NIEUWSBRIEF VAN SGBO JUNI 2006 NR. 1

Transcriptie

1 SGBO NIEUWSBRIEF VAN SGBO JUNI 2006 NR. 1 IN DIT NUMMER: Besturen is een voorrecht / ADVIES: Met hulp van SGBO prestatieafspraken bereikt / Veiligheidsambassadeur huiselijk geweld / Moerdijkers bepalen hun eigen toekomst / ONDERZOEK: Uitstroomonderzoek raadsleden / Den Haag de klantgerichtste! / TRAINING: Persoonlijk leiderschap / PRODUCTONTWIKKELING: Gereedschapskist WMO steeds voller / IMPLEMENTATIE: Handreiking bij preventief jeugdbeleid

2 BESTUREN IS EEN VOORRECHT Lokale bestuurders krijgen steeds meer taken en verantwoordelijkheden toevertrouwd. Nieuwe wetten, zoals de Wmo, geven gemeenten enerzijds meer mogelijkheden voor het leveren van maatwerk in zorg en aandacht voor hun burgers. Maar ze vragen ook van bestuurders een heldere visie en efficiënte implementatie in de gemeentelijke organisatie. Als SGBO ondersteunen wij het lokale bestuur, aanpalende not for profit organisaties en de rijksoverheid hierbij met een steeds groeiend aanbod van praktische en innovatieve producten en diensten. Wij bieden een veelzijdige one-stop-shop waar gemeenten, provincies, regionale samenwerkingsverbanden, politie en woningcorporaties inmiddels voor alle aspecten van hun bestuurlijke en organisatievraagstukken aankloppen. Met Oogpunt, de nieuwsbrief waarvan u nu het eerste nummer in handen heeft, willen wij de band met u versterken. Ook willen we u via Oogpunt informeren over actuele ontwikkelingen en over ons aanbod dat u kan helpen alle veranderingen succesvol in uw organisatie te concretiseren. Kwaliteit van bestuur kweekt vertrouwen bij de burger. Dat is het fundament van de publieke zaak. SGBO reikt de hulpmiddelen aan die goed en betrouwbaar bestuur mogelijk maken. Met gedegen onderzoeken, scherpe analyses en inspirerende adviezen helpen wij draagvlak voor uw plannen te creëren. Een buitenstaander laten kijken naar het functioneren van uw werkprocessen en dienstverlening is altijd verhelderend. Onder onze adviseurs vindt u kopstukken uit de wereld van het openbaar bestuur met een grote kennis van de processen van overheidsorganisaties en een goed gevoel voor politieke verhoudingen. Toch zijn zij genoeg buitenstaander om u een frisse blik te kunnen leveren. Met ruim vijfenveertig professionele adviseurs en onderzoekers op elk van de gemeentelijke beleidsterreinen maken wij onze claim op kwaliteit en veelzijdigheid waar. Meewerken aan de kwaliteit van openbaar bestuur zien wij als een voorrecht. Liefde voor de publieke zaak is bij ons dan ook een functie-eis. Integriteit, transparantie, duurzaamheid en onafhankelijkheid zijn gewaarborgd, waarbij we de verhouding tussen beloning en resultaat altijd scherp in de gaten houden. Wij hopen van harte dat deze eerste SGBO nieuwsbrief u zal inspireren. Mariëtte Glim, directeur SGBO

