Sessie 10: Voor spelers van 9 tot 99 jaar: participatie kent geen leeftijd (?)

Transcriptie

1 Sessie 10: Voor spelers van 9 tot 99 jaar: participatie kent geen leeftijd (?) 30 mei 2017 #kunstdoetleven

2 Sessie 2: Voor spelers van 9 tot 99 jaar: participatie kent geen leeftijd (?) 30 mei 2017 #kunstdoetleven

3 VOOR SPELERS VAN 9 TOT 99 JAAR: PARTICIPATIE KENT GEEN LEEFTIJD (?) Sint-Niklaas 30/05/2017

4 Mathijs De Baere Jessy Siongers Franne Mullens Jessy Siongers Ruben Vandenplas Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie

5 MUZIEKSMAKEN VAN OUDEREN Favoriete genres ouderen? Klassieke muziek Dance, house, techno, dubstep, drum % dat genre graag hoort Alternatieve rock Pop Elektronische muziek Pop Wereldmuziek Wereldmuziek Klassieke muziek Kleinkunst of chansons Kleinkunst Schlagers Schlagers Alternatieve rock 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

6 OPZET Profiel oudere populatie Wie zijn de ouderen van vandaag (opleiding, financiële situatie, tewerkstelling, )? Blik op de toekomst Participatie van ouderen Mediagebruik Kunsten en erfgoed Lokale cultuurparticipatie Sociaal cultureel werk Samenhang tussen participatiedomeinen (participatieprofielen bij ouderen) Invloed (samenhang) participatie Sociale isolatie Fysieke en mentale gezondheid

7 DATA Bevolkingscijfers Cijfers FOD Gezondheidsenquête 2013 Participatiesurveys , 2009 & 2014 Sexpert data

8 GENERATIES, LEVENSFASEN EN LEEFTIJDEN Meting leeftijden gebj Eerste televisiebeelden in België

9 JAAR VERGRIJZING IN VLAANDEREN (REËLE CIJFERS TEM 2016, PROGNOSES ) 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% ,7% 19,5% 9,7% ,6% 26,4% 16,0% 0,0% percentage 55+ percentage 65+ percentage 75+

10 LEEFTIJDSPIRAMIDEN VLAAMS GEWEST jaar en meer Van 95 tot 99 jaar Van 90 tot 94 jaar Van 85 tot 89 jaar Van 80 tot 84 jaar Van 75 tot 79 jaar Van 70 tot 74 jaar Van 65 tot 69 jaar Van 60 tot 64 jaar Van 55 tot 59 jaar Van 50 tot 54 jaar Van 45 tot 49 jaar Van 40 tot 44 jaar Van 35 tot 39 jaar Van 30 tot 34 jaar Van 25 tot 29 jaar Van 20 tot 24 jaar Van 15 tot 19 jaar Van 10 tot 14 jaar Van 5 tot 9 jaar Minder dan 5 jaar Vrouwen Mannen jaar en meer Van 95 tot 99 jaar Van 90 tot 94 jaar Van 85 tot 89 jaar Van 80 tot 84 jaar Van 75 tot 79 jaar Van 70 tot 74 jaar Van 65 tot 69 jaar Van 60 tot 64 jaar Van 55 tot 59 jaar Van 50 tot 54 jaar Van 45 tot 49 jaar Van 40 tot 44 jaar Van 35 tot 39 jaar Van 30 tot 34 jaar Van 25 tot 29 jaar Van 20 tot 24 jaar Van 15 tot 19 jaar Van 10 tot 14 jaar Van 5 tot 9 jaar Minder dan 5 jaar Vrouwen Mannen

