Brabant, transcriptie collectie Van Leefdael

Transcriptie

1 Brabant, transcriptie collectie Van Leefdael gemaakt door René de Leuw - Oorspronkelijke bron Archiefinstelling: Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), s-hertogenbosch Archief: Collectie Rijksarchief, toegangsnummer 350 Inventarisnummer 6 Omschrijving: Collectie Philips en Rogier van Leefdael pag Transcriptie Gemaakt door: René de Leuw, Goirle Soort: Transcriptie Datum versie 1 10 april 2013 aangeleverd aan het project Deze versie: 1 Het kopiëren (downloaden) van dit bestand is toegestaan voor persoonlijk gebruik en voor verspreiding op niet-commerciële basis. Commerciële verspreiding is uitdrukkelijk niet toegestaan. Bij gebruikmaking van gegevens uit deze bewerking ten behoeve van publicaties, in welke vorm ook, moet een adequate bronvermelding naar deze bewerking worden aangegeven. Beschikbaar gesteld voor het projekt "VAN PAPIER NAAR DIGITAAL" Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 1

2 [scan ] pag Jan van Cortenbach ontfanckt te leen thuijs van Helmont die stat met die heerlijcheydt middele ende leege aen toebehoorende 3. Extract uut den hooftleenboeck van den leenhoove 4. van Brabant van die leenen gheleegen in den quartier 5. van Den Bosch aldaer onder andere onder die cappittulatie 6. van Helmont folio 83 recto gheschreeven staet tgheene 7. hier naer volght 8. Joncker Alexander van Cortenbach soone Joncker Adolfs 22 aprilis bij doode Joncker Charles onder gheschreeven sijne ooms 10. Joncker Charles van Cortenbach 11 mert 1596 bij doode ende 11. achtervolgende den testamente Joncker Adolfs van Cortenbach sijns 12. vaders onder gheschreeven 13. Joncker Adolfs van Cortenbach 8 meert 1560 bij doode Joncker Jans sijns 14. broeders onder gheschreeven 15. Joncker Jean van Cortenbach sterfman voor hem en sijns broeders 16. ende susters 23 december 1560 bij doode Joncker Jean van Cortenbach 17. sijns vaeders onder gheschreeven 18. Joost van Cortenbach 8 december 1533 bij doode Jans van Cortenbach 19. onder sijne jaeren 21 martij 1505 bij doode Jans van Cortenbach 20. sijns broeders onder gheschreeven 21. heer Joost van Gistelle Ridder tot behoef van Jannen van 22. Cortenbach onder sijne jaeren 21 martij 1505 bij wilem Jans 23. van Cortenbach sijns vaeders 24. Iwaen van Cortenbach 5 december 1472 bij doode wilen heer 25. Jans van Cortenbach Ridders tot behoef vanden oire ende 26. kinderen des selfen wilen heren Jans 27. Jan van Cortenbach onder sijne jaeren 22 augustij 1447 bij doode 28. wilen jouffrou Catharina van Berlaer sijnder moeder 29. Jouffrou Catharina van Helmont met Janne van Cortenbach 30. haeren man 31. Jan van Berlaer heere van Helmont hout het huijs van 32. Helmont die stat met die heerlijcheijdt hooge ende needer 33. daer toe behoorende die meulen aldaer het water met die 34. visschereijen beginnende tot Stipdonck ende alsoo voorts gaende tot de 35. heerlijcheijdt van Rixtel. Item den houtschat aldaer, item bunderen lants met eender wildernisse daer aen gheleegen 37. gheheeten den Parrick groot omtrent 100 bunderen gheleegen 38. neven die parochie van Helmont met der enre sijde des heeren 39. van Mierle ende neeven eenen straeten ende aen d'ander streckende 40. met den eenen eijnde op den weirt ende op die beemden van Stiphout [scan ] pag. 13v 1. met den anderen eijnde. Item nogh 17 bunderen Bee... achter 2. t'voorseijds huijs van Helmond gheleegen streckende met den eenen Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 2

3 3. eijnde op die rietbeemden ende met den anderen eijnde op erffenisse 4. des persoons van Helmont 5. Item dat die heere van Helmont magh patriseren en foretteren 6. alle Peelant door, Item behooren nogh tot de voorschreven heerlijcheijdt 7. 2 mansschappen ende nogh de chijnsen van Helmont ende van Peelant 8. te weetene tot Rode, Liemde, Son, Breugel, Lieshout, Aerle, 9. Beeck, Rixtel, Bakel, Dorne, Vlierden, Zommeren, Lirop, Tongelre, 10. Nunen, Wetten, Stiphout, Erp, Veghel, Schijndel, ende tot Middelroij 11. bedragende tsamen ter somme van 108 ponden outs ende hondert ponden nouw nae het uutwijsen van den chijnsboeck 13. Extract van de reekeningen des rentmeesters van 14. shartogenbosch die hij is doende van den jaere alwaer bij seijt als volght 16. Van den waeranden van Peellant te weten St Oeden Roije, Schijndel 17. Sonne, Breugel, Erp, Vechel, Zoommeren, Lierop, Vlierden ende 18. Bakel, de welche niet heeft connen verpachten, want die 19. Joncker van Helmont tot selven actie pretendeert te hebben, alsoo 20. hier niet 21. Appostille hier op bij die van de 22. Reekencaemer ghevolght 23. Bij affirmatie vanden voorschreven rentmeester niet te min sij 24. deese warande voortane verpacht ten hoogsten met uutgange 25. van bernende keerse ende opte beletten die den pachtenaeren 26. ghedaen souden moogen worden bij den heere van Helmont 27. ende andere provisie verworren al soet behoort om d'onderhouden 28. van mijns gheneedighen heeren hoocheijdt ende dommeijnen in 29. deesen 30. Deese stat in vugen en maten voorschreven coomt om toe heer 31. Alexander van Cortenbach burghgrave van Tervuren etc. 32. Deese stat voorschreven heeft wallen grachten ende 4 poorten 33. hebbende onder andere meer privilegien de macht van het 34. inghebot door heel Peelant ende nogh de gherechtsheijdt 35. betreffens seekere andere dorpen om te moogen torven inde 36. moeren diemen int ghemeijn de Peel noemt [scan ] pag Daer is eene schoone parochiekerck met bescheijden goede fondatien 2 daer patroon is St. Lambert ende is deese kerck eertijts ghewest eene 3. cappelle van de kercke van Rixtel 4. het jus patronatus competeerde den Abt van Floreff 5. op het casteel is oock eene wel ghedoterde cappelle daer patronesse is 6. Onse Lieve Vrou 7. Item is buijten de wallen van de stat gheleegen een gasthuijs daer d'aerme 8. siecken ontfangen ende ghetractert worden 9. Als de generale heerttellinghe door laste des Keijsers Carels den 10. vijfde anno 1526 gheschieden werden binnen de cuijpe van Helmont Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 3

