1. Kenmerken van de verschillende handicaps aan de hand van puzzels
|
|
- Mark de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkwinkel omgaan met jongeren met een handicap De regenboog vzw Inspiratiedag Geworteld Zaterdag 5 februari Kenmerken van de verschillende handicaps aan de hand van puzzels Mentale handicap - Handicap is niet altijd uiterlijk waarneembaar - Moeite met schoolse vaardigheden - Intellectuele, verstandelijke handicap - Wonen en werken in een beschermde omgeving Fysieke handicap - Toegankelijke en aangepaste ruimte en toilet - Handicap is vaak goed zichtbaar - Wees niet overbehulpzaam - Motorisch, lichamelijke handicap ADHD - Rilatine - Geef hen af en toe een uitlaatklep - Attention deficit Hyperactivity disorder / alle dagen heel druk - Overbeweeglijk Autisme - Orde en structuur zijn heel belangrijk - Zijn een krak in één of meerdere zaken - Nemen alles letterlijk - Leven in eigen wereldje Visuele handicap - Betekent slecht zien of blind - Volledig blind komt minder vaak voor dan slechtziend - Vraag aan de persoon hoe hij/zij begeleid wil worden - Vertrouwen is belangrijk en mag niet geschaad worden Auditieve handicap - Betekent slechthorend/doof - Volledig doof komt minder vaak voor dan slechthorend - Kijk de persoon aan als je tegen hem spreekt - Spreek een aantal veel voorkomende gebaren af Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 1
2 2. Inleefoefeningen ADHD Doelstelling: De deelnemers ervaren hoe het is om ADHD te hebben. Timing: 5 minuten per persoon (Zorg ervoor dat de deelnemers het echt beleefd hebben.) Beschrijving: Ga per vier staan. Eén speler voert de opdrachten uit. We noemen hem even Wim. De andere gaan voor en naast Wim staan. Wie voor Wim staat begint. Hij geeft allemaal doeopdrachtjes: klap in je handen, spring op één been, Even later begint wie links van Wim staat een heleboel persoonlijke vragen af te vuren: waar woon je, wat zijn je hobby s, heb je broers of zussen, hoe heten ze, Tenslotte vuurt de persoon rechts allerlei eenvoudige rekensommetjes en simpele kwisvragen af. Drijf het tempo op. De spelers blijven hun vragen en opdrachten herhalen tot Wim ze heeft beantwoord/uitgevoerd. Ze worden steeds kregeliger als hij niet meteen doet wat er van hem gevraagd wordt. Autisme fopspelletjes en raadsels: Je kan een of meerdere fopspelletjes spelen. Kies er een die veel deelnemers nog niet kennen: gekruist of ongekruist, zwarte magie, de geschiedenis van de kus, laat de deelnemers zoveel mogelijk ondervinden wat het betekent iets niet te begrijpen. Je kan de link leggen met autisme en/of verstandelijke beperking. Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 2
3 3. Tieners met een beperking Tieners met een handicap zijn ook in eerste plaats tiener! Aan de hand van 2 flappen laten we de deelnemers brainstormen over de omgang met tieners met een beperking. Ze krijgen een thema waarrond ze do s en don ts formuleren en op de juiste flap schrijven. Afspraken andere regels opstellen dan bij kinderen, het zijn per slot van rekening tieners regels opstellen in samenspraak met tieners rekening houden met het feit dat tieners met een handicap ook tieners zijn (gaan ook experimenteren door vb sigaretjes roken achter het muurtje) Straffen en belonen aanpakken als gewone tieners: ze zijn bezig met gelijkaardige dingen als andere tieners vb muziek, films, straffen zoals bij kinderen werk niet echt. Voorbeeld van ons straffen en beloningssysteem: Groene en rode kaarten + tegenprestatie tieners praten heel graag over vanalles tiener moet niet altijd bezig gehouden worden, tieners willen soms ook op hun gemak zitten Spelen aanpassen spelen niet al te veel moeilijker maken bij tieners zonder handicap is de uitdaging, tactiek meestal belangrijk tactische spelen zijn meestal te moeilijk vooral inkleding behouden bij spelen, maar eigentijdse inkleding (cfr expeditie robinson, temptation island, ) Eigen tienerlokaal: Wat is nodig voor tieners met beperking? eigen lokaal voor de tieners radio ontzettend belangrijk zetels hangen graag Inspraak geen volledige vrijheid: kunnen geen antwoord geven op de vraag wat willen jullie nu doen? keuze uit een beperkt aanbod MAAR ruimte laten voor eigen inbreng (afh van handicap) soort stemsysteem uitwerken (democratisch) vooral het gevoel van inspraak geven Verantwoordelijkheid waar ligt de grens? Hulpleiding? Jongens vs Meisjes wat met tieners die verliefd zijn? Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 3