11 % HOGER OPGELEIDE OUDEREN (BRON: PARTICIPATIESURVEYS) 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0%

12 TEWERKSTELLING VLAAMS GEWEST (BRON: FOD) jaar man jaar vrouw jaar man jaar vrouw jaar man jaar vrouw

13 % WEDUWNAARS/WEDUWEN , , ,

14 ERVARING VAN PROBLEMEN (GEZONDHEIDSENQ. 2013) Mannen Vrouwen

15 OUDEREN & PARTICIPATIE Continuity theory Ouderen maken aangepaste keuzes om bestaande patronen te behouden kiezen voor interne continuïteit: vertrouwde (vrijetijds)activiteiten kiezen voor externe continuïteit: vertrouwde omgevingen, vertrouwde mensen Activity theory Ouderen trekken zich stilaan uit de maatschappij terug om zo op een succesvolle manier ouder te worden Actief blijven is essentieel om psychologisch en sociaal welzijn te behouden na het pensioen Selective optimization with compensation Aantal en type (vrijetijds)activiteiten aanpassen aan verminderende gezondheid en energie Selectie: selecteren van meest prioritaire activiteiten en interessevelden Optimalisatie: inzetten op activiteiten die meest bijbrengen aan het leven Compensatie: activiteiten die niet meer mogelijk zijn compenseert men met andere (nieuwe) Socioemotional selectivity theory Sociale motieven zijn kennis of emotie gedreven, afhankelijk van het tijdsperspectief dat men heeft gevoel nog veel tijd te hebben kennis gedreven doelen prioriteit gevoel nog weinig tijd te hebben emotionele doelen prioriteit

16 MEDIAGEBRUIK PAS2014

17 TELEVISIE De openbare omroep maakt een belangrijk deel uit van de televisietijd van de oudere Vlaming VTM volgt als meest bekeken commerciële zender Regionale zenders scoren vooral goed bij de oudere Vlaming Televisiezenders 0% 25% 50% 75% 100% EEN VTM Canvas VIER Regionaal Vitaya 2BE Sport VIJF 55 tot tot

18 RADIO 100% Radio geluisterd 100% % dat voorbije maand geluisterd heeft 75% 75% 50% 50% 25% 25% 0% 55 tot tot % Radio 1 Radio 2 Klara MNM Studio Brussel Q-Music Joe FM Nostalgie Andere 55 tot tot

19 KRANT 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad De Standaard Gazet Van Antwerpen Het Belang Van Limburg De Morgen Metro De Tijd 55 tot tot

20 DE DIGITALE KLOOF IN VLAANDEREN

21 DE DIGITALE KLOOF IN VLAANDEREN 1e Graad: Toegang Toegang verschaffen via publieke ruimtes als bibliotheken en subsidiëring van aanschaf van apparaten 2e Graad: Kennis Kritisch gebruik. Kapitaal van burgers verhogen opdat ze gericht en efficiënt de informatie die ze zoeken kunnen terugvinden 3e Graad: Inhoud Groot aantal ouderen geeft aan niet geïnteresseerd te zijn in het online aanbod, of het internet niet nuttig te vinden

22 COMPUTERGEBRUIK Heeft thuis een laptop of pc (2009) Heeft thuis een laptop of pc (2014) Maakt u hier zelf gebruik van (2009) Maakt hier zelf gebruik van (2014) 73,60% 85,30% 72,70% 80,50% 65,70% 61,40% 89,40% 78,90% 70,60% 47,70% 38,00% 20,60% 55 TOT TOT TOT TOT TOT TOT TOT TOT Enkel personen die thuis een laptop of pc hebben

23 DE DIGITALE KLOOF ANNO 2014 (ENKEL PERSONEN DIE THUIS PC OF LAPTOP HEBBEN) % met internetaansluiting in huis (2009) % met internetaansluiting in huis (2014) 100% % dat wekelijks gebruik maakt van internet (2014) 93,90% 88,20% 82,10% 98,10% 94,40% 94,10% 90% 80% 70% 72,20% 60% 50% 55,30% 40% 30% 20% 26% 10% 55 TOT TOT tot tot % 55 TOT TOT

24 INTERNETGEBRUIK 72% van de 75-plussers heeft gedurende de laatste 6 maanden nooit gebruik gemaakt van het internet HEEFT GEDURENDE DE LAATSTE 6 MAANDEN NOOIT INTERNET GEBRUIKT 55 tot tot % 41.1% 72%

