Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties

Transcriptie

1 Faculteit Bouwkunde OTB - Onderzoek voor de gebouwde omgeving "" Renovatie en transitie naar 66 all-electric woningen Johan de Wittsingel Schiedam door Smits Vastgoedzorg 4-daagse cursus Portefeuille- en Asset bij woningcorporaties 26/27 november 2018 en 14/15 januari 2019 Conferentiecentrum Kaap Doorn

2 4-daagse cursus Portefeuille- en Asset bij woningcorporaties 26/27 november 2018 en 14/15 januari 2019, Conferentiecentrum Kaap Doorn Niveau Strategisch Tactisch Operationeel Type Portefeuille Asset Property Resultaat/output Ondernemingsplan Portefeuillestrategie Complexstrategieën Complexbeheerplannen Uitvoering, verhuur, onderhoud, beheer Verankeren, uitvoeren en communicerenm n Evalueren en monitoren Strategie kiezen en plannen uitwerken Missie en visie Portefeuilleniveau Gebiedsniveau Complexniveau Woning g- nivea au Analyseren Voorspellen len en toetsen Doelstellingen en strategiee ën Het portefeuillebeleid is een van de belangrijkste beleidsthema s bij corporaties. Het doel van het portefeuillebeleid is vastgoed en diensten zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de wensen van huidige en toekomstige bewoners. Er wordt bij portefeuillebeleid vaak onderscheid gemaakt in strategisch niveau (portefeuille), tactisch niveau (asset) en operationeel niveau (property ), zie afbeelding. De cursus richt zich op het strategisch en tactisch niveau. Opzet en thema s Het doel van deze cursus is om te leren zelf het portefeuillebeleid te ontwikkelen en uit te voeren. Daarbij houden we rekening met verschillende soorten corporaties (grootte, woningmarktgebied, financiële positie, etc.). In het eerste cursusblok ligt de nadruk op het portefeuille (d.w.z. het strategisch niveau). In het tweede cursusblok ligt de nadruk op het asset (d.w.z. het tactisch niveau, complexgericht). Thema s die aan de orde komen zijn zowel inhoudelijk als organisatorisch van aard. Op organisatorisch vlak wordt uitgebreid stilgestaan bij het proces en de organisatie van portefeuillebeleid, waaronder het takenpakket en interne positionering van de portefeuille- en assetmanager. Inhoudelijk wordt veel aandacht besteed aan de opzet van een portefeuillestrategie, het benoemen van de wensportefeuille en het bijbehorend facetbeleid: het verkoop-, onderhouds- en huurbeleid. Vervolgens worden de instrumenten van de assetmanager uitvoerig toegelicht. Een belangrijk onderwerp voor de assetmanager betreft het keuzeproces van mogelijke complexstrategieën en vervolgens de uitwerking van complexstrategieën naar operationele beheerplannen. In de cursus wordt veel aandacht besteed aan de (effecten van de) marktwaardering, het sturen op financieel en maatschappelijk rendement, en het belang van vastgoedrekenen. Bij elk onderwerp tonen de sprekers heel veel praktijkvoorbeelden, zowel van kleine als grote corporaties. De groepsopdrachten sluiten nauw aan bij de inhoud van de lezingen. Op verzoek van de cursisten kunnen we echter een of meer opdrachten vervangen door discussie over specifieke thema s. In de thuisopdracht kunnen de deelnemers een keuze maken uit vier verschillende opdrachten. De thuisopdracht is gericht op de praktijksituatie van de individuele cursisten. We bieden de mogelijkheid om aansluitend aan deze cursus uitgebreider in te gaan op het vastgoedrekenen. Dit onderdeel wordt separaat aangeboden door Carole Vermolen. Tijdens de cursus krijgt u hierover meer informatie. Deze cursus, die nu voor de achtste keer wordt gehouden, vervangt de cursus Strategisch voorraadbeleid en beheerplannen bij woningcorporaties. De cursus is altijd zeer goed gewaardeerd door cursisten. Er is vooral veel waardering voor de duidelijke structuur, de deskundigheid van sprekers, de praktijkgerichtheid en de variatie in onderwerpen en benaderingswijzen. Cursusleiding De cursusleider is werkzaam bij zowel de TU Delft als een woningcorporatie. Hij heeft uiteraard ruime ervaring met portefeuillebeleid. Voor een groot aantal thema s hebben we deskundige sprekers ingeschakeld, die ingaan op eigen praktijkervaringen. Voor wie bestemd De cursus is vooral bestemd voor woningcorporaties: directieleden, leden van het team, portefeuillemanagers, assetmanagers, programmamanagers en beleidsmedewerkers. PE-punten U kunt voor het volgen van deze cursus 26 PE-punten krijgen. Incompany Op verzoek kan het OTB ook een op maat verzorgde incompany cursus organiseren, die gericht wordt op uw specifieke situatie. En uiteraard blijft het OTB graag bereid u concreet te ondersteunen bij het maken van uw portefeuilleplan, complexstrategieën of complexbeheerplannen.