4 4. Tips bij elke handicap Fysieke handicap Algemene tips: Wees niet overbehulpzaam. Bied hulp in overleg: vraag aan de persoon of hij hulp nodig heeft en zo ja: hoe je hem kan helpen. Geef de jongere voldoende tijd. Rolstoelgebruikers: Hoog verlagen en laag verhogen. Laat de jongere met een handicap zelf vragen stellen en antwoorden: bijvoorbeeld de jongere kan zelf zijn bestelling zeggen als jullie iets gaan drinken. Duwen van rolstoelen: geef de rolstoelgebruiker een veilig gevoel door hoge snelheden te vermijden en afstand te houden. Vraag ook aan de jongere zelf hoe je best met de rolstoel kan rijden in bepaalde situaties. Zorg ervoor dat steeds iemand verantwoordelijk is voor het duwen van de rolstoel. Werk eventueel met een beurtrol. Organiseer je activiteiten op een voldoende veilig terrein. Mentale handicap Ga op kennismakingsgesprek. Je kan dan ook in het kort een aantal belangrijke zaken opschrijven: wat doet het kind graag, hoe kan je reageren in moeilijke situaties, Goed communiceren: gebruik eenvoudige taal: korte duidelijke zinnen, eventueel herhalen, Dit kan ook handig zijn bij de andere kinderen: zo kan je zien of zij de speluitleg ook begrepen hebben. Competitiespelletjes: beter niet doen. De andere kinderen van zijn groep zullen bang zijn om te verliezen. Het is ook niet altijd leuk om voor de lol te spelen. Je kan dat verhelpen door bijvoorbeeld regelmatig de ploegen te wisselen. In groepjes verdelen: zorg zelf voor een groepsindeling of doe dit door loting, een spelletje, Creëer een veilige omgeving (veilig = vertrouwd): de kinderen hebben nood aan een vaste figuur, duid dus iemand van de leiding aan die vertrouwenspersoon is voor die dag. Je mag wisselen van persoon, maar doe dit niet te vaak. Het is zelfs goed om af te wisselen, zodat niet altijd dezelfde persoon deze taak krijgt. Benader en behandel de persoon als gelijke: ga hem niet betuttelen, geef hem geen voorkeursbehandeling. Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 4
5 Praktische hulp bieden: meestal hebben de kinderen geen hulp nodig, maar je kan het altijd vragen (eventueel op voorhand aan de ouders). Wat wel belangrijk is activering, controle en toezicht. Activering: bijvoorbeeld op tijd aan helpen herinneren om naar het toilet te gaan. Toezicht en controle kan bijvoorbeeld zijn: nakijken of ze zich degelijk hebben aangekleed na het toiletbezoek. Wat doe je met onwennigheid: zeg het als je je wat onwennig voelt. Dit geeft de jongere ook de kans om zijn onwennigheid met het jeugdwerk te bespreken. Afstand houden en nabijheid: kinderen met een mentale handicap zijn lief en aanhankelijk en hebben weinig problemen met lichamelijk contact. Zeg het hen op een duidelijke manier als je daar niet op gesteld bent. Oeps hij wil een lief - omgaan met verliefdheid: de jongeren zullen spontaan zeggen dat ze verliefd op jou zijn (of op iemand van de groep). Wees dan eerlijk en open tegen de jongere. Je mag hem gerust vertellen dat jij niet verliefd om hem bent en dat je dat ook niet zal worden. Informeer de andere leden en bereid hen voor: als het gaat om een jongere met een licht mentale handicap zeg je bij voorkeur op voorhand niets. Soms merken de andere kinderen het wel of als je het zelf nodig vindt kan je het met de andere kinderen bespreken. Vermijd pestgedrag: kinderen met een handicap kunnen sneller het slachtoffer