Register van. protocolen en opdrachten, transporten, custingh ende. rentebrieven, te beginnen op. desen den tijt van. secretaris Boudewijn

Transcriptie

1 Register van protocolen en opdrachten, transporten, custingh ende rentebrieven, te beginnen op desen den tijt van secretaris Boudewijn Boenes den 15 e sept. ano 1689 ende eijndigende den 12 e april 1704 Transcriptie: Hermanus W. van Elzelingen Correctie: Valentine C. Wikaart-Derkzen

2 Deze transcriptie van het 3 e transportaktenboek van Werkendam (SLHA- ORA inventaris nr. 2101) is gedaan door een amateur en gezien de omvang van het boek zullen lees- en typefouten ongetwijfeld aanwezig zijn. Hiervoor bij voorbaat mijn excuses. Doordat Nederland pas in 1804 een officieel, voor elk woord, gestandaardiseerde spelling kreeg zult u merken dat hier sprake is van een sterk fonetische spelling. Omdat de stukken door de overheidsinstanties werden opgemaakt, die een eigen vakjargon hadden, kan het soms moeilijk zijn om de tekst te begrijpen; (met dit probleem heeft de hedendaagse burger nog steeds te maken als hij een stuk van een officiële instantie ontvangt). Daarom is er achter in het boek een verklarende woordenlijst opgenomen van de meeste vreemde of verouderde woorden. De in de akten gebruikte afkortingen van woorden zijn door mij VET aangevuld, behalve de patronymica. De getallen welke in sommige akten in Romeinse cijfers voorkomen zijn "vertaald" naar onze Arabische cijfers Een namenindex staat achterin het boek, maar hier in zijn niet de namen van de schouten en schepenen opgenomen De heer van Werkendam is: -Daniel van Wijngaarden, De schouten zijn: -Reijnier Lambrechtsen Vervoorn, sustituut schout, Boudewijn Boenes, substituut schout ook secretaris, De secretaris is: Boudewijn Boenes ook sustituut schout, De schepenen zijn: Dirck Jansen Gelder Adriaen Jacobsen van den Heuvel Cornelis Isbrantsen de Vries Adriaen Jansen Cloots Jan Claesen Lou Berent Berentsen Absil Adriaen Florissen van der Stael Arien Jacobsen de Vries Jan Jansen van Loon Cornelis Gelder Daniel Bastiaensen Cuijcken Huijch Ariensen Evert Isbrantsen de Vries Arien Bastiaensen Kloeckert Jan Teunissen Gelder Bastiaen Wouterse Hannegraeff Arien Cornelissen Schaets Jan Dirckensen Gelder Henderick Cornelissen Gelder Jan Jorissen Gront Bastiaen van den Heuvel Dirck Cuijndersen de Gront Gerrit Cornelissen van der Schuijt Aert Cornelissen Cuijcken Jacob van den Heuvel Cornelis Lambertsen de Gelder H.W.van Elzelingen Mei 2004.

3

4

5 folio 1 Wij Boudewijn Boenes schout Hendrick de Gelder ende Jan Teuniszn Gelder schepenen ende heer Michiel Steenbergh out schepen tot Gorcum, Crijn Claes Camp, schout Boenes, Cornelis Flooren ende Henrick van Trist beijde t samen oomen ende bloetvooghden van nagelaten weeskinderen van Pieter Roest ende Maria van Trist te samen gestelde administraateurs over den boedelen van de voorschreven Pieter Gilliszn Roest ende bekende sij comparanten in de voorschreven qualiteijt gecedeert ende getransporteert te hebben gelijck sij cederen ende transporteren bij desen naar rechte ende costume van Zuijthollant aan Joost Bastiaan Joosten seecker ontrent vijff hont grindinge met het houtgewas daer op staande ende gelegen in Balliuws goet in t Westerseweer op de Bruijnenkil belent ten oosten Aert Cuijcken westen Graeffelijckheijt zuijden Bruijnenkil zuijden ten noorden Aert Cuijcken voorts alle volgens de brieven ende bescheijden daer van sijnde ende gelijck het de voornoemde Roest ende sijn voorsaten gepossideert ende beseten hebben waer naer den coop hem hebben te reguleren ende verteeghde sij comparant in de voorschreven qualiteijt van de voorschreven grient aan, ende ten behouve van voorschreven Joost Bastiaen Joosten sonder eenigh recht actie ofte toeseggen daer aan ofte -1-

6 folio 1 versus ofte op meer te behouden soo recht is voorts gelooffde de voorschreven Bas vooghden de voorschreven grient te vrijen ende te waren ende alle voorcommer ende voorplicht aff te doen dien hij van rechtswegen schuldich is aff te doen dien sij van rechtsweegen schuldich sijn aff te doen tot den dage der leverantie toe behalve de gemeene dorpslasten comende tot lasten van de vercoopers tot desen dagen toe maer anders tot lasten van de ver coop sonder froude in Werckendam den 15 e september 1689 Hendrick de Gelder Jan de Gelder Coop e penning verhooging Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Wij uts ende dat voor ons gecompareert ende verschenen sijn de administrateurs over den boedel ende goederen van Pieter Gilliszn Roest ende en Maria van Trist volgens acte van authorisatie bij schout ende schepenen daer van sijnde ende hebben sij comparanten in de voorschreven qualiteijt gecedeert ende getransporteert gelijck sij cederen ende transporteeren bij desen naer rechte ende costume van de lande Zuijthollant, aan, ende ten behouve van Jop Pieter een hoecktge grient gelegen in Balliusgoet soo groot ende kleijn het selve is leggende in t Westerse weer ten oosten Bastiaen den timmerman, ten westen de Graeffelijckheijt ten zuijden Boudewijn Bastiaenzn welcke grient de voornoemde Job Pieterzn in coop geobtineert heeft van de voornoemde -2-

7 folio 2 administrateurs ende dat met alle appendentie dependentie vrijdommen ende gerechticheden soo ende in sulcken voegen als het de voorschreven Job Pieterzn ende Pieter Gilliszn Roest gepossideert ende beseten heeft volgens de oude brieven ende bescheijden daer van sijnde, sijn mede brengende ende verteeghde sij comparanten in de voorschreven qualiteijt van de voorschreven grient, aan op ende ten behouve van de voornoemde Job Pieterzn sonder eenigh recht, actie ofte toeseggen daer aan, ofte op meer te behouden soo recht is, voorts gelooffde sij comparanten in de voorschreven qualitaeijt de voorschreven grient te vrijen ende te waren, ende alle voorcommer ende voorplicht aff te doen dien sij van rechtswegen schuldich sijn aff te doen tot den dage der leverantie toe behalven de gemeene dorps lasten die den cooper tot sijnen lasten moet nemen, sonder froude in Werckendam, Actum uts Coop 521 gulden Mij gegenwoordigh als 2 poceijen schout ende secretaris 40 e penning 1 6 B. Boenes Verhooging Wij Boudewijn Boenes schout Henrick de Gelder ende Jan de Gelder schepenen ende oirconden Arien Huijgen voor hem selven Jacob Cornelis Keijser in houwelijck hebbende Leijchtgen Huijgen, Cornelis Stoffelzn Boer weduwnaar van Johanna Huijgen die het selve voor schout ende schepenen voor sijn gerechticheijt heeft overgegeven, Arien Ghielen van Esch als neeff en bloetvoocht -3-