25 DREMPELS INTERNETGEBRUIK BELANGRIJKSTE DREMPELS OUDERENPOPULATIE (55+) Te oud om nog te beginnen met internet 51.3% Te ingewikkeld qua gebruik 38.1% Geen interesse in het aanbod 36.8% Ik weet niet wat ermee te doen 22.9% Niet nuttig 22.4%

26 DREMPELS INTERNETGEBRUIK tot tot Het aanbod op internet interesseert me niet 21% 23.6% 19.2% Ik weet niet wat ik met het internet kan doen 18.5% 21.1% 21.6% Het gebruik van internet is te ingewikkeld 20.1% 30.5% 22.4% Ik vind internet niet nuttig 12.9% 12.2% 9.5% Ik ben te oud om nog te beginnen met internet 22.6% 44.7% 65.1% Ik ben bang om fouten te maken 11.8% 8.9% 6.2%

27 DREMPELS INTERNETGEBRUIK tot tot Het aanbod op internet interesseert me niet 44.4% 43.2% 29.2% Ik weet niet wat ik met het internet kan doen 24.6% 19.4% 24.2% Het gebruik van internet is te ingewikkeld 38.1% 33.5% 40.9% Ik vind internet niet nuttig 22.2% 24.5% 21.2% Ik ben te oud om nog te beginnen met internet 20.6% 46.5% 69.2% Ik ben bang om fouten te maken 24.6% 19.4% 24.2%

28 DREMPELS INTERNETGEBRUIK tot tot Het aanbod op internet interesseert me niet 44.4% +23.4% 43.2% +19.6% 29.2% +10% Ik weet niet wat ik met het internet kan doen 24.6% 19.4% 24.2% Het gebruik van internet is te ingewikkeld 38.1% +18% 33.5% +3% 40.9% +18.5% Ik vind internet niet nuttig 22.2% +9.3% 24.5% +12.3% 21.2% +11.7% Ik ben te oud om nog te beginnen met internet 20.6% 46.5% 69.2% Ik ben bang om fouten te maken 24.6% 19.4% 24.2%

29 Zeer hoge penetratie van internetverbinding Oudste generatie: grote kloof wat betreft toegang Toegang tot en gebruik van ICT minder problematisch (graad 1 en 2 van digitale kloof) De nieuwe digitale kloof stelt zich op het gebied van inhoud Relevant aanbod voor dagelijks leven van oudere Vlaming Doorbreken stigma dat ICT en het internet plaatsen zijn voor jongeren

30 HOE GEBRUIKT DE OUDERE VLAMING HET INTERNET? Receptief gebruik Online shoppen Online communicatie Actualiteit volgen Dagelijks informatie opzoeken 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 55 tot tot

31 HOE GEBRUIKT DE OUDERE VLAMING HET INTERNET? Actief gebruik Producten online beoordeeld Een eigen tekst online gedeeld Zelfgemaakte muziek of video's online delen Een link naar een interessant artikel delen Zelfgemaakte foto's online delen 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 55 tot tot

32 DISCUSSIE Mediaparticipatie De eerste digitale kloof wordt gedicht. Vooral een digitale kloof van de derde graad (inhoud) blijkt zich te openen. Wat betekent dit voor cultuurparticipatie van ouderen? Wat betekent dit voor het informeren van ouderen over cultuuraanbod?

33 RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE PAS 2014

34 CONCERTEN 35% Klassieke concerten 35% Niet-klassieke concerten 30% 30% 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% % keer 2 of meer 1 keer 2 of meer

35 MUSEA EN TENTOONSTELLINGEN 30% Kunstmusea en tentoonstellingen 30% Andere musea en tentoonstellingen 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% % of 2 3 of meer 1 of 2 3 of meer

36 PODIUMKUNSTEN 40% Kunstige podiumvoorstellingen 40% Populaire podiumvoorstellingen 35% 35% 30% 30% 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% % of 2 3 of meer 1 of 2 3 of meer

37 BIOSCOOP & LITERATUUR 70% Bioscoopbezoek 70% Romans en poëziebundels 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% 0% % of 2 3 of meer 1 tot 5 6 of meer

