en vaardigheden aanwenden; 3.3 kan het eigen vormingsaanbod situeren en integreren in het geheel van het onderwijsaanbod met het oog op de begeleiding en oriëntering van de leerlingen. Functioneel geheel 4 : de leraar als organisator De leraar kan: 4.1 een gestructureerd werkklimaat bevorderen; 4.2 een soepel en efficiënt les- of dagverloop creëren, passend in een tijdsplanning vanuit het oogpunt van de leerkracht en de leerlingen; 4.3 op correcte wijze administratieve taken uitvoeren; 4.4 een stimulerende en werkbare klasruimte creëren, rekening houdend met de veiligheid van de leerlingen. Functioneel geheel 5 : de leraar als onderzoeker De leraar kan: 5.1 vernieuwende elementen en resultaten van onderwijsontwikkelingswerk aanwenden en aanbrengen; CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 10

11 Beroepsprofiel 5.2 kennisnemen van toegankelijke resultaten van onderwijsonderzoek en van vakdidactisch en vakinhoudelijk onderzoek; 5.3 het eigen functioneren ter discussie stellen en bijsturen. Functioneel geheel 6 : de leraar als partner van de ouders of verzorgers (Het begrip "verzorgers" verwijst naar de personen die ter vervanging van de ouders de verantwoordelijkheid dragen voor de leerlingen.) De leraar kan : 6.1 zich informeren over en discreet omgaan met de gegevens over de leerling; 6.2 met ouders of verzorgers communiceren over de leerling in de school op basis van overleg met collega s of externen; 6.3 in overleg met het team, communiceren met de ouders of verzorgers over het klasen schoolgebeuren, rekening houdend met de diversiteit van de ouders; 6.4 met ouders of verzorgers dialogeren over opvoeding en onderwijs; 6.5 in Standaardnederlands of in een ander passend register, communiceren met ouders en verzorgers met diverse taalachtergronden in diverse talige situaties. Functioneel geheel 7 : de leraar als lid van een schoolteam De leraar kan : 7.1 overleggen en samenwerken binnen het schoolteam; 7.2 binnen het team zowel vakspecifiek als vakoverschrijdend over een taakverdeling overleggen en de afspraken naleven; 7.3 de eigen pedagogische en didactische opdracht en aanpak in het team bespreekbaar maken; 7.4 zich documenteren over de eigen rechtspositie en die van de leerlingen; 7.5 in Standaardnederlands adequaat in interactie treden met alle leden van het schoolteam. Functioneel geheel 8 : de leraar als partner van externen De leraar kan : 8.1 in overleg met collega s contacten leggen, communiceren en samenwerken met externe instanties die onderwijsbetrokken initiatieven aanbieden; 8.2 met de hulp van collega s de nodige relaties met organisaties initiëren, uitbouwen en onderhouden en samenwerken met actoren op de arbeidsmarkt en het hoger onderwijs; 8.3 onder meer met het oog op gelijkeonderwijskansen en in overleg met collega s, contacten leggen, communiceren en samenwerken met de brede sociaal-culturele sector; 8.4 in Standaardnederlands adequaat in interactie treden met medewerkers van onderwijsbetrokken initiatieven en van stage- of tewerkstellingsplaatsen. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 11

12 Beroepsprofiel Functioneel geheel 9 : de leraar als lid van de onderwijsgemeenschap De leraar kan : 9.1 deelnemen aan het maatschappelijk debat over onderwijskundige thema's; 9.2 dialogeren over zijn beroep en zijn plaats in de samenleving. Functioneel geheel 10 : de leraar als cultuurparticipant De leraar kan : 10.1 actuele thema's en ontwikkelingen onderscheiden en kritisch benaderen op de volgende domeinen : het sociaal-politieke domein; het sociaal-economische domein; het levensbeschouwelijke domein; het cultureel-esthetische domein; het cultureel-wetenschappelijke domein. Volgende beroepshoudingen/attitudes gelden voor alle functionele gehelen: 1 beslissingsvermogen: durven een standpunt innemen of tot een handeling overgaan en er ook verantwoordelijkheid voor dragen; 2 relationele gerichtheid: in contacten met anderen kenmerken van echtheid, aanvaarding, empathie en respect tonen; 3 kritische ingesteldheid: bereid zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen; 4 leergierigheid: actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen; 5 organisatievermogen: erop gericht zijn de taken zodanig te plannen, te coördineren en te delegeren, dat het beoogde doel op een efficiënte manier bereikt kan worden; 6 zin voor samenwerking: bereid zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken; 7 verantwoordelijkheidszin: zich verantwoordelijk voelen en zich engageren om een positieve ontwikkeling van de lerende te bevorderen; 8 flexibiliteit: bereid zijn zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden, middelen, doelen, mensen en procedures. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 12