8 van s vaders zijde van de onmondige kinderen van Huijgh Arienzn en Cijtgen Wouters beijde zaliger ged. vervangende Bastiaen Wouterzn Hanegraaf oom, ende bloetvooght van de voorschreven kinderen van moeders zijde ende hebben sij comparanten gesamentlijck ider in de voorschreven qualiteijt gecedeert ende getransporteert gelijck sij cederen ende transporteren bij desen naer rechte ende costume van Zuijt- Hollant, aen ende ten behouve van meester Barent van Helden cirurgijn alhier seecker huijsinge ende erve staande ende gelegen tot Werckendam ten oosten de Kerckstraat, te westen Aert de Heus met sijn huijs tot den aesdrop van den schuijr toe # voorts met soodanige conditien vrijdommen ende servituijten als de oude brieven ende bescheijden daer sijnde waer naer den cooper hen sal hebben te reguleren soo van de erfthijns ende een duijt s jaers daer op staende voorts moeten de voorschreven vercoopers de voorschreven huijsinge ende erve vrijen, ende waren ende alle voorcomer ende voorplicht aff te doen die sij van rechtswegen schuldich sijn aff te doen tot de dage der leverantie toe behalven de gemeene dorpslasten die den cooper tot desen dage toe tot sijnen lasten sal moeten nemen soo veel dorps lasten als den duijt s jaers, sonder iets aan sijn beloofde cooper te corten ende bekenden de voorschreven comparanten van dese coop geheel ende al voldaen ende betaelt te sijn den eersten penning metten lesten, sonder dat sij iets op het voorschreven huijs hebben te pretenderen, sonder froude argh ofte list, ten oirconden si dese opdracht bij schout ende schepenen geteeckent den 17 e september 1689 # streckende voor van s Heerenstraet aff tot den dominees huijs ende den halven sloot folio 2 versus Hendrick de Gelder Jan de Gelder Coop 650 : gereet gelt 40 e penning 16 5 Verhooginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Huisnummering Couvée collectie nr

9 folio 3 Wij Boudewijn Boenes schout Henrick de Gelder schepen vervangende sijn mede confraten Cornelis Jsbrantzn de Vries mede schepen der heerlijckheijt van Werckendam, oirconden ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert, ende verschenen is, d heer Jan Nolst out schepenen der stadt Gorinchem als eijgenaer van twee di..t...cte rentebrieffen staande tot laste van Hollant, ende West Vrieslant de eene geregisteert F5942: d eene in date den sevenden Martij ano 1639, staande op de naem van Juffrouw Anna Cemp weduwe ende sijnde het capitael de somme van acht hondert gulden, lopende interest volgens den brieff daer van sijnde staande op het canthoor van de heer ontfanger Inche van der Colcq tot Gorcum, item noch seecker rentebrieff mede tot laste van gemeene lant staande op het canthoor van de heer van de Colcq voorschreven ter somme van duijsent gulden in date den 24 e october 1648 staande op de naam van Christoffel de Coc.. van kerckelijck geteeckent F6052, ende heeft de voorschreven heer Jan van Nolst beijde de voorschreven -5-

10 folio 3 versus rentebrieven in de voorschreven qualiteijt als erffgenamen van sijn vrouws vader zaliger de heer Cristoffel van Kerckwijck sijn schoonvader, gecedeert ende getransporteert in vrijen eijgendom aan, ende ten behouve van Juffrouw Maria Herwaerde weduwe van de heer Johan Snoeck in sijn leven raat, ende vroetschap der stadt Gorcum voorschreven ende bekende hij heer comparant van beijde de voorschreven rentebrieven geheel, ende al voldaen te sijn den eersten penning metten lesten, door handen van de voorschreven juffrouw Snoeck sonder daer op iets meer op ter werelt heeft te pretenderen hij heer comparant, ofte sijne naarcomalingen maer geeft hij comparant den vollen eijgendom ende het recht t gene hij op de voorschreven rentebrief hadde te pretenderen aan de voornoemde juffrouw Snoeck alles onder verbant van sijn heer comparants persoon, ende goederen, onderwerpende deselve ten bedwangh van allen rechten ende rechteren, ende speciaelijck den edele hove van Hollant mette costen hier omme te doen, ten oirconden soo hebben wij schout ende schepenen dese transporte geteeckent den 5 e januarij ano 1690 Hendrick de Gelder Capitael 1800 : 40 e penning 45 0 Verhooging Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes -6-

11 folio 4 Wij Boudewijn Boenes schout, Dirck Cuijnderzn de Groot, vervangende sijn mede confrater Cornelis Isbrant de Vries, beijde schepenen van Werckendam, oirconden ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert ende verschenen is, Jannetge Pieters weduwe van Bastiaen de Graaff met toestaen van de voorschreven schout als oppervooght van alle weduwe, ende weesen van de voorschreven heerlijckheijt ende heeft sij comparante in de voorschreven qualiteijt gecedeert, ende getransporteert gelijck sij cedeert, ende transporteert bij desen seecker rentebrieff tot laste van Huijbert Maartenzn, tot prohfijte van de voorschreven weduwe gepasseert voor schout ende schepenen van Werckendam in date den 25 e november 1684, aan ende ten behouve van S. Warnart de Bree, seecker rentebrieff inhoudende de somme van seven ende t sestich vijff stuijvers, van welcke rentebrieff sij comparante bekende geheel ende al voldaan te sijn den eerste penning metten lesten soo van capitael als interesten, soo dat sij comparante ende hare kinderen gesamentlijck den vollen eijgendom van de voorschreven rentebrieff geheel, ende al sijn overgevende aan de voorschreven S. Warmart de Bree sonder eenige recht actie daer aan ofte op -7-