38 ERFGOED 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Erfgoedactiviteiten of 2 3 of meer

39 CONCLUSIE RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE 2014 Uithuizige cultuurparticipatie daalt over leeftijd 55- tot 64-jarigen zijn regelmatig uitzondering in daling en participeren meer Verschil meer kunstige vs. populaire cultuuruitingen Uitzondering: klassieke muziek

40 TRENDS RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE

41 CONCERTEN 18% Klassieke concerten 18% Niet-klassieke concerten 16% 16% 14% 14% 12% 12% 10% 10% 8% 8% 6% 6% 4% 4% 2% 2% 0% %

42 MUSEA EN TENTOONSTELLINGEN Kunstmusea en tentoonstellingen Andere musea en tentoonstellingen 30% 30% 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% %

43 PODIUMKUNSTEN Kunstige podiumvoorstellingen Populaire podiumvoorstellingen 35% 35% 30% 30% 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% %

44 BIOSCOOP & LITERATUUR Bioscoopbezoek Romans en poëziebundels gelezen 45% 45% 40% 40% 35% 35% 30% 30% 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% %

45 ERFGOED 60% Erfgoedactiviteiten 50% 40% 30% 20% 10% 0%

46 CONCLUSIE TRENDS RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE Daling tussen leeftijden minder scherp over de jaren: dit heeft waarschijnlijk met het stijgend opleidingsniveau te maken Klassieke concerten opvallende lijn

47 DREMPELS RECEPTIEVE CULTUURPARTICIPATIE PA S

48 DREMPELS (MIN 2, MAX 3) Ik blijf liever thuis De toegangskaarten zijn te duur Aanbod in mijn streek is te klein Er is niemand die me kan vergezellen Moeilijk kinderoppas te vinden Ik voel me er niet op mijn gemak Een gezondheidsprobleem of handicap hindert mij Ik heb er geen tijd voor Het aanbod interesseert me niet De plaats is meestal niet gemakkelijk bereikbaar De plaats is meestal niet in een veilige buurt Ik heb er te weinig informatie over Er is een gebrek aan openbaar vervoer De uren passen mij slecht Ik mag niet van mijn ouders Het interesseert me gewoon niet

49 DREMPELS CONCERTEN 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ik blijf liever thuis Het aanbod interesseert me niet Het interesseert me gewoon niet Ik heb er geen tijd voor Een gezondheidsprobleem of handicap hindert mij

50 DREMPELS MUSEA EN TENTOONSTELLINGEN 60% Drempels musea en tentoonstellingen 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ik blijf liever thuis Het aanbod interesseert me niet Het interesseert me gewoon niet Ik heb er geen tijd voor Een gezondheidsprobleem of handicap hindert mij

51 DREMPELS PODIUMKUNSTEN 70% Drempels podiumvoorstellingen 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ik blijf liever thuis Het aanbod interesseert me niet Het interesseert me gewoon niet Ik heb er geen tijd voor Een gezondheidsprobleem of handicap hindert mij

52 OPVALLEND T.O.V. JONGERE LEEFTIJDSGROEPEN Jongere groepen (14 tot 54 jaar): Duiden vaker tijdsdrempels aan ( De uren passen me slecht iets minder bij musea en tentoonstellingen) Duiden vaker prijs aan als drempel (uitzondering voor musea jaar) Duiden liever thuis blijven veel minder aan Oudere groepen (55 tot 75-plussers): Duiden vaker de gezelschapsdrempel aan Gezondheidsdrempel wordt groter met de leeftijd Ik blijf liever thuis stijgt over de leeftijd Bereikbaarheid en openbaarvervoer wordt vaker aangeduid door oudere groepen Interessedrempels vaakst aangeduid bij alle leeftijdsgroepen

53 LOKALE CULTUUR

54 BIBLIOTHEEKBEZOEK Bib bezocht ja/nee Aantal keer bib bezocht 100% 35% 90% 80% 30% 70% 25% 60% 20% 50% 40% 15% 30% 10% 20% 10% 5% 0% % Nee Ja 1 tot 6 7 of meer