13 Kijkkader van de rollen en de beroepstaken Binnen de SLO hebben we gekozen om die basiscompetenties zichtbaar te maken in het competentieboekje. We onderscheiden hierbij 9 centrale rollen en 20 beroepstaken die de leraar uitvoert. Hieronder vind je het kijkkader van de rollen en de beroepstaken. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 13

14 Doelgroep en tewerkstellingsmogelijkheden 3 DOELGROEP EN TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN De specifieke lerarenopleiding (SLO) die leidt tot het behalen van het diploma van leraar richt zich in de eerste plaats tot iedereen die leraar wil worden in het secundair onderwijs. De opleiding biedt hiertoe een onderwijskundige en pedagogisch-didactische vorming. De SLO richt zich dus tot kandidaten die (vak)inhoudelijk reeds voldoende gevormd zijn om het bedoelde leraarsambt uit te oefenen. Onderwijsbevoegdheid Die (vak)inhoudelijke kennis blijkt uit de reeds behaalde diploma's. Die diploma s en de eventuele beroepservaring buiten het onderwijs bepalen in welke graden en klassen van het secundair onderwijs en in welke vakken men een leraarsopdracht mag opnemen. Meer info: Uitleg over de verschillende soorten bekwaamheidsbewijzen vind je in de handleiding: Voor kandidaten met een universitair diploma is de verleende onderwijsbevoegdheid volledig equivalent met deze verkregen via een universitaire lerarenopleiding. Door het specifieke opzet van het theoretische en praktische gedeelte bereidt de opleiding vanzelfsprekend ook voor op een onderwijsopdracht in het hoger onderwijs en op instructie, training of vorming buiten het onderwijs (educatieve sector, vormings- of bedrijfsleven). Hoe solliciteren? Alle informatie die je nodig hebt om een job te vinden in het onderwijs, vind je op onder de titels solliciteren en je loopbaan. Zie ook: (katholiek onderwijs) (gemeenschapsonderwijs) CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 14

15 Toelatingsvoorwaarden 4 TOELATINGSVOORWAARDEN indien je niet in het bezit bent van een diploma secundair onderwijs: 18 jaar zijn uiterlijk op 31 december van het jaar waarin je inschrijft; in bezit zijn van een diploma secundair onderwijs; in bezit zijn van een diploma hoger onderwijs (bachelor of master) of equivalent (graduaat, licentiaat ); de Vlaamse overheid heeft een regelgeving met betrekking tot de gelijkwaardigheid van buitenlandse diploma s. Meer info hierover vind je via: Belangrijke aandachtspunten Bij het vervullen van de preservicepraktijk als stagiair zal er in het kader van de wet welzijn op het werk een risicoanalyse moeten ingevuld worden (verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de stagescho(o)l(en)). Indien uit de risicoanalyse blijkt dat er zich risico s voor de stagiair voordoen, is een arbeidsgeneeskundig onderzoek bij de externe preventiedienst noodzakelijk. De praktijk kan alleen gestart worden indien alle welzijnsverplichtingen vervuld zijn. Er kan in de loop van de opleiding vanuit de stagescholen een getuigschrift van goed zedelijk gedrag (model 2) opgevraagd worden. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 15