12 folio 4 versus meer te behouden onder verbant van sijn haer comparants persoonen ende goederen onderwerpende d selve ten bedwangh van allen rechten ende rechteren ten oirconde soo hebben wij schout ende schepenen dese transporte gesegelt ende onderteeckent den 23 e februari ano 1690 Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Capitael e penning Verhoginge Wij Boudewijn Boenes schout, Cornelis Isbrantzn de Vries ende Jan de Gelder schepenen ende Aert Corneliszn Schoenmaacker van Swijndrecht, ende bekende hij comparant wel, ende deuchdelijck schuldich te weesen aan, ende ten behouve van Aert Corneliszn Cuijcken mede schepenen alhier ofte de rechte toonder deses, de somme van vier hondert gulden van 40 grooten t stuck spruijtende uijt saecke van deuchdelijck geleende ende aangetelde gelde versaeckende daeromme d exceptie van onaangetelde gelde belovende derhalven hij comparant de voorschreven somme van vier hondert gulden wederom te restitueren op te leggen ende te betalen meij toecomende in den jare 16 e een, ende t negentich, toecomende,soo dat de Attestere ick ondergeschreven secretaris, dat alhier te secretarie van Werckendam verschenen is Aert Cuijcken, ende bekende van deses rentebrieff geheel ende al voldaen te sijn het capitael met interesten versocht der halven dat de brieff ten prothocolle mocht werden gerooijeert. Actum den 23 e julij

13 folio 5 met de verloopen intresten van dien tegens vijff ten hondert in t jaer ende dan soo voorts geduijren sal van jare tot jare totte efftueele voldoeninge ende betalinge van t geheele hooftgelt met alle verloopen interesten ven dien toe welcke interesten haer aanvangh hebben genomen den 1 e meij 16 e t negentig laetst leden, ende de interesten alle jaren op meij sullen moeten werden betaelt, voor alle het gene voorschreven is verbint hij comparant speciaelijck daer voor twee margen twee hont griendinge gelegen in Balliuws goet op de Bruijnekil, belent ten oosten de heer Balliuw de Rover ten westen Aert Cuijcken selffs ten noorden de weduwe van Lambert Dircxzn ten zuijden de Bruijne kil, noch een parthije mede gelegen in Balliuws goet genaemt den Doorenbos oosten Dircktgen Lamberts westen de Graeffelijckheijt, noorden Arien van den Heuvel de Jonge noch laetstelijck een hoecktge grient gelegen in t Kerckenweer belent ten oosten Jan van den Heuvel weduwe ten noorden Dirck Cuijnen ten westen Capiteijn de Gelder ten zuijden de Graeffelijckheijt, voorts sijn persoon ende sijne andere goederen hebbende ende vercrijgende onderwerpende d selve ten bedwagh van alle rechten ende rechteren mette costen hier omme te doen ten oirconden bij ons gesegelt ende onderteeckent den 14 e september 1690 Jan de Gelder Capitael 400 : 40 e penning 10 : Verhoginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes -9-

14 folio 5 versus Wij Boudewijn Boenes schout Henrick de Gelder en Aert Cuijcken orconden, ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert en verschenen is Sijtge Cloots Wouters weduwe van Arien Cloots geassisteert sijnde met met mij schout ende gecoren vooght bekende sij comparante wel ende deuchdelijck schuldich te weesen voor haer ende haere naecomelingen aan ende ten behouve van Pieter Abraham de Bot coopman tot Dordrecht, ofte den rechten thoonder deses de somme van een duijsent ende vijfich gulden spruijtende uijt saecke van deuchdelijck geleende ende aangetelde gelde versaeckende daer omme de exceptie de nonnumerato pecunia haer van de cracht van dien wel houdende onderecht, belovende der halven sij comparante de voorschreven somme van duijsent en vijftich gulden wederom te restitueeren op te leggen ende te betalen, over een jaer naer date deses, ende dat met den interest van dien tegens vijff gulden van ider hondert in t jaer, welcke interest haer aanvang hebben genomen huijden date deses sijnde de 20 e september 1690 soo dat het eerste jaer interest verschenen ende aengecomen sijn den 20 e september 1691, ende dan soo voorts geduijren sal van jare tot jare tot de effectuele voldoeninge ende betalinge van t geheele hooftgelt met alle de te verloopen interesten van dien toe voor alle het gene voorschreven is, verbint sij comparante daer voor speciaelijck eerst seecker huijs ende erve Compareerde voor ondergeschreven schout en secretaris Adam van Tiel en tekenende ingevolge seker transport ten... van Arie Corsten van den Heuvel wegens transport van sijn huijsinge ontfangen te hebben de som van vierhondert gulden sijnde den coop vijff hondert gulden rest dierhalven en de bij betaling van den selven de resterende hondert gulden Voldaen sijnde met het hypoteex op t selven huis ontslagen, actum verleden den 7 e februarij 1699 Adam van Tiel -10-

15 folio 6 staande ende gelegen binnen Werckendam met den boomgaart daer onder begrepen belent ten westen de kade, ten oosten de predicants boomgaart noch een huijs aan de west zuijtzijde van de straet, belent ten oosten de heer Wevelinckhoven, westen Bastiaan Damen, noch een huijs mede staande ende gelegen binnen Werckendam, aan de noortzijde van de straat, ten oosten Bastiaan Wouter Hanegraaf, ten westen de steegh van Arien van den Heuvel voorts sijn haer persoon ende generael alle hare andere goederen hebbende en vercrijgende onderwerpende deselven ten bedwangh van alle rechten ende rechteren met de costen hier omme te doen, ten oirconde soo hebben wij schout ende heemraden desen brieff gesegelt ende onderteeckent op den 20 e september ano 1690 Hendrick de Gelder Jan de Gelder Capitaal 1050 : 40 e penning 26 6 Verhooginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Daer mijn ondergeschreven secretaris geblecken, dat het t resterende van dese hijpoteecq brieff is voldaen, aen Abraham de jonghe tot Dordrecht ingevolgen sijn quitantie in dorso op den voorschreven brieff geteijkent, in dato den 21 e meij 1706 G. van Rietvelt Huisnummering Couvée collectie nr en 108 Wij Hendrick de Gelder Cornelis Isbrantzn de Vries, schepenen der heerlijckheijt van Werckendam vervangende de schout Boenes, oirconden ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert ende verschenen is Huijbertge Willems weduwe wijlen Jan Cornelizn Buijsert wonende tot Strijen -11-

16 folio 6 versus gewesene mede erffgenamen van Pouwels Janzn Visser, ende bekende sij comparante gecedeert ende opgedragen te hebben haer gerechticheijt in seecker grient genaemt het Nonneweer groot ontrent een hont, ofte soo groot ende kleijn het selve gelegen is noch gemeen is leggende alles volgens de oude brieven bescheijden ende cavelceel daar van sijnde sijn medebrengende ende verteeghde sij comparant inde voorschreven qualiteijt als mede erffgenamen van Poulus Janzn Visser van de voorschreven grient, aan, ende ten behouven van de voornoemde Quint Joriszn sonder eenigh recht actie ofte toeseggen daer aan ofte meer te behouden soo recht is, voorts gelooffde sij comparante de voorschreven grindinge te vrijen ende te waren, ende alle voorplicht ende voorcommer aff te doen dien sij van rechtswegen schuldich is aff te doen tot den dage der leverantie toe behalven de gemene dorpslasten comen tot lasten van de vercoopster, ten oirconden der waarheijt soo is dese opdracht bij schout ende schepenen geteeckent den 12 e october Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Coop 10 : 40 e penning Verhooginge Wij Boudewijn Boenes schout Gerrit van der schuijt ende -12-