3 MET HULP VAN SGBO PRESTATIEAFSPRAKEN BEREIKT Voor het eerst zijn oplossingen voor knelpunten in het woningbouwbeleid van de gemeenten Ommen en Hardenberg verankerd in prestatieafspraken met woningcorporaties. Het woningaanbod wordt nu afgestemd op de grotere behoefte van bewoners aan sociale koop- en huurwoningen. De adviseurs van SGBO helpen de belangen van overheid, burger en marktpartijen op elkaar af te stemmen. Tot de beleidsplannen die SGBO met de gemeenten Ommen en Hardenberg opstelde, behoort ook de Woonvisie die de basis vormt voor de prestatieafspraken. SGBO adviseerde hoe met de verschillende belangen om te gaan. Jan Sinke, directeur van de Ommense woningcorporatie De Veste zegt: Deze prestatieafspraken zijn een belangrijke erkenning van de kentering in woonbehoeften in onze gemeente. Wethouder Douwe Prinsse van Hardenberg over de rol van SGBO bij de totstandkoming van de afspraken: SGBO weet waarover ze spreken. Daardoor is er een goede overeenkomst tot stand gekomen. Die is voor de gemeente een belangrijke richtinggever. Jan Sinke ADVIES VEILIGHEIDSAMBASSADEUR HUISELIJK GEWELD Huiselijk geweld is een ernstig probleem niet alleen voor slachtoffers, maar zeker ook voor gemeenten die vroeg of laat met de gevolgen te maken krijgen. Het ondersteuningsprogramma Aanpak Huiselijk Geweld van de VNG/ SGBO is gemeenten van dienst bij het ontwikkelen van beleid en het opstellen van maatregelen. Jaarlijks wordt gemeten hoe de situatie is en welke ondersteuning door gemeenten verder gewenst is. Annette van Delft is veiligheidsambassadeur namens SGBO. Het programma ondersteunt écht, weet ze. Zij bezoekt gemeenten die advies behoeven. Soms is één gesprek genoeg voor een bestuur om verder te kunnen, soms adviseer ik er een consultant bij te roepen, bijvoorbeeld om een plan van aanpak met ze te maken. De toegevoegde waarde van de veiligheidsambassadeur? Mevrouw van Delft: Ik ben zelf bestuurder. Voormalig burgemeester en wethouder, nu weer wethouder te Landerd. Ik ken de dynamiek van openbaar bestuur en discussieer mee op gelijk niveau. Ik kan dus collega-bestuurders inspireren met mijn specifieke ervaring op dit lastige terrein. MOERDIJKERS BEPALEN EIGEN TOEKOMST Een gemeente met elf kernen met ieder een sterke eigen identiteit: hoe kun je daar samenhangend beleid maken om de leefbaarheid te versterken? Marjolein De Wit, wethouder: Er zijn veel meer gemeenten die individuele dorpsontwikkelingsplannen maken. Maar onze aanpak op advies van SGBO gaat verder: wij wilden een plan voor alle elf kernen, opgesteld door de bewoners zelf. De mensen van SGBO hebben de bewoners van de dorpen geholpen bij het opstellen van de plannen voor de kortere en langere termijn. SGBO organiseerde onder andere discussiebijeenkomsten over de leefbaarheid in de toekomst en fungeerde als penvoerder van de bewoners. De bewoners hebben hun plannen aan het gemeentebestuur overhandigd, en wij hebben er een actieprogramma van gemaakt. Zaken die direct konden worden uitgevoerd hebben we ook direct aangepakt, andere worden later vanuit het totaalplaatje ingevuld. De aparte plannen geven ons als gemeentebestuur bovendien een goed inzicht in het het wel een wee van de kernen. Daarmee kunnen wij verder beleid ontwikkelen, bijvoorbeeld op gebieden als wonen, accomodaties, subsidieverstrekkingen en verkeer. Eind 2006 is het project afgerond. Dan kan de gemeente bekijken hoe ze moet omgaan met de dure publieke voorzieningen die nu nog in elke kern beschikbaar zijn. De èchte discussie tussen de gemeente en de verschillende groepen inwoners zal dan echt beginnen. Maar door deze aanpak hebben alle partijen in ieder geval overduidelijke informatie, waarmee een stevige basis is gelegd voor het spannende vervolg.