55 DREMPELS BIBLIOTHEEKBEZOEK (MAX 3) Ik lees gewoon veel minder dan vroeger Ik koop nu vaker boeken of cd s Ik heb er geen tijd meer voor Ik vind nu alle info die ik nodig heb op het internet Ik ging naar de bibliotheek voor mijn kinderen, maar die zijn nu te oud Het aanbod van mijn plaatselijke bibliotheek spreekt mij niet aan Sinds ik muziek en films via internet kan streamen of downloaden, ontleen ik geen cd s en dvd s meer Sinds de komst van digitale boeken (e-book), ontleen ik geen papieren boeken meer Ik maakte vroeger gebruik van de computers in de bib, maar heb nu mijn eigen computer Het lidgeld is te duur Andere

56 DREMPELS BIBLIOTHEEKBEZOEK 60% Drempels bibliotheekbezoek 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ik lees gewoon veel minder dan vroeger Ik heb er geen tijd meer voor Ik koop nu veel vaker boeken of cd's Ik vind nu alle info die ik nodig heb op het internet Ik ging naar de bib voor mijn kinderen, maar die zijn nu te oud Andere

57 BEZOEK CULTUUR- OF GEMEENSCHAPSCENTRUM 25,0% 20,0% 15,0% 17,5% 15,7% 17,5% 19,4% 14,5% 10,0% 8,6% 5,0% 0,0%

58 REDENEN BEZOEK CULTUUR- OF GEMEENSCHAPSCENTRUM 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Iets drinken of eten Muziekconcert Amateurtheaterof dansvoorst. Prof. theater- of dansvoorst. Tentoonstelling Receptie, feest of fuif Vergadering Lezing of debat Cursus of vorming

59 ACTIEVE CULTUURPARTICIPATIE (AMATEURKUNSTBEOEFENING)

60 PODIUMKUNSTEN EN MUZIEK & ZANG Hobby podiumkunsten Hobby muziek en zang 25% 25% 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% % hobby's minstens maandelijke 2 hobby's minstens maandelijke 1 hobby minstens maandelijks 1 hobby minstens maandelijks

61 BEELDEXPRESSIE EN BEELDENDE KUNST Hobby beeldexpressie Hobby beeldende kunsten 14% 14% 12% 12% 10% 10% 8% 8% 6% 6% 4% 4% 2% 0% % 0% hobby's minstens maandelijke 1 hobby minstens maandelijks

62 VERENIGINGSLEVEN IN VLAANDEREN

63 ACTIEF LID VAN MINSTENS 1 VERENIGING 70,0% 60,0% 50,0% 60,7% 53,9% 53,5% 50,9% 49,2% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%

64 ACTIEF LID, ORGANISEREND LID OF DEELNEMER Sportvereniging Sociale vereniging (mensenrechten, derde wereld, helpende vereniging, milieuvereniging) Culturele vereniging (amateurkunstenvereniging, cultuurfonds, erfgoedvereniging of vrienden van musea, opera, archief of bibliotheek ) Seniorenvereniging Andere (sociaal-culturele) vereniging 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

65 TRENDS IN PARTICIPATIE 60,0% Vereniging voor gepensioneerden 60,0% Sportvereniging 50,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 30,7% 36,1% 24,7% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 10,3% 13,6% 10,0% 0,0% 3,7% ,0%

66 DISCUSSIE Het actief lidmaatschap daalt niet zo sterk bij ouderen, maar wel het type van verenigingen en over de tijd daalt de deelname aan seniorenverenigingen en de traditionele verzuilde organisaties Is het verenigingsleven klaar voor nieuwe generatie van ouderen? Hoe hiermee omgaan?