16 Organisatie curriculum 5 ORGANISATIE VAN HET CURRICULUM 5.1 Studielast De specifieke lerarenopleiding (SLO) omvat 60 studiepunten. Een studiepunt is de maateenheid om de studielast aan te duiden. De studielast is het geheel van onderwijs-, studie- en evaluatieactiviteiten nodig voor een cursist om te slagen voor een opleidingsonderdeel m.a.w. de studietijd omvat alle tijd die de cursist besteedt aan lessen, studeren, voorbereidingen, besprekingen, evaluatie om te slagen voor een module. Een studiepunt bedraagt ten minste 25 en ten hoogste 30 uren voorgeschreven activiteit qua onderwijs, studie en evaluatie. Een module van 3 studiepunten zal dus 75 à 90 uren activiteit vragen van de cursist. De 60 studiepunten worden als volgt verdeeld over de opleiding: 30 studiepunten theorie (T); 30 studiepunten praktijk (P) waarvan: 15 studiepunten opleidingspraktijk en 15 studiepunten preservicepraktijk De theorie- en praktijkcomponent wordt in de opleiding niet gescheiden, maar er wordt geopteerd voor een geïntegreerd opleidingsconcept waarin theoretische en praktijkgerichte opleidingsonderdelen alterneren en interageren. De opleidingspraktijk (OP) realiseert de cursist samen met de theorie in het opleidingscentrum. De preservicepraktijk (PP) bestaat uit een onderdompeling in het beroep van leraar. De cursist realiseert dit in de stageplaats. Deze stagecomponent laat toe dat de cursist al tijdens zijn opleiding, in elke module, kennis maakt met het beroep van leraar in zijn veelheid van aspecten. Hierdoor kan de behandelde theorie onmiddellijk getoetst worden aan de praktijk van de stageschool en in het opleidingscentrum krijgt hij opnieuw feedback over zijn ervaringen. Deze manier van werken bevordert de integratie van theorie en praktijk en is ook een oplossing voor het uitvoeren van de 30 studiepunten praktijk voor de cursisten die werken en leren combineren. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 16

17 Organisatie curriculum 5.2 Brugprogramma Indien je niet in het bezit bent van een diploma secundair onderwijs dien je normalerwijze vrijgesteld te zijn van het brugprogramma (15 studiepunten) nl. competentiecluster Opstap. Dit cluster bestaat uit 2 modules: Opstap Taalvaardigheid en Opstap Algemene vorming. Als je voor beide modules vrijgesteld of geslaagd bent, kan je starten met de modules uit de eigenlijke Specifieke Lerarenopleiding. De lessen van het brugprogramma worden door onze centra wegens onvoldoende cursisten niet meer georganiseerd. De vrijstellingsproeven gaan door in juni en in september Voor de data van de vrijstellingsproeven verwijzen we naar de folder. Als je slaagt voor beide modules, kan je starten met de eigenlijke Specifieke Lerarenopleiding. Om les te geven zonder diploma secundair onderwijs in het gewoon of buitengewoon secundair onderwijs, dien je over voldoende praktijkervaring te beschikken in de specialiteit van je vakgebied! Indien je hoger secundair onderwijs hebt gevolgd, moet je minstens drie jaar nuttige ervaring bezitten om te kunnen lesgeven in de specialiteit van het vak dat je wil je geven. Indien je enkel lager secundair onderwijs hebt gevolgd is dat minstens zes jaar nuttige ervaring. Op onze site of vind je meer informatie om je voor te bereiden op de proeven. Je kunt hiervoor ook terecht bij de opleidingscoördinatoren Dennis Monte (CVO VTI Brugge) en Stéphanie Van Marcke (CVO Creo Kortrijk). Je vindt ook meer uitleg op pagina 47. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 17