3 Programma maandag 26 november 2018 dinsdag 27 november 2018 Portefeuille: proces, werkzaamheden, wensportefeuille, financiële begrippen Portefeuille: instrumenten en facetbeleid 9.30 Ontvangst 9.40 Introductie programma cursusblok 1 Thema s, sprekers, kennismaking Procesmodel Portefeuillebeleid Begripsbepaling: portefeuille, portfolio, asset Beleidskaders en toelichting op het stappenplan Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder, Rotterdam Koffie-/theepauze De werkzaamheden van een portefeuillemanager Kenmerken en opgave van Stadgenoot Organisatie: taken, verantwoordelijkheden en draagvlak Sturing: betekenis van portefeuillesturing in de Planning & Controle-cyclus Inhoudelijk: belangrijkste rollen en werkzaamheden Achtbaan: wisselwerking met directie, strategen en assetmanagers Ruud van Trijp, portefeuillemanager bij Stadgenoot, Amsterdam Lunch Analyses ten behoeve van wensportefeuille: interactief bespreken Voorbeelden en vragen van cursisten zelf Relevante externe en interne informatie Betrokkenen Benodigde analyses, scenario s en doorrekeningen Henk Heeger en Ruud van Trijp Koffie-/theepauze Wensportefeuille, transformatie en facetbeleid: interactief bespreken Voorbeelden en vragen van cursisten zelf Wat leg je in de wensportefeuille vast? Welke fasering? Strategieën om de wensportefeuille te realiseren Betrokkenen en draagvlak Monitoring Henk Heeger en Ruud van Trijp Programmabreak Financiële begrippen Bedrijfswaarde versus marktwaarde en beleidswaarde Wat is financieel rendement? Hoe wordt de rendementseis op portefeuilleniveau bepaald? Hoe kijken beleggers naar rendement? Onderhoud en verbeteringen, kosten en investeringen Lia de Kievit, zelfstandig ondernemer via Fineut*, Steenbergen Groepsopdracht A: Optimaliseren van rendement 9.00 Start programma 9.05 Portefeuillestrategie en kwaliteitsbeleid Sturen op kwaliteit is sturen op kosten Referentiekwaliteiten om strategisch en tactisch te kunnen sturen Besparen op onderhoudskosten door bouwdeelbenadering Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder, Rotterdam Koffie-/theepauze Portefeuillestrategie en verkoopbeleid Waarom verkoop? Welke complexen wel/niet? Ervaringen bij o.a. Woonstad Rotterdam, Dudok Wonen en Ymere Soorten verkoop: uitponden en dispositie Verkoopstimulerende maatregelen VvE s en positie van de corporatie Positie van bewoners: huurders en kopers Caroline Nolet, directeur-bestuurder, Woningstichting Nieuwkoop Lunch Groepsopdracht B: Kwaliteitsbeleid Bespreking groepsopdracht B Henk Heeger Koffie-/theepauze Portefeuillestrategie en huurbeleid Financiële en maatschappelijke doelstellingen Betaalbaarheid en beschikbaarheid Huursombenadering Optimaliseren van huurkortingen; naar een doelmatige sociale voorraad Gevolgen van de passendheidstoets Hoe bepalen we de markthuur? Maarten Vos, manager Strategie en Innovatie, Vidomes, Delft Afsluiting Introductie thuisopdracht: uitwerking van een van de volgende thema s: 1. Complexstrategieën 2. Duurzaamheidsbeleid 3. Kwaliteitsbeleid 4. Huurbeleid Evaluatie programma 26/27 november en eventuele wensen voor tweede blok Bespreken van groepsopdracht A Lia de Kievit Afsluiting en diner