67 PARTICIPATIEPROFIELEN

68 PARTICIPATIEPROFIELEN BIJ OUDEREN Algemeen participatieonderzoek Participatie is accumulatief participatievormen hangen samen Participatieprofielen zijn gerelateerd aan socio-demografische kenmerken, sociaal en cultureel kapitaal van personen Welke specifieke participatieprofielen kunnen we vinden bij ouderen? Hoe zijn deze gerelateerd aan leeftijd, sociaal en cultureel kapitaal? Ervaren de verschillende types van ouderen andere drempels voor participatie? Latente klasse analyses op 55-plussers obv participatiesurvey 2014

69 OP ZOEK NAAR PROFIELEN Vrijetijdsactiviteiten algemeen Sport Mediagebruik Cultuurparticipatie Sociaal-cultureel verenigingsleven

70 Algemene vrijetijdsactiviteiten Sport Media PROFIELEN: INDICATOREN Gezinsgeoriënteerde Vrijetijdsactiviteiten Sociaal georiënteerde activiteiten (ontmoeten van vrienden, kennissen of familie) Genieten van het goede leven (bv. reizen, uit eten gaan) Luileven Cafégerelateerde activiteiten Wandelen Recreatief fietsen Andere sporten Kijkt dagelijks naar nieuwe tv-zenders VTM en/of regionale zender publieke omroep (Eén en/of Canvas) thematische zenders (sport, lifestyle, ) Internetgebruik voorbije maand

71 Verenigingsleven Cultuurparticipatie PROFIELEN: INDICATOREN Culturele verenigingen Sociale verenigingen Sportverenigingen Verenigingen voor senioren Andere verenigingen Vrijwilligerswerk Amateurkunsten Creatief met bloemen of textiel Bijwonen podiumkunsten Concertbezoek Bioscoopbezoek Museumbezoek Erfgoedactiviteiten Cultuur- of gemeenschapscentrum Bibliotheek Lezen van romans of poëziebundels Bekijken van films thuis

72 5 PROFIELEN

73 NIET-PARTICIPANTEN 29% Zowel binnens- als buitenshuis nauwelijks cultureel actief Neemt nauwelijks deel aan het verenigingsleven Drie kwart gebruikt nooit internet Groep die het minst sport Rapporteert het minst gezins- of sociaal georiënteerde activiteiten 39% van deze groep bevindt zich in het kwadrant dat het hoogst scoort op luileven -schaal Enkel op tv-kijken behalen zij niet de laagste participatiegraad Veruit oudste groep (gem. lft= 72,5) Lager geschoold 53% max. diploma lager ond. 5% diploma hoger ond. Heeft het moeilijker om financieel rond te komen Drempels voor participatie: Liever thuis Interesse Gezondheid

74 HUISMUSSEN 22% Eveneens een niet erg actieve groep Sporten, culturele activiteiten of deelname aan het verenigingsleven is echter niet aan hen besteed Ook hier vaak luieren & verveling (40% bevindt zich in het hoogste kwadrant op de schaal) Maar toch meer gevulde vrijetijdsagenda dan niet-participanten focus op twee aspecten: tv-kijken activiteiten georiënteerd op de naaste vrienden- en familiekring Gem. lft: 69 Lager opgeleid 43,5% max. lager ond. 4% hoger ond. Drempels voor participatie: Interesse Sociaal Gezondheid (wel minder dan niet-participanten)

75 ALL-ROUND PARTICIPANTEN 14% Veruit de meest actieve groep, zowel op vlak van culturele, sociale als sportactiviteiten, bv. 45% is lid van een culturele vereniging (in totale populatie: 12%) 78,5% heeft een kunstmuseum bezocht afgelopen half jaar 74% woonde een artistieke podiumvoorstelling bij 43% beoefent een sport (recreatief fietsen en wandelen buiten beschouwing gelaten) Hoogste graad van internetgebruik 96% gebruikt internet, 70% dagelijks Gem. lft: 65 hoogst opgeleide groep 4% max. lager ond. 54% hoger ond. hoogste inkomen Duiden minder dan andere groepen interessedrempels aan 2 belangrijkste drempels Concerten: interesse en tijd Musea: informatie en geografisch Podiumkunsten: interesse en tijd