17 folio 7 Aert Corneliszn Cuijcken schepenen der heerlijckheijt van Werckendam, oirconden ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert ende verschenen sijn meester Bastiaen Damen wonende alhier ende heeft hij compararant in de voorschreven qualiteijt gecedeert, ende getransporteert gelijck hij cedeert, ende transporteert bij desen naer rechte ende costume van den lande van Zuijt- Hollant, aan, ende ten behouve van Stoutge Corsten, ende Anneke Corsten kinderen van Corst Damen zaliger, daer moeder aff is Fijtge Jans, seecker huijs ende erve met alle t gene daer aan aert ende nagelvast is met de gerechticheijt met de gerechticheijt van de sloot staande, ende gelegen onder Werckendam, belent ten oosten de weduwe de weduwe van Arien Cloots, ten westen Bastiaen Wouterzn cumsius soo verre als den eijgendom van de voorschreven sloot is streckende streckende voor van s Heerenstraet aff, tot soo verre den eijgendom van de voorschreven sloot is, streckende met de gerechticheijt van de steech aan de oost zijde van t voorschreven huijs den vercooper sal gehouden sijn het voorschreven huijs, ende erve te leveren met de steech te leveren vrij, ende onbelast van alle Huisnummering Couvée collectie nr. 28 en

18 folio 7 versus hijpootquen renten tijnsen verpondingen soo ordinaris als extra ordinaris tot desen dage toe egeen uijtgesondert te vrijen ende te waren ende alle voorcommer ende voorplicht aff te doen die sij van rechtswegen schuldich is aff te doen tot den dag der leverantie toe behalve de gemeene dorpslasten, als mede een duijt des jaars die op sinte Maarten avont betaelt moet werden aen de eedele heer van Werckendam die den cooper tot sijnen laste is nemende, verders vrij alodiael goet # ende bekende den voorschreven vercooper van de coop van t voorschreven huijs geheel ende al voldaan te sijn den eersten penning metten lesten met de voorschreven somme van vier hondert gulden, van alles vrij gelt, soo dat den hij comparantgeen actie ofte pretentie meer op het voorschreven huijs en heft te pretenderen, onder te..u..chiatie volgens Costtume van de lande daer toe staende ten oirconden is dese opdracht bij schout ende schepenen geteeckent op den... januarij 1691 Gerrit van der Schuijt Aert Keijken Coop 400 : 40 e penning 10 : Verhooging Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes # alles volgens het selve aan de verkooper in date den 8 julij 1685, is op gedragen geweest van de voorschreven weduwe -14-

19 folio 8 Wij Boudewijn Boenes schout Cornelis Isbrantzn de Vries Jan de Gelder schepenen ende Anthonij Servaes Vermolen vervangende sijn suster Grietge Servaes Vermolen, jegenwoordigh beijde meerder jarigh sijnde met kennis ende approbatie van Aert de Geus ende ende Wouter Vermolen gewesen vooghden van de voorschreven meerder jarige kinderen daer vader aff geweest Servaes Vermolen, ende Maeijke Denis Bouwingh ende hebben sij comparanten naer rechte ende costume van Zuijthollant in de voorschreven qualiteijt gecedeert ende getransporteert gelijck sij cederen ende transporteren bij desen aan, ende ten behouve van Jan Barentzn Groenevelt woonende onder Almkerk ontrent vier hont grindinge met het drie jarigh houtgewas daer op staande ofte soo groot, ende kleijn het selve gelegen is, achter de koornmolen ten oosten eedele heer van Werckendam ten westen Bastiaan van den Heuvel weduwe ten noorden d heer van Werckendam ten zuijden Machtelt de Geus verders met soo danige conditie vrijdommen, ende servituijten als het voor date gepossideert ende beseten is geweest volgens de oude brieven -15-

20 folio 8 versus ende beseijden daer van sijnde waer naer den cooper hem sal hebben te reguleren, ende sijnde mede brengende, ende verteeghde sij comparanten ider in de voorschreven qualiteijt van de voorschreven grient aan, ende ten behouve van voornoemde Jan Barentzn Groenevelt sonder eenigh recht actie, ofte toeseggen, daer aan ofte op meer te behouden soo recht is voorts gelooffde sij comparant in de voorschreven qualiteijt de voorschreven grient te vrijen ende te waren ende alle voorcommer ende voorplicht aff te doen doen dien sij van rechtsweegen schuldich is aff te doen, tot den dage der leverantie toe behalve de gemeene dorpslasten moet altijt betaelt werden bij den cooper sonder iets aen sijn belooffde sonder tegen seggen, ten oirconde is dese opdraecht bij schout ende schepenen gesegelt ende onderteeckent, op den 10 e maarti 1691 Cornelis Isbrantsen de Vries Jan Teunis Gelder Coop 2 paeijen voor 179 : 40 e penning 4 10 Verhooginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Wij Boudewijn Boenes -16-

21 folio 9 schout, Henrick de Gelder ende Cornelis Isbrantzn de Vries, schepenen ende dat voor ons gecompareert ende verschenen is Wouter Maartenzn Visser mede wonende alhier den welcken bekende, wel, ende deuchdelijck schuldich te weesen, aan, ende ten behouve van de heer Adriaan Haaghoort notaris ende procureur tot Dordrecht, de somme van drie hondert ende veertich gulden capitael spruijtende uijt een notariale obligatie door hem comparant op den 27 e november 1690 ten behouve van den voornoemde Adriaen Haaghoort verleden ende gepasseert, die met het passeren van desen brieff wert gehouden voor gecasseert ende vernieticht, ende noch seventich gulden vijftich over verschot van de 40 e penning met de tiende verhooginge ende andere oncosten gevallen over het passeren van dese brieff, ende belooffde hij comparant de voorschreven capitale somme aan de voornoemde heer Haghoort, ofte den wettigen houder deses, te sullen betalen naer het verloope van een jaer naer date van deses, met de interesten van dien tegens vier ten hondert in t jaer van de voorschreven drie hondert veertich gulden t sedert den 27 e februari laest leden aff, ende van de -17-