4 ONDERZOEK UITSTROOMONDERZOEK RAADSLEDEN Wat kunnen we leren van de vorige generatie raadsleden? Hoe kijken zij terug op het raadwerk en waarom zijn ze gestopt? Over deze vragen gaat het omvangrijke uitstroomonderzoek onder voormalige raadsleden, dat SGBO uitvoert voor het ministerie van BZK. Het is een opinieonderzoek, zegt Thomas Zandstra, opdrachtgever namens het ministerie. We willen duidelijk krijgen hoe uitgetreden raadsleden terugkijken op hun functioneren en op dat van de raad. De onderzoeksresultaten gaan voor lokale bestuurders interessante gegevens opleveren. Er komt meer duidelijkheid over de gevolgen voor gemeenteraadsleden van de invoering van dualisme. De functie van de raadsgriffier zal door de uitkomsten meer contouren krijgen, omdat duidelijker wordt wat de behoeften en verwachtingen van raadsleden zijn. Elfduizend enquêteformulieren zijn door SGBO verspreid onder alle raadsleden die sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2001 uitstroomden, waaronder de uitgestroomde raadsleden. Thomas Zandstra: We willen weten waarom ze zijn gestopt en ook waarom ze er ooit aan zijn begonnen. Is hun vooropleiding gebleken de juiste te zijn? Hoe verliepen de contacten tussen raad en burgers? In opdracht van BZK voerde SGBO in 2001 onder raadsleden een soortgelijk onderzoek uit. Waarom we ditmaal weer voor SGBO kozen? De organisatie is ervaren en gedegen, zegt Thomas Zandstra. Het uitstroomonderzoek is een voorbeeld van de onderzoeken en analyses waarmee SGBO bestuurlijk Nederland helpt draagvlak voor beleid te creëren. Voor andere relaties voert SGBO o.m. benchmarks, evaluaties, burgerpeilingen, doorlichting van organisatie en financiën en haalbaarheidsonderzoeken uit. Thomas Zandstra SGBO-INNOVATIEMONITOR BEWIJST: DEN HAAG DE KLANTGERICHTSTE! Ik zei we gaan het gewoon halen en we hébben het gewoon gehaald! David Jongen, gemeentesecretaris van Den Haag en aanjager van het initiatief om van Den Haag ten aanzien van de klantgerichtheid nummer één van Nederland te maken, zegt héél erg trots te zijn. David Jongen Het succes kwam eerder dan verwacht. We streefden ernaar om per 1 januari 2007 de klantgerichtste gemeente te zijn, maar uit de Innovatie-monitor van SGBO bleek dat we het in maart 2006 al waren. Belangrijke stappen om zover te komen zijn in de afgelopen jaren gezet in Den Haag. Om zicht te krijgen op de stand van zaken is in 2003 de Innovatiemonitor voor gemeentelijke diensten al ingezet. De uitkomsten hiervan vormden de basis voor verbeterplannen. In het voorjaar van 2006 voerde SGBO een onderdeel van de Innovatiemonitor nogmaals uit. Zeven diensten van de gemeente vulden vragenformulieren in om te meten hoe de gemeente presteert en innoveert ten opzichte van veertien andere gemeenten met meer dan inwoners. De monitor vertelt ook wat het innovatievermogen van een organisatie is en welke veranderstrategie de organisatie het meeste zal opleveren. Bereikbaarheid, informatievoorziening, wachttijden, bejegening, levertijden: is de gemeente Den Haag de beste dienstverlener van Nederland? Het onderzoek gaf het bevestigende antwoord. Voor alle prestatie-indicatoren blijkt Den Haag in de top drie te staan, vaak als de beste.

5 TRAINING TRAINING PERSOONLIJK LEIDERSCHAP Het managementteam van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling van de gemeente Utrecht organiseerde, als managementuitje en als voorbereiding op de reorganisatie van de gemeente Utrecht, ( Organisatie 2010 ) een leiderschapstraining bij SGBO. Voorafgaand aan een reorganisatie is het belangrijk een moment te creëren van reflectie en bezinning, zegt Linda van Mourik, hoofd Verkeer en Vervoer van de gemeente Utrecht. Het is belangrijk om vertrouwen te hebben in elkaar om nieuwe ambities te realiseren en grenzen te verleggen. Deze dag over persoonlijk leiderschap was daarvoor een belangrijke aanzet. Het aanbod van de training (persoonlijk) leiderschap is logisch, zegt Mariëtte Glim, directeur van SGBO. Wij willen bijdragen aan de kwaliteit van openbaar bestuur. Dat vraagt om leiderschap. Leiderschap gaat niet over technieken maar vooral over inspireren, creëren en mensen uitdagen het beste uit zichzelf te halen. Om mensen zelf verantwoordelijk te laten zijn, zodat het beste resultaat wordt bereikt, moet je als leider zelfkennis en emotionele intelligentie hebben. Door de trainingen krijgen de deelnemers inzicht in het eigen functioneren, zelfstandig èn als teamlid. De training kan als onderhoudsbeurt dienen voor een managementteam in een normale situatie, maar is ook geschikt voor organisaties die voor grote veranderingen staan. In dat geval wordt van het management immers uitmuntend leiderschap vereist, aldus Mariëtte Glim. GEREEDSCHAPSKIST WMO STEEDS VOLLER De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) verwacht van gemeenten inzet voor het leveren van maatwerk in zorg en welzijn. Bert Holman, projectleider Implementatie Wmo van het ministerie VWS: Voor gemeenten vereist dit een duidelijke visie op de Wmo en de implementatie ervan. Wat doen zij met hulp bij het huishouden? Hoe past het voormalige Wvg-beleid hierin? En hoe zit het met wonen, welzijn en zorg? Gemeenten hoeven niet zelf het wiel uit te vinden. Wij hebben de Wmo-adviseurs van SGBO gevraagd, vanwege hun kennis van de gemeentelijke praktijk, om de landelijke gereedschapskist voor de invoering van de Wmo te maken. Die bevat alle voor gemeenten relevante instrumenten, die onmisbaar zijn voor een soepel verloop van het implementatieproces, ook wanneer ze dit samen met andere gemeenten willen doen. SGBO begeleidt bij het formuleren van de strategie, het organisatieontwerp en de invoering, en biedt hulpmiddelen voor monitoring, evaluatie en benchmarking. De gereedschapskist is gevuld met zo praktisch mogelijke handreikingen, zegt Holman. Gemeenten kunnen er direct mee aan de slag. De inhoud van de gereedschapskist is afhankelijk van de behoeften van gemeenten en zal steeds verder worden aangevuld. Met de ondersteunende instrumenten en hulpmiddelen uit de gereedschapskist kunnen gemeenten, binnen de kaders van de nieuwe wet, hun eigen beleidskeuzes maken en de Wmo vanaf januari 2007 naar eigen inzicht uitvoeren, aldus Bert Holman. Bert Holman

