Participatie in erfgoedland: blind getrouwd?

Transcriptie

1 Participatie in erfgoedland: blind getrouwd? Zorgen voor morgen? april 2018 Karel Dendooven Stafmedewerker Beleid Herita

2

3

4

5

6 participatie blind getrouwd?

7 wat? waarom? maatschappelijk kader verder kijken

8 wat? waarom? maatschappelijk kader verder kijken

9 Participatie - actieve versus passieve participatie passief = deelnemen - als gebruiker of publiek meedoen - lidmaatschap actief = deelhebben - beïnvloeden beleidsprocessen - mede-eigenaarschap

10 Participatie - beleidsparticipatie versus vrijetijdsparticipatie vrijetijdsparticipatie: - financiële drempels - psychologische drempels - informatiedrempels > sectoroverschrijdend Participatiedecreet

11 Participatie - focus op beleidsparticipatie - geen nieuw concept > top-down > inspraak (eenrichtingsverkeer) > participatie (interactie)

12

13 verwachtingen als initiatiefnemer als deelnemer

14 deskundigheid als facilitator - begeleider als deelnemer erfgoedwaarden architecturale mogelijkheden noden gemeenschap

15 doel of middel? > uitkomst van traject > belang van proces

16

17

18 participatie in erfgoedland

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 wat? waarom? maatschappelijk kader verder kijken

32 waarom? omdat het moet (1.0) > juridische argumentatie > regels en procedures > bij voorbereiding, uitvoering en evaluatie

33 waarom? omdat het opbrengt (2.0) > kwaliteit - kennis van burger - mix ervaring en experten > draagvlak en legitimiteit > leertraject - medeverantwoordelijkheid - elkaar leren kennen en begrijpen - meer bereiken en inhoudelijk sterker > valkuilen (schijnparticipatie, consensus )

34 waarom? omdat het hoort (3.0) > aanvulling op institutionele democratie > meer burgers betrokken bij beleid > partnership -gedachte > valkuilen ( kletsende klasse, evenwicht )

35 waarom? Participatie - verhoogt legitimiteit - bouwt bruggen tussen besturen en burgers - werkt probleemoplossend - versnelt beleidsproces - vergroot draagvlak en betrokkenheid - verhoogt kwaliteit beleid en eindproducten

36

37 wat? waarom? maatschappelijk kader verder kijken

38

39

40

41 Framework Convention on the Value of Cultural Heritage for Society Kaderconventie over de Waarde van Cultureel Erfgoed voor de Samenleving (Faro-conventie) Faro (P), 2005 vzw FARO, 2008 (enkel roerend-immaterieel)

42 Faro-conventie Raad van Europa: focus op mensen(rechten), Europese identiteit en diversiteit Europees Verdrag tot bescherming van rechten van mens en fundamentele vrijheden Europees Hof voor de Rechten van de Mens Culturele Conventie 1954: eerste Europese samenwerking inzake erfgoed en cultuur niet bindend, wel sturing (erfgoed: waarom en voor wie?) integrale benadering interactie tussen mens en ruimte doorheen tijd (omgevingscontext)

43 Faro-conventie architecturaal erfgoed Granada 1985 archeologisch erfgoed Valletta 1992 landschappen Firenze 2000 audiovisueel erfgoed Straatsburg 2001

44 Faro-conventie Europese kaderconventie bijdrage van erfgoed voor samenleving Faro 2005 architecturaal erfgoed Granada 1985 archeologisch erfgoed Valletta 1992 landschappen Firenze 2000 audiovisueel erfgoed Straatsburg 2001

45 Faro-conventie basisidee: kennis en gebruik van erfgoed zijn onderdeel van het mensenrecht om deel te nemen aan het culturele leven erkenning dat erfgoed heel belangrijke bijdrage levert aan de samenleving relatie tussen erfgoed en mens staat centraal: iets is pas erfgoed als mensen er waarden aan toekennen zwaartepunt verschuift van erfgoedobject naar betrokken mensen droit du patrimoine > droit au patrimoine ERFGOEDGEMEENSCHAP

46 Faro-conventie basis voor: Cultureelerfgoeddecreet FARO vzw Herita vzw publiekswerking, ontsluiting, vrijwilligers, middenveld, duurzaam gebruik, ontwikkeling, herbestemming, toegankelijkheid, dialoog, omgeving en levenskwaliteit, gedeelde verantwoordelijkheid voor erfgoed, kennis en educatie, in Vlaamse onroerenderfgoedsector nauwelijks bekend groot potentieel inhoudelijk sterk verhaal hernieuwde dynamiek herziening OE-decreet, Europees Jaar, verkiezingen , samenwerking sector samenwerking AOE - Herita - DEP C - FARO: screening en beleidsaanbevelingen

47 Internationaal "Heritage wasn't only about the past - though it was that too - it also wasn't just about material things - though it was that as well - heritage was a process of engagement, an act of communication and an act of making meaning in and for the present." Laurajane Smith, The Uses of Heritage, 2006

48

49

50

51 Cultureelerfgoeddecreet

52 Functiegericht denken 1. herkennen en verzamelen 2. behouden en borgen 3. onderzoeken 4. presenteren en toeleiden 5. participeren het actief betrekken van de maatschappij, in het bijzonder van diverse cultureelerfgoedgemeenschappen, bij de cultureelerfgoedwerking Cultuurerfgoeddecreet

53 Onroerenderfgoeddecreet

54 Hoewel het onroerenderfgoedbeleid al in zekere zin op deze verdragen is geïnspireerd, houdt de ratificatie van deze verdragen de ambitie in dat de principes en bepalingen maximaal doorwerken in de Vlaamse regelgeving en het Onroerenderfgoeddecreet in het bijzonder. De gemeenschappelijke aandachtspunten van de conventies van Faro, Firenze, Valletta en Granada betreffen de toepassing van het zorg- en behoudsbeginsel, het voeren van een geïntegreerd erfgoedbeleid, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar een grondige afstemming met het beleidsveld ruimtelijke ordening, alsook het belang van participatie van de bevolking in de besluitvorming. Op termijn zal dit het draagvlak voor erfgoedzorg, bij burgers, organisaties én overheden verbreden. Memorie van Toelichting Onroerenderfgoeddecreet

55 Onroerenderfgoedgemeente - consultatienetwerk - adviesraad, waarin de aanwezige onroerenderfgoedactoren vertegenwoordigd zijn, bij de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie van hun gemeentelijke onroerenderfgoedbeleid; - beschrijving van de manier waarop de gemeente de participatie organiseert Onroerenderfgoeddecreet

56 Beheersplan - participatie van zakelijkrechthouders en gebruikers Projectsubsidie - Participatieve en sensibiliserende projecten Onroerenderfgoeddecreet

57 Bovenlokaal Cultuurdecreet

58 Functiegericht denken 1. experimenteren en innoveren (proces, inspanning) 2. creëren en produceren (resultaat) 3. spreiden en presenteren 4. leren en participeren - educatie - co-creatie - inspraak Bovenlokaal Cultuurdecreet

59 wat? waarom? maatschappelijk kader verder kijken

60

61 verder kijken - toenemend belang van mensgebonden waarden (minder juridisch en technisch) en collectiviteit - nieuwe sociale praktijken cf. Tripadvisor - co-governance: overheid - middenveld - burgers - marktspelers - sociale i.p.v. juridische bescherming (erfgoedgemeenschap) - co-creatie - co-productie

62

63

64

65