22 folio 9 versus voorschreven seventich gulden vijfftich stuijvers, naer date deses aff, te reeckenen, tot de volle effectuele restitutie ende voldoeninge van het voorschreven capitael toe, daer voor hij comparant speciaelijck heeft verbonden eerstens een stuck grindinge gelegen onder Werckendam over de Backerskil, genaemt Wouter Teunisweer, groot ontrent seven hont, ofte soo groot ende kleijn het selve gelegen is, ten oosten de heer Bocxcel westen de erffgenamen van juffrouw Wevelinckhoven streckende uijt den noorden van de Backerskil tot aan Jan Quantis erve ofte grient toe ofte anders die met recht daer toe gelant mochte sijn, ende dan noch veijders de portien ofte gedeelte van de erffenissen ende naarlatenschappen hem comparant aanbestorven door doode ende overlijden van Jan ende Bastiaen van den Heuvel respective sijne oomen tot Werckendam overleden ende al bereijts in eijgendomme op hem vervallen, voor soo verre hij daer inne gerechticht is, welcke partien van erffenisse alsoo noch door de respective weduwe van de voornoemde Jan ende Bastiaen van den Heuvel in lijfftochte, ofte vruchtgebruijck beseten worden, ende dan noch -18-

23 folio 10 generael sijn comparants persoon ende alle sijnen goederen present ende toecomende, geene uijtgesondert die alle ende de keure van dien onderwerpende t verbant ende indicatuijre van allen rechten, ende rechteren, ten oirconden is dese rentebrieff, bij schout ende schepen voornoemt geteeckent op den 27 e augusti ano 1691 Hendrick de Gelder Cornelis Isbrantsen de Vries Capitael e penning 8 19 V hooginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boudewijn Wij Boudewijn Boenes schout Henrick de Gelder ende Cornelis Isbrantzn de Vries schepenen der heerlijckheijt van Werckendam ende Jan Teuniszn de Gelder mede schepenen alhier, ende bekende hij comparant voor hem sijn erven ende naarcomelingen wel, ende deuchdelijck schuldigh te wesen aan ende ten behouve van Boudewijn Boenes onsen schout, ende secretaris van Werckendam voorschreven, ofte den rechten Ick ondergeschreven secretaris van Werckendam verclaere bij dese ingevolge de quitantie en dorse van de orginele brieff van de heer meester... Scharp waer bij in mondelinge ontfangen is volgens verbael ende sententie van presentie een somme van ses hondert twee en dertich gulden elft stuijvers, ende waer hij consenteert dat het huijs ende grient in desen vermelt van dit voorschreven hijpoteecq wert ontslagen, houdende sijn verder pretentie op de erffenis in dese gemelt, ofte waer sulcx te raden sal werden. Actum den 25 e marij 1690 G. Rietvelt -19-

24 folio 10 versus thoonder deses de somme van ses hondert gulden van 40 grooten t stuck spruijtende uijt saecke van deuchdelijck geleende ende aangetelde gelde in rechte genoemt de nonnumeratie pecunia hem comparant van de effecte van dien wel houdende onderrecht bij de voornoemde schout voor hem comparant aan de eedele heer van Werckendam betaelt van vier jaer huijr van t wiels water onder Werckendam waer van het laetste jaer huijr verschenen is, geweest vroulichtemis den 2 e februarij 1690 laest leden hem comparant bekent, belovende derhalve hij comparant de voorchreven somme van ses hondert gulden wederom te restitueren op te leggen ende te betalen over een jaer naer date deses ende dat met den interest van dien tegens vijff gulden van t hondert in t jaer soo dat het eerste jaer interest verschenen, ende omme gecomen sijn den 12 e augusti in de jare 16 twee ende t negentich, ende dan soo voorts geduijren sal van jare tot jare tot de effectuele voldoeninge ende betalinge van t geheele hooftgelt met alle verloopen interesten van dien toe voor alle het gene voorschreven is, verbint hij comparant speciaelijck eerst -20-

25 folio 11 seecker huijs ende erve staande ende gelegen onder Werckendam over de haven belent ten oosten Pieter Janzn Emminckhoven ten westen Nuijt Corneliszn, ten noorden Euwittenwaart, ten zuijden Dirktge Lambert, noch een parthije grient mede gelegen onder Werckendam in Heermansweer belent groot ontrent vier hont belent te oosten Jan van den Heuvel s weduwe westen de weduwe Dirck Willemzn Cooijman ten noorden Dirck Cuijnen ende ten zuijden de weduwe van Bastiaen van den Heuvel, ende dan noch wijders de portien ofte gedeelte van de erffenisse ende naarlatenschappen hem comparant aanbestorven door doode ende overlijden van Jan ende Bastiaan van den Heuvel respective sijne oomen van sijn vrouws kant tot Werckendam overleden ende bereijt in eijgendome op hem vervallen voor soo verre hij daer toe gerechticht is, welcke parthijen van erffenisse, als noch de respective weduwe van Jan ende Bastiaen van den Heuvel in lijfftochte, ofte vrucht gebruijck beseten werden ende noch generaelijck sijn comparants persoon ende alle sijn andere goederen, hebbende ende vercrijgende, onderwerpende egene uijtge- Huisnummering Couvée collectie nr. 15H -21-

26 folio 11 versus sondert onderwerpende deselve ten bedwange van aller rechten ende rechteren ende specialijck den eedele hove van Zuijt Hollant metten costen hier omme te doen, ten oirconde soo hebben wij schepenen voornoemt dese brieff gesegelt ende onderteeckent op den 27 e augusti ano 1691 Hendrick de Gelder Cornelis Isbrantsen de Vries Capitael 600 : 40 e penning 15 : Verhooging Wij Boudewijn Boenes schout Dirck Cuijnderzn de Gront ende Aert Cuijcken schepenen ende Arien Teuniszn Boot, ende heeft hij comparant naar rechte, ende costume van Zuijthollant gecedeert ende getransporteert gelijck hij cedeert ende transporteert bij desen, aan, ende ten behouve van Jop Pieterszn mede wonende alhier ontrent drie hont grindingen sijnde den eijgendom met het houtgewas daer op staende ofte soo groot ende kleijn het selve gelegen is op de Backerskil genaemt de Ses Roeijen belent ten oosten Brouwerswaert -22-

27 folio 12 ten westen Kerckenweer, noorden de Kil zuijden Jan Quantis, ende voorts met soo danige conditie vrijdommen ende servituijten als het de voorschreven Arien Boot ende sijn voorsaten gepossideert ende beseten hebben volgens de oude brieven ende bescheijden daer van sijnde waer naer den cooper hem sal hebben te reguleren voorts moet den vercooper de voorschreven grindingen leveren vrij, ende onbelast ende alle voorplicht ende voorcommer aff te doen dien sij van rechts wegen schuldich is aff te doen tot den dage der leverantie toe behalve de gemeene dorpslasten die den cooper tot sijne lasten sal moeten nemen, compareerde mede voor schout ende schepenen capiteijn Henrick de Gelder ende Gijsbert Hacker samen gehijpoteeckeerde op de voorschreven grient ende verclaarde te samen ider in haer reguard de voorschreven grient van t hijpoteeq ende sijne hare naarcomelingen te ontslaen sonder iets op de voorschreven grient bekennen te pretenteren maer laten de volle eijgendom aan coop, soo staende in Werckendam ten oirconde -23-

