27/02/2018. Het belang van reinigen of ontsmetten van wonden. Inleiding. Ann Van de Winckel
|
|
- Leona Hendriks
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het belang van reinigen of ontsmetten van wonden Ann Van de Winckel De tekenen van infectie Het belang van wondreiniging Wanneer en hoe ontsmetten Wanneer we een wondkweek gaan nemen Antibiotica Besluit Inleiding Nog te vaak worden wonden ontsmet, terwijl dat niet altijd nodig is. Veel belangrijker is het reinigen van wonden. Er word ook nog teveel antibiotica voorgeschreven bij wonden die niet genezen omdat men denkt dat deze geïnfecteerd zijn. Wondbesmetting is de invasie van micro-organismen tot een niveau dat een lokale en/of systemische respons in de gastheer oproept. Deze veroorzaakt lokale weefselschade en belemmert de wondgenezing. 1
2 TIME T: Tissue management I: Infection M: Moisturebalance E: Edge Tekenen van infectie (TIME) Pijn Warmte Zwelling Roodheid Functieverlies Pus of etter afscheiding (bij chirurgische wonden) Toegenomen wondafmeting Atonewonden Toename exsudaat Ontstaan van tunnel-of fistelvorming Aanwezigheid van etter Het duidelijkste teken van infectie bij een acute wonde is de aanwezigheid van etter Dit kan ook verschijnen bij een chronische wonde (komt niet zo frequent voor) Sommige verbanden vormen een gel => kan voor verwarring zorgen 2
3 3
4 Wondreiniging Wondreiniging is een belangrijk onderdeel van de wondzorg Doel: Zichtbaar vuil verwijderen bij een nieuwe wonde Verwijderen van necrotisch en vreemd materiaal Verwijderen van verband en zalfresten Verminderen van geur en bacteriën Infectie kan vaak voorkomen worden Ontsmetten Wanneer ontsmetten? Bij vuile wonden vbschaafwonde Bij tekenen van infectie Bij immuungecompromitteerdepatiënten (bijvoorbeeld patiënten met diabetes of chemopatiënten). Zij zijn vatbaarder voor infecties. Bij insteekplaatsen vbkatheters, sondes, drains Hoe ontsmetten? Waterige oplossing voor open wonden en slijmvliezen Keuze in functie van de kiem Breedspectrum vbpolyvidone-joium, chloramine Alcoholische antiseptica uitsluitend voor intacte huid Ontsmetten mag GEEN ritueel zijn!!! 4
5 Gebruik geen antibiotica lokaal Minder breed werkingsspectrum dan antiseptica Systemische antibiotica veranderen de microbiologische flora nauwelijks Ontwikkeling van resistentie Voorkom dat een gecontamineerde wond een geïnfecteerde wond wordt! Contaminatie: Wonde niet steriel MO geen invloed op genezingsproces Kolonisatie: Wonde bevat MO die vermenigvuldigen Geen hinder in het genezingsproces Kritische kolonisatie: Geen infectieverschijnselen Vertraagde wondheling, verhoogde exsudaat productie, verandering van kleur in de wonde, abnormaal granulatieweefsel Infectie: Duidelijke groei van MO Ontstekingsreacties, verstoring van genezingsproces 5
6 Voorkom dat een gecontamineerde wonde een geïnfecteerde wonde wordt! Gecontamineerde en gekoloniseerde wonden ontsmet je niet Kritisch gekoloniseerde en geïnfecteerde wonden wel Altijd de wonde goed reinigen Lokale infectie: Bacteriën dieper in het wondweefsel Vermenigvuldigen in een snel tempo Reactie oproepen bij de gastheer Bevind zich op 1 locatie Verspreidende infectie: Invasie van het omliggende weefsel Tekenen en symptomen strekken uit tot voorbij de wondgrens Systemische infectie: Beïnvloed het lichaam als geheel MO verspreiden via vasculair of lymfatisch systeem Systemische ontstekingsreactie, sepsis en orgaanstoornissen zijn tekenen van systemische infectie 6
7 Tekenen en symptomen Contaminatie: Alle wonden kunnen micro-organismen bevatten Als er geen geschikte voedings-en fysische omstandigheden beschikbaar zijn, zullen ze zich niet vermenigvuldigen Hun aanwezigheid is van voorbijgaande aard Wondgenezing wordt niet vertraagd Kolonisatie: Microbiële soorten groeien met succes Veroorzaken geen schade aan de gastheer Veroorzaken geen wondinfectie Lokale infectie Verborgen tekenen van lokale infectie Hypergranulatie Wondafbraak en vergroting Vertraagde wondgenezing Nieuwe of toenemende pijn Toenemende geur Klassieke tekenen van lokale infectie Erytheem Lokale warmte Zwelling Vertraagde wondgenezing Nieuwe of toenemende pijn Toenemende geur Verspreiding infectie Erytheem Lymfangitis Wondafbraak Niet specifieke algemene verslechtering Verlies van eetlust Ontsteking, zwelling van lymfeklieren Systemische infectie Ernstige sepsis Septische shock Orgaan falen Overlijden 7
8 De meest voorkomende wondbacteriën zijn: Staphylococcus aureus Staphylococcus epidermis Streptococcus pyogenes Pseudomonas aeruginosa Clostridium Wondcultuur Om zeker te weten of een wonde geïnfecteerd is of niet Om te weten welke bacterie er in de wonde aanwezig is Niet standaard bij iedere stagnerende wonde Bij tekenen die wijzen op een systemische infectie Iedere chronische wonde is gekoloniseerd Hoe nemen we een wondcultuur? Wonde reinigen, niet ontsmetten Bestrijk het gehele wondbed met een wisser Verzamel pus met een spuit of wattenstaafje Zorg voor voldoende wondvocht op de wisser Wisser zo vlug mogelijk naar het labo 8
