FACTS & FIGURES Wie raadpleegt online nieuws in Vlaanderen en... wie betaalt ervoor? Ruben Vandenplas & Ike Picone

Transcriptie

1 Wie raadpleegt online nieuws in en... wie betaalt ervoor? Op 12 Juni 2019 publiceert het Reuters Institute for the Study of Journalism zijn jaarlijks Digital News Report, waarvan imec-smit-vub de Belgische partner is. In de meest recente imec-smit policy brief, waarvoor u zich hier kan inschrijven, gaan we aan de hand van de Belgische data dieper in op het vertrouwen van Vlamingen in het nieuws. Voor het Kenniscentrum Media en Cultuurparticipatie zetten we in deze eerste van een reeks Facts en Figures over nieuwsgebruik in (en België) een aantal kerncijfers op een rij over de manier waarop Vlamingen online nieuws raadplegen en over hun bereidheid tot betalen. 1. Wie raadpleegt online nieuws in? 1.1. Wie raadpleegt welke nieuwsmedia? 1.2. Via welke apparaten raadplegen nieuwsgebruikers voornamelijk online nieuws in? 1.3. Wat is de voornaamste manier waarop Vlaamse nieuwsgebruikers toegang krijgen tot online nieuws? 1.4. Welke nieuwsmerken gebruiken Vlamingen het meest? 2. Wie betaalt er voor online nieuws in? 2.1. Wie betaalt er voor de papieren krant? 2.2. Wie betaalt er voor online content? 2.3. Wie betaalt er niet voor online nieuws, maar zou het wel bereid zijn in de toekomst? 2.4. Wie betaalt er voor meer dan één online nieuwsdienst? 2.5. Wie kiest voor een nieuwsabonnement boven andere abonnementen?

2 Wie raadpleegt online nieuws in? Wie raadpleegt welke nieuwsmedia? 0 Welke van de volgende bronnen heeft u in de afgelopen week gebruikt als nieuwsbron? TV Radio Print Online (incl. sociale media) Social media Het gebruik van nieuwsmedia over de hele Vlaamse bevolking blijft sinds 2016 relatief stabiel. Geen grote veranderingen kunnen worden vastgesteld in het gebruikspercentage van de verschillende nieuwsbronnen in. De meeste traditionele nieuwsbronnen, waaronder televisiejournaals, online nieuwsmedia, en radio houden stand. Toch kunnen kleine fluctuaties worden vastgesteld wat betreft het gebruik van gedrukte pers en sociale media. Sociale media in het bijzonder kennen een lichte daling in gebruik gedurende de laatste 3 jaar (2016 = 44.4; 2017 = 44.1; 2018 = 39.9; 2019 = 36.2). De algemene daling in het nieuwsgebruik via sociale media die eerder reeds werd opgetekend zet zich in 2019 nog steeds voort, ook in. 1 1 Voor meer informatie, zie het Digital News Report 2018: p., beschikbaar op

3 Welke van onderstaande nieuwsbronnen is uw belangrijkste bron van nieuws? TV Radio Print Online (incl, social media) Social media Toch blijven grote veranderingen wat betreft de primaire nieuwsbron van Vlaamse nieuwsgebruikers uit. Televisiejournaals (39%) en Online nieuwsmedia (inclusief sociale media = 38%) blijven de belangrijkste bronnen voor de Vlaamse nieuwsgebruiker. Welke van de volgende bronnen heeft u in de afgelopen week gebruikt als nieuwsbron? TV Radio Print Online (incl, sociale media) Sociale media Laag Midden Hoog Wanneer we het gebruik van nieuwsmedia uitsplitsen volgens opleidingsniveau vallen daarentegen wel enkele significante verschillen op. Zo meten we bij hoger opgeleide gebruikers systematisch een hoger gebruikspercentage van de verschillende nieuwsmedia, een indicatie dat hoger opgeleide Vlamingen een grotere variatie aan nieuwsbronnen raadplegen.