4 11. bevonden 137 heertsteeden waer onder waeren aerme leevende van 12. den Heijligen Geest 16 heertsteeden 13. Buijten de cuijpe van de stat in den bijvang der selver werden 14. bevonden oock 137 heertsteeden waer onder waeren aerme van den 15. Heijligen Geest leevende 73 heertsteeden Item onbewoonde 3 item 16. het gasthuijs voorschreven opghehouden bij een man ende sijn huijsvrou 17. ghereeckent voor 1 heertstat 18. Item een vrouwen clooster van den oorden van St. Augustin gheheeten 19. tot Onser Lieve Vrouwen Hage buijten Helmont daer doen die heert 20. tellinghen anno voorschreven gheschiede bevonden werden 36 gheproffeserde 21. susteren 2 jonge maegden nogh niet gheproffessit, eenen pater 22. ende onderpater 7 weerlijche booden maeckende saemen persoonen welck clooster nu teegenwoordigh gheheelijck te niete 24. ende verdistruert is, ende als doen was met de stat contribuerent 25. ende gerekent voor 1 heertstat 26. Reght buijten het district ende jurisdictie van deese stat is 27. gheleegen d Adelijcke abdeije van Binderen van den oorden van 28. St. ernard, weesende rontom singelt ghelijck een eijlant van 29. de reviere d'aa sijnde eertijts ghefondert bij hoochloflijchen ghedaen 30. Maria suster hartogh Hendrix van Brabant eerstelijck weduwe 31. des graven van Hollant ende daer naer des keijsers Otthonis alles tot 32. wesende der fondatien resorterende deese abdije onder den abdt van 33. Villers de teegenwoordict regerende abdisse is vrouwe Johanna 34. van Eijl de leste priorinne was vrouwe Geertruijt van 35. Boschuijsen ghestorven anno 1644 den...[niet ingevuld] sijnde nogh geen 36. andere in hare plaetse jouffrou Geertruijt van Heumen, de suppriorinne is jouffrouwe Helena van 37. Oss. deese abdeije heeft oock spetiale gherechticheijdt om te 38. moegen torven inde moeren den Peel ghenaemt 39. Ende als anno 1526 de generaele heert tellinghe gheschieden 40. werden alhier bevonden met den abdisse ende jonck ende [scan ] pag. 14v 1. out 30 jouffrouwen die proeven hebben, ende 6 oft 7 jonge 2. maghdekens haeren cost coopende bij eenighe van de jouffrouwen om 3. te leeren, eenen pater ende een weerlijck cappelaen 7 ghehuerde 4. knapen ende 11 weerlijche maeten alle binnen den voorschreven 5. goodtshuijs woonende maeckende saemen 56 persoonen 6. contribuerende inde beeden met den staten ende prelaten van Brabant 7. hier uut blijckt dat ijder jouffrouwe alleen plachte te woonen 8. treckende hunne prebenden ijder apart ghelijck oock ghesien 9. kan worden uut de ruijnen van de verscheijder huijsen die daer 10. nogh eenige staen ende met de troubele tijden ghelijck oock 11. de kercke, geheel afghebrant ende verdistruert sijn. seedert 12. welck tijt de jouffrouwen te saemen hebben ghewoont ende eene 13. algemeijne tafel ghehouden de kercken is. Item hier den brieven der Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 4

5 15. fondatien van Binderen... andere ad longum te zetten ghelijck 16. ick de selve of mijne aenteeckeningen hebbe [regel 14 tm 16 zijn doorgekruisd] 17. Asten 18. is eene schoone oude heerlijcheijdt herghecoomen van die van 19. Berckel, van deese bij coope aen die van Back ende van die, met 20. vrouwe Adriana Bac dochter heeren Jans ten Houwelijck 21. ghebracht aen heer Wolfaert van Bredero heere van Cloetingen 22. en Swammerdam verweckende tsamen vrouwe Margareta van 23. Brederode dewelche trouden heere Jan van Vijtenhorst heere 24. van der Horst, raet inde canselereije van Aernhem anno ende heer Reijnout van Brederode heere van Brederode 26. Cloetingen Swammerdam ende van Asten den welche trouden 27. voor sijn eerst vrou, vrouwe Helene van Manderscheijt ende 28. voor de 2 vrouwe Francoise van Monfort verweckende bij 29. beijde kinderen, ende bij d'eerste onder andere heer Henrrick van 30. Brederode heere van Asten den welcken trouden jouffrouwe Margareta 31. van Vladraeken dochter van Geerard heere van Geffen ende van 32. joffrouwe Elisabhet van Bouchoven verweckende tsamen een erfdochter 33. vrouwe Catharina van Brederode vrouwe van Asten dewelcke 34. trouden heer Bernard van Merode heere van Gambais wiens ouste 35. dochter vrouwe... van Merode eerstmael weduwe 36. van heer Walraven van Wijtenhorst collonel in dienste 37. van den keijser, ende naermaels weduwe van monsieur N 38. de Mangré lieutenant collonel van t regiment van 39. Roveroy gebleeven inde bataille van Rocroy, de selve heerlijcheijdt 40. over eene out ghebout casteel ende andere goederen nogh is besittend 41. Dit dorp heef sijne costuijmen apart te weeten met den lande 42. van Cuijck hebbende oock verscheijden jaer merckten waer van 43. de vermaerste coomt in novembrij ende dat om de kneghten 44. [in de kantlijn regel 17] Nota 45. het eerste uutgeeven van Asten Wencelaus en Johanna 46. Asten hooge ende smalen gherichte om de mennighvuldige goeden 47. ende ghetrouwe diensten onsen gheminden man Peeter Cotereel 48. hooge gherighte ende heerlijcheijdt vanden dorpen van Asten 49. anno 1362 [scan ] pag en maghden dewelcke alsdan op de merckt voor ijdere te huer staen, dit dorp is oock gherechticht om te torven inde mo den Peel ghenaemt daer is eene fraije parochie kercke gheweijt ten 4. eenen Ons Lieve Vrouwe presentatie 5. sijnde een personaetschap waer van collateur is den abdt van Floresse 6. Op seekere plaetse ghenoemt Ommelo onder Asten is gheleegen een 7. vrouwen clooster van den derden regel van St. Franciscus, hebbende 8. eene seer schoone cappelle daer Onse Lieve Vrouwe patronersse 9. plaetse seer fameux door de groote devotie ende miraculen Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 5