9 Ontsmettingsmiddelen Wanneer ontsmetten: Gebruik het juiste ontsmettingsmiddel op de juiste plaats Geen alcoholische oplossingen op open wonden Gebruik de juiste concentratie Respecteer de juiste contacttijd Gebruik geen gekleurde oplossingen Enkel ontsmettingsmiddelen gebruiken bij infectietekens Ontsmettingsmiddelen Stop antiseptica als er geen tekenen van infectie meer zijn, of als de wonde begint te helen Als er geen tekenen van infectie zijn, gaan we de wonde reinigen en/of spoelen met een fysiologische oplossing of woundcleanser. Kraantjeswater in de thuissituatie Nadelen: De cytotoxiciteithangt af van het product en de gebruikte concentratie Ze zijn cytotoxisch voor fibroblasten, keratinocyten, leukocyten en kunnen de wondheling vertragen Alcoholische antiseptica Ethanol Toxiciteit: niet bruikbaar bij open wonden Onverenigbaar met chloramine Joodalcohol 1% en 2% Niet bruikbaar bij open wonden, niet gebruiken bij zwangere en prematuren Onverenigbaar met chloorhexidine (Hibitane, HAC) 9
10 Waterige antiseptica Hibitane0,05%, Hibidil0,05% Niet cytotoxisch Onverenigbaar met anionen, joodverbindingenen chloramine Carrel-Dakin Cytotoxisch, kan irriterend werken Onverenigbaar met zuurstofwater, alcohol en joodverbindingen Isobetadinedermicum Niet cytotoxisch in vivo, niet gebruiken bij zwangere, prematuren Neonaten: Niet gedurende een lange tijd gebruiken op uitgebreide open wonden of brandwonden, Cave jood allergie Onverenigbaar met chloorhexidine, zuurstofwater, zilverhoudende ontsmettingsstoffen Waterige antiseptica Waterstofperoxide Cytotoxisch Onverenigbaar met chloramineoplossing en joodverbindingen HAC 3,5% in water, Hacdil Cytotoxisch (vnldoor cetrimonium-bromide) Azijnzuur 1% in water Niet cytotoxisch Antiseptische crèmes/zalven Iso-betadinezalf Niet cytotoxisch in vivo, niet gebruiken bij zwangere en prematuren, bij neonaten niet gedurende een lange tijd of op uitgebreide open wonden of op brandwonden gebruiken wegens risico op te hoge jood resorptie, cave joodallergie Onverenigbaar met chloorhexidine, zuurstofwater, en zilverhoudende ontsmettingsstoffen Chloramine crème Matig cytotoxisch Onverenigbaar met zuurstofwater, alcohol en joodverbindingen 10
11 Antibacteriële zalven Fucidinzalf, crème Allergie, geen langdurige toepassing op grote oppervlakken bij zuigelingen Neobacitracinehuidzalf Allergie, ototoxisch en nefrotoxisch bij langdurig gebruik door systemische absorptie Flammazinecrème Zilveropstapeling, bij langdurig gebruik in open wonden (> 1mnd), ontstaan van fibrineuzelaag, renale of hematologische bijwerkingen, huiduitslag op propyleenglycol en cetylalcohol Slow-release zilververbanden Acticoat Niet cytotoxisch Onverenigbaarheden: / AquacelAg Niet cytotoxisch Onverenigbaarheden: / Hoelang duurt het effect van ontsmetten? Er is geen onderzoek te vinden, behalve dat we weten dat microorganismen om de 30minuten delen Na enkele uren zijn het er dus meer dan micro-organismen. 11
12 Antibiotica Overmatig gebruik van antibiotica heeft geresulteerd in een toename van resistentie wereldwijd 25 a 50% van de kiemen zijn resistent tegen bepaalde antibiotica mensen gaan per jaar dood door resistentie aan bacteriën in wonden Mag niet routinematig gebruikt worden Wordt te vaak voorgeschreven waar het niet nodig is Preventief gebruik van antibiotica is overbodig Bij gecontamineerde en gekoloniseerde wonden NOOIT gebruik van antibiotica Als je niet zeker bent of de wonde ontstoken is, geen antibiotica Antisepticum maakt bacterie resistent Desinfecterende middelen zoals chloorhexidine bacteriën resistent maken tegen antibiotica Chloorhexidine een van de meest gebruikte antiseptica Als kation bindt chloorhexidine zich aan negatief geladen componenten van bacteriële celwanden, en verstoort de celmembranen dusdanig dat de bacterie het loodje legt Colistine, een antibioticum tegen multiresistente bacteriën, werkt ook zo Bacteriën die resistentie ontwikkelen tegen chloorhexidine soms ook resistent worden tegen colistine => zeldzaam Antisepticum maakt bacterie resistent Proef met Klebsiellapneumoniae 5 van de 6 stammen colistineresistent Bacteriën die colistineresistentiehadden aangekweekt, bleken nog steeds niet tegen chloorhexidine te kunnen Mutaties in twee genen => vermoeden oorzaak resistentie Antisepticagebruik net zo goed een risicofactor als overmatig antibioticagebruik 12
13 Besluit Alle wonden zijn gecontamineerd. Een wonde geneest in aanwezigheid van bacteriën. Een wonde reinigen zorgt voor het verminderen van het aantal kiemen op de wonde. Men moet steeds beducht zijn op infectie en de klinische tekens ervan. Wonden moeten indien ze geen tekens van infectie vertonen niet ontsmet worden. Dood weefsel verwijderen, het is een belangrijke voedingsbodem voor micro-organismen. Bij risicopatiënten steeds ontsmetten om het woekeren van de bacteriën onder controle te houden Bij infectie de wonde reinigen EN ontsmetten Dank u voor uw aandacht Bibliografie FF27058D&thid=OIP.45ze_5qENAYCAm1ekGkfiQHaFj&q=infection%2c+kritical+kolonisation&simid= &selectedIndex=4&ajaxhist=0 woundsinternational. (2016). Opgehaald van woundinfectionin clinicalpractice: J, V. (2008). Ontsmetten of niet ontsmetten.opgehaald van wondzorg.be: wonden een steeds grotere bedreiging door de volksgezondheid en economie samenvatting I en II. (2016 nr12). NTVW, p. deel 1. International WoundInfectionInstitute(IWII) Woundinfectionin clinicalpractice. WoundsInternational 2016 EWMA Document: Antimicrobials andnon-healingwounds2013 Impe, M. V. (2016, 1103). Opgehaald van internationalwoundsinfectioninstitute. (2016). Opgehaald van woundsinternational: 13
14 Bibliografie CadexomerIodine Dressings.(2017, 0331). Opgehaald van smith&nephew: J, V. (2008). Ontsmetten of niet ontsmetten.opgehaald van wondzorg.be: Jonkers, A. (2012, april). Do's en Don'tsbij debrideren. Opgehaald van special wondzorg: file:///c:/users/gebruiker/documents/studies/nursing%20april%202012%20- %20Do's%20and%20don'ts%20van%20debrideren.pdf Vanwalleghem, G. (2008, juni). Internationaal wondjournaal.opgehaald van wondzorg.be: Vitenko, I. (2013, februari 08). Moderne wondzorg. Opgehaald van wondzorg.be: wonden een steeds grotere bedreiging door de volksgezondheid en economie samenvatting I en II. (2016 nr12). NTVW, p. deel 1. International WoundInfectionInstitute(IWII) Woundinfectionin clinicalpractice. WoundsInternational 2016 Bibliografie L, G. (2012). ph en wonden.opgehaald van http/::wondzorg.be/teksten/2010_nvkvvph%20en%20wonden%20luc.pdf ReddyM, C. W. (2013, 02). Chronische wonde: al of niet geïnfecteerd.opgehaald van Minerva: Van HerendaelB, B. C. (2016, februari 25). portaal.gza.be. Opgehaald van uiksaanwijzing%20e%20swab.pdf Vanwaeyenberghe, P. (2010). Waarom een wonde chronisch blijft, en wat is een mogelijke oplossing hiervoor? Opgehaald van wondzorg.be: s%20een%20mogelijke%20oplossing%20hiervoor.pdf Vanwalleghem, G. (2008, juni). "woundinfectionsin de clinicalpracticean International Consensus. Vanwalleghem, G. (2008, juni). internationaal wondjournaal. Opgehaald van wondzorg.be: 14
onverdund te gebruiken ontsmetting van gesloten wonden onverdund te gebruiken ontsmetting van gesloten wonden onverdund te gebruiken
1. PRODUCTEN GESCHIKT VOOR INTACTE HUID 1.1. ALCOHOLISCHE ANTISEPTICA ethanol 70% gedenatureerde alcohol 70 % vol. in water zeer breed sspectrum; geen residuele ontsmetting van gesloten niet bruikbaar
Nadere informatieMODERNE WONDZORG TIME ALGORITME IHOR VITENKO
MODERNE WONDZORG TIME ALGORITME IHOR VITENKO SYMPOSIUM MODERNE WONDZORG = ALGORITMISCH WONDZORG Patiënt heeft recht op het juiste verband voor de juiste prijs Ihor Vitenko Wondzorgverpleegkundige 08 februari
Nadere informatie1-12-2015. Wondbeoordeling. De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM
Steven Smet De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM Verpleegkundig-specialist wondzorg / voorzitter decubituscommissie Wondbeoordeling Wondbedpreparatie adhv. TIME In gebruik
Nadere informatieStudiedag wondzorg 4 december februari 2008
Studiedag wondzorg 4 december 2007 21 februari 2008 Visie van het onderwijs, wondzorgafspraken Algemeenheden 1. De indeling van de wonden volgens zuiver, vuil, zuiver besmet. is een chirurgische indeling
Nadere informatieCorrect gebruik van ontsmettingsmiddelen. Nicole Verbraeken Verpleegkundige - ziekenhuishygiënist
Correct gebruik van ontsmettingsmiddelen Nicole Verbraeken Verpleegkundige - ziekenhuishygiënist Antimicrobiële middelen Antibiotica verhinderen groei en ontwikkeling van bacteriën breed of smal spectrum
Nadere informatieVoorwoord 1 Inleidende begrippen 2 Criteria voor de diagnose van een wondinfectie 3 Risicofactoren voor een wondinfectie
Voorwoord 9 1 Inleidende begrippen 11 1. Besmetting en contaminatie 11 2. Kolonisatie en dragerschap 11 3. Kritische kolonisatie 12 4. Infectie 13 5. Ontsteking (inflammatie) 14 6. Samenvatting 14 2 Criteria
Nadere informatieNieuwste wondzorg technieken in de verloskunde
Nieuwste wondzorg technieken in de verloskunde Adinda Toppets Verpleegkundig specialist Wondzorg Wondzorg support team 1 Grote diversiteit aan wonden 1 Inhoud 1. Basisprincipes in wondzorg 2. Chirurgische
Nadere informatieInternationaal wondjournaal
Korte inhoud van een vrije vertaling van publicatie: wound infections in de clinical practice An International Consensus International woundjournal juni 2008 Volume 5 supplement 3 door Geert Vanwalleghem
Nadere informatieANTISEPSIS EN HUIDONTSMETTING BIJ OPERATIES
Martine Vervaet ANTISEPSIS EN HUIDONTSMETTING BIJ OPERATIES Inleiding Bij een operatieve ingrepen wordt er bewust een wonde in de huid gecreëerd. Een wonde is immers bij definitie steeds een trauma van
Nadere informatieWondzorg anno 2012. Wondzorg bij kinderen Iets nieuws te melden? Waar brandt de lamp? WWW.wondzorg.be Jan Vandeputte
Wondzorg bij kinderen Iets nieuws te melden? Waar brandt de lamp? WWW.wondzorg.be Jan Vandeputte Wondzorg anno 2012 1.Trial & error 2.Concepten 3.Nieuwe basisprincipes 4.Nieuwe verbanden 1 Complex en toch
Nadere informatieVUILE WONDEN. Poetsen of. spoelen?
36 wondontsmetting VUILE WONDEN Poetsen of spoelen? Nog te vaak worden wonden ontsmet, terwijl dat niet altijd nodig is. Wanneer ontsmet je een wond, en wanneer is reinigen afdoende? tekst Nienke Berends
Nadere informatieOntsmetten of niet ontsmetten? De weg naar een nieuw protocol
Ontsmetten of niet ontsmetten? De weg naar een nieuw protocol Jan Vandeputte, MA Jantje zag eens pruimen hangen Op school leerden we dat: Wonden steriel waren Alles ontsmet moest worden Van binnen naar
Nadere informatieHoning. Laatste redmiddel of 1 e keus?
Honing. Laatste redmiddel of 1 e keus? Wat is honing? Wat is honing? Bijenkasten Van nectar tot honing Toevoegen enzymen* door honingbij aan de nectar: Glucoseoxidase* zet glucose om in : gluconzuur->
Nadere informatieHoe schoon kan het worden? Reinigen en debridement
Hoe schoon kan het worden? Reinigen en debridement Barbara den Boogert Wondconsulent Sandy Egbreghts-Uchtmann Wondconsulent/Verpleegkundig specialist i.o. Inhoud Reinigen Debridement Methode van toepassing
Nadere informatieComplexe wondzorg Dr. H. Bontinck - Dr. J. Bontinck. Bijscholingsdagen heelkunde 16/10/2014 en 21/10/2014
Complexe wondzorg Dr. H. Bontinck - Dr. J. Bontinck Bijscholingsdagen heelkunde 16/10/2014 en 21/10/2014 Fysiologie van de wondheling Wonde = pathologische toestand waarbij verschillende weefsels van elkaar
Nadere informatieWondzorgcentrum. Woundmanagement: Basics and fundamentals
Wondzorgcentrum Woundmanagement: Basics and fundamentals Activiteiten Opleiding Software Materialen Wondexpertise Proeftuin Innovatieve technieken Huidige situatie België Opleiding Thuisverpleegkundige
Nadere informatieWaarom toch? Wondinfectie. Nood aan nieuwe richtlijnen!!! Basis filosofie. Jantje zag eens pruimen hangen. Ontsmetten of niet ontsmetten?
Ontsmetten of niet ontsmetten? De weg naar een nieuw protocol Jan Vandeputte, MA Jantje zag eens pruimen hangen Op school leerden we dat: Wonden steriel waren Alles ontsmet moest worden Van binnen naar
Nadere informatieBacteriën en ulcus cruris: samen- of tegenwerking?
Bacteriën en ulcus cruris: samen- of tegenwerking? Abstract: Afname van een wondkweek is een gevoelskwestie. Deze sessie over ulcus cruris behandelt de zin en onzin van het afnemen van een kweek. Is het
Nadere informatieDoelstelling. Het op een professionele wijze leren kijken, omschrijven/ rapporteren en registreren van een wond volgens het TIME classificatie model.
Tijd voor TIME! Doelstelling Het op een professionele wijze leren kijken, omschrijven/ rapporteren en registreren van een wond volgens het TIME classificatie model. Hoe kan ik mijn zorgen en deskundigheid
Nadere informatieSTIP NIET VAN TOEPASSING. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
STIP (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieWondverzorgingsmaterialen Feiten en Fictie. Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions
Wondverzorgingsmaterialen Feiten en Fictie Dr. Hester Vermeulen Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Inhoud Wondverzorgingsmaterialen: feiten en fictie In deze lezing
Nadere informatieWondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU
Wondsymposium 31-10-2018 Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Hoe zou je deze wond beschrijven? Leren kijken Even meekijken Dermatologie = Leren kijken = Actief! Waar gaan we het over hebben? Anatomie
Nadere informatieComplicaties van insteekpunt pinnen bij externe fixatie van fracturen van de distale radius (1999)
Complicaties van insteekpunt pinnen bij externe fixatie van fracturen van de distale radius (1999) 314 patiënten / 27 % complicaties Meest voorkomende complicatie : infectie thv de insteekpunt van de pinnen
Nadere informatieHuidige tendensen in de wondzorg. Eric Roovers Ziekenhuishygiënist Wondzorgcoördinator ZNA Middelheim
Huidige tendensen in de wondzorg Eric Roovers Ziekenhuishygiënist Wondzorgcoördinator ZNA Middelheim Heelt tijd alle wonden of doen we eerder beroep op TIME? 1 Verbanden: een doolhof? Er zijn enorm veel
Nadere informatieWondzorg symposium Wat is schoon genoeg?! Sandy Uchtmann Wondconsulent St. Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo
Wondzorg symposium 2016 Wat is schoon genoeg?! Sandy Uchtmann Wondconsulent St. Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatie27/03/2016. Erysipelas in de thuiszorg. Ook wondzorg? Swaels Ann Verpleegkundige thuiszorg. Erysipelas/cellulitis. Begripsbepaling
Erysipelas in de thuiszorg. Ook wondzorg? Swaels Ann Verpleegkundige thuiszorg 1 Erysipelas/cellulitis Literatuur: onduidelijkheid VS: erysipelas specifieke vorm van cellulitis Frankrijk: Cellulitis 2
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL (Povidonum iodinatum 10%), 100 mg/ml, oplossing voor cutaan gebruik 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml:
Nadere informatieAanwijzingen voor patiënten met een wondhechting. Patiënteninformatie
Aanwijzingen voor patiënten met een wondhechting Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Anamnese... 3 1.1. Wanneer?... 3 1.2. Soort letsel? (bekeken door arts en verpleegkundige)... 3 1.3. Tetanusvaccinatie?...
Nadere informatieImpact van peroperatieve zorg op het voorkomen van postoperatieve wondinfecties
Impact van peroperatieve zorg op het voorkomen van postoperatieve wondinfecties Annette Schuermans Dienst ziekenhuishygiëne UZLeuven Wondzorgcongres Hasselt 20 november 2018 Chirurgische wondklasse Zuivere
Nadere informatieNEOBACITRACINE 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 3. FARMACEUTISCHE VORM 4. KLINISCHE GEGEVENS
NEOBACITRACINE 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL NEOBACITRACINE, 500 IE/10000 IE zalf 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 g zalf bevat 500 IE bacitracine en 10 000 IE polymyxinesulfaat B. Voor
Nadere informatieDE WAARHEID OVER ZILVER. Waarom is er een hernieuwde interesse in zilver?
DE WAARHEID OVER ZILVER Waarom is er een hernieuwde interesse in zilver? Clinici zijn geïnteresseerd in zilverproducten omdat ze geïnteresseerd zijn in het controleren van de bacteriële omgeving. Mensen
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT
SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL FLAMMAZINE 1% Crème 50 g 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Zilversulfadiazine 1 g per 100 g crème. Voor hulpstoffen:
Nadere informatieRichtlijn algemene wondverzorging
Richtlijn algemene wondverzorging Inhoud -De Huid -Soorten wonden -WCS -Vochtig wondmilieu -Producten De huid: epidermis, dermis en subcutis Het grootste orgaan van ons lichaam Opbouw: Opperhuid (epidermis)
Nadere informatiePrevalentie en beoordeling van (geïnfecteerde) chronische wonden
Prevalentie en beoordeling van (geïnfecteerde) chronische wonden Armand Rondas 22 januari 2016 Karakteristieken Resultaten studie 1- LPZ Aantalinstellingen/afdelingen 21 /61 Deelnemers(Module Armand chronische
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN = BIJSLUITER
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN = BIJSLUITER 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL FLAMMAZINE 1% Crème 20 g FLAMMAZINE 1% Crème 500 g 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Zilversulfadiazine 1 g per
Nadere informatieAskina Calgitrol Ag. Zilveralginaat wondverband
Askina Calgitrol Ag Zilveralginaat wondverband Askina Calgitrol Ag wondverband maakt gebruik van de nieuwste technologische ontwikkelingen waarbij de doeltreffendheid van geïoniseerd zilver gecombineerd
Nadere informatieWondzorg doe je samen. Kiezen tussen veilige of effectieve behandeling van infecties? Nooit! THERAPIES. HAND IN HAND.
Wondzorg doe je samen. Kiezen tussen veilige of effectieve behandeling van infecties? Nooit! THERAPIES. HAND IN HAND. www.bsnmedical.com SAMEN GAAN WE VOOR EEN VEILIGE BEHANDELING VAN WONDINFECTIES Vanaf
Nadere informatieWondzorg en Pijn. Balliu Kristof, Wondzorgspecialist Oprichter Wondzorgcentrum
Wondzorg en Pijn Balliu Kristof, Wondzorgspecialist Oprichter Wondzorgcentrum Wat is wondpijn? Vorm van acute of chronische pijn met een duidelijk aanwijsbare oorzaak. Normaal neemt de intensiteit af
Nadere informatieJe gezondheid, zó werk je eraan! Correct antibioticagebruik.
Je gezondheid, zó werk je eraan! Correct antibioticagebruik www.lm.be Het natuurlijke afweersysteem De meeste virale en bacteriële infecties genezen spontaan na enkele dagen. In normale omstandigheden
Nadere informatie16-2-2013 SPREKEN OVER ZILVER. Probleemstelling. Historie. Waar men komt langs Vlaamse wegen. kom je steeds weer zilver tegen.