4 Welke van onderstaande nieuwsbronnen is uw belangrijkste bron van nieuws? TV Radio Print Online (incl, social media) Social media Laag Midden Hoog Wanneer we dieper ingaan op de belangrijkste nieuwsbron waarop gebruikers berusten voor hun dagelijkse portie nieuws, vallen enkele kleine maar interessante verschillen op naargelang het opleidingsniveau van de gebruikers. Zo geeft 41,9% van de lager opgeleide Vlamingen aan te berusten op televisiejournaals als primaire nieuwsbron. De hoger opgeleide Vlaming blijkt daarentegen vooral te berusten op online media (40,7%) voor hun nieuwsgebruik, waar dit slechts voor een significant kleiner aantal lager opgeleiden (33,4%) het geval is. Welke van de volgende bronnen heeft u in de afgelopen week gebruikt als nieuwsbron? Online (incl, sociale media) Sociale media TV Print Radio Ook wanneer we het gebruik van nieuwsmedia uitsplitsen per leeftijdscategorie, vallen enkele interessante verschillen op. Zo berusten de oudste nieuwsgebruikers vooral nog op de traditionele nieuwsmedia, waaronder televisie, radio, en krant. De jongste gebruikers van 18- tot 24-jarigen blijken daarentegen vooral gebruik te maken van online nieuwsmedia, en consumeren in het bijzonder hun nieuws via sociale media (75%).

5 Welke van onderstaande nieuwsbronnen is uw belangrijkste bron van nieuws? Online (incl, Social media) Social media Print TV Voor de jongere gebruikers zijn online media (inclusief sociale media) doorgaans de belangrijkste nieuwsbron. De jongste leeftijdscategorieën van 18- tot 24-jarigen en 25- tot 34- jarigen (65,1%) blijken in het bijzonder gericht op online media (63,5%) voor hun nieuwsgebruik, ruim 31% van hen geeft namelijk aan vooral via sociale media hun nieuws te consumeren. Welke van de volgende bronnen heeft u in de afgelopen week gebruikt als nieuwsbron? TV Radio Print Online (incl. social media) Social media Wanneer we nieuwsmedia uitsplitsen in en tekenen zich slechts kleine verschillen af. Meest opvallende is het lager gebruik van printmedia en hoger gebruik van sociale media in. Wanneer we dan de primaire nieuwsbronnen van de Vlaamse gebruikers vergelijken met deze van Waalse gebruikers, valt vooral het verschil in televisie op.

6 Welke van onderstaande nieuwsbronnen is uw belangrijkste bron van nieuws? TV Radio Print Online (incl. social media) Social media Via welke apparaten raadplegen nieuwsgebruikers voornamelijk online nieuws in? U zei dat u in de afgelopen week de volgende apparaten heeft gebruikt om nieuws te raadplegen. Wat is uw voornaamste apparaat om online nieuws te raadplegen? Smartphone Computer/laptop Tablet/E-reader TV De computer blijft het voornaamste apparaat om online nieuws mee te raadplegen, maar wordt naar de kroon gestoken door de smartphone. Het gebruik van tablets voor online nieuws blijkt gestabiliseerd.

7 Wat is de voornaamste manier waarop Vlaamse nieuwsgebruikers toegang krijgen tot online nieuws? Als u denkt aan hoe u de afgelopen week online nieuws hebt verkregen (via computer, mobiel of ander apparaat), welke was de belangrijkste manier waarop u nieuwsberichten heeft verkregen? Rechtstreeks één Nieuws of meerdere appsontvangen via een van nieuwssites nieuwsbrief of gebruikt melding in mijn mailbox Sociale media gebruikt en op die manier nieuws te weten gekomen Een zoekmachine gebruikt en een trefwoord ingevoerd voor de naam van een bepaalde website Een nieuwsmelding ontvangen op mijn mobiele telefoon/tablet Een zoekmachine gebruikt en een trefwoord ingevoerd m.b.t. een bepaald nieuwsbericht Een nieuwssite of app gebruikt die nieuwslinks bundelt Apps van nieuwssites blijken in beide landsdelen de belangrijkste manier waarop gebruikers online nieuwsberichten verkrijgen. Toch doen er zich lichte verschillen voor in het gebruik van online nieuwsbronnen tussen en. Als u denkt aan hoe u de afgelopen week online nieuws hebt verkregen (via computer, mobiel of ander apparaat), welke was de belangrijkste manier waarop u nieuwsberichten heeft verkregen? Sociale media gebruikt en op die manier nieuws te weten gekomen Rechtstreeks één of meerdere apps van nieuwssites gebruikt Een zoekmachine gebruikt en een trefwoord ingevoerd m.b.t. een bepaald nieuwsbericht Nieuws ontvangen via een nieuwsbrief of melding in mijn mailbox U35 U35+ Een zoekmachine gebruikt en een trefwoord ingevoerd voor de naam van een bepaalde website Een nieuwsmelding ontvangen op mijn mobiele telefoon/tablet Een nieuwssite of app gebruikt die nieuwslinks bundelt