4 maandag 14 januari 2019 dinsdag 15 januari 2019 Asset: complexniveau, taken van een assetmanager, marktwaarderen en complexscenario s Verschillende vormen van asset en property 9.30 Ontvangst 9.45 Introductie programma cursusblok 2 Thema s en sprekers Asset op complexniveau Proces: analyse, doelstellingen en strategieën, voorspellen en toetsen, uitwerken tot plannen, verankeren, uitvoeren en communiceren, monitoren en evalueren Koppelingen met portefeuilleniveau De knoppen voor de assetmanager Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder, Rotterdam Koffie-/theepauze Asset in de praktijk Definitie asset op scherp Sturen op maatschappelijk en financieel rendement in de exploitatieportefeuille: complexbegrotingen Taken, verantwoordelijkheden en vaardigheden van een assetmanager Plek van de assetmanager in de organisatie Carole Vermolen, Vastgoedsturing, Den Haag/ Zwolle Lunch Rekenen aan investeringsvoorstellen Marktwaarde en beleidswaarde: hoe pas je deze waardebegrippen toe bij (des)investeringen Sturen op maatschappelijk en financieel rendement bij (des)investeringen: de variantenanalyse Interactieve rekencasus: renovatie Carole Vermolen, Vastgoedsturing, Den Haag/ Zwolle Koffie-/theepauze Bespreking thuisopdracht De gemaakte thuisopdrachten worden voor dit blok verspreid en in kleine groepen besproken. Elke groep richt zich op bepaalde thema s, problemen en oplossingen Programmabreak Bepalen complexstrategie: afwegen complexscenario s Doelen en kaders Benodigde informatie en analyses Scenario s en het toetsen daarvan Besluitvorming, begroting en opname in Planning & Control-cyclus Communicatie, instrumenten, software Bart van der Laag, senior assetmanager, Portaal, Utrecht Afsluiting en diner 9.00 Start programma 9.05 Asset bij een belegger: het onderhoud Beleggen in vastgoed Kenmerken van het woningbezit van Delta Lloyd Onderhoud in relatie tot rendement Verkrijgen van beeld van onderhoudstoestand: hoe gedetailleerd? Onderhouds- en renovatiebegroting Van meerjarenbegroting naar jaarbegroting Bewaking budget in relatie tot realisatie Kees Korver, regiomanager, Vesteda, Amsterdam Koffie-/theepauze Asset bij een corporatie in een krimpgebied Betekenis van een krimpgebied voor het asset Organisatie en samenwerking met andere betrokkenen Maken van keuzes op buurt- en complexniveau Jeannette Dekker en Wim de Vries, resp. directeurbestuurder en coördinator vastgoedsturing, Thús Wonen, Dokkum Lunch Asset bij corporatie met verspreid bezit Organisatie en samenwerking met andere betrokkenen Taken en verantwoordelijkheden van de assetmanager Resultaten van asset Implementatie van asset Gertjan Wolleswinkel, senior assetmanager, Mooiland, Grave en Ede Bespreken thuisopdrachten (vervolg) Stellingen, discussie over dilemma s en oplossingen Koffie-/theepauze Efficiënt beheer: property Uitvoeren van het beleid van de corporatie (het asset); wijze van aansturing Efficiënt verhuurproces: vermijden van leegstand, doelgroepen en woningtoewijzing, betaalbaarheid als dilemma, verkoop Technisch: efficiënt uitvoeren van mutatieonderhoud en dagelijks onderhoud Financieel: realiseren markthuur, lage onderhouds- en beheerskosten Quick-wins in property- Omgaan met wensen van bewoners Omgaan met wanbetalers Eddy Smit, algemeen directeur, MVGM, Rijswijk Afsluiting, uitreiking getuigschriften en borrel