28 folio 12 versus der waarheijt ende bekende de voornoemde Arien Boot van de voorschreven grient geheel ende al voldaen te sijn als mede gehijpoteecqueerde, sonder op de voorschreven grient iets meer te hebben te pretenteren, actum den 7 e november 1691 Dirck de Gront Aart Keijken Coop 60 : 40 e penning 1 10 Verhooging Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Wij Aert Cuijcken ende Gerrit Corneliszn Kievit van der Schuijt schepenen der heerlijckheijt van Werckendam oirconden ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert ende verschenen is Stoffel Cuijnderzn de Gront ende bekende hij comparant voor hem sijn erven ende naarcomelingen wel ende duchdelijck schuldich te weesen aan ende ten behouven van Boudewijn Boenes schout, ende secretarias van Werckendam, ofte den rechten toonder deses, de somme van een -24-

29 folio 13 hon t negentich gulden vier stuijvers spruijtende uijt saecke van vier jaren huijr van het Slick toecomende eedele heer van Werckendam, welck somme de voornoemde schout aan de eedele heer heeft betaelt voor hem comparant ende noch elff gulden van de oncosten van de brieff, soo passeren zegel 40 e penning ende verhooginge als andere oncosten gevallen, belovende der halven hij comparant de voorschreven somme van een hondert twee gulden vier stuijvers wederom te restitueren op te leggen ende te betalen alen over een jaer naer date deses ende dat met den interest van dien tegens vijff gulden van t hondert in t jaer soo dat het eerste jaer interest verschenen ende omme gecomen sal sijn de eersten december1692 ende dan soo voorts geduijren sal van jare tot jare tot de volle betalinge toe voor alle het gene voorschreven is verbint hij comparant speciaelijck eerst seecker parthije grient groot ontrent vier hont ofte soo groot ende kleijn het selve gelegen is in t Kerckeweer oosten de putten, ten westen Arien Boot ten noorden de heer van Werckendam ten zuijden Arien Boot Willem Joncker voorts sijn comparants persoon ende generaelijck alle sijne andere goederen hebbende ende vercrijgende ende onderwerpende -25-

30 folio 13 versus deselve ten bedwangh van allen rechten ende rechteren ende speciaelijck den eedele hove van Hollant mette costen hier omme te doen ten oirconden is dese rentebrieff bij Aert Cuijcken geteeckent, vervangende Gerrit van der Schuijt sijn confraten die deselve beijde hebben onderteeckent ende gesegelt den 6 e december 1691 Aert Kuijcken Gerrit van der Schuijt Capitael e penning Verhooging Wij Jan Teuniszn Gelder ende Dirck de Gront en Leenman mede beijde schepenen der heerlijckheijt van Werckendam oirconden ende getuijgen dat voor ons in eijgen persoon gecompareert ende verschenen is Jan Gijsbertzn Lou mede wonende alhier, ende bekende hij comparant van hem sijn erffven ende naarcomelingen wel ende deuchdelijck schuldich te weesen, aan, ende ten behouve van de schout Boudewijn Boenes onsen schout ende secretaris van Werckendam ofte den rechten thoonder deses de somme van tachtich gulden spruijtende uijt saecke soowel aangetelden gelde als verpondinge, beloovende derhalven hij comparant des voorschreven somme van tachtich gulden wederom te restitueeren op Censentive ND ondergeschreven dat dese rente protocolle nog werde gerooijert actum den 25 e januarij 1708 G. van Rietvelt. -26-

31 folio 14 te leggen, ende te betalen over een jaer naer date deses, ende dat met den interest van dien jegens vijff te hondert in t jaer met conditie nochtans in dien hij comparant de interesten binnen de voors tijt van acht weeken niet comt betalen sal moeten betalen tegens ses ten hondert in t jaer te reeckenen, alles vrij gelt sonder eenige cortinge te mogen doen welcke interest sijn aanvangh heeft genomen de 11 e april deses jaers 16 e twee ende t negentich soo dat het eerste jaer interest verschenen ende omme gecomen sal sijn den 11 e april 1693 toecomende, ende dan soo voorts geduijren sal van jare tot jare totte volle effectuele voldoeninge ende betalinge van t geheele hooftgelt mett alle de te verloopen interesten van dien toe, ende sullen parthijen soo in t opeijsschen als aff leggen malcanderen drie maanden te vooren waarschouwen, voor alle t gene voorschreven is, verbint hij comparant speciaelijck seecker huijs, ende erve staande ende gelegen onder Werckendam, belent ten oosten Jacob Heijmans, te westen Dirck Willems weduwe, noorden s Heerenstraat, ten zuijden de Keijsersstraet, noch sijn verbint hij comparant sijn gerechticheijt in de steech gemeen hebben met de weduwe van Dirck Willemzn Cooijman streckende van Keijsersstraet tot de swemsloot toe belent ten oosten Jan Joriszn westen Huisnummering Couvée collectie nr

32 folio 14 versus Willem van den Heuvel voorts sijn persoon ende generaelijck alle sijne andere goederen onderwerpende deselve ten bedwangh van allen rechten ende rechteren ende speciaelijck den eedele hove van Zuijthollant mette costen hier omme te doen, ten oirconden is dese rentebrieff schepenen ende leenmannen geteeckent den 11 e april 1692 Jan de Gelder Dirck de Gront Somme 80 gulden 40 e penning 2 0 Verhooginge Wij Boudewijn Boenes schout Jacob van den Heuvel Dirck de Gront schepenen ende dat de kinderen van Lijntgen Corsten met namen Joost Corsten Stam, Teuntge Corsten Stam in houwelijck hebben Teunis Cornelis Keijser # vervangende haer susters met namen, Aechtgen ende Niesken Corsten Verdoorn daer vader aff is geweest Corst Stam, van de twee eerste kinderen ende van de laetste Corstiaan Verdoorn, ende moeder aff is geweest van alle vier de kinderen Lijntge Bastiaans ende hebben in de voorschreven qualiteijt met toestaen van de crediteuren gecedeert # vervangende sijn swager Joost Stam ende sijn voorschreven susters -28-