18 Organisatie curriculum 5.3 Modulaire opleiding De specifieke lerarenopleiding is een modulaire opleiding en bestaat uit 4 competentieclusters/leerlijnen, die elk uit een aantal modules zijn opgebouwd (zie opleidingsmodel op p. 20). Een module is het kleinste deel van een opleiding dat leidt tot certificering op basis van basiscompetenties. Op het einde van elke basismodule volgt een beoordeling van de theoretische en praktische competenties in de gevolgde module. De cursist behaalt per component (theorie, opleidingspraktijk en preservicepraktijk) een deelcertificaat. Men behaalt het diploma van leraar als alle modules met succes doorlopen zijn. De manier waarop je je traject samenstelt, hangt af van welk traject je volgt en vind je terug onder trajecten op p. 26 en volgende. Er is voor elk wat wils. Voor wie liever s avonds en/of op zaterdag de lessen volgt, is er het Flextraject. Dit is trouwens het traject dat door de meeste cursisten gevolgd wordt. Je kiest per semester welke modules je wenst op te nemen. Zo bepaal jij zelf de omvang van het pakket en het aantal lesdagen en kan je naar eigen tempo vorderen in het programma. De opleiding kan afgewerkt worden in minimum 4 semesters (een verkorting van de minimale studieduur is enkel mogelijk indien vrijstellingen verleend worden). Het is ook mogelijk om een aantal modules in een online afstandsversie te volgen. Daarnaast kan je - mits je in het bezit bent van een diploma hoger onderwijs - terecht in het éénjarig voltijds dagtraject. Je werkt dan alle modules van de opleiding op 1 jaar tijd af. Tenslotte kun je wanneer je reeds tewerkgesteld bent in onderwijs, in aanmerking komen om in combinatie met het flex (gewoon) traject, het LIO (= leraar in opleiding)- traject te volgen. De modules die opgenomen worden in het LIO-traject, werk je af op één schooljaar. Dit traject wordt gekenmerkt door werkplekleren. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 18

19 Organisatie curriculum 5.4 Opleidingsmodel SLO: bestaat uit 10 modules CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 19

20 Organisatie curriculum Competentieclusters Basismodules Globale invulling Brugprogramma MBC Maatschappelijke en beroepsgerichte competentie POC Pedagogisch organisatorische competentie PPC Psycho-pedagogische competentie DC Didactische competentie OTV (Opstap Taalvaardigheid) OAV (Opstap Algemene Vorming) OMA (Onderwijs en Maatschappij) LEV (Leraar en Verantwoordelijkheden) COO (Communicatie en Overleg) BEG (Begeleiding) GRM (Groepsmanagement) PPC (Psycho-Pedagogische Competentie) DCA (Didactische Competentie Algemeen) DCP (Didactische Competentie Praktijkinitiatie) Deze module beoogt het beheersen van de vier traditionele vaardigheden op de drie hoogste niveaus (beschrijvend, structurerend, beoordelend) in het licht van een toekomstige functie als lesgever, en met het oog op het succesvol doorlopen van het opleidingstraject. De opzet van deze module ligt in het verdiepen van de algemene vorming aan de hand van de studie van enkele actuele thema s. De cursist verwerft inzicht in de structuur en organisatie van het onderwijs en in het onderwijsbeleid in relatie tot maatschappelijke thema s en ontwikkelingen. De cursist verwerft basiskennis over de rechtszekerheid van de leraar en de leerling en men leert hierbij goed toegankelijke bronnen te hanteren. De cursist oefent vaardigheden en gespreksvormen om op een opbouwende manier te communiceren met de verschillende partners in het onderwijs (leerlingen, collega's, directie, ouders, externen ). De cursist ervaart hoe en vanuit welke achtergrond leerlingen zowel individueel als in groep begeleid kunnen worden. De cursist verwerft naast kennis en inzicht in het creëren van een positief leef- en werkklimaat in klas en school ook inzicht in het eigen pedagogisch functioneren. De cursist maak kennis met psycho-pedagogische verklaringsmodellen in verband met het leren van leerlingen en de sociale omgang tussen de verschillende partners in het onderwijs. De cursist verwerft een visie op de onderwijsopdracht en bouwt een achtergrond op voor het opzetten van krachtige leeromgevingen. De cursist verwerft presentatievaardigheden, leert didactische werkvormen en onderwijsmiddelen hanteren. Begrippen en kaders vanuit DCA worden geconcretiseerd. DCO (Didactische Competentie Oefenlessen) DCS (Didactische Competentie Stage) De cursist breidt zijn basisvaardigheden in verband met het opzetten van krachtige leeromgevingen uit. Nadruk ligt op evaluatie, vakoverschrijdend werken, en integratie van de vakdidactiek. De cursist ervaart hoe een leraarsopdracht ingevuld wordt binnen een school of vormingsinstelling. CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 20