8 Splitsen we de online nieuwsbronnen uit volgens leeftijd, dan verbaast het niet dat het grootste verschil zich op het vlak van sociale media bevindt. Bijna 40% van de min-35-jarigen geeft aan dat nieuws via sociale media raadplegen hun belangrijkse manier is om aan nieuws te komen, bij de plus-35-jarigen zijn dat er maar %. Binnen die groep zijn nieuwsbrieven dan weer veelgebruikt als belangrijkste nieuwsbron. Als u denkt aan hoe u de afgelopen week online nieuws hebt verkregen (via computer, mobiel of ander apparaat), welke was de belangrijkste manier waarop u nieuwsberichten heeft verkregen? Rechtstreeks één of meerdere apps van nieuwssites gebruikt Sociale media gebruikt en op die manier nieuws te weten gekomen Nieuws ontvangen via een nieuwsbrief of melding in mijn mailbox Een nieuwsmelding ontvangen op mijn mobiele telefoon/tablet Een zoekmachine gebruikt en een trefwoord ingevoerd m.b.t. een bepaald nieuwsbericht Een zoekmachine Een nieuwssite of gebruikt en een app gebruikt die trefwoord nieuwslinks bundelt ingevoerd voor de naam van een bepaalde website Laag Midden Hoog Splitsen we dit uit volgens opleidingsniveau, merken we vooral dat beduidend meer hoogopgeleiden voornamelijk nieuws raadplegen via rechstreekse toegang tot online nieuwsmedia en beduinded minder hoogopgeleiden voornamelijk nieuws raadplegen via sociale media of via nieuwsbrieven.

9 Welke nieuwsmerken gebruiken Vlamingen het meest? ONLINE TV, RADIO, PRINT HLN.be Nieuwsblad.be VRT NWS VTM nieuws DS online gva.be DM online tijd.be hbvl.be Msn news Knack online Newsmonkey Metro online DWM Apache Een VTM HLN Radio 2 Nieuwsblad Canvas Radio 1 MNM Qmusic StuBru Nostalgie HBVL Joe FM DS GvA Metro DM Tijd Knack/Trends Klara of meer dagen Voorbije week of meer dagen Voorbije week Bij de verschillende nieuwsmerken in valt het grote marktaandeel van de Vlaamse publieke omroep VRT op de markt van offline nieuwsmedia op. Zo blijkt Een de meest gebruikte nieuwsbron, maar stijgt het marktaandeel van VRT tot 76% (wekelijks) indien de som wordt gemaakt van de verschillende mediamerken die tot het portfolio behoren van de openbare omroep. Online is het marktaandeel van de openbare omroep echter minder groot. Hier blijkt vooral HLN.be de koploper op het gebied van wekelijks gebruik met maar liefst de helft (53%) van de populatie die aangeven hiervan gebruik te maken. Het Nieuwsblad en VRT NWS volgen met respectievelijk 35% en 28% van de Vlaamse nieuwsgebruikers die aangeeft deze merken minstens wekelijks te raadplegen.

10 Wie betaalt er voor online nieuws in? Wie betaalt er voor de papieren krant? Heeft u in de afgelopen week een gedrukte krant gekocht (d.w.z. ervoor betaald)? In betalen meer nieuwsgebruikers voor de papieren krant dan in, hoewel het verschil tussen de beide landsdelen steeds kleiner lijkt te worden voor 2019 zijn geen data beschikbaar. Heeft u in de afgelopen week een gedrukte krant gekocht (d.w.z. ervoor betaald)? Ja, uit een kiosk of winkel Ja, ik krijg de krant thuisbezorgd Ja, via een andere bron Het verschil tussen de regio s op het gebied van betalen voor de papieren krant is uiteindelijk klein. Toch valt op dat thuisbezorging heel wat populairder is in dan in, wat zeker een reden is voor de weerbaarheid van de Vlaamse tegenover de Waalse kranten.

11 Wie betaalt er voor online content? Heeft u in het afgelopen jaar betaald voor online nieuwscontent, of een betalende online nieuwsdienst geraadpleegd? Betalen voor online nieuws blijft weggelegd voor een kleine minderheid. Ondanks het verschijnen van betaalmuren, lijkt daar de afgelopen jaren weinig verandering in te zitten. De verschillen tussen en zijn miniem. Heeft u in het afgelopen jaar betaald voor online nieuwscontent, of een betalende online nieuwsdienst geraadpleegd? Ook wanneer we uitsplitsen naar leeftijd zien we weinig bewegen. We meten een zeer lichte stijging van het betalen voor online nieuws op bij de nieuwsgebruikers tussen 25 en 34 jaar. Bij de oudere leeftijdscategorieën merken we dan weer een lichte daling sinds Het lijkt alvast niet zo dat een beduidend hoger deel van de jongere leeftijdsgroepen veel meer bereidheid tot betalen voor online nieuws vertonen.

12 Wie betaalt er niet voor online nieuws, maar zou het wel bereid zijn in de toekomst? Hoe (on)waarschijnlijk is het dat u in de komende 12 maanden gaat betalen voor online nieuws van bepaalde bronnen die u goed vindt? Heel onwaarschijnlijk Eerder onwaarschijnlijk Eerder waarschijnlijk Heel waarschijnlijk Het aantal gebruikers in en dat aangeeft in de komende 12 maanden te zullen betalen voor online nieuws (dat ze goed vinden) is beperkt. Bij de Vlaamse nieuwsgebruikers loopt dit op tot 90 percent. Dit is geen eenvoudige uitgangspositie voor nieuwsmedia, en vooral voor kranten die hun kosten om te publiceren op papier zien toenemen, en moeite hebben om deze te compenseren met inkomsten uit publicatie online. Hoe (on)waarschijnlijk is het dat u in de komende 12 maanden gaat betalen voor online nieuws van bepaalde bronnen die u goed vindt? Heel onwaarschijnlijk Eerder onwaarschijnlijk Eerder waarschijnlijk Heel waarschijnlijk U35 U35+ Ook wanneer we het uitsplitsen naar leeftijd zien we weinig verschil. Ook jongeren zijn duidelijk moeilijk te motiveren om te betalen voor online nieuws.

13 Wie betaalt er voor meer dan één online nieuwsdienst? U zei dat u het afgelopen jaar een abonnement heeft genomen op of een doorlopende donatie deed aan een digitale nieuwsdienst. Hoeveel verschillende nieuwsaanbieders betaalt u regelmatig voor nieuws? (België) Een Twee Drie Vier Vijf Meer dan vijf Mensen die aangaven gedurende de laatste 12 maanden betaald te hebben voor online nieuws via een doorlopende donatie of abonnement werd gevraagd hoeveel abonnementen of doorlopende donaties ze combineren. Gezien de beperkte subset van respondenten die deze vraag kregen voorgelegd op regionaal niveau, wordt in bovenstaande grafiek een beeld geschetst voor de gehele Belgische populatie. Het is duidelijk dat de grote meerderheid voldoende heeft aan 1 abonnement. Toch geeft ook 35 percent aan 2 of meer abonnementen te nemen.

14 Wie kiest voor een nieuwsabonnement boven andere abonnementen? Als u de komende 12 maanden slechts één van deze abonnementen kon hebben, welk zou u dan kiezen? Abonnement op online nieuws Abonnement op een videostreamingdienst Abonnement op een online sportevenement of sportzender Abonnement op een muziekstreamingdienst Abonnement op een dienst voor het opslaan van gegevens, foto's, back-ups enz. Abonnement op een online gamingdienst Abonnement op een online datingservice Wordt mensen gevraagd om 1 abonnement te kiezen over verschillende diensten heen, dan is het opmerkelijk dat in een abonnement op een video of audio streaming dienst zoals Netflix en Spotify de duimen moet leggen voor een abonnement op online nieuws.