6 10. die daer in mennichvuldicheijdt gheschiet sijn. 11. Doen de generalle heert tellinge door laste van keijser Carel 12. de vijfde anno 1526 gheschieden werden tot Asten bevonden heert steeden, waer onder waeren aerme van de Heijligen 14. Geest leevende 41 heert steeden ende onbewoonde Heze 16. Is eene groote oude heerlijcheijdt met alle jurisdictie gheme heijden straten en weegen den heere toe behooreende ende woord 18. bij verscheijden oude bescheeden bevonden dat de heeren hier van 19. plachten te schrijven bij der gratien goodes heeren van Heze 20. deese heerlijcheijdt eenigen tijt besetten gheweest sijnde, bij den 21. huijse van Horne is eijndelijck van vrouwe Sabina van Horne 22. ghetrout met heer Clevardus van Geneve baron dela Bastil 23. eenighe zoone van den marquis de Lulain in Savoyen, vercoft 24. gheweest met de baronnie van Gaesbeeck ende het dorp van 25. Leende hier naer volghende in den jaeren 1617 aen heer Reijnier 26. van Renesse van Edren viscompte de Montenac in eenen coop voor 27. de somme van guldens, wiens kinderen deese heerlijcheijdt 28. nogh besitten, van ghelijcken een seer out casteel aldaer gheleegen# 29. [ # in de kantlijn] ghenaemt Emerick als blijckt in den leenhoove van 30. Brabandt van het kartier van s'hertogenbosch fol ende soo langen tijt ruineux gheweest dat op de meuren ende 32. fondamenten eenen eijcken boom van meerchelijcke groote 33. ghewassen was, dan is nu in een 30 jaeren herwaert ten deel 34. weeder opghebout 35. van de parochie kercke sijn patroonen St. Marten ende Agatha 36. Jus patronatus competeert d'abdisse van Keijsersbosch 37. Item is ontrent de kerck ghelegen eene cappelle van St. Jop 38. daer veele bevarte gheschieden pour lagalle ou gravelle 39. Item nogh eene cappelle ontrent het casteel gheleegen 40. daer patroon van is St. Anthonis 41. Onder Heze sijn gheleegen seeven ghehuchten oft hameaux 42. waer onder het principaelste is Stercksel in allodium uut 43. ghegeeven bij Herbertus dei gratia dominus in Heze [in kantlijn voor regel 39] 44. nota. de andere 6 ghehuchten heeten Hoigh Geldrop, Hulzel, 45. Riele, vanhout, Ingeennieuwenhuijs ende Gysenrode 46. t verkreygh van seekere ghemeynte ten profyte van 47. heere van Heze nae te sien op mijnen andere memoiren 48. ende te setten op sijn behoirlycke plaetsen [scan ] pag.15v 1. Anno 1172 aen den abdt ende convente van Everbode gheschiet 2. binnen Hecksel int lant van Luijck alles naer luijdt des briefes 3. in dato voorschreven 4. Ende is deese concessie bevesticht anno 1200 vicesimo mense may van Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 6

7 5. Henricus dei gratia dux Lotharingie etc. 6. Wordende deese plaetse met hoeven ende landereijen in middele ende 7. leege jurisdictie nogh beseeten van die van Everbode voorschreven, hebbende 8. het hooge gherichte den hartoge van Brabant Henricus voorschreven aen 9. sigh behouden ende ghereservert als blickt uut den brief der confirmatie 10. voorschreven 11. Item als de generale heertellinghe anno 1526 gheschiden werden tot 12. Heze bevonden # heertsteeden waer onder waeren aerme van den 13. Heijligen Geest leevende 127 heertsteeden ende onbewoonde 5 heert steeden [in kantlijn voor regel 1 e.v.] 14. Item hier de brieven van Stercksel ad longum te stellen met de confirmatie 15. van die.. de welck ick op mijne meemorie stelle.. [in kantlijn voor regel 12] 16. # met de ghehuchten 17. Leende 18. Is van ghelijcken een schoon groot dorp ghecoomen ende nu toe 19. behoorende in alle jurisdictien conform ghelijck hier voor van Heze 20. gheschreeven is sijnde eene vermaerde plaetse door de valckenieren 21. die daer veele woonen, ende bij alle vorsten en princen de gansche weerelt 22. door jae bij den Turckschen keiser selfs gaen dienen, daer is eene 23. groote kercke met eenen hoogen thoren den patroon aldaer is St. Peeter 24. Jus patronatus competeert Abdisse van Keijsersbosch [verwijzing naar tekst in kantlijn voor regel 24 e.v.] 25. Nota al wat de sucsessie der heeren van Mirle aengaet dat siet in 26. mijne andere aenteeckeningen daer alles vermelt staet 27. Op seecker ghehuckt Strijp genaemt is eene cappelle daer patroon is 28. St. Jean ten tijden der heertellinge weerden hier bevonden 330 steeden 29. daer onder aerme van den Heijlige Geest leevende waeren 58 steeden 30. ende onbewoond Mirle 32. Is een out groot schoon dorp eertijts inden jaeren besetten van heer Henrick van Rhode ridder, daer naer in den jaere van # toebehorende die van Moedel van deese ghecoomen op die 35. van Cuijck dewelcke daer heeren waeren in den jaere van deesen op heer Jan van Dicbier grave van Megen die dat besat anno daernaer op heere Henrick Dicbier wiens dochter Elsbena dat 38. ghebracht heeft aen heer Jan van Grevenbrock wiens naecoomelingen 39. t'selve nogh heeden besitten te weeten heer Jean van Grevenbrock 40. den welchen eerst ghetrout hadde vrouwe Margarete van 41. Vijtenhorst weduwe van heer Charles van Cortenbach heere van Helmont 42. van welchen geene kinderen int leeven sijn, daer naer trouden hij 43. vrouwe Christina Pieck dochter des heeren van Thienhoven ende 44. Zuijlecum waer van eene zoone int leeven is Joncheer Dirick van 45. Grevenbrock ende voor sijn derde mael heeft ghetrout vrouwe 46. Barbara van Leefdael dochter heeren Jans van Leefdael 47. heere der vrijheijdt van Waelwick sonder tot nogh toe kinderen 48. daer bij verweckt te hebben Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 7

8 49. De hooge middele en leege jurisdictie behoort toe heere van Mirle voorschreven 50. Erffelijck volgens schoone documenten die den selven daer van 51. sijn hebbende [in de kantlijn vanaf regel 34 e.v. # kan tussengevoegd worden] 52. # van heer Henrick Moedel, ende in seekeren perkementen liggen 53. oft verletboeck vande hertoge van Brabant staet als volght 54. Hendricus de Langel tutor et mamburnus domicelle Elisabhet filie 55. Henrici Moedel...om predicti de Mierle sue conjugis justitiam 56. et villam de Mierle cum omnibus suis appertinentijs tenet in feudus 57. a duce Brabantie 58. Item in seekeren brief van non prejudie daer ick onder mijne 59. schriften copeije van hebbe ex is gheteeckent M.M blijckt dat 60. heer Goessewijn Moedel deecken van St. Jans tot Luijdick heere 61. van Mierle was anno 1335 Ende heeft de selve heerlijckeijdt in 62. den jaere 1335 op St. Mathijs dagh te leene ontfangen Item... [volgende regel niet zichtbaar op scan] [scan ] pag. 16 [voor regel 1 4 rondjes] 1. Ende de penninghen gheconsingneert onder den rentmeester der dommainen Merten Firlans doch anno 1629 inde 3. beleegeringhe van s'hertoghenbosch ten behoeve vande 4. Cooninck als hertoghe van Brabant de selve penninghen 5. weeder doen lichten door den heere van Grobbendonck. oover sulckx 6. den voorschreven heere hier van noijt eenich ghenot en heeft ghehadt 7. Mirle [scan ] pag Ende de hooge opt Hout ende Broeck bij abus gestelt op Mierle eenige jaeren ten profijte van sijne coonincklijcke majesteijt wederom ghelooft [4 rondjes, zie scan , tussenvoegen tekst] 3. Item heeft den heere aldaer een seer out casteel thorens ghewijse 4. ghebout sijnde, de regte daer nu de peerten stallinghen stallingen staet ertijts 5. afghebrant bij ongeluck met het afschieten van een roer sijnde dit 6. casteel met veele goederen daer aen altemael leenroerich aen de hoven 7. van Brabant 8. Item staet op het Bassecourt naest het casteel eene wel ghedoterde 9. cappelle ghefondert anno 1474 bij heer Johan Dicbier heere aldaer met 10. eenen cappelaen om daer misse te doen den patroonen deeser cappelle 11. sijn St Anthonis [in kantlijn voor regel 10] 111 Onse Lieve Vrouwe Georgi, Christofhori et Sebastiani martirum, Anthoni et Martini confessorum, Katharine, Lucie et Barbare virginum. de confirmatie van deese fondatie der cappellen voorschreven is gheschiet door Geronimus Vetallus die et Aapostolice sedis gratia archiepiscopus Rossanensis, ac sacri palaty Appostolici causarum Rote locumtenens Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 8

9 et ad serenissimum principem Carolum Romanorum imperatoren semper Augustum ac germanie hispaniarum...regem Catholicum ac ad universam germaniam sanctissimi domini nostri papae et sanctae sedis Appostolicae nuntius cum potestate legati de latere. In den jaere 1544 den 17 aprilis tot Brussel. Ende voordien heeft den Abdt van Tongerlo, aen den welcken het jus patronatus tot Mierle competeert, Johannes Kijnschot sijn placet oover deselve fondatie der cappelle voorschreven ghegeeven anno 1476 den 28 maij 12. Item ontrent een roerscheut weghs van den voorschreven huijse is gheleegen 13. een ander huijsken met grachten ongraven ende eene hoeve daer aen 14. int ghemeijn het Slootjen ghenaemt toebehoorende den heere van Mirle 15. voorschreven 16. Aldaer is eene schoone parochie kercke daer fraie fondatien sijn voor oft 4 pristers de patronersse der selve is Sinta Lucia daer op dien 18. dagh groote besolanghe van veele gheschieden voor het root melesoen [dysentrie] 19. het jus patronatus competert den abdt van Tongelro, hebbende 20. Op seeker ghehucht het Hout ghenaemt staet eene cappelle daer 21. patroon is St. Anthonius 22. noch staet op dit voorschreven ghehucht seeker huijs met eene cappelle 23. met sijne gheracten omsingelt ghenaemt het Appostelhuijs alwaer 24. ghefondert is van den Eerwaerden Heere Cardinael Enckenvort 25. van Mierlo ghesprooten, onderhout voor 12 oude manne van deese 26. cappelle is patroon St Tot dit voorschreven armhuijs is eenen weerlijcken provisoer den welchen daer woont 28. ende in alles opsight dragende wordt ghenaemt 29. den provisoir ofte rentmeester 30. Item soo woordt op den castheels van Mirlo bij den heere aldaer nogh 31. bewaert den eijgen cardinaelshoet die den voorschreven cardinael 32. Enckenvort ghedragen heeft 33. Item op het ghehucht het Broeck ghenaemt is gheleegen eene cappelle 34. daer patroon is St. Jacop 35. Item doen de generalle heert tellinghen anno 1526 ghescieden werden 36. tot Mirle bevonden 249 heertsteeden waer onder waeren aerme 37. van den Heijlighe Geest leeven 56 steeden ende onbewoonde Baekell 39. Toebehoorende sijne Coonincklijcke Maijesteijt dan weerde anno 1558 beleent bij Jonker 40. Jan van Deurne voor de somme van maer is daernaer 41. wederom ghelost ende tot nu toe aen den Cooninck ghebleeven, hebben 42. oock gherechticheijt in de moeren den Peel te moegen torven, heeft 43. eene seer oude parochie kercke wesende de moeder der kercken [scan ] pag. 17v 1. van Gemert ende Deurne sijnde eene pastoreije met Deurne voorschreven waer- 2. van het jus patronatus competeert den Abdt van Epternaken den patroon 3. des kercken is St. Wilbord 4. hier onder is gheleegen seeker ghehucht ghenaemt Milhese alwaer eene Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 9

10 6. cappelle is daer patroon is St. Anthonis waervan het jus patronatus competeert 7. den heere van Helmont van deese plaetse laet hem heere noemen Joncker 8. Robert de Beever woonachtich tot Berlecum hebbende aldaer een 9. chijns boeck ende een laet bancke daer oover deselve chijnsen 10. ghevonnist woordt alles leenroerich aen den huijse van Rixtel 11. Item is nogh een ghehucht onder Bakel ghenaemt Brouhese hebben 12. eene cappelle daer patroon is St....[niet ingevuld] 13. jus patronatus der selve competeert den Lantcommandeur van Oldenbissen 14. oft commandeur van Gemert Duijts ordens 15. hier onder is gheleegen seeker huijs met districkt van landereijen 16. ende heden leenroerich aen den hoove van Brabant herghecoomen 17. van die van Polluijn met houwelijck aen die van Baexen ghelijck 18. Joncker Adam van Baexen heere van Wooest Meerbeeck t'selve 19. nu teegen woordigh is besittende 20. noch sijn onder Baeckel gheleegen seekere seer oude hoeven bij 21. naeme Scheepstal, daer men nogh vestigien siet van eenen 22. watermeulen ende wordt vermaent in d'oude brieven der Abdeijen 23. van Binderen, dewelche met haere goederen daer aen paelt, ende 24. oock in die van Helmont ende Bakel wordende deese goederen 25. nu beseeten bij die van de famille van Argenteau [Erkenteel] 26. Ten tijden van de generale heerttellinghen werde onder Bakel 27. anno 1526 ghevonden 207 heertsteeden waeronder waeren aerme 28. van de Heijlighe Geest levende 35 heertsteeden ende onbewoonde Deurne 30. Is een groot dorp lange beleent gheweest bij dije van de famille 31. van Deurne, ende beseeten bij Joncker Jan van Deurne de welche troude 32. vrouwe Josina van Erp ende woonen t'samen eene erfdochter 33. Margareta van Deurne ghetrout met heer Jan van Wijtenhorst 34. heere vander Horst ende ampman vant Lant van Kessel, deese 35. verweckten t'samen onder andere kinderen heer Wolphart Evrart 36. van Wijtenhorst hunnen twe soone den welchen trouden vrouwe N. 37. van Malsen vrouwe van Rossum Keesselt ende Broechuijsen 38. verwecktende te saemen eene erfdochter vrouwe Margareta Wilhelm van Wijtenhorst de volche trouden voor haeren eersten man heer 40. Aernout van Huijn heere van Gillain ende Spabeeck ghetrout 41. met vrouwe N. van Huijn erfdochter ende vrouwe van 42. Amstenraij en den twe zoone heer N. van Huijn door 43. successie sijns ooms heere vander Horst ende nae doode sijns 44. moeders pant heere van Deurne is ghetrout met jouffrou N. van 45. Lammersell vrouwe Margareta Wilhelma van Wijtenhorst 46. voorschreven trouden voor haeren man heere... N. van 47. Pallant baron de Moriannen heere van Bredebende en 48. Marschal vant lant van Gulix, daer sij bij verweckte eene 49. dochter canonikersse tot Munsterbislen bij Mastricht Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 10

11 [scan ] pag Daer sijn gheleegen twe casteelen teegen den anderen over d'eene het Out 2. ende het andere het Nieu Huijs ghenaemt, leenroerigh aen den hove van 3. Brabant toe behoorende vrouwe Margareta Wilhelma van Wijtenhorst 4. vrouwe van Deurne voorschreven 5. Aldaer is eene schoone parochie kercke voor patroon hebbende St. Willebort 6. Jus patronatus den selve competeert den Abdt van Epternaken 7. Onder dit dorp is gheleegen seeker kehucht ghenaemt Liesselle hebbende eene 8. schoone chappelle met kerchoff daermen dooden begraef hebbende voor 9. patroon St. Hubert doer veele bevaerten ende beganchenisse gheschiede 10. voor de beeten van rasende honden 11. Alhier is gheleegen een casteel door ordre van keijser Carel de vijfde op 12. costen van de meijerijerije van s Hartogenbosch ghebout tot een block 13. huijs teegen de Geldersche hebbende aldaer nogh groot eerde lantweeren 14. teegen de selve opgheworpen, welch huijs naerderhant den selven 15. keijser te leene vergunt heeft voor een verheft van een par hant 16. schoenen aen Joncker N. van Deurne wiens naecoomelingen, t selve 17. nogh besitten namentlijck de kinderen van heer Cornelis Everart van 18. Deurne verweckt bij vrouwe Johanna van Merode heer Bernarts heer 19. van Astens dochter, ende hebben hun de besitters van deesen heeren van 20. Lissel geschreeven, door seeker accort aenghegaen met heer Wolfart 21. Everart van Wijtenhorst heere van Deurne etc Item is nogh int dorp van Deurne gheleegen seekere cappelle 23. daer patroon is St Anthonis. siet de heerttellinghe van Deurne 24. hier nae onder Vlierden [ïn kantlijn voor regel 11 volgende aanwijzing] siet d erectie van deesen huijs van Liessel hier achter opp d alderleste blat 25. Vlierden 26. Dit dorp is eertijts in beleninghen beseeten gheweest bij die van de 27. famille van Vlierden dan is weederom een tijtlanck van de selve ghelo gheweest ende wederom daer ghecoomen in beleningen bij 29. meester Jan van Vlierden secretaris in den secreeten rade des cooninckx ende coomt 30. nu toe successivelijcken van wegen sijnder huijsvrou 31. hier is eene cappelle resorterende onder de parochie van Deurne, daermen h dit heel dorpken van Vlierden weleer een appendix van gheweest te 33. sijn, hier is patronesse Onse Lieve Vrouwe Jus patronatus competeert d'abdisse 34. van Binderen de welchen aen merckelijche schoone hoeven, bosch ende 35. watermeulen heeft liggen wesende van het fondatiegoet der 36. voorschreven Abdeijen van Binderen 37. Ten deele onder dit dorp ende ten deele onder Bakel is gheleegen seeker 38. huijs daer aen behoorende 2 hoeven ende eene partije der thiende van 39 Vlierden eertijts herghecoomen van die van Engien ende Erp, nu 40. toebehoorende vrouwe Margareta Wilhelma van Wijtenhorst 41. vrouwe van Deurne 42. Ten tijde doen de generalle heerttellinghe gheschidden weerden 43. tot Deurne ende Vlierden te saemen bevonden 329 heertsteeden 44. waeronder waeren aerme van den Heijlighe Geest leevende heertsteeden ende onbewoonde 12 heertsteeden Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 11

12 [scan ] pag. 18v 1. Zommeren 2. Is een groot dorp toebehoorende sijne Coonincklijcke Majesteijt 3. den patroon der kercken is St Lambert 4. Jus patronatus competeert den Abdt van Floreff [in kantlijn voor regel 5 e.v de volgende tekst] Item onder de heert telling voor eene heertstat ghereekent een gasthuys opp ghehouden by een vrouwe 5. hier sijn gheleegen twee eelmanswooningen het eene ghenaemt 6. den Eelenburgh toebehoorende Joncker Jan van Wijflijet 7. het tweede coomt toe joffrou N. van Outheusden weduwe van 8. Joncker N. van Polluijn 9. dit dorp heeft meede de gherechticheijdt om te moegen torven 10. in de moeren den Peel ghenaemt 11. Doen anno 1526 de generale heerttellinghe gheschieden werden 12. hier bevonden 341 heertsteeden hier onder arme van den Heijliche Geest 13. leevende 91 heertsteeden ende onbewoonde 7 heertsteeden 14. Vechel 15. Is een schoon dorp gheleegen langs de revire d'aa de welcke 16. in beleeningen heeft ghehadt heer Walraven van Erp, dan 17. soo de selve nu ghexpirert is coomt voorschreven dorp weer aen 18. sijne Majesteijt 19. Aldaer is eene schoone kercke daer patroon is [niet ingevuld] 20. hebbende een personaetschap den welche het jus hebben om de 21. pastor te stellen 22. Op seekere plaetse ghenaemt Dorhout staet een cappelle 23. daer patron is St. Anthonis 24. Bij het dorp op de revire d'aa is oock gheleegen een out casteel 25. genaemt Frisschensteijn hebbende eenen grooten dicken thoren 26. lange jaeren toebehoorend aen de famille van Erp die het nogh 27. besitten, hebbende oock de selve famille eene schoone verheeven 28. tumbe met de quartier daer op ghehouden hun titulerende 29. heeren van deesen huijse van Frisschensteijn voorschreven 30. Item sijn daer nogh twe eelmans wooninghen van kleijnder 31. apparentie d'eene toebehoorende Joncker Philips van Daghverlis 32. ende het ander aen die van Surmont 33. Doen de generale heerttellinge anno 1526 gheschieden werden 34. tot Vechel bevonden 283 heertsteeden waer onder waeren aerme 35. van den Heijliche Geest leevende 27 heertsteeden ende onbewoonde Erp 37. Is eene seer oude heerlijcheijdt gheleegen op de revire d'aa 38. in beleeninghe verkreegen ende gheeijndicht bij den selve 39. persoon ende in veugen ghelijck voor van Vechel ghesijet is 40. den patroon der kercken is St.Servais 41. hebbende eene personaetschap den welcken den pastoer st ende dotert Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 12

13 [in kantlijn voor regel 37 e.v. volgende tekst] Brief waer bij de regeeringe vande dorpe van Erpe wordt gegeeven aen Jan Dicbier schoutet vande Bosch luijdende als vollicht: Jan bijder gratie Goodts hertoge van Lotrijck van Brabant van Limborch ende marckgrave des Heijliche Ryckx doen condt ende kennelijck alle luijden dat wij mechtich hebben ghemaekt ende mechtich maeken Jannen Dicbier nu ter tijt onsen schouthet vanden Bossche onsen dorpe van Erpe met allen sijne heerlijcheeden ende toebehoorten te gouverneeren ende te regeeren ghelijck als [scan ] pag. 19 [vervolg brief scan ] als wij Buc van Bornel bevoolen hadden ende die oopene brieven die hij van ons daer af hadde in hebben ende begrijpen int ghetuijge ons briefs beseegelt met onsen seegel ghegeeven ter vuren int jaer ons heeren 1350 ende onderteeckent bij den hertoge selver afgheteeckent aen beijde sijde met den uuthangende seegel 1. van het personaetschap competert de collatie alternis viribus, de vrou van Leerode int Lant van Gulik ende d'erfghenaemen van Wouter de Vos 3. borger binnen s'hartogenbosch hebbende nu lest haren tour ghehadt de 4. vrouwe van Leerode voorschreven ende heeft tselve gheconferert aen haeren 5. jonghsten zoone behoorende tot het voorschreven personaetschap de helft 5. van de thiende tot Erp ende d'andere helft competert de voorschreven vrouwe 6. van Leerode in Efdom 7. Item is onder Erp gheleegen seekere plaetse ghenaemt Ponsendael waervan 8. seekere eedelen van jongere zoonen uut den huijse van Erp ghesprooten 9. hunnere naeme hebben ghenoomen deese famille al verstorven sijnde 10. vorden voor hun wapen den sautoir oft cruijs ghelijck Erp in eenen 11. schilt van lasuir oft blau op den timber twee vleugelen ende tusschen 12. twee eijsere hantschoenen sijnde deese goederen van Ponsendael door 13. singuliere privilegie nogh ten heedigen dagen thindvrij. 14. Onder Erp op seekere plaetse Ophoove ghenaemt aen die revire d'aa 15. gheleegen heeft weleer ghestaen en casteel indien tijde toebehoorende 16. aen seekere Riddere van de famille Rover, waer van nogh eenige tot 17. Erp inde kercke in hun ridderlijck ghewaert inde ghelaesen staet 18. gheschildert deese plaetse voorschreven met de goederen daer aen 19. behoorende coomen nu toe aen de commandeurie van Gemert 20. nogh op sechere plaetse ghenaemt Opham is gheleegen seecker 21. eelmans wooninghe eertijts ghecomen van die van Erp nu toe 22. behoorende aen...[niet ingevuld] 23. Als in den jaere 1526 de generale heerttellingen gheschieden 24. werden tot Erp bevonden 263 heertsteeden, waer onder waeren 25. aerme van de Heijligen Geest leevende 59 heertsteeden ende onbewoonde heert steeden 27. Schijndell Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 13

14 28. Is een groot wel gheleegen dorp daer veele traffic valt met hop 29. die daer seer goet en wel wast 30. deese heerlijcheijdt is weleer beleent ghewest bij den grave 31. van Embden aen den welchen het wederom ghelost is ende nu wederom 32. aen Coonickleijcke Majesteijt toe behoorende 33. den patroon der kercken is St. Servaes 34. jus patronatus competert de facultijt van Leuven, andere seggen 35. den proost van Mastricht en ghelooven die van Leuven bij denominatie 36. daer pastoren stellen 37. Ter plaetsen genaemt het Wijbos staet eene cappelle daer patroon 38. is... [niet ingevuld] 39. noch 3 andere cappellekens, int Hermael 40. in den Borne en het 3 int Elschot 41. Doen anno 1526 de generalen heerttellinghe gheschieden werden 42. tot Schijndel bevonden 295 heertsteeden daeronder waren aerme 43. van den Heijligen Geest leevende 46 heertsteeden ende 44. onbewoonde 8 [in de kantlijn van regel 26 e.v. de volgende tekst] Uut gaven van hoogen gherichte van Schijndel en Gestel Philips hartoge van Borgondie etc. vrouwe Johanna vande Leck in handen gheset ende ghegeeven onsen hoogn heerlijcheijdt van onsen dorpe van Ghestel ende van Scheijndel in hooge ende leege ende allen de rechten renthen met den houtschat ende alle sijne toebehoorten bij aldien dat naer haer doot de selve hooge heerlijcheijdt tot Gestel ende tot onsen dorpe van Scheijndel met de heerlijcheeden hooge ende leege etc. ghelijck dije aen den voorschreven weijlen heer Henrick naeder verpant waeren alsoo lange als hij sal leeven bij alsoo dat naer haer doot die selve hooge heerlijcheijdt tot Gestel ende onsen dorpe van Schijndel weeder aen ons ende onse erven ende naecoomelingen coomen sullen. Actum 13 maij 1437 van wat Gestel hier gesprooken wordt en weet ick niet aengesien St. Michielsgestel geen Brabants maer een Luijckx leen is [scan ] pag. 19v 1. Aerle 2. Is in den jaere 1392 als blijckt op den register Q folio 28 in 3. bepandinghe beseeten bij heer Dirick de Rover daer naer in gheliche 4. vugen in den jaere 1476, bij heer Willem van Gent welche van Gent 5. deselve beleeninge met hun huijs aldaer gheleegen meulens 6. ende andere goederen alles in beleeninge hebben oover ghelaeten 7. aen die van Oddart onder conditie dat sij de selve sullen 8. vermogen te losen in seekere tijt van jaeren, de welche oovest sijnde sonder die weer ghelost te hebben /: ghelijck niet gheschiet 10. en is :/ souden alsdan daer van vervallen ende versteecken blijven Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 14

15 11. Ende soo wel de heerlijcheijdt aengaet is ghelost gheweest 12. aen Goddart Oddart ende naermaels weer aen de selven in 13. beleeninghe vergunt gheweest voor sijn leeven lanck onder 14. conditie dat hij soude cederen het innecoomen van dien ghelijck 15. hij ghedaen heeft ende dat alles daer nae weerom vrij soude 16. coomen aen haere majesteijt sonder de beleen penninghen wederom 17. te restitueren, twelck also gheschiede den 16 februarij blijchende op den register BB folio 222 ende nae de doot 19. Goddarts voorschreven heeft sijnen broeder Joncker Jean Odart de 20. selve wederom op nieus in beleeninghe verckreegen voor 21. den tijt van 20 jaeren, mits geevende 200 gl ghereet gelt 22. twelck gheschieden den 20 jannuarij 1621 als blijckt op 23. den register H folio 94 verso sijnde de gheheele beleeninge 24. sonder restitutie van eenigh gelt doot gheloopen ende ghe den 21 januarij hier is eene fraije gheproportionerde kercke inde trouble 27. tijden miraculeuselijcken bewaert gheweest voor den brant 28. hebbende voor patronersse de ghebenedijde moeder goodts 29. Maria 30. tot wiens eere eene schoone cappelle onder Aerlen is ghebout 31. ende gheleegen seer besoght om den troost ende hulpe die door 32. miraculen aen oovervloedighe mensche daer gheschied, waer 33. in seer goede fondatien sijn ghestatuert voor priesteren ende 34. ghelijck sonderlinck ghedaen heeft /: nu eenighe jaeren 35. gheleeden /: heer Jan van Aerle priester en scholaster van St. 36. Oeden Roij met nogh meer andere beursen tot der studie 37. van aerme studenten 38. het jus patronatus der kercke van Aerle competeert t'cappitel 39. van Eijndhoven 40. Onder Aerle op seekere plaetse ghenaemt Strijp sijn geleegen 41. twe eermans woninghen beijde herghecoomen van die van 42. Berckel, d'eene toe behoorende Joncker Evrart van Eijck ende 43. het ander aen Joncker Jacob van Crehen van die famille der heeren 44. van Crehen in Wals Brabant [scan ] pag dit dorp heeft twee jaermerckten waer van de principaelste coomt des dijnsdaghs nae haelf vasten sijnde ordinaris die Jouffrouwen 3. merckt ghenaemt door dien den meesten deele in den quartire daer al 4. om daer plachten t'erschijnen ende den winter met het aencoomende 5. saison des voorsoomers te versetten. 6. Item soo heeft het dorp van Aerlen oock de gerecticheijdt in den 7. moeren den Peel te moogen torven 8. Den casteel van Croy met de spiritualibus onder parochie van Aerlen 9. resorterende, ende ten deele met den selven dorpe ende ten deele met 10. Stipout contribuerende sijnde meede gherechticht de moeren den 11. Peel gghenaemt te moegen torven ende oock int ghebruicken der Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 15

16 12. ghemeynte van beyde der voerscreven dorpen van Aerle ende Stiphout 13. voorder is dit eene van die voornamste casteelen van gans Peelant 14. seer massif van meuren met vier stercke toorens aen het boovenste 15. huijs ende twee aen het bassecourt met schoone grachten daer om. 16. hebben booven op t'casteel eene fraije ghedaterde cappelle ghewijdt 17. ter eeren van de heylighen St. Peeter St. Jan Baptist Ste. Margareta 18. ende St Anna. twelck gheschieden van den Biscop Metsio Anno op St. Barnabasdach berustende inde voorscreven cappelle verscheijden 20. schoone reliquien soo van den Appostel Petrus als andere heyligen 21. alles blijkende bij de certificatien daer van sijnde dit casteel 22. schijnt den naeme te hebben nae de heeren van Croy, ghelijck 23. heer Jacob van Croij domheer van Ceulen ende van Luyck deselve 24. plaetsen nogh heeft beseeten ende toebehoort Anno 1477 ende nae 25. hem heer Cornelis van Sevenberghen heere tot Grevenbroeck anno daer naer vrouwe Anna van Sevenberghen anno voorders in den 24 jaeren herwarts ghecoomen van Joncker Thonis 28. van Stakenbroeck luitenant general van de cavaillerie ende 29. gouverneur der stat Grave van wegen des gheunierde 30. provintien aen Joncker Geerard van Vladeracken heere van Geffen 31. ende van deesen bij coope aen heer Evrart van Boschuijsen 32. in den jare 1625 ghedaen den welcken het nogh besit met 33. den titel van heere van Croy ghelyck oock sijne voorsaeten 34. sulikx ghequalificert syn gheweest 35. Rixtel 36. Is een seer out dorphen bij Aerlen gheleegen ende met het 37. selve contribuerende ende van ghelijcken ghemet ende treght 38. om in den Peel te moogen torven ende is in bepandinghe 39. ghekregen in voegen ende manieren ghelijck hier voor van 40. Aerle gheseyt is 41. De parochiekerke is gewijdt ter eer van St. Margareta is de 42. moederkercke van de kercke de stat Helmont et ius patronatus 43. competeert den Abdt van Floreff [scan ] pag. 20v 1. men vint hier nogh fondamenten daer men seydt de Tempelier heeren 2. plachten de woonen waervan de plaetse ende goederen ten deele 3. toebehoorende vrouwe abdisse van Binderen ende ten deele de 4. Chevaliers van Maltha 5. Ontrent de voorscreven plaetse is gheleegen seeker eelmans woninge 6. leenroerich aen den leenhoove van Brabant herghecoomen van die 7. van Gerwen nu toebehoorende Jan Thomas Coninckx. 8. Op seekere plaetse ghenaemt Overbrugh sijn 2 wooninge d'eene 9. met eene ouden spijker toe behoorende d'erfgenaemen van Joncker 10. Carel van Eyck ende naer t'seggen van sommighe souden die 11. van Eyck hier hunnen oorspronck hebben uut de plaetse van 12. Overbrugh ende hebben hier lange goederen beseetten ghe... Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 16

17 13. uut de brieven van Binderen ende Helmont blijckt. 14. D'andre wooninge wordt beseeten van Joncker Michiel van Eyck 15. soone Geeraerdts van Eyck. 16. nogh staet tusschen Rixtel ende Aerlen op scheyden van de 17. limitien seekeer cappelleken met een autaer reght soo groot 18. dat men missen daer in doen kan, ghebout ten tijden van de 19. generale sterfte anno 1636 ter eeren van St. Anthonis Sebastian 20. ende Rochus op costen van byde de voorscreven dorpen 21. Beeck bij Aerle 22. Is eene wel ghelegen heerlycheydt hebbende aen deene sijde 23. vant dorp reviere d'aa waer langs leydt eene groote 24. schoone pasturago int ghemeyn het Broeck ghenaemt ten 25. gebruycte van die van Beeck ende van Aerle tesaemen aen 26. dander syde vant dorp heeft synen cours seeker reviercken 27. int ghemeynt den Loop ghenaemt het welcke langs de 28. Beecksche Donck de reviere d'aa gaet vinden welche twe 29. wateren dit dorp seer leevendigh ende gaet maecken in hoij 30. ende weylanden ende versien met visch ghelyck het oock besorgt is met torf als gherechticht ghelyck meer andere 32. in de moeren den Peel ghenaemt. 33. Deese heerlycheydt is ghelyck als Aerle ende Rixtel bij deselve 34. persoonen met de andere in eene beleeninghe van Coonincklycke Majesteyt 35. becoomen ende gheeyndicht den 21 jannuary 1642 hebbende de 36. heeren van Beeck meede de gherechticheyt onder het dorpen 37. jurisdictie van Lieshout aen die cappelle ghenaemt te Door 38. eens jaers de bancke met sijnescheepenen te spannen ende 39. vonnissen aldaer te wijsen en uut te spreecken. 40. Daer is eene parochiekercke met eenen wijt sienden hoogen 41. thooren. den patroon der selve is St. Michiel hebbende hier 42. eene goede fondatien ghedaen bij Wouter van Beeck docter [scan ] pag in den rechten tot eenen priester den welche alle sondage en heylige dagen ghehouden 2. is de misse te beginnen reght naer dat het sermoon ghedaen is opdat de- 3. geene die te laet in den hooghdienst mochten ghecoomen syn geene 4. misse en versuijmen, moetende dit benefitie beseeten worden bij de naeste van 5. der fondateurs bloet verwanten soo daer ijmant capabel toe is 6. het ius patronatus der pastoreyen competeert de vrouwe van Hoydonck 7. Op seekere plaetse ghenaemt de Donck is gheleegen eene groote cappelle 8. daer patroon is St. Lenart, alwaer veele bevarten gheschieden 9. hier ontrent is gheleegen seker eelmanshuijs toebehoorende de kinderen van 10. Joncker Rogier Monix 11. Item nogh seeker huijs gheleegen ter plaetse ghenaemt de Eeverbest ghecoomen 12. van die van Vladracken nu toebehoorende Joncker Jan van Gerwen. 13. Item siet men nogh seekere vestigien op de Donck aen het reviercken den Loop 14. ghenaemt, daer ghewoont ende een huys ghehadt hebben die van Erp met Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 17