21 Organisatie curriculum 5.5 Situering van de modules in het beroepsprofiel Maatschappelijke en beroepsgerichte competentie Pedagogischorganisatorische competentie Psycho-pedagog. competentie VERANTWOORDELIJKHEIDSDOMEINEN CODERING OPLEIDINGSPROFIEL Didactische competentie BASISCOMPETENTIES OMSCHREVEN IN BEROEPSPROFIEL VOOR DE LERAAR SO Onderwijs en maatschappij Leerkracht en verantwoordelijkheden Communicatie en overleg Begeleiding Groepsmanagement Psycho-pedagogische competentie Didactische competentie algemeen Didactische competentie praktijkinitiatie Didactische competentie oefenlessen Didactische competentie stage OMA LEV COO BEG GRM PPC DCA DCP DCO DCS t.a.v. de lerende 1 DE LERAAR ALS BEGELEIDER VAN LEER- EN ONTWIKKELINGSPROCESSEN 1.1 De beginsituatie van de leerlingen en de leergroep achterhalen. 1.2 Doelstellingen kiezen en formuleren. 1.3 De leerinhouden en leerervaringen selecteren. 1.4 De leerinhouden structureren en vertalen in leeractiviteiten. 1.5 Aangepaste werkvormen en groeperingsvormen bepalen. 1.6 Individueel en in team leermiddelen kiezen en aanpassen. 1.7 Een krachtige leeromgeving realiseren, met aandacht voor de heterogeniteit binnen de leergroep. 1.8 Observatie en evaluatie voorbereiden individueel en indien nodig in team. 1.9 Proces en product evalueren met het oog op bijsturing, remediëring en differentiatie In overleg met collega s deelnemen aan zorgverbredingsinitiatieven en die laten aansluiten bij de totaalbenadering van de school. Integratie CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 21

22 Organisatie curriculum OMA LEV COO BEG GRM PPC DCA DCP DCO 1.11 Leer- en ontwikkelingsprocessen adequaat begeleiden in Standaardnederlands en daarbij rekening houden met en gericht inspelen op de diverse persoonlijke en maatschappelijke taalachtergronden van de leerlingen Omgaan met de diversiteit van de leergroep Leer- en ontwikkelingsprocessen opzetten, zowel vanuit de inhouden van zijn/haar vakgebied, als vanuit een vakoverschrijdende invalshoek. 2 DE LERAAR ALS OPVOEDER 2.1 In overleg een positief leefklimaat creëren voor de leerlingen in klasverband en op school. 2.2 De emancipatie van de leerlingen bevorderen. 2.3 Door attitudevorming leerlingen op individuele ontplooiing en maatschappelijke participatie voorbereiden. 2.4 Actuele maatschappelijke ontwikkelingen hanteren in een pedagogische context. 2.5 Adequaat omgaan met leerlingen in sociaal-emotionele probleemsituaties of met gedragsmoeilijkheden. 2.6 De fysieke en geestelijke gezondheid van de leerlingen bevorderen. 2.7 Communiceren met leerlingen met diverse taalachtergronden in diverse talige situaties. 3 DE LERAAR ALS INHOUDELIJK EXPERT 3.1 Domeinspecifieke kennis en vaardigheden beheersen, verbreden en verdiepen. 3.2 De verworven domeinspecifieke kennis en vaardigheden aanwenden. 3.3 Het eigen onderwijsaanbod situeren en integreren in het geheel van het onderwijsaanbod met het oog op de begeleiding en oriëntering van de leerlingen. 4 DE LERAAR ALS ORGANISATOR 4.1 Een gestructureerd werkklimaat bevorderen. 4.2 Een soepel en efficiënt les- en dagverloop creëren, passend in een tijdsplanning vanuit het oogpunt van de leerkracht en de leerlingen. 4.3 Op correcte wijze administratieve taken uitvoeren. 4.4 Een stimulerende en werkbare klasruimte creëren, rekening houdend met de veiligheid van de leerlingen. 5 DE LERAAR ALS INNOVATOR/ONDERZOEKER 5.1 Vernieuwende elementen en resultaten van onderwijsontwikkelingswerk aanwenden en aanbrengen. Integratie Integratie Integratie Integratie CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 22

