Tradities verbonden aan de kerk Kansen en uitdagingen van immaterieel cultureel erfgoed

Transcriptie

1 Tradities verbonden aan de kerk Kansen en uitdagingen van immaterieel cultureel erfgoed Dinsdag 25 april 2017 Elzenveld Woensdag 26 april 2017 Vormingscentrum Guislain Julie Aerts

2 Wat is immaterieel cultureel erfgoed (ICE)? Immaterieel cultureel erfgoed (ICE) = Immaterieel erfgoed is niet tastbaar. Het zijn die gewoontes, gebruiken, kennis en praktijken die een gemeenschap of groep overgeërfd heeft gekregen en die de gemeenschap voldoende belangrijk acht om door te geven aan toekomstige generaties.

3 Wat is immaterieel cultureel erfgoed? Niet-tastbaar Over generaties heen: doorgeven Deel van identiteit, cultuur Gemeenschap! Dynamisch

4 Wat is immaterieel cultureel erfgoed? ICE Werelderfgoed Unesco: Convention for the safeguarding of the intangible cultural heritage (2003) Anno 2016 door ruim 160 landen ondertekend Vlaanderen: visienota minister Schauvliege (2010)

5 Werelderfgoed ICE

6 Werelderfgoed ICE

7

8 Erfgoedgemeenschap Al wie met elkaar verbonden is door de gemeenschappelijke erkenning, waardering en zorg voor een bepaald soort erfgoed Immaterieel cultureel erfgoed kan pas worden benoemd als erfgoed wanneer het zo beschouwd wordt door de gemeenschappen die het voortbrengen, onderhouden en doorgeven. Zij bepalen uiteindelijk welke elementen deel uitmaken van hun cultureel erfgoed. Niemand anders kan voor hen bepalen of een praktijk hun erfgoed is of niet. (cfr. UNESCO-Conventie)

9 Soorten immaterieel erfgoed 5 domeinen: vertelcultuur, dialect... => oraal erfgoed dans, muziek, theater, circus, performances... => podiumkunsten en muziek stoeten, rituelen, feesten, vieringen... => sociale gewoontes en gebruiken eetcultuur, gewoontes en gebruiken i.v.m. de natuur of waarbij dieren een rol spelen => natuur & universum ambachten => ambachtelijke vaardigheden en technieken

10 ICE-beleid in Vlaanderen 2006: Ratificering Conventietekst 2010: Visienota minister Schauvliege 2012: lancering platform : expliciete aandacht voor ICE in strategische visienota minister Gatz ICE-netwerk CRKC is het aanspreekpunt voor immaterieel religieus erfgoed

11 Platform

12 Wat is de Inventaris Vlaanderen? Lijst van voorbeeldpraktijken voor wat betreft borgen : erfgoedzorg Geen financiële gevolgen Wel erkenning en zichtbaarheid

13 Wat is de Inventaris Vlaanderen?

14 Wat zijn de voorwaarden om op de Inventaris Vlaanderen te komen? 1) Het element beantwoordt aan de definitie van immaterieel cultureel erfgoed uit de visienota 2) Er is consensus binnen de cultureel-erfgoedgemeenschap om dit element op de Inventaris te plaatsen. 3) De cultureel-erfgoedgemeenschap zet actief in op het doorgeven van het immaterieel cultureel erfgoed. 4) Een gesubsidieerde organisatie (in kader van het Vlaamse cultureel-erfgoedbeleid) is betrokken bij de erfgoedgemeenschap en ondersteunt de gemeenschap bij het borgen van het immaterieel cultureel erfgoed. 5) De aanvraag wordt inhoudelijk gedocumenteerd op basis van

15 Wat is borgen? To safeguard Zorgen dat dit erfgoed blijft verder bestaan Actie ondernemen om gebruik levend te houden en kennis door te geven Doorgeven, toekomst geven Openstaan voor vernieuwing

16 Soorten borgingsmaatregelen Identificatie en documentatie Onderzoek Communicatie en sensibilisering Overdracht Herlanceren

17 Tradities verbonden aan kerken Processies Bedevaarten Devotie rond bepaalde heiligen(beelden) Reliekenverering Mariakapellen versieren in de meimaand Dieren-, auto- of fietsenzegeningen Verkoop van varkenskoppen op het feest van Sint- Antonius Abt

18 Processie van de Hegge Poederlee

19 Fiertelommegang Ronse

20 Op handen gedragen

21 Kerststaltradities

22 Reliekenverering

23 Uitdagingen Kerk wordt aan de eredienst onttrokken Wat met aan de kerk verbonden tradities? Bv. Kan processie vanuit kerkgebouw vertrekken? Devotie tot bepaalde heilige, maar beeld staat in gesloten kerk? Relieken niet meer toegankelijk: reliekenverering?

24 Kansen Tradities meenemen in pastoraal plan/kerkenbeleidsplan Devoties bij gebruik kerkgebouwen? Borgingsmaatregelen In kaart brengen tradities Betrekken erfgoedgemeenschappen

25 Contact Julie Aerts