33 folio 15 ende naar rechte ende costume van Zuijthollant ende opgedragen gelijck sij cederen opdragen bij desen seecker huijs ende erve staande ende gelegen onder Werckendam, belent ten oosten Catalina van Loon, ten westen Willem den Backer streckende voor van s Heerenstraat aff tot de sloot van de domenees booghgaert toe, aan, ende ten behouve van meester Pieter Volten schoolmeester tot Sleeuwijck, ende dat met alle appendentie dependentie ende servituijten volgens de oude brieven daer van sijnde alles gelijck het voor date gepossideert ende besteten is geweest, waer naer den cooper sal hebben te reguleren voorts moeten de vercoopers het voorschreven huijs ende erve leveren vrij, ende onbelast, ende alle voorcommer ende voorplicht aff te doen dien hij van rechtswegen schuldich is aff te doen tot den dage der leverantie toe behalve den gemeene dorpslasten soo ordinare als extra ordinare comen tot lasten van de cooper, ten oirconde is dese rente opdracht bij schout ende schepenen geteeckent, den 1 e september 1692 Coop 300 : 40 e penning 7 10 Verhooginge Huisnummering Couvée collectie nr. 17 Wij uts ende dat voor ons is gecompareert -29-

34 folio 15 versus meester Pieter Volten schoolmeester tot Sleeuwijck, ende heeft hij comparant naer rechte ende costume van Zuijthollant gecedeert ende getransporteert gelijck hij cedeert ende transporteert bij desen aan, ende ten behouve van Teunis Corneliszn Keijser in houwelijck hebbende Teuntge Corsten ende heeft seecker huijs ende erve staande ende gelegen binnen Werckendam belent ten oosten Cathalina van Loon westen Willem den Backer streckende voor van s Heerenstraat aff, tot de sloot van de domenees booghaert toe, voorts met soo danige conditie vrijdommen ende servituijten als de oude brieven ende bescheijden daer van sijnde als ene de een rente van een duijt s jaers tot voordeel van de eedele heer van Werckendam, verders moet den vercooper het voorschreven huijs ende erve leveren vrij ende onbelast soo van ordinaris als extraordinaris verpondingen tot den dage der leverantie toe, behalven de gemeene dorpslasten die den cooper tot sijnen lasten moeten nemen egeen uijtgesondert ten oirconde bij schout ende schepenen geteeckent, actum uts Jacob van den Heuvel Dirdk de Gront Coop 300 : 40 e penning Verhooging Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Huisnummering Couvée collectie nr

35 folio 16 Wij Boudewijn schout Jacob Gerrit Cornelis Schuijt, ende Aert Cuijcken schepenen der heerlijckheijt van Werckendam ende Arien Stoffelen de Gront Gerrit Gerrit Gerrit Pieterzn Hollander in houwelijck hebbende Anneke Stoffelen Claes Aertzn de Geus in houwelijck hebbende Pietertge Stoffelen # ende bekende sij comparanten voor haer selven ende naarcomelingen een vooral principael onder renunchiatie van de benefitie ordinis divisionis wel ende deuchdelijck schuldich te wesen aan ende ten behouve van Dirck de Gront schepen alhier de somme van vijff ende tachtich gulden spruijtende uijt saacke van deuchdelijck geleende ende aangetelde gelde versaackende daaromme de exceptie van onaangetelde gelde, belovende derhalve sij comparanten de voorschreven somme van vijff ende tachtich gulden wederom te restiueren op te leggen ende te betalen over een jaer naer dato deses, ende dat met de interest van dien tegens vijff gulden van t hondert in t jaer soo dat het eerste jaer interest verschenen ende omme gecomen sal sijn, den 28 e october 1693 en dan soo voorts geduijren sal van jare tot jare totte effectuele voldoeninge ende # Cijnder Stoffelen ende Neeltge Stoffelen -31-

36 folio 16 versus betalinge van t geheele hooftgelt met alle de verloopen interesten van dien toer, voor alle het gene voorschreven is verbinden sij comparanten gesamentlijck eerst seecker huijs ende erve, stande binnen Werckendam, ten oosten het huijs van Teunis Lambertzn, westen Cornelis Isbrantzn de Vries streckende voor van s Heerenstraat tot de haven toe voorts haar comparanten persoonen ende goederen hebbende ende vercrijgende onder werpende deselve ten bedwangh van allen rechten ende rechteren, mette costen hier omme te doen, compareerde mede voor ons schout ende schepenen Stoffel Cuijndertzn de Gront ende verbint voor de voorschreven somme van penningen seecker parthije twee jarich # hout gewas gelegen in t Breetweer oosten de weduwe van Bastiaan van den Heuvel westen het Nonneweer, ten zuijden de voornoemde weduwe, ten noorden de Molesloot ende alles onder verbant ende met gelijcken constuctie als voorschreven is, ten oirconden is dese rentebrieff bij schout ende schepenen gesegelt ende geteeckent den 28 e october 1692 Gerrit van der Schuijt Aert Kuijck Capital e penning Verhooging Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes # met expresse conditie soo het voorschreven capitael niet wert affgelost dat hij comparant wanneer het voorschreven houtgewas vier jaren out wert selffs mogen vercoopen ende om de voorschreven somme soo veel het gelt op t capitael aff te lossen. Huisnummering Couvée collectie nr

37 folio 17 Wij Boudewijn Boenes schout, Jan de Gelder ende Aert Cuijcken schepenen der heerlijckheijt van Werckendam, oirconden Arien Huijgen, ende Jacob Corneliszn Keijser in houwelijck hebbende Leijghtgen Huijgen # mitsgaaders de armbroeders van Werckendam ende de Wercken, als onderhoudende het kint van Cornelis Boer, ende Johanna Huijge, ende de schout Boenes als oppervooght van de weesen, ende hebben sij comparanten naer rechte ende costume van Zuijthollant in de voorschreven qualiteijt gecedeert, ende getransporteert gelijck sij comparanten cederen ende transporteren bij desen, aan, ende ten behouve van Capiteijn Hendrik de Gelder ontrent vijff hont grindinge, ofte soo groot, ende kleijn het selve gelegen onder Werckendam, ten oosten schout Backers weduwe, ten westen Jan van den Heuvel weduwe ten noorden Dirck de Gront, ten zuijden de kille voorts alles volgens de oude brieven daer van sijnde ende de voornoemde Huijgh Arienzn beseten heeft, ende verteeghde # verangende Arien Chielen van Es, als vooght van de onmondige kinderen -33-

38 folio 17 versus sij comparanten in de voorschreven qualiteijt aan, ende ten behouve van de voornoemde capiteijn de Gelder sonder eenigh recht actie ofte toeseggen daer aan, ofte op meer te behouden soo recht is, voorts beloofffde sij comparanten de voorschreven grient te vrijen ende te waren ende alle voor commer ende voorplicht aff te doen, dien sij van rechtswegen schuldich sijn aff te doen, tot den dage der leverantie toe behalve de gemeene dorpslasten die den cooper tot sijnen lasten sal moeten nemen, ten oirconde is dese opdracht bij schout ende schepenen gesegelt ende onderteeckent, den 8 e november 1692 Aert Keijken Jan de Gelder Coop 106 : 40 e penning 2 13 Verhooginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Wij Boudewijn Boenes schout Cornelis Lambertzn de Gelder ende Jan Joriszn de Gront schepenen der heerlijckheijt van Werckendam ende oirconde dat voor ons in eijgen persoon gecompareert ende verschenen is -34-