23 Organisatie curriculum OMA LEV COO BEG GRM PPC DCA DCP DCO DCS 5.2 Kennisnemen van toegankelijke resultaten van onderwijsonderzoek en van vakdidactisch en vakinhoudelijk onderzoek. 5.3 Het eigen functioneren ter discussie stellen en bijsturen. t.a.v. de school / de onderwijsgemeenschap 6 DE LERAAR ALS PARTNER VAN OUDERS/VERZORGERS 6.1 Zich informeren over en discreet omgaan met gegevens over de leerling. 6.2 Met ouders/verzorgers communiceren over het kind in de school op basis van overleg met collega s/externen 6.3 In overleg met het team, communiceren met ouders/verzorgers over het klas- en schoolgebeuren, rekening houdend met de diversiteit van de ouders. 6.4 Met ouders/verzorgers dialogeren over opvoeding en onderwijs. 6.5 In Standaardnederlands of in een ander passend register, communiceren met ouders/verzorgers met diverse taalachtergronden in diverse talige situaties. 6.6 Strategieën ontwikkelen om te communiceren met anderstalige ouders. 7 DE LERAAR ALS PARTNER VAN EEN SCHOOLTEAM 7.1 Overleggen en samenwerken binnen het schoolteam. 7.2 Binnen het team zowel vakspecifiek als vakoverschrijdend over een taakverdeling overleggen en de afspraken naleven. 7.3 De eigen pedagogische en didactische opdracht en aanpak in het team bespreekbaar maken. 7.4 Zich documenteren over de eigen rechtspositie en die van de leering. 7.5 In Standaarnederlands adequaat in interactie treden met alle leden van het schoolteam. 8 DE LERAAR ALS PARTNER VAN EXTERNEN 8.1 In overleg met collega s contacten leggen, communiceren en samenwerken met externe instanties die onderwijsbetrokken initiatieven aanbieden. 8.2 Met hulp van collega s de nodige relaties met organisaties initiëren, uitbouwen en onderhouden en samenwerken met actoren op de arbeidsmarkt en het hoger onderwijs. 8.3 Met het oog op gelijke onderwijskansen en in overleg met collega s, contacten leggen, communiceren en samenwerken met de brede sociaal-culturele sector. 8.4 In Standaardnederlands adequaat in interactie treden met medewerkers van onderwijsbetrokken initiatieven en van stage- of tewerkstellingsplaatsen. Integratie Integratie Integratie CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 23

24 Organisatie curriculum OMA LEV COO BEG GRM PPC DCA DCP DCO DCS 9 DE LERAAR ALS LID VAN DE ONDERWIJSGEMEENSCHAP 9.1 Deelnemen aan het maatschappelijk debat over onderwijskundige thema s. 9.2 Dialogeren over zijn beroep en zijn plaats in de samenleving. Integratie t.a.v. de maatschappij Attitudes 10 DE LERAAR ALS CULTUURPARTICIPANT 10.1 Actuele thema s en ontwikkelingen onderscheiden en kritisch benaderen op de volgende domeinen: - sociaal politiek - sociaal-economisch - levensbeschouwelijk -cultureel-esthetische - cultureel-wetenschappelijk A1 Beslissingsvermogen x x x x A2 Relationele gerichtheid x x x x x x x x A3 Kritische ingesteldheid x x x x x x x x x x A4 Leergierigheid x x x x x x x A5 Organisatievermogen x x x x x x x A6 Zin voor samenwerking x x x x x x A7 Verantwoordelijkheidszin x x x x A8 Flexibilteit x x x x Integratie CVO Creo KORTRIJK CVO VTI BRUGGE 24