zijn van pesterijen. Pas hier dan ook de regels toe die je hebt met de andere kinderen: niemand mag pesten of gepest worden. Voordelen: deze kinderen zijn experts in het bekijken van de wereld door een positieve bril, hun enthousiasme is aanstekelijk voor de andere kinderen, ze laten zich gemakkelijker begeleiden en zijn daardoor vaak een goed voorbeeld voor de anderen, de andere kinderen leren omgaan met iemand die anders is dan hen, Visuele handicap Kijk direct naar een blinde of slechtziende persoon, als je tegen hem spreekt: Zeg wat je doet of gaat doen: zeg bijvoorbeeld als je even naar buiten gaat. Orde: zorg ervoor dat bepaalde dingen een vaste plaats hebben. Laat ook niets rondslingeren waar zij over kunnen vallen. Geef concrete informatie: praat in termen van afstanden, stand van de wijzers van de klok, of recht voor je, reageer met woorden en niet met gebaren. Vertel ook wie er nog in de ruimte is. Hoe helpen: je moet een blinde niet achtervolgen om te voorkomen dat hij botst. Vraag gewoon of hij graag hulp heeft en op welke manier. Begroeten: noem altijd je naam, ook al ken je elkaar. Als je iets wil zeggen, zeg dan ook even zijn naam zodat hij weet dat er tegen hem gesproken wordt. Benader hem niet op een betuttelende manier. Laat de blinde persoon niet raden wie je bent, dat vinden ze meestal niet leuk. Zitplaats: geef aan waar een zitplaats is, laat de persoon de stoel voelen. Duw nooit iemand achterwaarts op een zitplaats. Helpen bij eten en drinken: als je drinken neerzet, Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 5
6 zeg dan waar het staat, of raak even zijn hand aan zodat hij het ook weet. Vertel ook bij het eten waar wat ligt, bijvoorbeeld aardappels liggen op 9u (links op het bord). Opletten met ramen en deuren: laat ramen en deuren helemaal open of helemaal dicht. Hulp bieden bij het nemen van trappen. Sta even stil als je bij een trap komt, zeg of de trap naar boven of naar beneden gaat. Laat de blinde de trapleuning vasthouden. Waarschuw als de trap eindigt, zeg hoeveel treden er zijn. Begeleiding naar het toiletbezoek: begeleid de persoon tot aan de deur, vraag of hij het verder kan vinden. Vertel hem waar het toilet en het toiletpapier zich bevinden. Omgaan met een blindengeleidehond: geef de hond nooit (stiekem) eten, aai een hond ook nooit ongevraagd. Roep niet of fluit niet naar een blindengeleidehond. Neem nooit de beugel van de hand uit de hand van de blinde/slechtziende persoon! Zet een blinde met een geleidehond nooit op een roltrap. Openbaar vervoer: breng de persoon naar de deuropening. Zeg of het een hoge of lage op-of afstap is. Auditieve handicap Slechthorenden en doven: Spreek langzaam en duidelijk. Schreeuwen helpt niet. Spreek van korte afstand met de slechthorende. Zorg ervoor dat de ander je kan zien als je spreekt. Schakel achtergrondlawaai uit. Gebruik eens andere woorden om iets duidelijk te maken. Noem telkens het onderwerp van een gesprek. Dan kan de slechthorende meepraten. Lach de slechthorende niet uit als hij verkeerd reageert. Schrijf namen en adressen op om misverstanden te vermijden. Overgevoelig gehoor: Praat niet te hard, wel duidelijk en rustig. Praat niet door mekaar Probeer lachsalvo s te vermijden. Zet geen (achtergrond)muziek aan. Probeer een (kleine) ruimte vrij te houden waar zij hun oren kunnen laten bijkomen. Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 6