76 CULTUURMINNENDE GENIETERS 18% Vertonen eveneens meer interesse in culturele activiteiten, maar stellen deze meer vanuit het thuisfront Wanneer ze buitenshuis activiteiten stellen zijn deze zeer vaak gericht op het goede leven. Bezoeken vaak erfgoed 61% van hen heeft het voorbije half jaar erfgoed bezocht Na all-round participanten hoogste internetgebruik Twee derde gebruikt dagelijks het internet Distantiëren zich van seniorenverenigingen Maar ook bij andere vormen van het verenigingsleven ligt de participatiegraad eerder laag Gem. lft: 64,5 Drempels voor participatie: Interesse (maar minder dan bij niet-participanten en huismussen) Geografisch Tijd

77 17% SOCIALE PARTICIPANTEN Sterke oriëntatie op sociale vrijetijdsactiviteiten 38% bevindt zich in het hoogste kwadrant van sociaalgeoriënteerde vrijetijdsbesteding 35% bevindt zich in het hoogste kwadrant van gezinsgerichte vrijetijdsbesteding Sterke deelname aan het verenigingsleven Vooral sterke deelname aan seniorenverenigingen valt op (28% is lid) Gem. lft: 67 Drempels voor participatie: Vergelijkbaar met deze van cultuurminnende genieters

78 BESLUIT CULTUURPARTICIPATIE Participatie neemt sterk af vanaf 75 Aantal algemene aandachtspunten: Gezondheid Terugtrekken naar naaste omgeving Maar tevens diversiteit onder ouderen Verschillende pistes nodig om verschillende groepen te bereiken

79 DISCUSSIE CULTUURPARTICIPATIE Lage participatie aan receptieve cultuurpraktijken Herkenbaar? Hoe gaat beleid en praktijk hiermee om? Gezondheid, mobiliteit, gezelschap zijn belangrijke facilitators/drempels Hoe aanpakken? Grote verschillen in participatie tussen de verschillende groepen ouderen. Moet beleid en praktijk rekening houden met verschillen in behoeften en wensen en hoe dan?

80 PARTICIPATIE, GEZONDHEID & GEMEENSCHAP

81 INLEIDING Manifest Lang Leve Kunst, p4: Research shows that cultural participation is a powerful, positive influence on health that works synergistically on individual, communal and societal levels gezondheid, gemeenschap en cultuur Sexpert data: dataset uit Analyses enkel voor 55+ers Samenhang gezondheid (mentaal en fysiek), gemeenschap en cultuurparticipatie Geen causaliteit!

82 BESCHRIJVEND GEZONDHEID PER LEEFTIJD Cumulatieve proportie fysieke gezondheid Cumulatieve proportie mentale gezondheid minst

83 BESCHRIJVEND SOCIALE STEUN 100 Cumulatieve proportie sociale steun (6 categorieën) laag hoog

84 INDICATOREN Receptieve cultuurparticipatie 6 soorten: krijgen een score van 0 (niet), 1 (occasioneel) of 2 (frequent) Hiervan optelsom Verdelen in drie groepen op basis van verdeling in steekproef (niet- (referentie)/occasionele-/frequente-participant) Sociale steun 5 items optellen Drie groepen: laag / gemiddeld (referentie) / hoog Ontspanningsactiviteiten 3 soorten: kermis, restaurant en pretpark of dierentuin Dezelfde codering als bij Cultuurparticipatie Gezondheid SF-12 6 vragen voor mentale gezondheid schaal voor mentale gezondheid 6 vragen voor fysieke gezondheid schaal voor fysieke gezondheid

85 ANALYSES 3 analyses Sociale steun Cultuurparticipatie Mentale gezondheid Eerst hoofdeffecten alleen dan controlevariabelen in volgende modellen Leeftijd Geslacht Opleidingsniveau Buurtcohesie Subjectief inkomen Sport

86 ANALYSE 1 VOORSPELLERS SOCIALE STEUN Gezondheid: Fysiek + mentaal Cultuurparticipatie Ontspanningsactiviteiten leeftijd geslacht opleidingsniveau Subjectief inkomen Buurtcohesie Sport Sociale steun