SPREKEN OVER ZILVER Is zilver goud waard? Waar men komt langs Vlaamse wegen kom je steeds weer zilver tegen Tiny Coremans Spoedgevallenverpleegkundige Sint-Maartenziekenhuis, Duffel Wondzorgverpleegkundige
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN - 1 - 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL ECUTAN 5 %, 50 mg/ml, concentraat voor oplossing voor cutaan gebruik Chlorhexidin. Digluconas 50 mg/ml Concentraat
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT = BIJSLUITER
SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT = BIJSLUITER 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL FLAMMACERIUM crème 500 g 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Zilversulfadiazine 1,0 g, ceriumnitraat 2,2
Nadere informatieAstrid Godding Rayon Manager
Astrid Godding Rayon Manager Financiële impact vertraagde wondgenezing; In UK jaarlijkse kosten geschat tussen Euro2.3- Euro 3.1 miljard. 1 = 3% van de totale 2005/6 gezondheids uitgaven (Euro 89.4 mld)
Nadere informatie- 1 - Decubitusbehandelprotocol
- 1 - Definitie Decubitus is de medische term voor doorliggen, dit betekent weefselversterf, veroorzaakt door de inwerking op het lichaam van druk-, schuif- en wrijfkrachten of een combinatie van deze
Nadere informatieLokale antibiotische behandeling van infecties veroorzaakt door gevoelige kiemen. Behandeling van huidinfecties: - impetigo - furunkels
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL NEOBACITRACINE, 500 IE/10000 IE zalf 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 g zalf bevat 500 IE bacitracine en 10 000 IE polymyxinesulfaat
Nadere informatie1.3.1 Samenvatting van de Productkenmerken Affusine, 20 mg/g crème Pagina 1/5 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
Affusine, 20 mg/g crème Pagina 1/5 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Affusine 20 mg/g crème 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per gram crème 20 mg fusidinezuur.
Nadere informatieCedium iodine dermaal, 100 mg/g, oplossing voor cutaan gebruik Polyvidon-jood
Cedium iodine dermaal, 100 mg/g, oplossing voor cutaan gebruik Polyvidon-jood Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. Gebruik
Nadere informatieZijn Zilververbanden Goud waard? CNC 2-daags Wondcongres Kortrijk 16-17 februari 2012 M. Flour U.Z. K.U.Leuven
Zijn Zilververbanden Goud waard? CNC 2-daags Wondcongres Kortrijk 16-17 februari 2012 M. Flour U.Z. K.U.Leuven Historisch overzicht Medicinaal zilver Zilver Gebruikt sedert eeuwen voor preventie en behandeling
Nadere informatieHet nemen van een wondstaalafname: vergelijking tussen verschillende procedures
Het nemen van een wondstaalafname: vergelijking tussen verschillende procedures Inleiding: Infecties in wonden zijn een actueel probleem binnen de gezondheidszorg. De gevolgen van een niet correct behandelde
Nadere informatieInfectie bij een prothese
Infectie bij een prothese U bent nu opgenomen op de verpleegafdeling Orthopedie omdat er mogelijk sprake is van een infectie bij uw prothese. In deze folder vindt u informatie over een infectie en de
Nadere informatieGeïnfecteerde wonden bij het paard
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2009-2010 Geïnfecteerde wonden bij het paard door Jori ELST Promotor: Dr. A. Van den Eede Literatuurstudie in het kader van de Masterproef 1 UNIVERSITEIT
Nadere informatieMUPIROCINE NEVIK 20 MG/G zalf
1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Mupirocine Nevik 20 mg/g, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Mupirocine, 20 mg per gram. Voor hulpstoffen, zie 6.1. 3. FARMACEUTISCHE
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hoe opereren maden? De onderliggende werkingsmechanismen van de madentherapie Het doel van dit proefschrift was om inzicht te verkrijgen in de onderliggende microbiologische en
Nadere informatiePatiënteninformatie. Wondroos
Patiënteninformatie Wondroos Inhoud Inleiding... 3 Wat is wondroos?... 3 Hoe ontstaat wondroos?... 3 Waar komt wondroos voor?... 3 Wat zijn de tekens van wondroos?... 3 Hoe wordt wondroos behandeld?...
Nadere informatieBIOSORB GELLING FIBRE DRESSING. Belangrijke feiten: In-vitro-bewijs
BIOSORB GELLING FIBRE DRESSING Belangrijke feiten: In-vitro-bewijs BIOSORB Gelling Fibre Dressing WAT IS HET? BIOSORB is een zacht, vervormbaar niet-geweven wondverband gemaakt van natriumcarboxymethylcellulose
Nadere informatieDiabetische voet. Preventie - neuropathie. Preventie. Pascal Van Waeyenberghe
Diabetische voet Pascal Van Waeyenberghe Practical guidlines on the management and prevention of the diabetic foot 2007 Preventie - neuropathie Preventie 1 Inspectie van de schoenen Door een naad is er
Nadere informatieOncologische wondzorg: Een specifieke aanpak. Inleiding. Oncologische wonde Oncologisch ulcus. De JaegereLaurence
Oncologische wondzorg: Een specifieke aanpak De JaegereLaurence Inleiding 1 man op 3 en 1 vrouw op 4 wordt voor hun 75jaar geconfronteerd met kanker. Kanker : een ongeremde deling van lichaamscellen. Naast
Nadere informatieMRSA. Dienst Ziekenhuishygiëne
MRSA Dienst Ziekenhuishygiëne Inhoud Wat is MRSA? 3 MRSA opsporen 4 Overdracht voorkomen 4 Uw hulp als bezoeker 5 Decontaminatie van een drager 6 Ontslag 6 Naar huis (wanneer nog drager) 6 Ontslag naar
Nadere informatieWondzorgkit een optie? Valerie Hanssens Verpleegkundig specialist wondzorg UZ Brussel
Wondzorgkit een optie? Valerie Hanssens Verpleegkundig specialist wondzorg UZ Brussel 2 3-2-2016 324 11-7-2014 3-2-2016 Schuimverband Alginaat Hydrocolloïd Hydrogel Zilver verband Hydrofiber Geïmpregneerd
Nadere informatieAtypische wonden, en. Eric Roovers ZNA 22/11/2016 WCS Congres Hasselt
Atypische wonden, en dan Eric Roovers ZNA 22/11/2016 WCS Congres Hasselt Atypische wonden Wonden tgv ongewone etiologie zijn atypische wonden De meest voorkomende etiologieën voor een atypische wonden
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN = BIJSLUITER
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN = BIJSLUITER 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL FLAMMAZINE 1% crème 20 g FLAMMAZINE 1% crème 500 g 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Het werkzame bestanddeel
Nadere informatieNecrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum
Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum Eric Roovers Ziekenhuishygiënist Wondzorgcoördinator ZNA Middelheim casus Man, 47 jaar AC-luxatie 3de graad => LARS-reconstructie Ingreep op 24/5/2005 Slechte
Nadere informatieModule (0307.3v.AV) (^PCH
Module 1.3.1 (0307.3v.AV) (^PCH MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 26 maart 2007 1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Mupirocine 20 mg/g PCH, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE
Nadere informatieCarbapenemase producerende enterobacteriaceae (CPE)
Carbapenemase producerende enterobacteriaceae (CPE) informatie voor patiënten WAT IS CPE? CPE staat voor carbapenemase (C) producerende (P) enterobacteriaceae (E). Enterobacteriaceae zijn een grote familie
Nadere informatieBiofilms in de praktijk
Erwin Van der Heggen Hoofdverpleegkundige chirurgisch kortverblijf Wondzorgteam AZ ALMA/ campus Sijsele AZ ALMA= Campus Sijsele+ Campus Eeklo Inhoud 1. Wat zijn biofilms? 2. Biofilms zitten niet alleen
Nadere informatieIODEX dermaal, 100 mg/g, oplossing voor cutaan gebruik Polyvidon-jood
IODEX dermaal, 100 mg/g, oplossing voor cutaan gebruik Polyvidon-jood Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie. Dit geneesmiddel kunt u zonder voorschrift krijgen. Maar gebruik
Nadere informatieAntibiotica. Prem Adhien apotheker/epidemioloog 29 januari Timm, Timm & Timm
Antibiotica Prem Adhien apotheker/epidemioloog 29 januari 2018 Timm, Timm & Timm Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Utrecht: docent MPA Universiteit Utrecht: docent Farmaceutische
Nadere informatieMediastinitis Radboud universitair medisch centrum
Mediastinitis U hebt enige tijd geleden een openhart operatie ondergaan. Helaas is bij u een complicatie opgetreden genaamd mediastinitis. Een mediastinitis is een ontsteking van het borstbeen en de daarachterliggende
Nadere informatieCedium chlorhexidini 0,05%, oplossing voor cutaan gebruik Chloorhexidine digluconaat
Cedium chlorhexidini 0,05%, oplossing voor cutaan gebruik Chloorhexidine digluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor
Nadere informatiePatiënteninformatie Betadine alcohol RVG Versie: Pagina 1 van 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER
Versie: 04-2018 Pagina 1 van 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Betadine alcohol, oplossing voor cutaan gebruik 50 mg/ml / 0,72 ml/ml povidon jodium en ethanol 96% (alcohol) Lees goed de hele bijsluiter
Nadere informatieBIJLAGE B ETIKETTERING EN BIJSLUITER
BIJLAGE B ETIKETTERING EN BIJSLUITER B. BIJSLUITER BIJSLUITER = ETIKET Vet-Clean (Povidone-iodine 7,5%), Oplossing voor cutaan gebruik 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL
Nadere informatieWondzorg. Wondfysiologie. vochtig of droog? vochtig of droog? Droog (katoen, wol, gaas, )
Wondzorg 1 2 Wondfysiologie 1 Inflammatie proces vasoconstrictie vasodilatatie + inflammatie 2 Regeneratie proces granulatieweefsel epitheelvorming 3 Remodellering proces contractie littekenvorming 3 4
Nadere informatieHUISDIEREN EN MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES. Els Broens
HUISDIEREN EN MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES Els Broens Hoofd VMDC Faculteit Diergeneeskunde Kennisnetwerk Zoönosen Midden Nederland 6 juni 2018 DISCLOSURE BELANGEN ELS BROENS Geen (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieBloedvergiftiging (sepsis)
Bloedvergiftiging (sepsis) Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 0661 Inleiding De arts heeft u verteld dat u of uw familielid een bloedvergiftiging heeft. Een bloedvergiftiging wordt meestal
Nadere informatieHyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten voor elke fase van de wondheling.
Alle producten van het HYALO4 R gamma zijn medische hulpmiddelen. Hyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten voor elke fase van de wondheling. Industriepark-West 68 9100 Sint-Niklaas Hyalo 4 Gamma: Hyaluronzuur-producten
Nadere informatieWONDZORG OP SPOEDGEVALLEN
WONDZORG OP SPOEDGEVALLEN Inleiding In het kader van de permanente vorming voor het behoud van de beroepstitel van verpleegkundige op spoedgevallendienst, ben ik naar de bijscholingsdag geweest in het
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Fucidin crème 20 mg/g
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL, crème. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Fucidin crème bevat 20 mg fusidinezuur per g crème. Hulpstoffen met bekend effect: butylhydroxyanisole, cetylalcohol
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Dettol Med Benzalkoniumchloride 2 mg/g huidspray, oplossing voor cutaan gebruik.