7 Autisme Benoem alles zo concreet mogelijk: bijvoorbeeld zeg niet: neem het knutselgerief, maar zeg wel: neem het papier, de kleurtjes en de scharen. Woorden ondersteunen met visueel materiaal: foto s, schema s en tekeningen kunnen helpen. Structuur bieden: ze houden vast aan bepaalde rituelen en geven er de voorkeur aan dat alles volgens een bepaald patroon verloopt. Bijvoorbeeld maak een schema van de activiteit. Voorspelbaar maken: als ze op voorhand kunnen zien wat er gepland staat, maakt het hen rustiger. Een hulpmiddel hierbij is het ophangen van schema s. Ankerfiguren: het is goed dat deze kinderen iemand hebben om op terug te vallen als ze zich onveilig voelen. Het kan al helpen om te zeggen bij wie ze terecht kunnen met vragen of opmerkingen. Zoek tijdig ondersteuning: er zijn gespecialiseerde diensten of ouders die je kunnen helpen. ADHD Bied structuur: maak duidelijk wat er van het kind verwacht wordt. Vertel het kind wat het mag en wat niet. Maak een lijstje met regels en afspraken (ook aan te raden voor de andere kinderen) Geef positieve aandacht: benadruk uitvoerig de zaken die ze goed doen. Wees voorzichtig met straffen: meestal is een kind dat iets verkeerds gedaan heeft voldoende gestraft door hem een korte tijd iets te ontnemen wat hij fijn vindt: even uit de groep zetten, even niet mogen meespelen, Pas je lokatie een beetje aan: bijvoorbeeld gebruik plastic bekertjes ipv glazen, zet alles wat breekbaar is op een veilige plaats, zorg voor een ruimte waar ze hun energie kwijt kunnen, Zorg goed voor jezelf: als het te zwaar wordt, aarzel niet om hulp te vragen. Praat bijvoorbeeld eens met andere begeleiders. Ook het wisselen van begeleiding kan een hulpmiddel zijn. Grijp tijdig in: kinderen met ADHD kennen vaak hun eigen grenzen niet en kunnen ongewild te hevig zijn en hierdoor andere kinderen pijn doen of iets vernielen. Beter voorkomen dan genezen. Opdrachten geven in stukjes: als je een grote opdracht geeft, geef de opdracht dan beetje voor beetje. Tips bij het communiceren: de kinderen zijn zeer vlug afgeleid en worden geprikkeld door alles wat er in de omgeving te zien en te horen is. Tips: vraag dat het kind je aankijkt als je iets uitlegt, zet het kind vooraan in de groep, verminder of vermijd zoveel prikkels. Vraag aan het kind om de boodschap te herhalen. Omgaan met conflicten en probleemsituaties: verwijder het kind en eventueel andere betrokken kinderen zo vlug mogelijk uit de conflictsituatie. Om het moment van het conflict is het kind niet voor rede vatbaar, laat het kind eerst even wat kalmeren. Soms kan het nodig zijn om het kind in een time-out te zetten. Voorzie de activiteiten van voldoende variatie Op school wordt er vaak medicatie gegeven, maar in de vrije tijd wordt dit niet altijd gedaan. Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 7
8 Algemene aandachtspunten voor de begeleiding Structuur bieden op drie gebieden: in de omgeving, in de tijd en in het groepsgebeuren. Altijd bezig zijn: als ze moeten wachten, geraken ze verveeld. Zorg steeds voor een rustige opgewekte sfeer. Positieve aanpak: negatief zijn tegen deze kinderen heeft geen zin. Beter voorkomen dat zij negatief zijn: door veel stimuli te geven en door hen aan te moedigen als ze goed bezig zijn. Goed observeren: weten wat ze graag doen en je inleven in de speelwereld van de kinderen. Geen té hoge eisen stellen. Deze kinderen aux serieux nemen. Soepelheid in het programma: inspelen op impulsen die ze zelf geven. Aanvaarding: samen op stap gaan. Wil je meer weten over het spelen met personen met een handicap, wil je moni worden op ons speelplein, wil je een vorming op maat met je leidingsploeg, wil je een activiteit doen met kinderen met een handicap, wil je vorming over het inclusief maken van jouw werking of over moeilijk gedrag? Dan is er slechts 1 adres: Weg naar As 60a 3600 Genk 089/ jeugdwerk@deregenboog.be Omgaan met jongeren met een handicap Pagina 8
Iedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap:
Gedragscode VAL: omgaan met personen met een handicap (bron: www.parantee.be en www.gripvzw.be) Het is belangrijk dat onze maatschappij toegankelijk is voor iedereen, en iedereen heeft recht om de sport
Nadere informatieOmgaan met mensen met een beperking
Omgaan met mensen met een beperking makkelijker dan u denkt! Gebruik de juiste woorden! Het is belangrijk dat we iedereen respectvol benaderen en mensen niet reduceren tot hun beperking. Vandaar de termen