87 Model 1 Model 2 Model 3 Fysieke gezondheid Geslacht Subjectief inkomen Mentale gezondheid opleidingsniveau Buurtcohesie VOORSPELLERS SOCIALE STEUN Indicatoren met een significante samenhang Cultuurparticipatie Ontspanningsactiviteiten leeftijd sport 1 Mentale gezondheid Mannelijk zijn 2 Hoger onderwijs Hoger secundair onderwijs 3 Hoge buurtcohesie Lage buurtcohesie -0,25-0,2-0,15-0,1-0,05 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 Model 3 Model 2 Model 1

88 BESLUIT: SOCIALE STEUN Mentale gezondheid (fysiek niet van belang) Geslacht Buurtcohesie Opleidingsniveau? LSO blijkt groep met hoogste proportie mensen met hoge sociale steun Cultuurparticipatie en ontspanningsactiviteiten

89 ANALYSE 2: VOORSPELLERS CULTUURPARTICIPATIE Gezondheid: Fysiek + mentaal leeftijd geslacht opleidingsniveau Ontspanningsactiviteiten Sport Subjectief inkomen Buurtcohesie Sociale steun Cultuurparticipatie

90 Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Fysieke gezondheid leeftijd Geslacht Ontspanningsactiviteiten VOORSPELLERS CULTUURPARTICIPATIE Mentale gezondheid opleidingsn iveau Sociale steun Subjectief inkomen Indicatoren met een significante samenhang Buurtcohesie sport 1 2 Fysieke gezondheid Mentale gezondheid leeftijd Mannelijk zijn 3 Hoger onderwijs Laag opgeleid Hoge buurtcohesie 4 Hoog subjectief inkomen Frequent sport Occasioneel ontspanningsactiviteiten Frequent ontspanningsactiviteiten -0,3-0,2-0,1 0 0,1 0,2 0,3 0,4 Model 4 Model 3 Model 2 Model 1

91 BESLUIT: CULTUURPARTICIPATIE Usual suspects : leeftijd, geslacht en opleidingsniveau Inkomen, buurtcohesie (?) Sport en ontspanningsactiviteiten Proxy s voor actieve levensstijl? active aging? Profielen: all-around participanten Verdwijnende samenhang gezondheid (mentaal en fysiek)

92 ANALYSE 3: VOORSPELLERS MENTALE GEZONDHEID Cultuurparticipatie leeftijd Fysieke gezondheid geslacht opleidingsniveau Ontspanningsactiviteiten Sociale steun Subjectief inkomen Buurtcohesie Sport Mentale gezondheid

93 VOORSPELLERS MENTALE GEZONDHEID Indicatoren met een significante samenhang 1 Frequente cultuurparticipatie 2 3 Fysieke gezondheid Man Hoge buurtcohesie Occasioneel ontspanningsactiviteiten Model 1 Model 2 Model 3 Cultuurparticipatie Fysieke gezondheid Ontspanningsactiviteiten leeftijd Geslacht Sociale steun opleidingsniveau Subjectief inkomen Buurtcohesie sport Frequent ontspanningsactiviteiten 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 Model 3 Model 2 Model 1

94 BESLUIT: MENTALE GEZONDHEID Fysieke gezondheid Ontspanningsactiviteiten Gender-gap Geen significante samenhang cultuurparticipatie valt weg na toevoeging ontspanningsactiviteiten Actieve levensstijl? Maar: sport heeft hier geen significant effect Wat de invulling van participatie is, is irrelevant, participatie heeft positieve samenhang met mentale gezondheid.

95 DISCUSSIE Samenhang, geen causaliteit. Nood voor longitudinaal onderzoek! Samenhang van cultuurparticipatie op lange termijn! Meer data verzamelen specifiek naar ouderen! Is cultuurparticipatie een essentieel onderdeel van active aging? Is gezondheid een drempel voor receptieve cultuurparticipatie? Sociaal aspect (sociale steun) van cultuurparticipatie?

96 Mathijs De Baere Jessy Siongers Franne Mullens Jessy Siongers Ruben Vandenplas Meer informatie en contactgegevens: