Neurobiologische kennis van verslaving. Dr. H. Peuskens

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Neurobiologische kennis van verslaving. Dr. H. Peuskens"

Floris Dijkstra
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Neurobiologische kennis van verslaving Dr. H. Peuskens

2 Neurobiologische kennis van verslaving Hoe wordt tegenwoordig naar verslaving gekeken vergeleken met vroeger? Welke effecten brengen drugs teweeg in de hersenen? Wat is de huidige kennis, welke zijn nieuwe ontwikkelingen en wat zijn nog openstaande vragen? Welke plaats neemt de neurobiologische kennis in?

Welke effecten brengen drugs teweeg in de hersenen?

3 Denkmodellen verslaving Morele (moraliserende) model Bewuste keuze Farmacologische model Demon drugs Symptomatische model Onbewuste psychologische drijfveren Medisch model Middelengebruik als zelfmedicatie Leertheoretisch model Geleerd gedrag en automatismen Sociologisch model Omstandigheden en externe factoren Biopsychosociaal model Van den Brink W, 2005

Middelengebruik als zelfmedicatie Leertheoretisch model Geleerd gedrag en automatismen

4 Denkmodellen verslaving Verslaving is een hersenziekte Addiction is defined as a chronic, relapsing brain disease that is characterized by compulsive drug seeking and use, despite harmful consequences. A. Leshner N. Volkow

disease that is characterized by compulsive drug

5 Neurobiologische kennis van verslaving Drugs, Brains, and Behavior: The Science of Addiction, NIDA

6 Neurobiologische kennis van verslaving Beeldhouwer Claerhout: "Het is een sculptuur van iemand die, een pils in zijn kop gietende, zijn gedragingen bestudeert"

7 Neurobiologische kennis van verslaving

8 Welke veranderingen in de hersenen?

9 Structurele veranderingen: Anatomopathologie

10 Structurele veranderingen: Anatomopathologie Grijze stof Witte stof

11 Structurele veranderingen: Anatomopathologie Post mortem studies Kleinere, lichtere hersenen bij alcoholici dan bij nietalcoholische volwassenen van dezelfde leeftijd en geslacht Rosenbloom et al, 1995 Grotere kwetsbaarheid van witte stof, relatief sparen van griize stof? De la Monte, 1988; Harper et al, 1985, 1990

dezelfde leeftijd en geslacht Rosenbloom et al, 1995 Grotere kwetsbaarheid van

12 Structurele veranderingen: Anatomopathologie Harper and Matsumoto, 2005 Harper and Matsumoto, 2005

13 Structurele veranderingen: Anatomopathologie Problemen met post-mortem studies Selectie bias Onbetrouwbare gegevens over antecedent alcoholgebruik (i.e. post hoc - geen anamnese meer mogelijk!) en andere life-time problemen Artefacten door behandeling van het specimen (o.a. bewaring en fixatie) Differentiële effecten van behandeling op grijze en witte stof van behandeling

14 Structurele veranderingen: Problemen met anantomopathologische gegevens? Schade het centrale probleem van verslaving??

15 Functionele veranderingen?

16 Beloningssysteem in de hersenen Nood aan natuurlijke beloner

18 Functionele veranderingen:

19 Functionele veranderingen:

21 Functionele veranderingen: Celafleidingen (Schultz, 1998) in dopamine neuronen: Fasische respons op onverwachte beloning Ontstaan van respons bij voorspellers (geconditioneerd), maar niet meer bij beloning Onderdrukte respons bij uitblijven van verwachte respons

25 Celafleidingen (Schultz, 1998) in dopamine neuronen: Fasische respons op onverwachte beloning Ontstaan van respons bij voorspellers (geconditioneerd), maar niet meer bij beloning Onderdrukte respons bij uitblijven van verwachte respons

26 Neurobiologische kennis van verslaving

27 Functionele veranderingen: dopamine activeert toenaderingsgedrag Self, D. (Nature 2003). Dopamine as chicken and egg.

28 Neurobiologische kennis van verslaving Nestler, Nat. Neurosci. 2005

29 Voorbij het beloningssysteem?

30 Neurobiologische kennis van verslaving

32 Voorbij het beloningssysteem?

33 Voorbij het beloningssysteem? Volkow et al, PNAS 2011.

34 Samenvatting van de inleiding Hersenen zijn plastische organen. Ze gebruiken betekent ze voortdurend veranderen. Drugs zijn enorm krachtig middelen die functionele en (dus) structurerele veranderingen induceren. Hersenschade is slechts een (moeilijk te vermijden) nevenwerking van verslaving aan een toxisch product Beeldvorming moet toelaten op niet (of minimaal) invasieve manier zicht te krijgen op de dynamiek van structurele en functionele veranderingen in de hersenen ten gevolge van middelengebruik

Vergelijkbare documenten

VERSLAG. Symposium Medische beeldvorming over verslaving: onderzoek en implicaties voor de praktijk

VERSLAG. Symposium Medische beeldvorming over verslaving: onderzoek en implicaties voor de praktijk VERSLAG Symposium Medische beeldvorming over verslaving: onderzoek en implicaties voor de praktijk Georganiseerd door Onderzoeksplatform middelengebruik en Forum verslavingsgeneeskunde van VAD 27 maart