Kwaliteitscontrole mest- en co-producten in Vlaanderen

Transcriptie

1 Kwaliteitscontrole mest- en co-producten in Vlaanderen Wim Vanden Auweele Vlaco vzw Interreg Biorefine Workshop 15 januari 2015

2 Inleiding: Vlaco Wetgevend kader Inhoud Inhoud kwaliteitscontrole Onderzoek en karakterisatie van de eindproducten

3 1. Vlaco vzw Opgericht in 1992, vzw, onafhankelijke organisatie Beleidsuitvoering, afzet van compost gekoppeld aan kwaliteitsopvolging Ledenorganisatie o >90 leden met activiteiten gerelateerd aan beheer van organisch-biologische stromen Preventie / inzameling / biologische verwerking Vertegenwoordigers van de Vlaamse Overheid (OVAM), gemeentes en IGSV, professionele verwerking Sinds 1998: kringloopbeheer, zowel thuis als professioneel Sinds 2004 uitvoering VLAREA: kwaliteitsopvolging en -controle van biologische verwerking van organisch-biologische afvalstoffen => keuringsattest als voorwaarde voor toepassing als grondstof (meststof of bodemverbeterend middel) = einde afvalfase Diversificatie eindproducten van biologische verwerking: gebruik Sinds 2012: duurzaam beheer materiaalkringlopen en afval Vlaco = erkende kwaliteitscontrole-organisatie

4 Materialenkringloop

5 ton Selectieve inzameling en verwerking gft-compostering groencompostering co-verwerking oba co-verwerking secundaire grondstoffen co-verwerking energiegewassen co-verwerking mest

6 Omvang Vlaco-kwaliteitscontrole Activiteiten 2013 Aantal bedrijven: 85 Aantal bedrijfsaudits: 86 Aantal staalnames: 420 Aantal keuringsattesten: 206

7 2. Wetgevend kader Van productie tot afzet VLAREM: Milieuvergunning voor de verwerking VLAREMA: statuut grondstof (OVAM-VLACO) Europese Verordening dierlijke bijproducten (1069/2009) KB Meststoffen (FOD Leefmilieu) Mestdecreet (VLM) Op elkaar afgestemde reeks van erkenningen attesten voor Vlaamse eindproducten Analyses en normering worden optimaal op elkaar afgestemd (o.a. geïntegreerd kwaliteitshandboek)

8 2. Wetgevend kader VLAREMA: duurzaam beheer materiaalkringlopen en afval Bevoegde overheid = OVAM Voorwaarden aanwending als grondstof bouwstof bodem meststof/bodemverbeterend middel Scope: Biologische verwerking (compostering, vergisting) Samenstellingsvoorwaarden zware metalen organische verontreiniging Gebruiksvoorwaarden (/ha/jaar) Verplichting: grondstofverklaring of keuringsattest Keuringsattest: systeem van onafhankelijke certificering

9 2. Wetgevend kader Dierlijke Bijproducten (EG 1069/2009 EU 142/2011) Erkenning van bedrijven via controle door de bevoegde overheden op: Plaats van uitvoering Inputstromen o Toegelaten DBP Procesvoering o Hygiënisatievoorwaarden: temperatuur/tijd + registratie o Deeltjesgrootte o Indeling productielocatie Controle op de eindproducten Salmonella E. coli of Enterobacteriaceae (minstens) 4 analyses per jaar

10 2. Wetgevend kader KB Meststoffen ( ) Verhandelen als meststof, bodemverbeterend middel, teeltsubstraat of zuiveringsslib Ontheffing (compost, digestaat, ) Toelating (zuiveringsslib) Bevoegde overheid: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Controle door FAVV Toekomst: EU Fertiliser Regulation

11 2. Wetgevend kader: End of Waste Voorbereidend: rapport JRC: End of Waste criteria voor compost en digestaat Niet louter eindcontrole op de samenstelling Geïntegreerde benadering: kwaliteit van input, verwerkingsproces, output en toepassing Onafhankelijke kwaliteitscontrole via audit, staalname en analyse Per productie-eenheid, per eindproduct EoW criteria => meststof / bodemverbeterend middel Principes: over nemen in Fertiliser Regulation Nu al ingebouwd in ECN-QAS en Vlaco-QAS

12 3. Inhoud Vlaco-kwaliteitscontrole Inputstromen en acceptatieprotocol Risico-analyse inputstromen (indeling, herkomst, analyses) Limitatieve inputlijst: FOD Leefmilieu, End of Waste, ECN-QAS Geen intentionele verdunning Registratie en traceerbaarheid Procesvoering Optimalisatie proces, monitoring kritische procesfactoren Hygiënisatie en homogenisatie Kwaliteitsopvolging eindproducten Landbouwkundige en milieukundige parameters Onafhankelijke monstername Geaccrediteerde en erkende laboratoria (VITO-OVAM-VLM) Beredeneerd gebruik van eindproducten Gebruikstoepassing, samenstelling, dosering K W A L I T E I T S H A N D B O E K

13 3. Inhoud Vlaco-kwaliteitscontrole Autocontrole door de producenten Kwaliteitshandboek => procedures Interne audits en eigen staalnames Externe onafhankelijke controle door Vlaco Vlaco = erkend als certificeringsinstelling, erkend staalnemer Minstens 1 audit per jaar Checklist met controlepunten Non-conformiteitenverslag => nood aan actieplan Staalname en analyse: frequentie in functie van capaciteit Globale beoordeling keuringsattest Algemeen Reglement van de Certificering ECN-Quality Assurance Scheme

14 3. Vlaco-keuringsattest

15 3. Erkenning dierlijke bijproducten

16 3. FOD-ontheffing

17 3. Uitgevoerde analyses Monstername en analyses onder erkenning (ringtesten/audits), methodes gestandaardiseerd via CMA-BAM met ref. naar EN, ISO, HORIZONTAL analysepakketten: Pakket meststof/bodemverbeterend middel Droge stof, organische stof, EC, ph(h 2 O), chloriden, totale N, NH 4 -N, NO 3 -N, totaal P 2 O 5, K 2 O, MgO, CaO, SO 3, onzuiverheden > 2mm, steentjes > 5mm, kiemkrachtige zaden, rijpheidsgraad, respiratie Pakket milieukundige parameters (VLAREMA) Zware metalen (Cd, Cu, Cr, Ni, Pb, Zn, Hg, As), organische verontreiniging (PAK, PCB, ) Microbiologische parameters E. coli, Salmonella

18 3. Uitgevoerde analyses

19 4. Onderzoek en karakterisatie van de eindproducten Productdifferentiatie en ondersteuning afzet Project DuPoCo: duurzame potgrond op basis van groencompost en andere gerecycleerde materialen Opzakken Vlaco-compost + Vlaco-potgrond Gedroogd digestaat voor gebruik in de particuliere sector en groenvoorziening: behalen van een FOD-ontheffing Projectvoorstel: Digestaat op maat

20 4. Onderzoek en karakterisatie van de eindproducten Productkarakterisatie Compost en digestaat Meststof of Bodemverbeterend middel Nutriënten en organische stof Incubatieproeven: N- en C-mineralisatie Potproeven voor beschikbare P en K Rapport productkarakterisatie : website Vlaco

21 4. Onderzoek en karakterisatie van de eindproducten Veld- en demoproeven compost en digestaat

22 4. Onderzoek en karakterisatie van de eindproducten Proef nacompostering van digestaat Dikke fractie, gedroogd digestaat

23 Vragen?