5 Meer informatie Data 26/27 november 2018 en 14/15 januari 2019 bij woningcorporaties. U treft daar een omschrijving van de cursus en een link naar het aanmeldformulier. tevens werkzaam als adviseur Programma en Innovatie bij de corporatie Havensteder in Rotterdam. Locatie Conferentiecentrum Kaap Doorn Postweg 9, 3941 KA Doorn tel.: (0343) Cursusgeld en getuigschrift De kosten voor de cursus bedragen 2.195,-. Bij deze prijs is inbegrepen: het documentatiemateriaal, lunches, diners, koffie en thee. Over dit bedrag is geen BTW verschuldigd. Cursisten die de gehele cursus hebben bijgewoond en de (thuis) opdrachten met goed gevolg hebben afgerond, ontvangen een getuigschrift. PE-punten Sinds januari 2015 bestaat voor de leden van de VTW (de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties, en woningcorporatiebestuurders (Aedes: de verplichting tot permanente educatie. Voor het volgen van deze cursus ontvangt u 26 PE-punten. Overnachtingsmogelijkheid U kunt gebruikmaken van de overnachtingsmogelijkheden in Conferentiecentrum Kaap Doorn op 26 november 2018 en 14 januari De overnachtingen zijn niet bij de cursusprijs inbegrepen. De kosten hiervoor bedragen 85,- per nacht (incl. ontbijt). U kunt bij aanmelding opgeven of u gebruik wenst te maken van de overnachtingsmogelijkheid. Het OTB zorgt er dan voor dat er een kamer voor u beschikbaar is. Aanmelding en betaling U kunt zich voor deze cursus aanmelden via Kies voor cursus Portefeuille- en Asset Aan deze cursus kunnen maximaal 22 personen deelnemen. Wij hanteren bij overintekening een maximum van twee deelnemers per organisatie. Bij de bevestiging van uw inschrijving ontvangt u tevens een routebeschrijving naar Conferentiecentrum Kaap Doorn. Indien u kiest voor betaling per factuur, wordt deze apart toegezonden door de financiële administratie van de TU Delft. Het deelnamebedrag dient 10 werkdagen vóór aanvang van de cursus ontvangen te zijn. Indien vanwege onjuist ingevulde gegevens de factuur opnieuw verzonden dient te worden, wordt 25,- aan administratiekosten doorberekend. Annulering U kunt alleen schriftelijk annuleren. Afmelding zonder verplichting tot betaling kan slechts indien de annulering schriftelijk is ontvangen vóór 29 oktober Cursisten die tussen 29 oktober en 12 november 2018 annuleren, zijn 50% van de cursuskosten verschuldigd. Bij latere annulering brengen wij het volledige cursusbedrag in rekening. Bij verhindering is het mogelijk een collega gebruik te laten maken van uw reservering. Het OTB behoudt zich het recht voor bij onvoldoende belangstelling de cursus te annuleren. Hiervan ontvangt de cursist tijdig bericht. Bij annulering van de cursus door het OTB ontvangen de cursisten direct het cursusgeld terug. Cursusleiding Henk Heeger, adviseur portefeuillebeleid en technisch beheer, OTB Onderzoek voor de gebouwde omgeving, Faculteit Bouwkunde, Technische Universiteit Delft. Hij is Informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Angélique Dersjant van het OTB-secretariaat: tel.: (015) a.d.dersjant@tudelft.nl. OTB - Onderzoek voor de gebouwde omgeving Het OTB, afdeling van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, verricht onderzoek en verleent adviezen op het gebied van het bouwen en de gebouwde omgeving. Het onderzoek van het OTB is multidisciplinair, beleids- en oplossingsgericht. Ook aan kennisoverdracht wordt veel aandacht besteed in de vorm van onderwijs, beleids- en onderzoeksrapporten, scholing en training en het organiseren van studiedagen, congressen en cursussen.

6 Cursusprogramma 2018/2019 Cursus /congres Data Kosten 4-daagse cursus Duurzaam beheer, renovatie en onderhoud van woningen 9/10 oktober en 20/21 november ,- OTB/Platform31 Wooncongres 2018: (ver)dringen op de woningmarkt - Voor iedereen een plek!? 4 december ,- 4-daagse cursus Recente ontwikkelingen in het wonen 23/24 januari en 6/7 maart 2019 n.t.b. 2-daagse cursus Nieuwe wegen in technisch beheer van woningen 6/7 februari 2019 n.t.b. 4-daagse cursus Duurzaam beheer, renovatie en onderhoud van woningen 10/11 april en 22/23 mei 2019 n.t.b. Kijk voor een actueel overzicht op: U kunt zich hier ook inschrijven. Kies dan cursus Portefeuille- en Asset bij woningcorporaties. OTB_TUDelft OTB TU Delft