18 15. twe hoeven, ende dit goet van deese ghecoomen op die van Wijtenhorst ende 16. van deese aen heer Johan van Grevenbroek heere van Mirlo bij doode sijns soon 17. Joncker Jan gheprocreert bij vrouwe Margareta van Wijtenhorst weduwe 18. van heer Charles van Cortenbach heere van Helmont. 19. Item nogh seeker huijs tot Beeck gheleegen ghenaemt Roosenburgh 20. herghecoomen van die van de Lou aen die van Hamersteyn, van deese 21. op die van Cortenbach heere van Helmont de welche het vercoft hebben 22. aen N. van Ghemert ghenaemt Fabrij pensionaris van Peellant wiens 23. zoon Joost Fabrij t'selve nu toebehoort. 24. Ten tijden van de generale heerttellinghe anno 1526 sijn in de dorpen 25. van Beeck, Aerle, ende Rixtel bevonden 331 heertsteeden waer 26. onder waeren aerme van de heijligen geest leevende 8 heertsteeden ende 27. onbewoonde 4 heertsteeden ende staet de weeten dat dit dorp van Beeck soo groot is ende soo veel 28. contribueert als Aerle ende Rixtel bijde tsamen doen 29. Stiphout 30. Is eene heerlijcheijdt verckreegen ende gheeijndicht bij de persoone 31. in voegen ende manieren ghelijck hier voor van de dorpen van Beeck 32. Aerle ende Rixtel gheseijt is dan en heeft de gherechticheyt niet 33. in den Peel te moegen torven ghelijck de andere drij doen 34. Alhier is eene fraije kercke eertijts afghebrant sijnde van de blixem 35. in den jaere 1342 als wanneer seekeren huijsman ghenaemt Jan 36. Balloys synen acker daer ontrent gaen bouwende met consent 37. des pastoors heer Jan Hoocaerts ghenaemt seer miraculeuxselijck 38. door t'midden vant vuren ende vlamme het heijlighe sacrament 39. des antaers daer uut ghehaalt heeft sonder dat den man sijn kleederen 40. oft het minste haerspier van sijn hooft ghekrenckt is gheweest 41. alwaer seedert dien tijt groote menichte van menschen hunnen 42. toeloop hebben ghenoomen ende veele schoone miraculen gheschiedt 43. sijn sonderlinghe aen degeene die geck oft van den duvel beseeten waeren w van goede notitien aldaer ghehouden sijn [scan ] pag. 21v 1. den patroon der kercken is St. Trudo 2. de pastoreye is meede eene van de beste daer ontrent geleegen 3. daer van collatie competert t' cappitel van Cortersum 4. Onder Stipout sijn gheleegen 2 hoeven ghenaemt den Cruyshout 5. alwaer nogh seekere molte met grachte omgraven leijdt 6. daer eertijts een huis op ghestaen heef sijnde dit goet wel 7. eer ghecoomen van die van Gerwen ende nu verscheijden 8. particulieren toe behoorende 9. Doen de generale heerttellinghe anno 1626 gheschieden werden 10. tot Stiphout ghevonden 89 heertsteeden waer onder 11. waeren aerme van den Heijliighe Geest leevende 23 heert 12. steeden. Item een gasthuijs opghehouden bij man ende vrou 13. ghereeckent voor eene heertstat Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 18

19 14. Lieshout 15. De hooge jurisdictie behoort sijn Coonincklijcke Majesteijt 16. de middele en leege behoort den abdt van Floreff den welchen 17. aldaer heeft elf oft twelf schoone hoeven, met de thiende 18. meulen chijnsboeck, bos, straten, wegen, ende een groot 19. deel van de heijde ende ghemeijnte 20. Den patroon der kercken is St. Servaes 21. Jus patronatus competeert de selfden abdt van Floreffe voorscreven 22. Onder dit dorpen op seekeren plaetse ghenaemt te Door 23. is gheleegen eene cappelle daer patron is St. Anthonis 24. alhier is den heere van Beeck met den gherechten eens 25. jaers te sitten en ende vonnisse te wijsen ghelijck onder 26. Beeck gheseijt is. doen de generale herttellinge gheschieden werden 27. hier bevonden 150 heertsteeden daer onder 28. onbewoonde 2 ende aerme vande Heijlighe Geest leevende heertsteeden 30. Geldrop 31. Is een wel geleegen dorp op de reviere de Dommele wesende 32. een Gelders leen 't Zutphense rechte, toebehoorende in alle jurisdictie erffelijck 33. aen Joncker Amant de Hornes commistaire des vivres van 34. sijn Coonincklijcke Majesteijt hebbende aldaer een out casteel op 35. het oude fatsoen thoorens ghewijs seer massif ghebout 36. met wijde grachten daer om, dan heeft den voorscreven heere 37. daer nogh een nieu huijs bij sijnen tijden ghetimmert soo 38. dat dit nu fraije edelmans wooninghe is 39. Daer is eene schoone parochie kercke daer patronerssen sijn de 40. Heijligen Maria ende Brigitta [scan ] pag De pastoreije is daer goet ende woordt vergeeven bij den heere lant commandeur van Oldenbissen Duijts Ordens 3. het ongeluck dat hier anno 1628 is geschiet is soo memorabel 4. als beklachlijck, te weeten op aldaer kinderen dagh soo 5. den meestendeel der menschen in den dienst der missen 6. meijnden te coomen is door eenen grooten storm den thooren 7. van de kercke omghewait ende dwars door de plue vallende 8. heeft bij de tachgentich menschen doot ghevallen ende 9. ghequest waer onder seeker jonge dochter sittende in haer 10. ghebet int midden van allen de dooden en ghequetste 11. miraculeuxselijck sonder de minste schade is bevrijt gheweest 12. waervan men geen andere oorsaeck en weet te geeven 13. dan de sonderlinghe devotie die sij altijt hadde tot den 14. scapulier van de Carmeliten ghelijck nogh verscheijden 15. meer andere die dien aen hadden bewaert sijn gheweest 16. Ten tijden van de generale heertellinge inden jaere 1526 Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 19

20 17. sijn tot Geldrop bevonden 136 heertsteeden waer onder 18. waeren arme vanden Heijlighe Geest leevende 27 heertsteeden 19. Nunen 20. Is eerstmael verkregen in bepandinghe bij Joncker Roloff van 21. Eijck tot behoeve van Joncker Rutgher van Berckel, met den 22. dorpen van Gerwen Op ende Needer Wetten ende Tongelre 23. voor de somme van 1200 gulden tot lossinghe alles blijckende 24. bij de verpand brieven in dato den 11 februarij 1557 ende 25. worden nu alle beseeten in voegen als boeven /: behalven 26. het dorp van Tongelre/: bij Joncker Floris van Eijck bij addoptie 27. ghenaempt Berckel 28. Den patroon der kercken is St Clemens 29. Jus patronatus competeert het cappittel van Cortersum 30. Onder de parochie van Nunen is gheleegen het ghehucht 31. Opwetten ghenaemt hebbende daer eene capelle van 32. St. Anthonis 33. Item is aldaer gheleegen seeker huijs ghebout bij Joncker Rutger 34. van Berckel voorscreven nu toe behoorende Joncker Floris van 35. Eijck heere aldaer voorscreven. Het project "VAN PAPIER NAAR DIGITAAL is een onderdeel van Geneaknowhow.net Brabant, collectie Van Leefdael (folio s 13-22) pag. 20