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieOmgaan met afleiding. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014
Omgaan met afleiding N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer
Nadere informatieAutisme in je vrije tijd
Autisme in je vrije tijd KINDEREN MET AUTISME IN EEN GEWONE JEUGDVERENIGING? HET KAN! Een informatieve brochure door Elise Burny - orthopedagoog Jannicke Hurtekant - orthopedagoog Petra Warreyn - klinisch
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatieTips bij slechthorendheid
Libra R&A Audiologie Tips bij slechthorendheid Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij een van de gesprekspartners slechthorend is. Technische hulpmiddelen,
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieBanger voor spinnen dan voor terreur.
Opdracht 1 (tweetal): Voorspellen wat je gaat lezen 1. Lees de uitleg in het blokje hieronder. Uitleg Tijdens het lezen van een tekst zijn je hersenen hard aan het werk! Ze proberen de informatie uit de
Nadere informatieSPORTERS MET EEN BEPERKING?
LESGEVEN AAN SPORTERS MET EEN BEPERKING? Vlabus geeft tips! SPORT ZOALS HET HOORT 01. ALGEMENE TIPS & INFORMATIE 03. DOVE & SLECHTHORENDE SPORTERS 05. SPORTER MET EEN PSYCHISCHE AANDOENING 02. BLINDE &
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieLuisteren, hoe leren kinderen dat?
Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Kinderen hebben grenzen en regels nodig. Ze zorgen voor duidelijkheid en veiligheid en ze leren hen omgaan met anderen. Verwacht niet van kinderen dat
Nadere informatieDeze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.
Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP
Nadere informatieGespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden
Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden Communiceren doe je met zijn tweeën Deze folder is bedoeld voor de goedhorenden die in hun omgeving iemand kennen die slechthorend is, en voor slechthorenden
Nadere informatieHELP, IK WORD GEPEST, WAT NU????
HELP, IK WORD GEPEST, WAT NU???? In het kort Als je gepest wordt ga dan naar je mentor. Als je het moeilijk vindt je mentor in vertrouwen te nemen, ga dan naar je favoriete docent, juniormentor of de vertrouwenspersoon
Nadere informatieCommuniceren met een zorgvrager met de ziekte van Parkinson
OPDRACHTFORMULIER Communiceren met een zorgvrager met de ziekte van Parkinson Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatiejeugdwerk voor allen Zelf aan de slag met een beperking Met kinderen en jongeren
jeugdwerk voor allen Zelf aan de slag Met kinderen en jongeren met een beperking 03 Wat kan je verwachten van deze brochure? zelf aan de slag In deze brochure vind je algemene informatie over verschillende
Nadere informatieGa je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd
Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke
Nadere informatieSeksualiteit: Grenzen en Wensen
IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in
Nadere informatieSoms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw
Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw gedrag gevaarlijk is voor andere mensen. Dit mag nooit
Nadere informatieVragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar
4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieVertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen;
Pesten op school Veel gestelde vragen Wat doe je als je kind gepest wordt? Maak voldoende tijd voor een gesprek; laat je kind vertellen wat er zich afspeelt en hoe het zich voelt; Neem het verhaal van
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieAfgesproken verdeling van de boeken over de groepen
DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter
Nadere informatieKinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin
Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieSignaleringslijst voor leerlingen met autisme!