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Dettol Med Benzalkoniumchloride 2 mg/g huidspray, oplossing voor cutaan gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Benzalkoniumchloride
Nadere informatieSPREKEN OVER ZILVER. Is zilver goud waard? Tiny Coremans. Spoedgevallenverpleegkundige Sint-Maartenziekenhuis, Duffel
SPREKEN OVER ZILVER Is zilver goud waard? Tiny Coremans Spoedgevallenverpleegkundige Sint-Maartenziekenhuis, Duffel Wondzorgverpleegkundige Verwonderzorg Docent CNC-CNPV Probleemstelling Steeds meer micro-organismen
Nadere informatieWond- en huidbehandeling met de kracht van zeewater en zuurstof. Wat is Actimaris?
Wat is Actimaris? Actimaris is een volledig natuurlijke productenserie die effectief voor nagenoeg alle huid- en slijmvliesproblemen kan worden gebruikt. Waaruit bestaat Actimaris? De Actimaris producten
Nadere informatieWondverzorging Huidwonden deskundig verzorgen en weten wanneer door te verwijzen Dag van de Trainer Gent Workshop 56 Werner Van Assche
Wondverzorging Huidwonden deskundig verzorgen en weten wanneer door te verwijzen Dag van de Trainer - 15.12.2018 - Gent Workshop 56 Werner Van Assche Referenties Handboek in de wondzorg, Elsevier, Wit-gele
Nadere informatieVan de WCS Commissie Wetenschap Wondbedpreparatie model deel 1
Wetenschap Van de WCS Commissie Wetenschap Wondbedpreparatie model deel 1 C.A. Koopman-Kuijl, M.M.T. de Goederen-Geleijnse * Onderzoek en praktijk Het toepassen van wetenschappelijke kennis uit de onderzoeksliteratuur
Nadere informatieBIJLAGE 2: DEFINITIES Postoperatieve wondinfecties PREZIES versie: Documentversie: 1.0
BIJLAGE 2: DEFINITIES Postoperatieve wondinfecties PREZIES versie: 2014 Documentversie: 1.0 Samenvatting van wijzigingen De volgende wijzigingen zijn doorgevoerd ten opzichte van de definitieset 2012/2013
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Fusidinezuur Basic Pharma 20 mg/g crème 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per gram crème 20 mg fusidinezuur. Hulpstoffen
Nadere informatieBIJLAGE 2: DEFINITIES Postoperatieve wondinfecties PREZIES versie: Documentversie: 1.0
BIJLAGE 2: DEFINITIES Postoperatieve wondinfecties PREZIES versie: 2015 Documentversie: 1.0 Samenvatting van wijzigingen De volgende wijzigingen zijn doorgevoerd ten opzichte van de definitieset 2014 Sectie
Nadere informatieDrie belangrijke complicaties
Drie belangrijke complicaties Circulatiestoornissen: compressie van de capillaire bloedflow door de pin met eventueel necrose tot gevolg. Reactie op de pin: Als er roodheid, zwelling en pijn optreed op
Nadere informatieCedium chlorhexidini 0,05%, oplossing voor cutaan gebruik Chloorhexidine digluconaat
Cedium chlorhexidini 0,05%, oplossing voor cutaan gebruik Chloorhexidine digluconaat Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie. Dit geneesmiddel kunt u zonder voorschrift krijgen.
Nadere informatieHet gebruik van SeaSorb-Ag en Epid-Zone bij geïnfecteerde wonden. Een vergelijkende studie.
Het gebruik van SeaSorb-Ag en Epid-Zone bij geïnfecteerde wonden. Een vergelijkende studie. S.Gagovska* De wondinfecties blijven een uitdagend probleem en vertegenwoordigen een ernstige last voor de gezondheidszorg.
Nadere informatieDe wonde in de Actiebox
De wonde in de Actiebox Wondzorg en TIME in een notedop Tiny Coremans Huisartsenconferentie Domus Medica 6 februari 2016 te Antwerpen Verpleegkundig Wondzorgdeskundige, verwonderzorg.be Gespecialiseerd
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
Affusine20 mg/g crème Page 1/ 6 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Affusine 20 mg/g crème 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per gram crème 20 mg fusidinezuur.
Nadere informatieRichtlijnen voor thuisverpleegkundigen. Wondzorg bij patiënten met een proef neurostimulator
Richtlijnen voor thuisverpleegkundigen Wondzorg bij patiënten met een proef neurostimulator Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Omschrijving en doel van de procedure/ behandeling... 3 Voorbereiding op de
Nadere informatieHONING & WONDZORG FABEL OF WETENSCHAP?
HONING & WONDZORG FABEL OF WETENSCHAP? Evelien Touriany Wondzorgcoördinator Militair Hospitaal Koningin Astrid Neder-Over-Heembeek Inleiding Honing Geproduceerd door de honingbij of Apis Mellifera alternatieve
Nadere informatieIODEX buccaal, 10 mg/g, mondspoeling Polyvidon-jood
IODEX buccaal, 10 mg/g, mondspoeling Polyvidon-jood Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. Gebruik dit geneesmiddel altijd
Nadere informatieWondbehandelingsproducten
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Decubitus 45 Wondbehandelingsproducten De behandeling van wonden is gericht op het creëren van een vochtig wondmilieu, het verwijderen van necrose
Nadere informatieINFECTIERISICO VERMINDEREN
INFECTIERISICO VERMINDEREN In deze folder leest u welke maatregelen het UCCZ Dekkerswald treft om de kans op een infectie voor u zo klein mogelijk te maken. Wat is een infectie? Infecties w orden veroorzaakt
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. FUCIDIN 2%, zalf
FUCIDIN BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER FUCIDIN 2%, zalf (Natriumfusidaat 20 mg/g) Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in
Nadere informatie