39 folio 18 Arien Jordenzn den ouden voor hem selven Teuntgen Claes weduwe van Arien Jordenzn de Jonge soo voor haer selven als mede als moeder en vooghdesse van haer minderjarige kinderen geprocreert bij den voorschreven Arien Jordenzn de jonge geassisteert met den voornoemde Arien Jordenzn den ouden, als bij deselve Teuntge Claes tot vooght gecoren sijnde over haer voorschreven kinderen mitsgaaders Jan Cloots als getrout hebbende Cijtge Jordens ende Bastiaan Arienszn Cloots als in houwelijck hebbende Aeghtgen Jordens alle kinderen, ende erffgenamen van wijlen Jorden Arienszn ende Lijske Foppen in haer leven echte luijden wonende in de Wercken # ende hebben sij comparanten in de voorschreven qualiteijt naer rechte ende costume van Zuijthollant gecedeert ende getransporteert gelijck sij cederen, ende transporteren bij desen aan # ende te behouve van de eedele heer ende meester Mathijs Pompe schepenen der stadt Dordrecht ontrent drie ende een halff hont grient, ofte soo groot ende kleijn het selve is, ende soo danigh het selve bij haer is beseten, alles volgens de oude brieven ende bescheijden daer van sijnde sijnde de voorschreven drie ende half hont gelegen in Eeuwittenwaart onder Werckendam belent ten oosten de heer cooper selffs, ten westen Bastiaen de Timmerman ende de Graeffelijckheijt ten zuijden de gemelte heer cooper, ende ten noorden de Merruwe ende de voorschreven Graeffelijckheijt, ende verteeghde sij comparanten in de voorschreven qualiteijt van de voorschreven vier d alff mergen hont grient, aan ende ten behouve van de voornoemde heer Pompe, sonder eenigh # alle te samen haer luijden sterck maeckende ende deratocaverende over de geseijde minderjarige kinderen # ider voor een gerechte vierde part -35-

40 folio 18 versus actie, ofte toeseggen daer ofte op meer te behouden soo recht is, voorts geloofde sij comparanten de voorschreven grient te vrijen ende te waren ende alle voorcommer ende voorplicht aff te doen dien sij van rechtswegen schuldich sijn aff te doen tot den dage der leverantie toe behalven de gemeene dorpslasten die den heer cooper tot sijnen lasten sal moeten nemen, ende bekende sij comparanten gesamentlijck van de coop van de voorschreven grient geheel ende al voldaan te sijn den eersten penning metten lesten uijt handen van de voorschreven heer cooper, ten oirconden is dese opdracht bij schout ende schepenen geteeckent den 22 e marti 1693 Cornelis de Gelder Jan Jorissen de Gront Coop 150 : 40 e penning 3 15 Verhooginge Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Wij Boudewijn Boenes schout meester Barnardus van Gelder ende Bastiaen de Vries schpenen der heerlijckheijt van Werckendam oirconden ende Henrick Brasch in houwelijck hebbende Lijntgen Ariens van Helden, ende de voornoemde meester van Helden te samen erffgenamen van meester Adriaan van Helden haer -36-

41 folio 19 vader zaliger ende hebben sij comparanten naer rechte ende costume van Zuijdhollant gecedeert ende getransporteert gelijck sij cederen, ende transporteren bij desen aan, ende ten behouve van Lijsbet Bastiaens de Graaff meerderjarige naargelaten dochter van Bastiaan de Graeff daer moeder aff is Jannetge Pieters seecker huijs ende erve staande ende gelegen binnen Werckendam, ten oosten Jan de Smit westen de Kercksteegh ten noorden s Heerenstraat, met soo danige conditien vrijdommen ende servituijten, als het de voornoemde van Helden zaliger voor date gepossideert, ende beseten is geweest volgens de oude brieven, ende bescheijden daer van sijnde waer naer de coopster haer moet reguleren, ende verteeghde sij comparanten in de voorschreven qualitijt van t voorschreven huijs, ende erve, aan, ende ten behouve van de voornoemde Lijsbet Bastiaens de Graaff sonder eenigh recht actie ofte toeseggen daer aan, ofte op Huisnummering Couvée collectie nr

42 folio 19 versus te behouden soo recht is, voorts belooffde sij comparanten het voorschreven huijs te vrijen ende te waren, ende allen voorcommer ende voorplicht aff te doen dien sij van rechtswegen schuldich is aff te doen, tot den dage der leverantie toe, behalve de gemeene dorpslasten die den cooper tot sijnen lasten sal moeten nemen # voor de somme van vier hondert t sestich gulden te betalen, in paeijen, ofte termijnen volgens de coopceel daer van sijnde breeder gemelt ten oirconden hebben is dese opdracht bij schout ende schepenen geteeckent den 19 e meij ano 1693 # ende heeft de voorschreven coopster het voorschreven huijs gecocht Bernardus van Helden Bastaen de Vries Mij gegenwoordigh als schout ende secretaris B. Boenes Coop e penning Verhooginge De 40 e penning betaelt Wij Boudewijn Boenes Schout Henrick van den Heuvel, ende Jan Joris de Gront schepenen der heerlijckheijt van Werckendam ende Grietge Willems Cooijman weduwe van Corstiaan de Vries van den Heuvel voor haer selve, Hermen Baggerman in houwelijck hebbende -38-

43 folio 20 Maeijken Corstiaans van den Heuvel Willem van den Heuvel, Arien Corsten van den Heuvel ende Teunis van den Heuvel alle meerderjarige, te samen kinderen ende erffgenamen van de voornoemde Corstiaan van den Heuvel, ende bekende sij comparanten gesamentlijck wel ende deuchdelijck schuldich te weesen, voor haer ende hare naarcomelingen, aan ende ten behouve van de heer Davit Lullius predicant tot Almkerk, ofte den rechten thoonder deses de somme van vijff hondert carolus gulden van 40 grooten stuck, spruijtende uijt saecke van deuchdelijck geleende ende aangetelden gelden remunichierende derhalven sij comparanten van de exceptie de nonnumerato pecunia, haer van de cracht van dien houdende onderrecht belovende der halven sij comparanten de voorschreven somme van vijff hondert gulden, wederom te restitueren op te leggen ende te betalen over een jaer naer date deses ende dat met den interest van dien tegens vijff gulden tien ses stuijvers van t hondert in t jaer, met expresse conditie soo sij comparant alle jaren de intereste connen betalen een vierdeel jaers naer den verschijndach sullen mogen volstaaen met interest tegens vijff ten hondert waer van het eerste jaer interest verschenen ende omme gecomen sal sijn den 10 e junij -39-