Signaleringslijst voor leerlingen met autisme! Wennen en je begrepen voelen op je nieuwe school. De overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs is voor iedereen even wennen. Zeker als je
Nadere informatieDO'S EN DON'TS VOOR OUDERS
WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun
Nadere informatieStructuur bieden aan je kinderen (10 tips)
Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Door Suzanne van der Star Orthopedagoog www.educadora.nl www.educadora-webshop.nl Inleiding Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke samenhang is tussen de
Nadere informatiePubers opvoeden. Veranderingen in de puberteit
Pubers opvoeden Pubers opvoeden De puberteit is de ontwikkelingsfase tussen 10 en 18 jaar. Maar die puberteit is er natuurlijk niet opeens. Vanaf ongeveer 9 jaar kan je al merken dat kinderen beginnen
Nadere informatieFeedback Project Ergonomisch Ontwerpen
Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7
Nadere informatieTACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST
TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieDirect aan de slag met Baby- en kindergebaren
Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Inhoudsopgave Welkom Blz. 3 Wat zijn baby- en kindergebaren? Blz. 4 Voordat je begint Blz. 5 De eerste gebaren Blz. 6 & 7 Gebaren- tips Blz. 8 Veel gestelde
Nadere informatieGrenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag
Grenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag Waarom is het stellen van grenzen belangrijk? Uw kind kan op een veilig manier dingen onderzoeken en ervaren Wat is het stellen van grenzen?
Nadere informatieInhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...
Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatie*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden
Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar
Nadere informatieIk ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken.
Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken. 2 5 Ik hoef niet aangespoord te worden om mijn taken te maken. Niemand hoeft mij te zeggen
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieWervelende. Voorlichtingsshow
De Wervelende Voorlichtingsshow Introductieles/Omkadering 1. HINTS Doelstelling: Taal en termen kennen. Werkwijze: Om beurten krijgt men een woord in het oor gefluisterd door de begeleider De deelnemer
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Zeer moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Zeer moeilijk lerend Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind zeer moeilijk lerend
Nadere informatieTips bij het handhaven van de orde in de klas
Tips bij het handhaven van de orde in de klas 1 Uitgangspunten bij de tips 1. Ga na waar je sterk in bent. 2. Ga na op welke manier jij het liefst het contact met de leerlingen onderhoudt. 3. Kies die
Nadere informatieLIEGEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om meer te leren over liegen en hoe je het kan stoppen.
LIEGEN Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om meer te leren over liegen en hoe je het kan stoppen. WAT IS LIEGEN? Liegen is als je er bewust voor kiest om niet de waarheid te zeggen of de
Nadere informatieWat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan
Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieLeer hoe je effectiever kunt communiceren
Leer hoe je effectiever kunt communiceren De kracht van geweldloze communicatie Hoe vaak kom je in een gesprek terecht waarin je merkt dat je niet meer zegt wat je wilt zeggen; dat je iets doet wat de
Nadere informatieModule TA 3 Strooks Het belang van bekrachtiging van het goede bij het werken met mensen.
Module TA 3 Strooks Het belang van bekrachtiging van het goede bij het werken met mensen. In de TA wordt gesproken over het begrip strook. Een strook is een eenheid van erkenning. Mensen hebben een sterke
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX.