6 HANDREIKING BIJ PREVENTIEF JEUGDBELEID Als een einde aan de worsteling, zo kijkt ambtenaar Jeugdbeleid van de gemeente Rheden, Daniëlle Stroes, terug op de cursus preventief jeugdbeleid voor ambtenaren. De gemeente Rheden zag zich geconfronteerd met een lijvig convenant tussen de provincie Gelderland en tien collega-gemeenten in de regio Arnhem, waarin samenwerking werd beloofd op niet minder dan 80 punten en 14 thema s. De noodzaak prangt, maar een visie op hoe je die samenwerking dan organiseert, ontbrak. Binnen de nieuwe Wet op de jeugdzorg is het de taak van gemeenten om kinderen (en ouders) te ondersteunen als er problemen dreigen en om zwaardere gevallen door te Daniëlle Stroes IMPLEMENTATIE verwijzen naar provinciale zorgvoorzieningen. Voor een sluitende keten van ondersteuning en zorg moeten gemeenten en provincie hun aanbod op elkaar afstemmen. Met het ondersteuningsaanbod Gemeentelijke functies preventief jeugdbeleid ondersteunen VNG/SGBO daarbij. Het aanbod bestaat uit werkconferenties voor bestuurders, regionale bijeenkomsten voor betrokkenen en de ontwikkeling van een minibenchmark jeugdbeleid en een cursus voor beleidsambtenaren. De gemeente Rheden koos voor het laatste. De SGBO-cursusleidster ontpopte zich als een kritische analyste, vertelt mevrouw Stroes. Ze hielp ons inventariseren hoe we er per thema voorstonden en perkte een duizelingwekkend aantal mogelijke eerste stappen in tot de allerbelangrijkste. Ze benoemde aandachtspunten en bepaalde praktische vervolgstappen. Het hele proces van invoering van de wet gaat nog jaren duren, maar de kop is eraf. Vooral met de ervaring die SGBO meebracht was Daniëlle Stroes verguld. Ze kennen de problematiek van andere gemeenten. Voor ons bood dat troost: we leerden dat we niet gek waren, maar dat andere gemeenten ook worstelen. PRAKTISCHE TIPS De beste coach ben je zelf! DOEN: Weet wat je moet doen en waarom Wees je zelf Wees verantwoordelijk voor je eigen handelen en autonomie Zoek balans tussen uitdaging en capaciteit Zoek synergie, de beste mensen om mee samen te werken Vraag feedback aan de mensen met wie je samen werkt Haal uit de dag wat er in zit, ga op in je werk NIET DOEN: Wacht niet af, deze houding roept irritatie op Schuif verantwoordelijkheden niet af Probeer je omgeving niet krampachtig onder controle te houden Oogpunt is bestemd voor relaties van SGBO en verschijnt 3 x per jaar. Uitgave: SGBO Sophialaan 10 Postbus GK Den Haag T F E info@sgbo.nl