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. Omschrijving van de activiteit De leerlingen lezen tips over correct handelen als je het uitmaakt met je lief. Ze bespreken
Nadere informatieCompetentiescan Klant exemplaar
Naam klant: Geboortedatum: Datum rapportage: Naam begeleider: Competentiescan Klant exemplaar Dit project wordt mede gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds www.werkeenzorgminder.nl Instructie invullen
Nadere informatieInleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach...
Inhoudstafel Inleiding...1 Correctie Terminologie...2 Vlaamse Gebarentaal...3 Belangrijke woorden...4 Tips voor de leerkracht...7 Tips voor trainer/coach...9 Tips voor tijdens een wedstrijd...10 Tolk...11
Nadere informatieWelke voorkeur heb jij?
Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden
Nadere informatieTuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media
Opleiding Interactieve Media Inhoud Inleiding presenteren 1. Voorwerk 2. Middenstuk 3. Begin presentatie 4. Einde presentatie 5. Visuele middelen 6. Non-verbale communicatie 7. Opdracht 8. Criteria 1.
Nadere informatieLeren praten Turks. Colofon. Hart voor Brabant
Colofon Uitgave : GGD Hart voor Brabant Oplage : 500 Datum : februari 2007 Illustraties : Hendriks van den Hout Druk : Graphiset bv, Uden Hart voor Brabant Leren praten Turks GGD Hart voor Brabant Postbus
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen
DOELSTELLINGEN De ouders hebben ervaren dat hun kind niet het enige is dat moeilijke vragen stelt en dat zij elkaar kunnen ondersteunen in de omgang hiermee. De ouders kunnen met hun kind in gesprek gaan
Nadere informatiePresenteren. Oriëntatie
Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk
Nadere informatieToegankelijkheid bibliotheken tbv visueel gehandicapten De eisen op een rijtje
Toegankelijkheid bibliotheken tbv visueel gehandicapten De eisen op een rijtje Fysieke toegankelijkheid Gebruik in ieder geval onderstaande aandachtspunten: 1. Afstapjes en trappen dienen goed afgeschermd
Nadere informatieZindelijk worden. De hele dag droog blijven. Positief opvoeden Drenthe
Zindelijk worden De hele dag droog blijven Positief opvoeden Drenthe Zindelijk worden De hele dag droog blijven Elke ouder is blij als er geen luiers meer op het boodschappenlijstje staan. Het betekent
Nadere informatieOmgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009
Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren
Nadere informatieGrenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub
Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks
Nadere informatie3/12/2013. Mijn broer heeft ADHD. Mijn broer heeft ADHD. Mijn grote broer heeft ADHD. Het zal je broer maar wezen. Ouders opgepast
Mijn broer heeft ADHD Mijn broer heeft ADHD Ouders hebben twee of meer kinderen Waarvan één (soms ook meerdere) stoorzender(s) Hoe houden we dit gezin in evenwicht? Waar moeten we op letten? Het zal je
Nadere informatieLiefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander.
Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. HHKalender DEF_2 ct.indd 1 Romantiek in een liefdesbrief 01-06-15 21:37 ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf een liefdesbrief aan je geliefde. Verwerk
Nadere informatieInstructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.
VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn
Nadere informatieTeambuilding = vormen van een goedwerkende groep
Inspiratiedag 2/02/ 08 Werkwinkel Groep vormen met je begeleidingsploeg Hoe werken aan een toffe sfeer in de begeleidingsploeg? Hoe kan je als hoofdverantwoordelijke de verstandhouding en samenwerking
Nadere informatieGEDRAGSWIJZER: HOE GA IK OM MET IEMAND MET EEN BEPERKING? Het zijn net mensen
GEDRAGSWIJZER: HOE GA IK OM MET IEMAND MET EEN BEPERKING? Het zijn net mensen GEDRAGSWIJZER: HOE GA IK OM MET IEMAND MET EEN BEPERKING een stappenplan In tien stappen Het zijn net mensen Mensen met een
Nadere informatieWerkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.
Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet
Nadere informatieOnline Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out
Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg
Nadere informatieACTIEF TOEZICHT. Informeren en structurele maatregelen
ACTIEF TOEZICHT Hoe kun je leerlingen minder lang laten stilzitten? Hoe jij de groep begeleidt, heeft een grote impact. Actief toezicht hangt samen met het ruimere begrip activerend toezicht. Door actief
Nadere informatieAUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners
AUTISME EN MONDZORG Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME: EEN SOMS ONZICHTBARE HANDICAP Autisme komt bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking voor. Dat betekent dat iedere mondzorgverlener
Nadere informatie<prikkelaar toevoegen> Compaen pakt aan.
Compaen pakt aan. Ik weet hoe ik jou kan bereiken Versterk je leerkracht: Hoe bereik ik de kinderen in mijn klas? 19 maart 2014 Jelte van der Kooi trainer/ adviseur schoolbegeleider
Nadere informatieWat heeft dit kind nodig?
ADHD PDD-NOS Leerstoornis Gedragsstoornis Team Wat heeft dit kind nodig? Lynn leest in haar leesboek. Tegelijkertijd tikt ze constant met haar pen op haar tafel. Dat doet ze wel vaker. De kinderen van
Nadere informatie13 Jij en pesten. Ervaring
82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken
Nadere informatieDe opvoedingsdriehoek. Ann Li Thuisbegeleider bij Feniks www.feniks-opvoeding.org
De opvoedingsdriehoek Ann Li Thuisbegeleider bij Feniks www.feniks-opvoeding.org Een woord vooraf Wat is normaal? Ieder kind is anders 1 op 4 sociale interacties bij kinderen onder 5j is agressief Ongeveer
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieAntwerpen. Leren luisteren
Antwerpen Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind veiligheid en zekerheid ervaart. Zo weet hij wat mag van mama en papa en moet hij niet steeds aftoetsen
Nadere informatieSeksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening
Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieJaargang 1, Nummer 2, juni 2010. Drukke kinderen
Jaargang 1, Nummer 2, juni 2010 Drukke kinderen Jaargang 1, Nummer 2, juni 2010 Drukke kinderen Inhoud: Wat is druk gedrag? Oorzaken Positieve benadering Structuur Regels Omgaan met anderen Luisteren Steun
Nadere informatieLeren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders
Leren luisteren over opvoeden gesproken - Tips voor ouders? Leren luisteren Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind zich veilig en zelfzeker kan voelen. Zo weet hij wat van mama en papa mag en moet hij
Nadere informatieRV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164
R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieTIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN
TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder legt uit hoe ouders gedragsproblemen van hun kinderen kunnen veranderen. TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder is bedoeld om ouders te helpen gedragsproblemen van
Nadere informatieHet keukentafelgesprek
Het keukentafelgesprek Informatie over het keukentafelgesprek Waarom een keukentafelgesprek? De Wmo heeft andere uitgangspunten dan de AWBZ. De AWBZ kent een recht op zorg. Er zijn landelijke richtlijnen
Nadere informatieAdinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële
Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,
Nadere informatieHet kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.
Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg
Nadere informatieAnti-pestbeleid KW-school
Anti-pestbeleid KW-school Uitgangspunt: Wij willen een school zijn, waar kinderen samen spelen, samen leren, samenwerken en waar ieder kind zich veilig voelt. Dat betekent dat pestgedrag bij ons op school
Nadere informatieLight up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent
Light up your fire voordat burnout toeslaat Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Wat is jouw droom? Vuur - energie Waarden, zaken die voor jou belangrijk zijn in je leven
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieAnti-pestprotocol. We werken samen aan een goede sfeer op school. Catharinaschool Wellerlooi
Anti-pestprotocol We werken samen aan een goede sfeer op school Catharinaschool Wellerlooi Inleiding De Catharinaschool wil haar kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden. Wij streven ernaar dat de
Nadere informatie